aus in brief: Eucharistie teken en
aarborg voor eenheid in de kerk
L
Sector vouwkarton in verzet
tegen selectieve overheidssteun
elangstelling voor godsdienstige
ectuur in Verenigde Staten taant
Tpeen concurrerende Spelen maar evenement op hoog niveau
Üubandrio
n Omar Dhani
Vachten
liscussie over
loodstraf in
ndonesië af
Begin dreigt
zijn
meerderheid te
verliezen
kerk
wereld
ANDERE BEDRIJVEN EVEN MOEILIJK ALS OKTO
Meubelfabriek
Oisterwijk
,ve
d e«.(
KORTE METTEN
t ilNNENLAND/BUITENLANDLEIDSE COURANT DINSDAG 18 MAART 1980 PAGINA 1£
MOSKOU IN GENEVE TER DISCUSSIE
ENEVE In Genève zijn gisteren besprekin-
n begonnen over het houden van alternatieve
ortwedstrijden voor de landen, die de Olym-
'q sche Spelen in Moskou willen boycotten. De
ij jeenkomst, die in de Britse ambassade plaats
is tot stand gekomen op initiatief van
Jtici van Australië, Groot Brittannië en de
renigde Staten. Ook Nederland is met een
larnemer vertegenwoordigd, evenals Kenia,
oedi Sarabië, Costa Rica, de Dominicaanse
mbliek, Portugal, Soedan, Canada en de
lippijnen.
Britse staatssecretaris van buitenlandse zaken,
^uglas Hurd, verklaarde: „Ik hoop dat er een
suggesties naar voren komt. We willen geen
concurrerende Olympische spelen, maar meer een
evenement dat de sportmensen, of zij nu wel of
niet naar Moskou gaan, in staat stelt zich op een
hoog niveau met elkaar te meten".
In Zwitserland heeft Thomas Keiler, de voorzitter
van de Internationale Federatie van Sportorgani
saties (AGFIL) nogmaals verklaard, dat de Spelen
in Moskou door moeten gaan en dat elke poging
om alternatieve spelen te organiseren, dient te
worden afgewezen. Keiler zei dat de sportorganisa
ties zich met alle middelen tegen staatsinmenging
moeten weren. Volgens hem kunnen de landen
van het westen geen wedstrijden organiseren zon
der de medewerking van de internationale sport
bonden. „Wij verzetten ons ertegen, dat de sport
een alibi-functie krijgt voor al "het andere, wat
men niet goed doet", aldus Keiler.
Groot Brittannië
Na een chaotisch debat heeft het Britse Lager
huis gisteravond met 325 tegen 147 stemmen,
een meerderheid van 186 de motie goedgekeurd,
waarin de Sovjet-invasie in Afghanistan ver
oordeeld wordt en tegelijk de mening uitge
sproken wordt dat de Britse athleten maar be
ter uit Moskou kunnen wegblijven, zo meldt
onze correspondent in Londen, Roger Simons.
Volgens premier Thatcher is dat de enige manier
om de Russen gedeeltelijk te beroven van een uit
stekend middel om politieke propaganda te bedrij
ven. Een Labour-amendement, dat de moeilijke
beslissing wilde overlaten aan het geweten van de
athleten werd verworpen met 305 tegen 188 stem
men. Talrijke Britse athleten hebben al gezegd dat
zij zich niets zullen aantrekken van de mening van
het Lagerhuis. Ongeveer 200 Lagerhuisleden heb
ben niet de moeite genomen om de zitting bij te
wonen. Ongeveer 20 Conservatieven hebben ge
weigerd te stemmen, omdat de regering Thatcher
geen strenge diplomatieke en commerciële maatre
gelen tegen de Sovjet-Unie neemt. Het Zweeds
Olympisch Comité heeft bekend gemaakt het plan
van Carter om de Spelen te boycotten te zullen ne
geren.
