Spanje wil vooral West
europese natie zijn
Italië opnieuw
aan vooravond
an kabinetscrisis
raanse geestelijken
p weg naar zege
Afghanen
mogen
terugkeren
Castro wil
bezetters
toelaten
Van der Stee bemiddelt
tussen Britten en EG
LIDMAATSCHAP EG EN NAVO HOOG OP MADRILEENS VERLANGLIJSTJE
DEN HAAG Er zijn het af
gelopen jaar nogal eens vraag
tekens geplaatst bij de inhoud
en consistentie van de Spaanse
buitenlandse politiek. Niet al
leen vertoonde deze politiek be
paalde elementen die konden
wijzen op een neiging tot neu
traliteit van de regering Suarez,
er werd ook gespeculeerd over
een toenadering van de Spaanse
diplomatie tot de landen van de
Derde Wereld. Deze laatste ver
onderstelling vond een logische
basis in de langdurige vriend
schap die tussen Spanje en de
Arabische landen bestaat en in
zijn nauwe banden met de vol
ken van Latijns-Amerika. In
Madrid laat men er echter geen
twijfel aan bestaan, dat deze in
druk fout is. Minister van bui
tenlandse zaken Marcelino Ore-
ja heeft bij verschillende gele
genheden de pro-westerse hou
ding van zijn land onderstreept:
„Wij wijzen elke vorm van neu-
tralistische neiging van de
hand. Spanje staat een westerse
en Europese optie voor", aldus
de bewindsman.
De laatste jaren heeft zich natuurlijk
een vrij radicale wijziging voorgedaan
in de wijze waarop Madrid zijn buiten
landse politiek hanteert. Toen Spanje
nog in de tang van het Franco-regime
zat, voerde het land een duidelijk pas
sief en naar binnen gericht beleid. Het
nieuwe Spanje stelt zich daarentegen
actief op, met de blik naar buiten ge
richt, om in wereldzaken een rol te
spelen, die overeenkomt met het nieu
we democratische gezicht van het land.
Illustratief voor deze wijziging was het
bezoek dat PLO-leider Jasser Arafat
vorig jaar september aan Madrid
bracht. Spanje bleef hiermee slechts
een laatste fase af van een formele er
kenning van de PLO.
Ook uit andere voorbeelden wordt de
In het kader van het bezoek dat
koning Juan Carlos en koningin
Sophia van Spanje deze week aan
ons land brengen, gaan wij van
daag nader in op de Spaanse bui
tenlandse politiek, met name ten
aanzien van de mogelijke toetre
ding van Spanje tot de EG en de
NAVO. Gisteren brachten wij in
verband met het Spaanse bezoek
een portret van koning Juan Car
los.
activiteit van de Spaanse diplomatie
duidelijk. Spanje was als waarnemer
aanwezig, begin september 1979, op de
topconferentie van de niet-gebonden
landen in Havanna. Het land heeft te
vens het nieuwe bewind in Nicaragua
opvallend krachtig gesteund en het
heeft zich uitgesproken voor eerbiedi
ging van de mensenrechten in heel La
tijns-Amerika.
Het ministerie van buitenlandse zaken
in Madrid bevestigt, dat de voornaam
ste drijfveer achter deze diplomatieke
activiteit het versterken van de histori
sche banden met Latijns-Amerika is.
Hoewel het niet expliciet wordt toege
geven, hoopt Spanje in dit gebied een
rol te kunnen spelen als partner én als
bemiddelaar nu een aantal Zuidameri-
kaanse landen pogen een wat even
wichtiger relatie met vooral Washing
ton op te bouwen. In Madrid wordt te
vens groot belang gehecht aan het aan
halen van de banden met de Arabische
landen, in de hoop munt te kunnen
slaan uit de historische betrekkingen
met de Arabische wereld.
Dit neemt niet weg dat het hoofddoel
van Spanje's buitenlands beleid ligt in
het verkrijgen van het lidmaatschap
van de EG omdat, blijkens de woorden
van minister Oreja, Spanje zich ziet als
een integraal onderdeel van Europa.
Op de tweede plaats, dus ook nog voor
de vrijages met Latijns-Amerika en de
Arabische wereld, komen Spanje's be
trekkingen met de Verenigde Staten.
