Waren onze
tamvaders
jpira ten
T
Organistenvereniging
jubileert met congres
o ver gem een tezang
dden-
Tweede Kamer eist uitstel
iroefboring zoutkoepels
JINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 28 MAART 1980 PAGINA 17
jMSTERDAM Hoe hebben de vroeg»
irfe mensen zich verdedigd tegen grote
»ofdieren? Al in 1871 stelde Darwin, de
«niale vader van de evolutietheorie,
chzelf deze vraag, maar tot dusver
eeft de wetenschap nooit een bevredi-
end antwoord gevonden. Intrigerend is
et probleem zeker. Zo ligt het huidige
ympisch record hardlopen rond de 36
ilometer per uur, terwijl de grote roof-
ieren in de Afriaanse savannen naar
ordt aangennomen de bakermat van de
ensheid gemakkelijk 60 tot 65 km
m alen. Met hard wegrennen zouden onze.
f m rste voorvaderen miljoenen jaren gele-
sn dus niet het vege lijf hebben kunnen
laarbij komt dat ze blijkens opgravingen
otendeels in open landschappen leefden,
ak zonder bomen om snel in te klimmen
janneer er gevaar dreigde. Ze moeten dus
apens hebben gehad om zich tegen hun
0 y^tuurlijke vijanden te verdedigen. Hetgeen
!n nieuw vraagstuk oproept. De oudst be-
|nde mensen waren tenger en klein van
[ik. Er zijn tamelijk volledige skeletten ge-
[nden van drieëneenhalf miljoen jaar te-
g die niet langer blijken dan 1.10 tot 1.20
I de lengte van een kind van 6 of 7 jaar.
trgelijke wezentjes kunnen niet de kracht
jbben bezeten om de zware knuppels te
■■nteren waarmee mensapen als chimpan-
RBs en gorilla's onze naaste verwan-
zich grote roofdieren van het lijf ple
te houden. Bovendien waren hun herse-
niet groter dan die van de mensaap. Ze
^Hsten nog de vindingrijkheid om stenen
Werktuigen en daarmee wapenen te ver-
ardigen. Het hiertoe benodigde brein
[ram pas een miljoen jaar later tot ontwik-
ling. Toch liepen deze slecht toegeruste
ini-mensjes even traag op twee benen als
j door landschappen zonder vluchtbomen.
ie konden ze in hemelsnaam overleven?
Amsterdamse prof.A.Kortlandt, hoogle-
ar in de psychologie en d.e gedragskunde
r dieren, meent de oplossing ontdekt te
y.^ bben. De bevindingen van een onderzoek
,t hij in Afrika heeft verricht, verschijnen
inenkort in het Britse wetenschappelijk
Ischrift „Journaal van de menselijke evo-
ie". Ze zijn opzienbarend in zoverre dat
enkele hooggeleerde veronderstellingen
;al op losse schroeven zetten. Sommige
enschappers gaan er nog van uit dat de
isen sinds hun eerste dageraad altijd ja-
zijn geweest. Een open vraag is dan wel
dit zonder wapens mogelijk was. Ande-
onderzoekers hangen het standpunt aan
we oorspronkelijk aaseters waren die
ioegen moesten nemen met de tafelresten
1 de grote roofdieren - net als hyena's en
ren. De theorie van prof. Kortlandt opent
i geheel nieuwe mogelkijkheid. „Het is
ikbaar", zegt hij, „dat de kleine oermens-
de grote roofdieren volgden en ze met
(ulp van doorntakken wegjoegen van de
«vers gedode prooi. Ze konden dan de ri-
lo' van de jacht op groot wild vermijden,
vijl ze evenmin half verrot en besmet
vlees hoefden te consumeren. Onze oudste
voorvaderen zouden in deze visie geen ja
gers en ook geen aaseters zijn geweest, maar
piraten".
Licht wapen
Doorntakken: ziedaar het sleutelwoord.
