99Popisgeen
en zomoet het blijven"
'Mathis der Maler9 een
onvolmaakt meesterweek
POP
KLASSIEK
PLATEN
The
Rousers:
Opera van Hindemith
Concert agenda
PopspraaR
r -
Jawel, The Rousers ko
men uit Broek op Lansen-
dijk, een plaatsje met 3000
inwoners in de buurt van
Alkmaar. Overdag wer
ken ze in een kaasfabriek.
's Avonds maken ze rock
'n' roll, die evenals de
kaas, exportkwaliteiten
kent „New Beat" noemen
ze het zelf en hoewel hun
invloeden terug gaan
naar de eerste platen van
The Who, Beatles en
Kinks is vooral de sfeer
•van onze eerste Neder
landse groepen als Q65 en
The Outsiders in hun
werk terug te vinden. Oud
of nieuw, het was de onge
kende energieke toneel-
presentatie waarmee de
groep belangstelling wek
te. De eerste single „Ma
gazine Girl" mocht door
enkele Nederlandse om
roepen geboycot worden,
in Engeland had niemand
minder dan producer Mi
chael Chapman er wel
oren naar. Wachtend op
zijn komst naar Neder
land knalden de jongens
eigenhandig de elpee „A
Treat of New Beat" in el
kaar. Allesbehalve een
„Dutch treat", maar wel
liefst zeventien songs in
sneltreinvaart. In een
overvol Amsterdams café
aan het Leidseplein blij
ken de jongens behalve
pittige muzikanten, ook
geanimeerde praters.
Rob: „We hebben eerst een
demonstratie-bandje ge
maakt en zijn daarmee alle
grote platenmaatschappijen
in het land afgeweest zon
der enig succes. We stuur
den ook een tapeje naar een
jongen van de maatschappij
EMI in Engeland, die er
mee naar de bekende pro
ducers Chinn Chapman
stapte. Zij toonden zich erg
geïnteresseerd maar konden
pas in februari naar Neder
land komen om ons aan het
werk te zien. Daar konden
wij niet op wachten en we
zijn daarom met anderen in
zee gegaan. De kans is bo
vendien groot dat deze pro
ducers een grote stempel op
je werk drukken en dat wil
den we ook weer niet".
Wieb: „Het maffe was dat
toen wij daarna de eerste
single voor het kleine Tor
so-label opnamen, vier gro
te maatschappijen wel in
eens over de brug kwamen.
Drie maanden terug wilde
men nog niets van onze
korte popsongs weten".
Kaas
„Magazine Girl" vertelt het
verhaal van een stille liefde
voor een meisje op een foto
in een „vies boekje" en dat
ondervond de nodige weer
stand bij enkele omroepen.
Wieb: „Je brengt altijd een
single uit in de hoop dat ze
die op de radio gaan
draaien. Het is geen hit-no
tering geworden, maar het
heeft The Rousers wel goed
onder de aandacht gebracht.
De openhartige tekst van
het nummer was bijvoor
beeld voor de Avro een re
den de plaat te boycotten.
Ook de afbeelding van het
betreffende meisje op de
hoes van de plaat heeft ons
niet veel goed gedaan. De
Vara en de Vpro hebben
ons wel goed gedraaid. „Ma
gazine Girl" was „plaat van
de week" in het grootste
muziekblad van ons land,
maar de Avro moest er
weer niks van hebben.
Kortom, je kan er geen peil
op trekken. We hebben ér
in ieder geval heel wat op
tredens aan over gehou
den.
Cock: „In het begin was het
vreselijk Vermoeiend, over
dag werken en 's avonds
spelen, maar dat is nu voor
bij. We kunnen nu zo veel
kaas kopen als we willen.
Nee hoor, onze installatie
moet nog worden afbetaald
en we kunnen net in onze
eerste behoeften voorzien".
Flauwe hap
Actie genoeg bij The Rou
sers, daarvan leveren hun
optredens het bewijs.
Cock: „Die energieke pre
sentatie is gewoon een reac
tie op de muziek van de ja-
The Rou
sers in ac
tie: v.l.n.r.
Rob, Wieb,
Cock en
Bonne.
ren zeventig. De muzikan
ten speelden op den duur
niet meer voor het publiek,
maar alleen voor zichzelf.
Wij zijn er voor het publiek
en spelen met liefde een ak
koordje op de gitaar minder
als dat de show ten goede
komt. Wil je de mensen uit
de discotheken krijgen met
de kreet dat ze naar een op
treden van een groep moe
ten gaan kijken, omdat daar
werkelijk iets gebeurt, dan
moet je zorgen dat je visueel
ook wat te bieden hebt. Als
dat voor elkaar is, dan komt
het publiek wel. Daar kun
nen de disk-jockeys met
hun knipperlichtjes toch
niet tegen op".