De VS waren tot voor kort veruit de
belangrijkste partner van Madrid, aan-
tezien Washington de verdediging van
panje garandeerde. De toetreding tot
de EG lijkt overigens aanzienlijk meer
offers te gaan vragen dan de meeste
Spanjaarden beseffen. Tot nu toe heb
ben alle politieke partijen zich onom
wonden vóór zo'n lidmaatschap uitge
sproken. Maar in gezaghebbende krin
gen is wel de suggestie geuit, dat de
steun van deze partijen voor een groot
doel voortkomt uit de hoop dat het EG-
lidmaatschap een middel is om de
Spaanse democratie te versterken. Mi
nister Oreja lijkt op deze problemen te
duiden, als hij in een gesprek met Ne
derlandse journalisten zegt dat Spanje
niet volledig blind vaart op de gemeen
schappelijke markt. Volgens Oreja zal
de EG beslist niet alle problemen van
het land oplossen. Spanje streeft naar
het lidmaatschap zonder al te grote
haast, maar ook zonder angst", aldus de
bewindsman.
De problemen van een Spaanse toetre
ding concentreren zich in de eerste
plaats op het gebied van de economie,
en dan speciaal de landbouw, nota bene
dat onderdeel van het EG-beleid, dat
de laatste jaren onder de vele verwik
kelingen dreigt in te storten. Spanje is
een van de grootste exporteurs in de
wereld van olijfolie, wijn, groenten en
fruit. Juist in deze sector kampt de ge
meenschap met overprodukties, voor
namelijk uit Frankrijk en Italië. In Ma
drid is men nu al bevreesd dat vooral
de Fransen zich hard zullen opstellen
wat weer een flinke hindernis in de
toetredingsonderhandelingen kan op
werpen.
Ook op politiek gebied moeten enkele
klippen worden omzeild, willen de on
derhandelingen over de Spaanse toetre
ding met succes worden afgerond. Een
in het oog springend voorbeeld is de
problematiek in het Midden-Oosten.
Spanje is een van de weinige Westerse
landen die geen diplomatieke betrek
kingen met Israël onderhouden en juist
in deze gevoelige kwestie heeft het Eu
ropa van de Negen er altijd naar ge
streefd, zoveel mogelijk één gemeen
schappelijk beleid te voeren. Vanuit
Madrid is al enkele malen de aanwij
zing gekomen, dat Spanje zich niet ver
plicht zal voelen in deze kwestie een
concrete stap te doen, vóórdat het vol
waardig lid is van de EG.
Het meest problematisch in de buiten
landse politiek van Spanje ligt achter
de discussie over het al dan niet toetre
den tot het Atlantisch bondgenootschap
de NAVO. Hoe explosief deze kwestie
in Spanje zelf ligt bewees de regering
zelf door hierover enkele jaren lang
geen harde politieke uitspraak te doen.
Pas het afgelopen jaar heeft minister
Oreja duidelijk gezegd, dat zijn rege
ring een pro-Atlantisch standpunt in
neemt en dat een van haar doelstellin
gen een toekomstig NAVO-lidmaat-
schap is.
Voor en tegen
Van de politieke partijen heeft de Unie
van het Democratisch Centrum (UCD)
van premier Suarez zich voor een
NAVO-lidmaatschap verklaard, terwijl
de Socialistische Partij van Felipe Gon
zalez zo'n lidmaatschap van de hand
wijst. De communistische partij volgde
het socialistische voorbeeld en voegde
daar aan toe, dat Spanje geheel buiten
de twee blokken van supermogendhe-
den zou moeten blijven. Geen van de
partijen heeft echter het achterste van
de tong laten zien, omdat een eventueel
NAVO-lidmaatschap direct verband
houdt met de vraag wat er moet gebeu
ren met het defensieverdrag tussen
Spanje en de Verenigde Staten, dat bin
nen één jaar moet worden hernieuwd.
Dit defensieverdrag met de VS dateert
van januari 1976 en heeft een looptijd
van 5 jaar. Het staat Washington het
gebruik toe van een aantal bases (zowel
voor luchtmacht als marine) op Spaans
grondgebied. Momenteel beschikken de
Amerikanen nog over twee operatione
le luchtmachtbases bij Torrejon en bij
Saragossa. Vorig jaar juli trokken zij
hun kernonderzeeërs terug van de ma
rinebasis Rota, hoewel ze het recht op
gebruik behielden. In gesprekken tus
sen Washington en Madrid is al eerder
gebleken, dat de Verenigde Staten het
bilaterale defensieverdrag met Spanje
liever niet vernieuwd zien. Washington
acht het zowel voor de Spanjaarden als
voor zichzelf beter, dat Madrid wordt
geïncorporeerd in het Atlantisch Bond
genootschap, een opstelling die in
NAVO-kringen van harte wordt ge
deeld.