„Om zich te verdedigen en om aan te vallen
hadden ze blijkbaar een licht wapen nodig",
zegt prof.Kortlandt. „Een wapen dat ze zon
der stenen werktuigen konden maken en
dat' zeer doeltreffend was. Maar wat? Toen
ik een paar jaar geleden deelnam aan pre
historische opgravingen naar fossiele men
sen in Ethiopië, kwam ik op een idee. Het
was daar snikheet, boven de 40 graden, en
dus zette ik mijn tentje bij voorkeur in de
schaduw neer. In het woestijnachtige land»
schap was maar een enkel schaduwgevend
boompje overgebleven dat de andere deel
nemers aan de expeditie nog niet hadden
bezet. Ik kroop er onder en het toeval wilde
dat het een zogenaamde haak- en -steekaca-
cia was. De takken daarvan hebben zowel
gekromde weerhaken als naaldscherpe
rechte doorns. Ze prikken gemakkelijk door
de band van een Landrover heen. Wanneer
je door die takken wordt gegrepen en pro
beert jezelf los te trekken, duwen de ge
kromde weerhaken de rechte doorns steeds
dieper in je vlees".
Vanuit zijn tentje omhoog kijkend, voelde
prof.Kortlandt de vraag in zich opkomen:
„zouden onze primitiefste voorouders mis
schien doorntakken als vechtwapen hebben
gebruikt? Je hoeft alleen maar een handvat
te maken door aan de basis van zo'n tak de
doorns weg te breken. Het aantrekkelijke
van dit idee was dat het meteen een verkla
ring gaf voor de menselijke tweebenigheid.
Vierbenig lopend kan men immers geen
doorntak meedragen omdat die zich onmid
dellijk zal vasthaken in de bodemvegetatie.
Bij tweebenig lopen daarentegen bestaat er
geen probleem. En als het inderdaad waar
mocht zijn dat de vroegste mensen door
ntakken als wapen gebruikten, dan zou
daarmee tevens zijn verklaard waarom we
niet een dusdanige anatomie hebben ont
wikkeld dat we even hard kunnen lopen als
onze natuurlijke vijanden. Want tweebenig
heid op zich hoeft geen reden te zijn om niet
snel uit de voeten te kunnen. Denk aan
struisvogels of kangeroes die op de vlucht
enorme snelheden ontwikkelen. Maar wij
hadden zo'n anatomische ontwikkeling niet
nodig. Wij beschikken over wapens over
de takken van doornachtige acacia's die in
geweldige hoeveelheden voorkomen".
Proeven
Bij wetenschappelijke arbeid is het opstellen
van een hypothese uiteraard niet voldoende.
Men dient hem te toetsen, te bewijzen. Dus
besloot prof.Kortlandt proeven te onderne
men met leeuwen, zijnde de grootste, sterk
ste en gevaarlijkste roofdieren van Afrika.
Hij bediende zich enerzijds van grote stuk
ken vlees die met doorntakken werden be
schermd, en anderziids van levende schapen
in hun met doorntakken beklede kooi. Een
eerste, inleidende experiment werd gedaan
met de leeuwen van George Adamson, in
het Keniaanse Kora-reservaat, bekend uit
het boek en de film over de leeuwin Elsa.
Prof.Kortlandt: „We legden grote stukken
vlees klaar die we bedekten met verschil
lende soorten doorntakken. De aangelokte
"mmrV
Een proef van prof. Kortlandt irf beeld: behoedzaam probeert een leeuwin het door door
ntakken afgeschermde stuk vlees naar zich toe te halen.
leeuwen bleken doodsbang te zijn om zich
met hun voorpoten aan de doorns te prik
ken. Ze hadden de takken gemakkelijk met
uitgestoken nagels kunnen oplichten of
wegvegen, maar dat durfden ze niet. Vooral
benauwd waren ze voor doornsoorten met
een dicht vertakt warnet van twijgen. Onze
conclusie was dat een primitieve voorouder
zich doeltreffend tegen een roofvijand zou
kunnen verdedigen door een geschikte
doorntak met een parapluachtige vorm uit
te kiezen en deze als een soort schild voor
zich te houden. Volgens het resultaat van de
proef zou het voorts mogelijk moeten zijn
veilig te overnachten in een hut van samen
gebonden doorntakken. Onze stamvaders
zouden dan niet meer als apen in bomen of
op steile rotsen hebben hoeven te slapen.
Hierdoor zou de weg zijn geopend naar een
nomadenbestaan in de open vlakten".