In Parijs heeft Vladimir Popov, de vice-voorzit-
ter van het organisatiecomité van de Zomerspe
len verklaard, dat Moskou vrijwel gereed is om
de Olympische gasten te verwelkomen.
„We hebben nog 125 dagen de tijd en zijn nu al be
zig aan de afwerking", aldus de Rus, die de verga
dering van Genève karakteriseerde als een voor
gaande periode in de anti-Olympische reeks van
gebeurtenissen, waarvan men de betekenis niet
moet overschatten. Hij verklaarde dat zijn land
geen bezwaar zal maken als individuele atleten in
schrijven, als dat tenminste mogelijk wordt ge
maakt door het Internationaal Olympisch Comité,
wat nu nog niet het geval is.
Subandrio
KARTA Een voormalig minister
»esc! buitenlandse zaken, een vice-
/,0Jitmaarschalk, een handvol moor-
zeebaars en een paar handelaren in
Ie vidovende middelen hebben een ge-
ln rfcnschappelijk belang bij het poli-
'ffre debat dat in Indonesië plaats
dt ft over de doodstraf. Allen wach-
op hun terechtstelling. De voor
lig minister van buitenlandse za-
noe% is dokter Subandrio, die ter dood
de rd veroordeeld na de mislukte com-
■esnoiistische staatsgreep van 1965 en
e et sindsdien in een bungalow op het
ftetie'n van de Nirbays-gevangenis
"en Jakarta wacht op terechtstel-
of gratie.
er een van naar schatting 35 die in de do-
illen van de Indonesische gevangenissen
i. Vijf zijn gewone misdadigers en onge-
dertig politieke overtreders.
aadr ^eze laatsten 's behalve dr. Subandrio,
t J-luchtmaarschalk Omar Dhani, voormalig
teida van luchtmachtstaf.
^beweging tegen de doodstraf heeft onlangs
lieuwe impuls gekregen toen een gewoon-
ladiger door middel van de kogel werd
itgesteld na 16 jaar op de voltrekking van
jodvonnis te hebben gewacht,
fcr de Indonesische wet kan men de doods-
crijgen voor moord, verraad, politieke of
pmische vergrijpen, handel in drugs en
jebruik; een feit dat niet algemeen bekend
de duizenden jonge toeristen die elk jaar
lit „hippie trail" vanuit Australië Indonesië
lailand bezoeken.
in Indonesië die ter dood zijn veroordeeld
in aan president Suharto om gratie ge-
j»d, maar de president heeft de verzoeken
/ezen noch bekrachtigd.
De campagne tegen de doodstraf wordt gepous
seerd door een organisatie wier initialen
H.A.T.I. het Indonesische woord voor „hart" of
„voorzichtig" vormen.
De leden van de beweging noemen het woord
belangrijk; „Hart" herinnert het publiek aan de
religieuze plicht barmhartig te zijn, en „voor
zichtig" is een waarschuwing dat eventuele jus
titiële vergissingen niet kunnen worden recht
getrokken wanneer aan een veroordeelde het
vonnis is voltrokken.
Onder de mensen achter H.A.T.I. zijn oude ij-
veraars voor de rechten van de mens als de in
Nederland geboren Hadji Ponke Princen en ad
vocaat Adnan Buyung Nasution, maar de be
langrijkste steun die de organisatie tot nu toe
heeft gekregen, is gekomen van vice-president
Adam Malik, die onlangs verklaarde dat alleen
God leven neemt.
De campagne heeft de vrijwel vergeten, 65-jari-
ge dr. Subandrio weer in de publiciteit ge
bracht. Tot aan zijn val in het zog van de mis
lukte coup gold hij als tweede man van Indone
sië achter president Soekarno en wellicht als
diens „kroonprins".
Subandrio en ongeveer dertig anderen, onder
wie Omar Dhani, werden door een militaire
rechtbank schuldig gevonden aan verraad.
Omdat generaal Suharto geen besluit heeft ge
nomen over de verzoeken om gratie, zweven ze
al meer dan twaalf jaar tussen leven en dood.