Buitenland LEIDSE COURANT DINSDAG 18 MAART 1980 PAGINA 9
OORUITZICHT GIJZELAARS SOMBER
HERAN Bij het binnenkomen van de uitslagen
de Iraanse verkiezingen gisteren waren de voor
zichten op spoedige vrijlating van de Amerikaanse
telaars somberder dan ooit. Radio Teheran kondig-
aan dat inmiddels 29 van 54 inmiddels toegekende
....fis gewonnen zijn door leden van de Islamitische
«Evolutionaire Partij (IRP), de partij van de geeste-
ft440kheid. Hun leiders steunen de eis van de bezetters
D de Amerikaanse ambassade in Teheran dat de
h naar Iran moet terugkeren voordat kan worden
lloten tot vrijlating van de gijzelaars.
'gïrigens zullen de uitslagen van de eerste ronde van de
|*3kiezingen in Iran pas op 9 april bekend zijn, zo heeft
k°°fd van het kiesdistrict in Teheran gisteren bekend
Jgggjiaakt. „Het tellen van de stemmen van de 21.40 stemlo-
r32|5en neemt 25 dagen in beslag", zei hij en de tweede ron-
18225^an daarom volgens hem niet, zoals voorzien, op 3 april
ouden worden.
tegenstelling tot uitlatingen van president Bani-Sadr,
bij gebleken fraude in bepaalde districten om nieuwe
172 kiezingen zou willen vragen, heeft de minister van bin-
161 landse zaken gisteren verklaard dat ongeldigverklaring
6J nieuwe verkiezingen waarschijnlijk niet nodig zullen
13Men gaat verder van de verwachting uit dat in de eer-
ronde genoeg kandidaten zullen worden verkozen om
vereiste quorum van tweederde té behalen dat nodig is
het parlement te laten functioneren,
il onafhankelijke kandidaten en anderen uit minder-
Isgroeperingen zullen naar verwachting Bani-Sadr in
parlement steunen en de leden van de islamitische par-
ullen zich waarschijnlijk bij veel vraagstukken niet te-
hem verzetten, maar een meerderheid gevormd door
islamitische partij zal in ieder geval betekenen dat de
rwaarden van Iran voor vrijlating van de Amerikaanse
elaars worden verscherpt.
4589
'se economen kraken beleid
ring Thatcher
2%)>EN - De financiële po- het rapport. De groep verwijt
vzztfn van de conservatieve de regering de olie uit de
regering remt de be- Noordzee te gebruiken voor
fheid en zal de Britse het kunstmatig op peil houden
nie op den duur ver- van de wisselkoers van het
ten, terwijl op korte pond. Zonder de Noordzee-olie
in chaos gewaarborgd zou de Britse betalingsbalans
jDit staat in een maan- een tekort van zeven miljard
"Jpubliceerd rapport pond (ongeveer 31 miljard gul-
„Cambridge Econo- den) vertonen in plaats van
Policy Group", een het tekort van 2,4 miljard
economen van de^Uni- pond (ongeveer 10,6 miljard
"•it van Cambridge. gulden) op het ogenblik. Vol
gens de groep zal de krapste
in ernstige recessie, een begroting die men zich kan
idering van de greep denken 2,5 miljard pond uit de
overheid op de finan- economie halen en het aantal
een hoge inflatie valt werklozen doen oplopen met
t te ontkomen, aldus 50.000 tot 100.000 per maand.
VAL VAN
38e REGERING
IN 35 JAAR
LUKT NABU
(Van onze correspondent
Piet Tummers)
7 HE - Italië staat opnieuw aan de
ravond van een kabinetscrisis. Mor-
zal de minderheidsregering van
pier Cossiga het vertrouwen vra-
van het parlement. Verwacht
it, dat de regering dit vertrouwen
worden geweigerd. Communisten,
'bo^Hsten en radicalen zullen tegen
[kabinet stemmen. De socialisten
Infcn voor donderdag alvast een ver-
ring van het centrale partijcomité
kschreven om te overleggen over de
ben die na de val van het kabinet
)- (en worden genomen.