„Om deze hypothese te toetsen zochten we
in het Tanzaniaanse Ngorongoro-reservaat
een groep van dertien leeuwen op waarvan
we wisten dat ze schapen roofden als ze de
kans kregen. We bouwden een kooi van ste
vig gaas, bekleedden hem met doorntakken
en zetten er een levend schaap in. Binnen
enkele minuten kwamen vier leeuwinnen
de zaak inspecteren, en ze bleken er een
heilig ontzag voor te hebben. De pogingen
om het schaap te bereiken, waren halfhar
tig. Meerdere andere leeuwinnen en twee
leeuwen die ook naderden bleven zelfs lou
ter kijken en ondernamen niets. Uiteinde
lijk ging iedereen dutten of slapen".
Aangezien het zo een uterst saaie bedoening
werd, besloot prof. Kortlandt na ruim tijds
verloop de proef te staken. Het schaap bleek
geen enkele schrammetje te hebben opgelo
pen. De bijtkracht van de leeuwinnen die
een poging hadden gewaagd, was, gezien de
verbuigingen van het gaas, niet groter ge
weest dan zo'n 70 kilo, terwijl ze waar
schijnlijk wel met 200 of 300 kilo kracht per
kies kunnen bijten en in staat zijn een buf
fel van meer dan een halve ton te doden,
dwars door zijn pantserhuid heen. Prof.
Kortlandt: „De slotsom was dat een doelma
tig geconstrueerde hut van doorntakken
onze vroege stamvaders afdoende kon be
veiligen tegen een plotselinge overval of
een kortdurend beleg door roofvijanden.
Maar bij een langdurige belegering zouden
ze wapens voor een meer actiever verdedi
ging nodig hebben gehad. Bovendien zou
den lichte handwapens bij het rondzwerven
in het terrein veel praktischer zijn geweest
dan parapluachtige schilden van doorntak
ken. Onze volgende vraag luidde dan ook:
zijn doortakken tevens geschikt om te die
nen als slagwapen?"
Om dit te onderzoeken moest het team van
prof. Kortlandt beschikken over een schaap
dat in staat was bij de nadering van een
leeuw bliksemsnelle klappen met doorntak
ken in de richting van zijn roofvijand te ge
ven. Men nam zijn toevlucht tot een electro
motor, voorzien van wieken - ongeveer als
een helikopter - waaraan lichte doorntak
ken konden worden bevestigd. Als iemand
op een knop drukte, gingen de wieken snel
Amsterdamse
hoogleraar:
Doorntakken
dienden
als wapen
ronddraaien. Maar in stilstand zag het toes
tel er uit als een doodgewoon acaciaboompje
met daaronder'een vastgebonden schaap.
Hoe de nieuwe proef verliep, vertelt prof.
Kortland aldus. „Een leeuwin en twee bij-
na-volwassen jongen naderden de voeder-
plaats. Aarzelend kwamen ze er op af, aan
gelokt door de prooi, maar tegelijk kenne
lijk afgeschrikt door de doorntakken. Toen
een van de dieren tot op een halve meter
was genaderd, drukte ik heel even op de
knop zodat de doorntakken een korte zwiep
maakten. Hij sprong meters ver weg. Dit
herhaalde zich nog twee keer, ook met de
anderen er bij. Daarna gromde en dreigde
een van de jonge leeuwen op een onderwor
pen manier tegen het apparaat. Ik strafte
zijn euvele moed af met een snelle zwiep en
er gebeurde iets merkwaardigs. De drie
leeuwen trokken zich zo'n 40 meter terug
en gingen op een opvallende wijze onder
een hoek van 90 graden opzij zitten wegkij
ken van het lokaas. Kattenliefhebbers ken
nen dit veinzende wegkijken mischien wel
van hun eigen poes".