„Dat is geestelijke wreedheid, psychologische
foltering en waarschijnlijk een schending van
internationaal aanvaarde normen omtrent de
rechten van de mens", zegt een ijveraard van
H.A.T.I. die niet genoemd wil worden.
Anderen menen dat president Suharto gewoon
geen formeel besluit wil nemen en hij het com
promis verkiest van het laten leven der ter
dood veroordeelden zonder hun doodvonnissen
te wijzigen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Als Okto op welke
manier dan ook in staat wordt ge
steld door te draaien op basis van
vouwkarton, dat opnieuw tegen la
gere verkoopprijzen kan worden
verkocht, betekent dit een ernstige
bedreiging voor de vouwkartonpro-
duktie van De Eendacht in Appinge-
dam en daarmee het voorbestaan
van het bedrijf waar nu 254 man
werken. Datzelfde geldt voor de pro-
duktie bij de Verenigde Papierfa
brieken in Eerbeek waar 270 man
werken. Dat schrijft directeur C. van
der Valk van de kartonfabriek De
Eendracht uit Appingedamm in een
brief over Okto BV aan de Tweede
Kamer.
Directeur Van der Valk noemt het in
zijn brief onbegrijpelijk dat tijdens de
discussies over Okto in de Kamer de
positie van zijn eigen bedrijf en de fa
briek in Eerbeek niet ter sprake is ge
komen. „Slechts een enkel lid van uw
Kamer heeft zich bij ons georiënteerd",
aldus de directeur.
Hoewel Van der Valk het begrijpelijk
noemt, dat de Kamer zich zorgen
maakt over Okto wijst hij erop dat bin
nen de vouwkartonindustrie al van een
overcapaciteit sprake is. Op die markt
zou Okto dan nog eens 70.000 ton
vouwkarton nu 25.000 ton) moeten
gaan afzetten om het bedrijf van de on
dergang te kunnen redden. Daarvoor is
echter geen ruimte, aldus Van der
Valk, die stelt dat de introduktie van
de vouwkartonproduktie bij Okto en de
afzet ervan alleen via prijsconcessies
kan geschieden. Dat terwijl ook nu al
Okto karton wordt verkocht tegen prij
zen die tien procent onder de normale
marktprijzen liggen.
„De gevolgen waren een prijsdrukkend
effect in de markt voor vouwkaron in
het algemeen en een verlies aan orders
bij de andere fabrieken via de prijs",
aldus de brief. Van der Valk conclu
deert dan ook dat er duidelijke sprake
is van een concurrentievervalsing door
financiële steunmaatregelen aan Okto
waarvan de fabrieken in Appingedam
en Eerbeek het slachtoffer dreigen te
worden. Van der Valk wijst ook een
schuldenvrij maken van Okto door de
overheid middels het afschrijven van
alle overheidssteun aan het bedrijf van
de hand. „Dat is hernieuwde concur
rentievervalsing", zo stelt de directeur
vast.
Volgens de directeur van de Eendracht
moet steun van de overheid in de
vouwkartonsektor gelijkelijk voor ieder
bedrijf gelden om concurrentieverval
sing te voorkomen. Tot nu toe hebben
andere producenten echter, behalve
Okto, geen steun ontvangen.
TEL AVIV Leiders van Is-
raëlsdemocratischebeweging
DASH hebben gisteravond
geëist dat de partij zich terug
trekt uit de regeringscoalitie
van premier Menachem Be
gin. Daarmee dreigt de rege
ring Begin haar parlementai
re meerderheid te verliezen.
De leiders van DASH riepen
vice-premier Jigael Jadin, de
voorzitter van de partij, op een
spoedbijeenkomst van de alge
mene raad van de partij te be
leggen waar een stemming zou
moeten worden gehouden over
het verlaten van de regerings
coalitie. De DASH-partij be
schikt over 6 zetels in de
Knesset. Algemeen partijsecre
taris Jisrael Granit vertelde
verslaggevers dat een meer
derheid van de raad de rege
ring wil verlaten, zelfs als dit
resulteert in vervroegde alge
mene verkiezingen. Er zal
echter geen besluit worden ge
nomen vooraleer een van de
belangrijkste leiders van
DASH, minister van justitie
Tamir, zal zijn teruggekeerd
van een verblijf in het buiten
land.