7«tgering-Cossiga, de 38e Italiaanse re-
|g in 35 jaar tijd, kwam op 5 augustus
het vorig jaar tot stand na een kabi-
tisis, die 126 dagen had geduurd. Het
de langste crisis in Italië sinds de
Tweede Wereldoorlog. Aangezien de com
munisten zich niet meer bereid verklaar
den om op grond van een met Aldo Moro
gesloten akkoord een regering te steunen,
waarin ze zelf geen zitting hebben, kon
Cossiga slechts een minderheidsregering
vormen met de steun der christendemo
craten, sociaaldemocraten en liberalen.
Samen bezetten deze partijen 44 procept
van de parlementszetels. De communisten
zijn steeds blijven aandringen op het ver
krijgen van regeringsverantwoordelijk
heid. Het jongste partijcongres van de
christen-democraten heeft echter opnieuw
de samenwerking met de communisten
uitgesloten. De socialisten willen een re
gering op brede basis, dus met deelneming
van christendemocraten, communisten en
socialisten, alsmede sociaaldemocraten en
liberalen.
Premier Cossiga behoort tot de linker
vleugel der christendemocraten, waarvan
ook oud-premier Andreotti deel uitmaakt.
Hij is afkomstig van Sardinië en een ach
terneef van de secretaris-generaal van de
communistische partij Berlinguer, die bin
nenkort een reis maakt naar China om de
banden tussen de Chinese en de Italiaanse
communisten nauwer aan te halen. Daar
mee zet Berlinguer zich opnieuw af tegen
Moskou, een gebaar waarmee hij in Italië
al eerder, maar met weinig succes, het
vertrouwen van de christendemocraten
heeft proberen te winnen.
Als het kabinet Cossiga valt, hetgeen alge
meen wordt verwacht, komt Italië op
nieuw in een bijna uitzichtsloze situatie,
gezien de stemverhoudingen zoals ze bij
de verkiezingen in juni van verleden jaar
lagen. Alleen nieuwe verkiezingen zouden
misschien nog voor een oplossing kunnen
zorgen.
nwiede in India
70."
itieoptreden
;en blinden
I DELHI De leden van
k m^positiepartijen in India
ten gisteren weggelopen uit
Kamers van het Indiase
ment uit woede over het
5'den van de politie, zon-
tegen een groep blinden
Jkar het huis van premier
DDel* Gandhi marcheerden
(en petitie waarin werk
1L gevraagd aan te bieden,
me buw Gandhi heeft een
jitelijk onderzoek toege-
uit elkaar slaan van
betoging van blinden
^ö»de politie in de Indla-
et loofdstad New Delhi
»rn-: in India grote veront-
diging gewekt. De
ichsien wilden, zoals giste-
t/m onze edities gemeld,
emier Gandhi een
aanbieden. Op de
de politie in actie te-
in van de blinde be-
Afghaanse vrijheidsstrijders bij een lichte Russische tank, die op 40 km
van de Pakistaanse grens in de Kamavallei werd veroverd.
„BIJ ERKENNING
SCHULD"
MOSKOU - Afghaanse vluchte
lingen die „hun schuld hebben
erkend en binnen een maand te
rugkeren", krijgen van de auto
riteiten in Kaboel hun bezittin
gen terug. Dit heeft het Russi
sche persagentschap Tass be
kend gemaakt, onder aanhaling
van een bericht van het Af
ghaanse agentschap Bachtar.
De Afghaanse regering heeft haar
begroting voor het op 1 april be
ginnende begrotingsjaar rond.
Voor de economische ontwikke
ling en de defensie is een bedrag
van bijna 34 miljard afghani (ruim
1,8 miljard gulden) uitgetrokken,
zo maakte Tass bekend.
Uit het gebied nabij de Pakistaan
se grens blijven berichten binnen
komen van Afghaanse verzetsstrij
ders die grote aantallen Russische
soldaten zouden hebben gedood.
Russische en Afghaanse troepen
proberen de laatste tijd dit gebied
dat sterk is geïnfiltreerd door Af
ghaanse guerrilastrijders onder
controle te krijgen.