Zo ging het door. Zelfs zonder dat de zwie
pende doorntakken ook maar bloed deden
vloeien, trok de ene leeuw na de andere
zich terug in de wildernis. Oergeweld en
bloeddorstig instinct, bedwongen door een
doorntak van nauwelijks 150 gramProf
.Kortlandt verbaast zich er nog over. „Als
mogelijke reden zie ik het feit dat een slaan
de doorntak gelijkenis vertoont met de
zwiepende staart van een stekelvarken. Dat
is een uitermate gevaarlijk wapen omdat de
stekels loslaten en zich vaak in het lichaam
van de vijand naar binnen werken. Leeu
wen vallen dan ook vrijwel nooit stekelvar
kens aan. Men zou dus de veronderstelling
kunnen opperen dat de eerste mensen door
ntakken gebruikten om stekelvarkens na te
bootsen".
Prof.Kortlandt durft niet beweren dat het
door Darwin gestelde vraagstuk nu volledig
is opgelost. Er zijn verdere proeven nodig.
Hij zou chimpansees zo willen dresseren dat
ze met doorntakken leeuwen weerstaan. Hij
zou willen experimenteren met de staarten
van stekelvarkens. Hij zou willen dat men
bij opgravingen naar fossiele mensen uit
zeer oude tijdperken gaat letten op de even
tuele aanwezigheid van acaciatakken en an
dere stekeligheden met een handvat er aan.
Toch besluit hij: „Al met al ziet het er nu
wel naar uit dat de tweebenig lopende mini-
mensjes van drie tot vijf miljoen jaar gele
den zich inderdaad met een redelijke kans
op succes door middel van doorntakken als
handwapens konden verdedigen, zolang ze
de speer nog niet hadden uitgevonden. Aan
een tik op de neus hadden ze misschien ge
noeg om de roofdieren op de vlucht te jagen.
Onze proeven hebben die mogelijkheid zon
neklaar aangetoond. We zijn een stuk ver
der gekomen. Je ziet hieruit hoe je soms met
uitermate simpele experimenten aardige re
sultaten kunt bereiken, mits het vraagstuk
maar goed wordt gesteld. Wetenschap hoeft
niet altijd duur te zijn".
PIET SNOEREN
Ex-soldaat
krijgt bij
defensie
voorrang
DEN HAAG Dienstplichti
gen of ex-dienstplichtigen, die
als gevolg van de vervulling
van hun dienstplicht een ach
terstand op de arbeidsmarkt
hebben opgelopen, krijgen de
voorkeur bij het vervullen van
functies die ontstaan door het
vertrek van burgerpersoneel
bij defensie. Jaarlijks ontstaan
er door vertrek van burger
personeel tussen de 1700 en
1900 vacatures bij het ministe
rie van defensie.
Dit staat in een brief van
staatssecretaris Van Lent van
defensie aan de Tweede Ka
mer.
Het gaat bij de voorkeursrege
ling voor ex-militairen, om
dienstplichtigen die na hun
schoolopleiding direct onder
de wapenen zijn gegaan.
Gebruik
VUT-regeling
ambtenaren
valt tegen
DEN HAAG Totnutoe heb
ben slechts 712 rijksambtena
ren gebruik gemaakt van de
regeling vervroegd uittreden
(VUT). Dat aantal spreekt het
aantal tegen wat de Rijks Psy
chologische Dienst na een on
derzoek onder ambtenaren
van 62 jaar heeft berekend.
Volgens voorzitter Jan Dut-
man van de Federatie Abva
Kabo, is er weliswaar veel ani
mo voor de VUT, maar de
ambtenaren laten het afweten
wanneer zij worden gecon
fronteerd met de financiële
gevolgen. Vooral bij de laagbe-
zoldigden (de meerderheid) is
de VUT-uitkering te laag.
Daar komt bij dat de werkne
mer die met VUT gaat ook zijn
ziektekosten volledig zelf moet
gaan betalen.
Voor 1 juli
snoeiplan
topinkomens
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Voor 1 juli
moet een begin gemaakt zijn
met het snoeien in de sala
rissen van (semi)politieke
ambtsdragers en topambte
naren.