Rob: „In de tijd van Q65 en
The Outsiders werd er in
Nederland met veel meer
energie muziek gemaakt.
Die groepen kenden vier of
vijf akkoorden waarmee ze
een avond lang het publiek
vermaakten. Deze maat
schappij vraagt om nog
meer energie om er tegen
aan te gaan. Daar leent rock
'n' roll zich immers uitste
kend voor. Natuurlijk
klinkt de popmuziek van
deze tijd, zeker met de mo
derne technische middelen,
wel iets anders. Als je de
merseybeat-platen van toen
beluistert, dan is dat ook
maar een flauwe hap hoor".
Cock: „Het mooie van de
popmuziek van de jaren ze
stig vond ik dat de zang er
altijd zo goed uitkwam. Al
les stond in dienst van de
zang, dat was het belang
rijkste. Op enkele nummers
van de elpee wilden we per
se het gevoel leggen dat ook
op de eerste platen van The
Who naar voren komt. Dat
betekent niet: The Who na
doen, maar, alleen hun in
tensiteit nastreven. We ster
ken echt niet onder stoelen'
of banken waar onze in-
vloedt
zelfs
The Beatles, dus dat liegt er
niet om".
Cultuur
Bij het beperkte werkkli
maat van de Nederlandse
popmuzikant hebben de
jongens zich al neergelegd.
Jan: „Er zijn voor popgroe
pen nu eenmaal weinig fa
ciliteiten, zeker in Broek op
Langendijk. Je kan in de
omgeving amper in een
beetje redelijke zaal spelen.
Er zijn voor ons geen voor
zieningen als voor een Toon
Hermans. Maar pop is geen
cultuur en zo moet het blij
ven ook. Want wordt het
dat wel, dan heeft de pop
muziek zich ergens bij inge
voegd, bij neergelegd. Dat
betekent de dood van de
popmuziek".
MICHAEL PETERSON.
Sue Saad The Next Het verschil tussen de Engelse Mie
en Amerikaanse new wave/rock kan samengevat worden hg
met de conclusie dat het bij de Engelsen allemaal wat die- ier
per gaat. Groepen als de Gang of Four en Secret Affair felij
maken duidelijke (politieke) statements, terwijl het bij de firn
Amerikanen vaak alleen om de lach 'n' roll lijkt te gaan. d<
Evenals bijvoorbeeld Pearl Harbor The Explosions heb
ben Sue Saad The Next uit San Francisco een goedogen
de dame in de gelederen, maar dat belooft nog geen hemel
op aarde. Hun debuutelpee bevat tien frisse popsongs, com
petent uitgevoerd, maar op een bedroevend laag peil qua
inhoud. Toch zit er bij dit soort FUN-groepjes altijd wel
een aardige melodie tussen, die wat langer in het gehoor
blijft hangen en daarom als single hoge ogen gooit. Ook
hier is dat het geval met „Young Girl". Een modieus reg-
gae-ritme en een tekst over hoe het onschuldige kinder
meisje opgroeide tot een ondeugend vrouwtje, iets wat al
jaren als rock-cliché geboekt staat. „I I Me Me" over het
egocentrische van de mens in deze tijd, „Prisoner" en
„Danger Love" bijven nog wel boven de middelmaat,
maar de rest gaat het ene oor in, het andere weer uit
(Planet PL 52208) M.P.
Squeeze Na twee amusante elpees leek het of het de En
gelse groep Squeeze zuiver om de lol te doen was. De aan
trekkelijke single „Cool For Cats" geïllustreerd met een'
geinig promotie-filmpje onderstreepte dat nog eens. Squee
ze maakte rasechte popmuziek voor maffe feestjes waar ie
dereen uit verveling niet meer wist hoe gek-ie moest doen.
Na het beluisteren van „Argybargy" blijkt echter dat er
een haarscherpe ontwikkeling in de groep zit. Het schrij
versduo Tilbrook/Difford zijn tot composities gekomen die
regelrecht verwijzen naar het beste werk van The Beatles.