De Israëlische oppositieleider
Shimon Peres zei gisteravond
voor de Israëlische televisie
dat op dit moment in de Knes
set een meerderheid bestaat
die vervroegde verkiezingen
wil. Normaal gesproken zou
den de volgende algemene
verkiezingen pas in 1981 be
hoeven plaats te hebben.
Brabant zamelt
tien miljoen
kilo glas in
TILBURG In de provincie
Noord-Brabant wordt onge
veer een derde van de hoe
veelheid afvalglas in glasafval
bakken gedeponeerd. In cijfers
betekent dit dat het afgelopen
jaar tien miljoen kilo glas voor
hergebruik werd ingeleverd.
De overige 22 miljoen kilo gaat
nog steeds met de vuilnisman
mee. Het Brabantse glasproject
wordt pas rendabel indien 39
procent van het glas f val de
bakken ingaat. De eerste
maanden van dit jaar werd er
„quitte,, gespeeld. De provin
cie is hard bezig, o.m. door het
uitgeven van een glasbakkrant
het percentage op te vijzelen.
Gevangenis voor
bezit liederen
Bierman
WEST-BERLIJN Een Oost-
duitse ingenieur, de 35-jarige
Frank Nötzold is twee weken
geleden door een Oostduitse
rechtbank in Karl Marxstad
tot 22 maanden gevangenis
straf veroordeeld omdat hij
voor zijn vrienden bandjes had
afgedraaid waarop de naar het
Westen gevluchte zanger-com
ponist Wolf Bierman liederen
zong. De motivering van het
vonnis was: „handelingen te
gen de staat".
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur nummer 071-
122248 en per speciale koerier wordt
de krant alsnog bezorgd
toonaangevend in eiken
Amnesty: veel
boeren
vermoord
in El Salvador
LONDEN De organisatie
voor de rechten van de mens
Amnesty International heeft
gisteren in Londen bekendge
maakt dat regeringstroepen
in El Salvador honderden boe
ren hebben vermoord sinds
landbouwhervormingen zijn
ingevoerd eerder deze maand.
Amnesty baseert zich op be
richten uit de Middenameri-
kaanse republiek waaruit
blijkt dat veiligheidstroepen
boeren hebben vermoord en
ontvoerd, dorpen hebben ver-
woerst en de oogst hebben
vernietigd in een aantal dis
tricten. De organisatie roept de
regering op het geweld te
beëindigen.
gelegenheid van Witte Donderdag (3
Bril) heeft paus Johannes Paulus II aan
^le bisschoppen van de r. k. kerk een
rief geschreven over de eucharistie. Hij
«nadrukt erin, dat de eucharistie als eer-
te onder de sacramenten teken en waar-
Vertó®rg moet zijn voor de eenheid in de kerk.
en le eucharistieviering mag nooit de aanlei-
•in d^ing zijn voor verdeeldheid in de kerk.
Jet tweede Vaticaans concilie heeft uiteraard
let wezen van de eucharistieviering onver-
nderd gelaten, aldus de paus. De kerk heeft
tijd als taak gehad het wezen van de eucha-
btie te beschermen en dat moet ook gebeu
ren in deze tijd, die de neiging heeft om het
onderscheid tussen sacraal en profaan te ver-
Ook al heeft het concilie ruimte gegeven
voor het gebruik van de volkstaal in de litur
gie, toch moet er ook worden gelet op de ge
rechtvaardigde wens van de gelovigen die la-
tijn in de viering wensen. De paus wijst op de
goede ontwikkeling sinds het concilie, dat
mannen en vrouwen als lector, kantor of
koorzanger actief zijn gaan deelnemen aan de
eucharistieviering. Zingen en lezen dient ech
ter wel te geschieden in eenvoud en waardig
heid en moet gevrijwaard blijven van gekun
steldheid. Bij de keuze van de lezingen dient
men zich te houden aan de keuze die de offi
ciële kerkelijke instanties hebben gemaakt.