De Tweede Kamer prikte mi
nister Wiegel (binnenlandse
zaken) gisteren alsnog op die
datum vast door het aanvaar
den van een motie Weijers
(CDA) waarin om dergelijke
maatregelen wordt gevraagd
en de teleurstelling wordt uit
gesproken over het uitblijven
van initiatieven van het kabi
net op dit punt. De hele Ka
mer met uitzondering van de
eigen partij van Wiegel, de
VVD, steunde deze wens van
het CDA.
p onze parlementaire re
dactie)
HAAG Met de stem-
van de VVD, SGP en
tegen heeft de Tweede
mer gisteren uitgespro-
i dat geen proefboringen
Eoutkoepels meer mogen
^tsvinden tot de maat-
appelijke discussie over
toepassing van kernener-
is afgelopen. In de prak-
I kan dit betekenen dat
telijke proefboringen,
[uitsluitsel moeten bie-
over de mogelijkheden
ij .loactief afval van kern-
9 trales in zoutkoepels op
■Hjnliji
>eft
r<L/T)_
betas
keliiHwindslieden
ijstdet
/an dtrkiesbaar
ïrstre
J HAAG Zes WD-be-
Jslieden stellen zich niet
hikbaar voor de kamer-
dezingen van 1981.
zijn minister Tuijnman
yerkeer en waterstaat, mi-
ir Pais van onderwijs, mi-
r Ginjaar van volksge-
heid, minister Van der
uw van buitenlandse za-
en de staatssecretarissen
|n van economische zaken
hallis de Vries van CRM.
Ster Tuijnman (62) nam
besluit om leeftijdsrede-
Minister Pais ambieert
tetel in de Eerste Kamer,
als zijn collega Ginjaar,
stgenoemde aanvaardt
kandidatuur voor de
i9skosl(de Kamer vanwege het
riïiat z'in vrouw. bet Twee-
Kamerlid Ginjaar-Maas,
wel herkiesbaar stelt,
iter Van der Klaauw
i niets voor een kamerlid-
\/LC^aP' Staatssecretaris
HEYh wil terug naar zijn oude
ip in de bankwereld, ter-
itaatssecretaris Wallis de
j niet langer in de „grote"
pk werkzaam wil zijn.
te slaan, voor de eerstko
mende twee jaar van de
baan zijn.
De Tweede Kamer aanvaard
de hierover gisteren de motie-
Lansink (CDA), ondanks he
vig verzet van minister Van
Aardenne (Economische Za
ken). Deze had de Kamer het
steunen van de CDA-wens ten
sterkste ontraden.
Van Aardenne is het er mee
eens dat hangende de maat
schappelijke discussie over het
gebruik van kernenergie geen
proefboringen in het Noorden
plaatsvinden. Wel wil hij de
mogelijkheid open houden dat
met de noordelijke bestuurders
over deze boringen wordt ge
praat en deze planmatig wor
den voorbereid, zodat direct
na de maatschappelijke dis-
kussie kan worden gestart.
Van Aardenne meent dat de
motie-Lansink een dergelijk
overleg al te veel in de weg
staat. Dat deze motie echter
nog verder gaat en zo uitge
legd kan worden dat impliciet
ook boringen in de Noordzee
tot na de maatschappelijke dis
cussie uitgesteld zouden moe
ten worden is voor de minister
eigenlijk onaanvaardbaar.
Hoewel Lansink zelf gisteren
nog niet een zo brede uitleg
aan zijn motie wilde geven (hij
liet zich nog niet uit over de
aanvaardbaarheid van borin
gen op de Noordzee) meende
Van Aardenne dat deze daar
toch wel op neerkomt.
Overigens moest de minister
gisteren dankzij het CDA nog
een tweede nederlaag incasse
ren. De Tweede Kamer
schaarde zich ook achter een
motie Eversdijk (CDA) die
door de minister was ontra
den. Deze motie ademt enige
ontevredenheid over de plan
ning van onze toekomstige
energievoorziening en dringt
aan op het met spoed opstellen
van meer scenario's, waarin
meer rekening gehouden
wordt met het op grotere
schaal toepassen van alterna
tieve energie en een minder
sterke toename van het ener
gieverbruik.
PvdA en studenten verzetten
zich tegen twee fasen-studie
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De PvdA-fractie heeft grote bezwaren tegen
het wetsontwerp voor een twee-fasenstructuur in het weten
schappelijk onderwijs, dat gisteren door minister Pais van
Onderwijs is gepresenteerd. De onzekerheid van eerste-fase
studenten over hun mogelijkheden al of niet aan de tweede
fase toe te komen werkt volgens de PvdA competitie- en
prestatie-dwangelementen weer in de hand.