Popsongs van zeldzame klasse, rijk vkn sfeer en vooral v
tijdloos. Dat een vergelijking met The Beatles hier op zijn
plaats is, moge blijken uit de fraaie tweestemmige zang van
Tilbrook/Difford in dezelfde toon als McCartney/Lennon
dat ooit deden. „Pulling Muscles", „Another Nail In My
Heart"(Single!) en „Separate Beds" zijn de eerste drie num
mers en stuk voor stuk juweeltjes, die Squeeze naar een
hoger plan moeten tillen. In de onophoudelijke stroom En
gelse new wave-platen blijft dat een moeilijke zaak. Een
plaat voor hen die het kaf van koren weten te scheiden.
(A M /AMLH 64802) M.P.
Ondanks de banvloek van de nazi's
heeft Paul Hindemith in 1934
met zijn symfonie „Mathis der Ma
ler" de gewone concertganger we
ten te bereiken. De symfonie is dan
ook al vele malen opgenomen.
Vreemd genoeg echter is de gelijk
namige opera die in dezelfde tijd
ontstond en de muziek voor de
symfonie leverde, nooit aangesla
gen. Veel operaliefhebbers zullen
van dit muziekdrama pas kunnen
kennisnemen nu het onlangs, ruim
veertig jaar na de première, voor
liet eerst door EMI-HMV op drie
platen werd vastgelegd en wel in
een uitvoering van de Beierse radio
onder de overtuigende leiding van
Rafael Kubelik.
Mathis Gothart Nithart die als Ma-
thias Grünewald de geschiedenis is
ingegaan, biologeerde ontelbare
kunstgevoeligen, zo ook Hindemith.
Het altaarstuk dat de geniale schilder
rond 1515 maakte voor de kloosterka
pel van St. Anthonius in Isenheim in
de Elzas en dat zich nu bevindt in het
museum Unterlinden in Colmar, had
niet alleen een liturgische funktie. Er
werd ook een wonderbaarlijk effekt
van verwacht op lijders aan windroos,
epilepsie en syfilis die toen ten dode
waren opgeschreven. Alvorens zij in
het kloosterhospitaal werden opgeno
men, baden zij aan het altaar om ge
nezing.
Het is wel zeker dat de Italiaanse
prior die het veelluik bij Grünewald
bestelde, deze funktie heeft onder
streept en heeft aangegeven welke
heiligen en taferelen moesten worden
uitgebeeld en welke symboliek daarbij
moest worden gehanteerd. Dat de
schilder ook de zieken goed bestu
deerde, blijkt onder meer uit de
schrikwekkende weergave van het
dode lichaam van Christus waarin de
patiënten zich konden herkennen.
Niet alleen dit beroemde altaarstuk,
ook wat over persoon en leven van de
maker bekend was, zette de scheppen
de fantasie van Hindemith, zelfs bui
ten de historische feiten om, in gang.
Er is geen twijfel aan dat Hindemith
het tekstboek voor zijn opera zelf
maakte onder de indruk van de bewo
gen tijd die hij als Duitser zelf door
maakte. Hij laat Mathif, die hofschil
der was van de aartsbisschop van
Mainz en die aan de maatschappelijke
zin van zijn kunstenaarschap leek te
twijfelen, deelnemen aan de boeren-
opstand van 1524. Ook heeft Mathis
sympathie voor de reformatie van Lu
ther waar de aartsbisschop bij wordt
betrokken. Al spoedig echter wordt
Mathis teleurgesteld door het egoïsme
van zijn medestrijders. Met Regina, de
dochter van een omgekomen boeren
leider, trekt hij zich terug in het
Odenwald. Daar krijgt hij visioenen
Paul Hinde
mith: een
van de gro
te klassie
ken van
deze eeuw.
van de H. Anthonius die hem doen
beseffen aan welke verleidingen hij
zelf weerstand moet bieden. Apostel
Paulus verschijnt aan hem en maant
hem weer te gaan schilderen: dat is
zijn enige roeping. In het laatste tafe
reel beschouwt de oud geworden
schilder zijn levenstaak als geëindigd.
Hij bepaalt zich tot zijn herinnerin
gen.
Het libretto waarin Hindemith deze
opzet uitwerkte, is nogal verward. Het
gewetensconflict van Mathis over de
waarde van zijn kunsten aarscha\
krijgt helaas geen profiel en word
overschaduwd door gebeurtenissei
van andere aard. Dat is jammer, ook
omdat de echte Grünewald inderdaad™
met het schilderen ophield en zijn le
ven eindigde als bouwer van water
molens.