Lezingen uit de Schrift mogen niet worden
vervangen.
Over het communiceren tijdens de viering,
zegt de paus, dat er nog steeds gelovigen zijn,
die vanuit een overdreven strengheid niet te
communie gaan. De paus betreurt dit gebreke
aan „eucharistische honger". Hij wijst ook op
het verschijnsel, dat iedereen die bij de eu
charistieviering aanwezig is ook te communie
gaat, waarachter vaak de gedachte zit, dat de
eucharistieviering alleen maar een maaltijd
is. In dit verband noemt de paus het sacra
ment van de biecht en een goed onderschei
dingsvermogen tussen goed en kwaad een
voorwaarde voor de deelneming.
Omdat de eucharistie een teken is van de
eenheid van de kerk moet iedereen zich ook
houden aan de voorschriften. Hoewel er
'ruimte is voor creativiteit mag dit nooit bete
kenen, dat de voorschriften niet worden op
gevolgd. De paus betuigt zijn spijt over alle
verwarring, eenzijdige interpretatie en oneer
biedigheid rond de eucharistie na het concilie
en dringt aan op een werkelijke vernieuwing.
n de
or d<
tewi
eda<
icfat
mi sesi
PeI* js 1
imet 01
aar.
kkei
t „1
eei
vele honderdduizenden
paus hebben toegejuicht
j zijn bezoek aan de Vere
gde Staten betekent nog
et, dat zich van de katho-
iken daar een enorm reli-
eus enthousiasme heeft
iter gemaakt. Het be-
van het tegendeel zou
:n kunnen vinden in de
lende belangstelling
godsdienstige ^litera-
lie al sinds het einde
n het tweede Vaticaans
'p, ncilie is waar te nemen.
dagen van een mgr. Ful
ton Sheen, wiens boeken mil
joenenoplagen haalden en
wiens optreden voor de tele
visie de hoogste kijkcijfers
scoorde, zijn inderdaad voor
bij. Tegenwoordig kijken ka
tholieke auteurs en uitgevers
wat afgunstig naar Billy Gra
ham, die al sinds jaren onbe
twist de religieuze bestseller
lijst aanvoert.
Ondanks de pil, de inschake;
ling van de vrouw in het ar
beidsproces en een alternatie
ve manier van leven is het
katholieke deel van de bevol
king sterk gegroeid en be
draagt nu bijna zestig mil
joen, maar de talrijke katho
lieke tijdschriften hebben bij
na alle minder abonnemen
ten dan tien jaar geleden.
Ter verklaring hiervan wij
zen insiders op de geringe fi
nanciële reserve bij.de katho
lieke pers. Dagbladuitgevers
zijn het slachtoffer geworden
van de tand des tijds of van
de inflatie. De beeldbuis en
niet het boek won de strijd
om de gunst van de denk-
schuwen. Een belangrijke
oorzaak is de geluidloze uit
tocht van vele katholieken
uit de kerk na het concilie,
omdat zij zich in hun ver
wachtingen* zagen teleurge
steld en de encycliek „Huma-
nae Vitae" aanpassing van de
morele normen aan de geest
van de tijd van de hand
wees.
Minder geluidloos, maar nog
belangrijker voor de religieu
ze pers was het tot de leken
stand terugbrengen van
priesters en vrouwelijke reli
gieuzen, die tot dan toe de
trouwste klanten van de ker
kelijke pers en de religieuze
literatuur waren geweest.