De fractie keert zich dan ook tegen de selecterende drempel die
in het wetsontwerp aan het eind van de eerste fase wordt gecon-
stueerd. Volgens het wetsontwerp kan in de tweede fase slechts
een beperkt aantal studenten worden geplaatst. Men verwacht
ook dat het wetenschappelijk personeel in onderlinge concur
rentie vooral tweede-fase onderwijs zal willen geven, omdat
daar meer onderzoeksmogelijkheden zijn.
De VVD gaat met het wetsvoorstel akkoord, omdat het beant
woordt aan de onderwijskundsige en maatschappelijke behoef
ten, aldus de liberalen. Het interuniversitair studentenoverleg
(ISO) verwerpt het echter nadrukkelijk, omdat het voorstel, al
dus de ISO, voorbijgaat aan de kritiek in de kringen van het on
derwijs. Het voorstel opent geen perspectieven voor een vol
waardige wetenschappelijke opleiding.
CNV-bond wil
alternatief voor
prijscompensatie
UTRECHT Het hoofdbe-
stuur van de Dienstenbond
CNV wil zo snel mogelijk
een onafhankelijk onder
zoek laten instellen naar
bruikbare alternatieven
voor de automatische prijs
compensatie.
Dat onderzoek is nodig nu uit
de loonmaatregel kan worden
afgeleid dat het kabinet de
prijscompensatie op de tocht
heeft gezet, meent de Dien
stenbond in het bondsblad.
Secretaris I. Smelt van de
Dienstenbond CNV zei dat de
prijscompensatie gehandhaafd
moet blijven zolang er geen
bruikbaar alternatief is maar
dat met name eens zou moeten
worden bekeken of de „vicieu
ze effecten" van het huidige
systeem van prijscompensatie
niet kunnen worden
vermeden. De Dienstenbond
zelf heeft overigens nog geen
ideeën voor een alternatief.
Het plan van de Dienstenbond
komt maandag in de CNV-
verbondsraad aan de orde. Als
de rest van het CNV niets
voor het plan voelt dan wil de
Dienstenbond het onderzoek
naar de prijscompensatie op ei
gen houtje laten uitvoeren.
Rotterdam
akkoord met
LPG-aanvoer
ROTTERDAM De vei-
gunningaanvraag van Shell
en BP voor de bouw van een
LPG-terminal in Europoort
heeft de goedkeuring van de
Rotterdamse gemeenteraad.
Na twaalven vannacht werd
het voorstel met 31 stemmen
voor en 13 tegen aangenomen.
Onder de tegenstemmers be
vonden zich negen PvdA-le-
den, die met 17 man de groot
ste fractie in de raad vormt.
Verder stemden tegen D'66,
SGP en CPN. De Rijnmon-
draad ging eerder deze week
akkoord met de plannen van
de oliemaatschappijen. De pro
vincie Zuid-Holland naamt
naar verwachting vandaag
haar beslissing.
(Van onze muziekredaktie)
UTRECHT Onlangs was het negen
tig jaar geleden dat de Nederlandse Or
ganisten Vereniging werd opgericht.
Dit jubileum wordt gevierd op een wij
ze die de vereniging typeert. Zoals in
het verleden herhaaldelijk gebeurde,
zal ook nu een congres worden gehou
den over een onderwerp dat sterk in
discussie is. Het zal dit keer zijn de
protestantse en rooms-katholieke ge
meentezang in relatie tot het orgel.
Dit onderwerp wordt van zoveel mogelijk
kanten belicht in referaten van VVim
Kloppenburg, Maarten Kooy, Klaas Bolt,
Hans Erné en anderen tijdens bijeenkom
sten op vrijdag 11 en zaterdag 12 april in
het Utrechtse Conservatorium aan de Ma-
riaplaats. Natuurlijk zal er na de inleidin
gen van gedachten worden gewisseld. Ter
onderbreking is er een excursie naar twee
Utrechtse kerkorgels en vrijdagavond zul
len in de Utrechtse Domkerk tijdens een
zangavond de verschillende ideeën over
de gemeentezang aan de praktijk worden
getoetst.