Toch geloof ik niet dat Hindemithi
opera moet worden verworpen omdal
het libretto dramatische tekortkomin-
gen vertoont. Talloos is het aantal e
operalibretti waarop nogal wat valt a/.™
te dingen. De macht van de muziek
redt veel, zeker ook de niet allee:
prachtig gestructureerde maar boven
al sterk geëngageerde en innerlijk be
wogen muziek van Hindemith die be
klemmende en bevrijdende momen
ten kent van grote zeggingskracht.
Zeker, Hindemith bewonderde op zijl
eigen wijze het werk van Bach in wi\
hij een richtingaanwijzer erkendi
zonder hem slaafs na te volgen. Het ii
pure onzin te beweren dat de contra-
puntische machinerie in Hindemithi
„Mathis" zonder zin zou draaien ah
een raderwerk, gelijk de Amerikaans
ciriticus Winthrop Sargeant eens be
weerde.
De opname van EMI-HMV kan he
volstrekte tegendeel bewijzen dank zi
de inzet van acht grote mannenstem
men (onder wie Dietrich Fischer
Dieskau in de titelrol en James Kinl
als aartsbisschop) en drie mooie vrou
wenstemmen (onder wie Urszula Kos
zut als ontroerende Regina). Als he
libretto sterker was geweest, had he
meesterwerk wellicht menselijkerwij
volmaakt kunnen zijn. Nu mag „Mi
this" een onvolkomen meesterwerk
zijn, het is een meesterwerk!
Intussen verdient de in 1963 gest
ven Hindemith, die tijdens zijn lei
even integer als bedrijvig is gewees
niet alleen om deze opera maar oi
zijn hele omvangrijke oeuvre een eet
lijke herwaardering. Door onterecht
aanvallen van de Frankfurter filosoi
en musicoloog Adorno en diens jong
hij zich niet tot hun avant-garde wild
bekennen, wordt hij de laatste ti,
nogal onderschat. Tussen Strawinsl 4
en Bartok behoudt hij echter zij
plaats onder de grote klassieken va
de eerste helft van de 20ste eeuw.
JOHN KASANDl
22 maart - The Shadows,
Jaap Edenhal in Amster
dam. Black Music Day,
Paard van Troje in Den
Haag.
23 maart The Shadows,
Ned. Congresgebouw in
Den Haag.
27 maart - Kevin Coyne,
Paard van Troje in Den
Haag.
28 maart - The Jags, Para-
diso in Amsterdam.
29 maart - Flavium, Paard
van Troje in Den Haag. Ian
Matthews, Paradiso in Am
sterdam.
3 april - Uriah Heep, Vre-
denburg in Utrecht.
4 april Billy Joël, Ned.
Congresgebouw in Den
Haag.
5 april - Popfestival
Kunstijsbaan Utrecht met
o.a. Herman Brood, New
Adventures, The Nits.
16 april - The Police,
Ahoy' in Rotterdam.
17 april - The Police, Jaap
Edenhal in Amsterdam.
1 mei - 10 CC. Ned. Con-
fresgebouw in Den Haag.
mei - Dreampop met o.a.
Herman Brood, New Ad
ventures, Phoney The
Hardcore, Kayak, Sweet
d'Buster, Houseband en
Margriet Eshuys, Groe-
noordhallen in Leiden. 10
CC, Jaap Edenhal in Am
sterdam.
19 mei - Gerry Rafferty,
Carré in Amsterdam.
28 mei - Kiss, Ijsselhal in
Zwolle.
30 mei Kiss, Ahoy' in
Rotterdam.
13 juni - Fleedwood Mac,
Ahoy' in Rotterdam.
28 juni - Rod Stewart,
Ahoy' in Rotterdam.
Solution Het uitkomen
van de nieuwe Solution-el-
pee „It's Only Just Begun"
was de aanleiding voor een
diner met de groep en een
aantal genodigden. Voor het-
eten nam de groep de zaken
in de keuken even over om
te laten zien hoe een Soluti
on-elpee wordt bereid. Aan
tafel verklaarde saxofonist
Tom Bar lage dat de groeps
leden de afgelopen twee
jaar zeker niet stil hebben
gezeten. De solo-activiteiten
van Guus Willemse als Gus
Williams bleken zeer suc
cesvol en samen met Wim
Ennes produceerde Tom
heel wat Nederlandse groe
pen waaronder White Ho
ney. Met vrienden als voor
beeld
Jan Akkerman werd regel
matig gespeeld en Jan
werkte ook mee aan „It's
Only Just Begun". De plaat
kan op het eerste gehoor als
„muziek voor op de auto
weg" omschreven worden
en kent een professionele
Amerikaanse sound.
V.l.n.r. Guus Willemse, Wim Ennes, Hans Waterman en Tom Barlage.