BOGOTA De Cubaanse
leider Fidel Castro heeft
voorgesteld dat de bezetters,
van de Dominicaanse am
bassade in de Columbiaanse
hoofdstad Bogota toestem
ming krijgen naar Havanna
te vliegen, samen met hun
gijzelaars en met de 70 ge
vangenen wier vrijlating zij
eisen van de Columbiaanse
autoriteiten.
De Columbiaanse regering
zal het voorstel overwegen.
Gisteren kreeg de Panamese
ambassadeur, een van de ge
gijzelden, een hartaanvaL
Een arts mocht hem bezoe
ken, maar hij moest in de
ambassade blijven.
Den Haag
erkent
Surinaamse
regering
PARAMARIBO De Neder
landse regering heeft gisteren
de nieuwe Surinaamse minis
ter-president Chin A Sen in
een telegram laten weten, dat
Den Haag zijn regering erkent
Dat meldt het Surinaamse
persbureau SNA.
Ex-premier Arron zal, met
vier andere ex-ministers in het
bedrijfsleven terugkeren. Ar
ron was onder-directeur van
de Volkscredietbank.
De Surinaamse vakbeweging
steunt het streven van de
nieuwe regering van premier
Chin A Sen en de nationale
militaire raad naar nationale
opbouw. De vakbeweging zal
daarbij het kabinet kritisch be
geleiden.
Vijf doden
door lawines
op Mont Blanc
ROME In het afgelopen
weekeinde zijn in het gebied
van de 4.810 meter hoge Mont
Blanc vijf personen door
sneeuwlawines om het leven
gekomen. De slachtoffers zijn
twee Amerikanen, twee Fran
sen en een zesjarige jongen die
bij de Zwitserse plaats Cham-
pex door een lawine werd be
dolven.
Massamoordenaar
in Columbia
gearresteerd
QUITO Een in Ecuador
aangehouden Columbiaan
heeft bekend dat hij meer dan
30 meisjes tussen 9 en 12 jaar
aangerand heeft en vervolgens
gewurgd. Hij pleegde zijn wan
daden „op bevel van de dui
vel", zo heeft de politie van
Quito meegedeeld.
SPD-leider in
Baden Württemberg
legt functie neer
BONN De lijsttrekker
van de SPD in Baden-Würt-
temberg, Erhard Eppler,
heeft gisteravond de conse
quenties getrokken uit de
uitslag van de zondag ge
houden verkiezingen en zijn
functie als fractievoorzitter
van zijn partij neergelegd.
Eerder al had Eppler, die te
vens zitting heeft in het dage
lijks bestuur van de SPD in
Bonn, de uitslag van de ver
kiezingen waarbij zijn partij
een zetel verloor, als een „per
soonlijke nederlaag" bestem
peld.
BRUSSEL De nieuwe Nederlandse minister van finan
ciën Van der Stee voert vandaag in Londen besprekingen
met zijn Britse collega over de problemen rond de Britse
bijdrage aan de EG.
In feite zet minister Van der Stee hiermee de poging voort van
premier Van Agt (gedaan tijdens de Europese top in Dublin) om
te bemiddelen tussen Groot-Brittannië en de overige EG-leden.
Het gaat volgens Van der Stee hierbij om een probleem, dat „de
verhoudingen in Europa aan het verzieken is.De bewindsman
toonde zich weinig optimistisch over het welslagen van zijn be
middelingspoging.
Minister Braks wil hogere prijzen in
Europese landbouw
BRUSSEL Minister Braks van landbouw gaat zich sterk
maken voor verhoging van de Europese landbouwprijzen
die ligt boven de door de Europese Commissie voorgestelde
2,4 procent. Braks zei dit gistermiddag, nadat hij een bezoek
had gebracht aan de Europese landbouwcommissaris Gun-
delach.
Braks zei verder, dat hij de door de boeren geëiste prijsverho
ging van 7,9 procent niet onverklaarbaar vindt, maar dat hij te
vens van mening is dat aan deze eis niet tegemoet kan worden
gekomen. Hij noemde de eis „onhaalbaar en onwenselijk."
In Brussel en andere Belgische steden hebben gisteren duizen
den boeren betoogd tegen de landbouwplannen van de EG. Bij
de actie, de tweede van Belgische boeren binnen veertien dagen,
werden onder meer gemeentehuizen bezet. Er deden zich geen
incidenten voor.