Niet alleen leden van de N.O.V., ook an
dere belangstellenden kunnen aan het
congres deelnemen. Het eigenlijke jubi
leumconcert met aansluitende receptie
heeft al donderdagavond 10 april plaats.
Op het orgel van de Utrechtse Domkerk
spelen dan vijf organisten werken van an
dere Nederlandse organisten. Als een ere
saluut aan het eerste bestuur zal muziek
klinken van Jos. A. Verheyen, A. Pomper
en M.H. van 't Kruys. Daarna komen de
orgelcomponisten van de oude garde aan
de beurt. Er worden werken uitgevoerd
van de ereleden Hendrik Andriessen en
Co'r Kee en ook van Cornelis de Wolf en
Anthon van der Horst. Tot slot houdt Ber
nard Bartelink een vorig jaar voltooid
werk van Daan Manneke: Pneoo ten
doop.
Ondanks een uiterst wisselvallig bestaan,
heeft de Nederlandse Organisten Vereni
ging zich altijd op een bewonderenswaar
dige manier staande weten te houden.
Toen in 1890 met zo'n 200 protestantse en
rooms-katholieke organisten werd begon
nen, was de eerste doelstelling een soort
pensioenfonds voor de leden en de behar
tiging van hun materiële belangen. De
moeilijk en zeer kwetsbare positie van de
kerkorganist die ook nu nog doorgaans
met veel te weinig waarborgen is omge
ven, heeft in de vereniging uiteraard al
tijd veel aandacht gekregen. Zoals echter
blijkt uit de afleveringen van het maand
blad Het Orgel, dat van 1903 af als vereni
gingsperiodiek fungeert, bestond er al
spoedig ook veel belangstelling voor "on
derwerpen van wijder strekking: bouw,
onderhoud en restauratie van orgels, de
orgelliteratuur in heden en verleden, de
plaats van het orgel in de kerkmuziek en
nog veel meer.
Omdat de katholieke organisten zich tus-
,sen de twee wereldoorlogen apart gingen
opstellen, werd de N.O.V. in 1945 voortge
zet als een protestantse organisatie. Een
jaar of zes geleden is men daar gelukkig
weer van teruggekomen zodat de organi
satie nu weer alle organisten kan omvat
ten. Gezien het grote aantal amateurs dat
in de eredienst een functie vervult, zou
het onjuist zijn als men zich tot de profes
sionals zou beperken. Van de ongeveer
1250 ledep die op het ogenblik aktief zijn,
is een kwart te beschouwen als professio
nal en driekwart als amateur, wat natuur
lijk niet betekent dat de vereniging een
onderscheid zou maken als het er op aan
komt op de bres te staan voor de belangen
van welke categorie dan ook. Overigens
zijn er naast de leden nog 550 abonnees op
het maandblad en dat zijn voor een goed
deel óók organisten, die op de hoogte wil
len blijven van de verenigingsaktiviteiten
maar geen lid willen worden omdat ze al
lid zijn van een andere organistenvereni
ging.
Voor verdere inlichtingen over het con
gres kan men zich wenden tot Jacques
van Oortmerssen, Barendrecht, tel. 01806-
6632.
Abvabestuurder bezetting CRM veroordeeld
DEN HAAG De welzijns
werker en Abva-Kabo-be-
stuurder Loek Geradts is
gisteren door de Haagse po
litierechter veroordeeld tot
dertig dagen hechtenis of
een boete van f 1000,- voor
zijn aandeel in de bezetting
van het Ministerie van CRM
door een 70-tal welzijnswer-
'kers op 19 juni van het vorig
jaar.
De bezetting maakte deel uit
van de FN V-acties tegen het
zogenaamd 1-juli-wetje, waar
mee ambtenaren trendvolgers
en uitkeringstrekkers door hev
kabinet in hun inkomen wer
den beknot. Geradts kreeg te
vens een voorwaardelijke straf
van 4 weken met een proeftijd
van twee jaar. Tegen Abva-
Kabo-bestuurder Ton Muller,
die samen met Geradts de be
zetting leidde, is nog geen uit
spraak gedaan.
,Op aanraden van het hoofdbe
stuur van de Federatie Abva
Kabo zal Geradts tegen het
vonnis van de Haagse politie
rechter hoger beroep aanteke
nen.