In de afgelopen jaren is'ge
bleken, dat een bepaalde ca
tegorie van geestelijke lec
tuur zeker nog wel succes
kan hebben. Het gaat daarbij
vooral om boeken, die de
weg aangeven naar een nieu
we vorm van spiritualiteit en
een moderne vorm van
gebed. En ook om boeken,
die een antwoord zoeken op
de tijdloze vragen naar ge
loof, lijden en het kwaad, dan
wel werken, die diepe theolo
gische inzichten met persoon
lijke psychologie verbinden.
Naar verhouding groot is ook
de belangstelling voor litera
tuur, die zich bezighoudt met
de Heilige Schrift, hetzij uit
exegetische, hetzij uit archeo
logische invalshoek.
Maar dit alles kan toch niet
wegnemen, dat de belangstel
ling voor religieuze literatuur
in de Verenigde Staten nog
steeds in een dal zit. Een aan
wijzing daarvoor zou ook
kunnen zijn, dat van alle ca
tegorieën in de detailhandel
de katholieke boekhandel het
geringste verlies lijdt als ge
volg van winkeldiefstal.
In Genève heeft voor drieduizend mensen de „Sympho-
nie van twee werelden" haar wereldpremiere beleefd.
De tekst is geschreven door de aartsbisschop van Olinda
en Recife in Brazilië, Dom Helder Camara. De muziek
is van de Zwitserse priester Pierre Kaelin. Drie koren
en het zeventig musici tellende Collegium Musicum wa
ren bij de uitvoering betrokken. Het werk bestaat uit
zes zangen, betrekking hebbend op de schepping van de
wereld, de mens als broeder, ellende, geweld en de over
winning daarop en Gods belofte in menswording en ver
rijzenis. De symphonie zal ook op de plaat worden opge
nomen.
De bijeenkomst van Open Kerk, regio Zuid-Holland, die op
zaterdag 22 maart zal worden gehouden in de pedagogische
academie „Thomas More" aan de Stationssingel 80 te Rotter
dam, is voor iedereen toegankelijk. Prof. J. Kerkhofs uit
Leuven spreekt daar in het kader van een bezinningsdag
over het ambt over „De ontwikkeling van het ambt in de
kerk van morgen". Het secretariaat van Open Kerk-Zuid-
Holland is Hoge Weidelaan 21 te Voorburg.
Ruim honderd priesters en pastoraal werkenden in het
bisdom Haarlem hebben een belangenvereniging opge
richt. De vereniging wil geen vakbond zijn en ook ner
gens tegen ageren, maar positief zijn, stem geven aan
wat pastoraal werkenden in hun roeping beweegt, de be
langen van de leden behartigen en een beroepscode op
stellen. De vereniging acht een goede voorlichting over
doel en noodzaak van de organisatie uiterst gewenst,
daar er in de katholieke gemeenschap verschil van me
ning bestaat over dit soort verenigingen. Er zijn men
sen, die menen, dat zij in strijd zijn met de besluiten
van de bijzondere bisschoppensynode. In Utrecht en
Rotterdam bestaan al enige tijd verenigingen voor pas
toraal werkenden. Vorige maand werd een landelijk be
raad opgericht
De Camillianen, een orde van religieuzen, die zich al ruim
vier eeuwen inzet voor de zieke medemens, zijn een lande
lijke wervingscampagne begonnen, die vier maanden duurt.
De campagne richt zich vooral op iedereen, die in de ziel
zorg actief is. Een (para-) medische of verpleegkundige op
leiding, al of niet afgerond, vormt met religieuze inspiratie
de basis die van de aspiranten wordt verwacht. Een celiba
tair leven is daarbij vereist. Assistentie is welkom voor en
kele jaren en voor vast. Behalve in dag- en weekbladen
wordt ook in vakbladen voor ziekenzorg en theologie gead
verteerd. In Nederland zijn er Camillianen in Den Bosch,
Roermond en Vaals. Ook zijn er uitgezonden naar Columbia
en Tanzania. Een brochure is verkrijgbaar op antwoord
nummer 244, 5200 WB Den Bosch.
