Stijging goudprijs
godsgeschenk voor
Zuidafrikaanse regering
Een eersteklasadembenemend geval van maritieme fraude
MARKTEN
Siemens gaat ruim DM 2 miljard investeren
Beurs van Amsterdam
ECONOMIE
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 7 FEBRUARI 1980 PAGINA 11
SHELL EN LLOYDS SLACHTOFFERS
LONDEN Shell en het verzeke
ringsconcern Lloyds vrezen
slachtoffers te zijn geworden van
„een eersteklas, adembenemend
geval van maritieme fraude". Ze
hebben althans juridische stappen
genomen tegen een niet met name
genoemde maatschappij in Zuid-
Afrika, in verband met de onder
geheimzinnige omstandigheden
gezonken supertanker Salem met
Shell-olie aan boord voor de kust
van West-Afrika op 17 januari.
Men wil de naam van die maat
schappij niet bekendmaken, om
dat dit volgens de wet nog niet
mag. Aangenomen wordt echter
dat het om de Zuidafrikaanse
staatsoliemaatschappij gaat.
Eerst klaagde Shell ene Frederick
Soudan aan, de directeur van de in
Liberië geregistreerde rederij waar
de Salem toe behoorde, de te Hous
ton (Texas) gevestigde Oxford Ship
ping Compagny. Soudan zelf is in
middels ondergedoken, zijn Londen-
se advocaten weigeren iets mee te
delen, maar een woordvoerder van
het kantoor heeft tegenover de Lon-
andere in Liberië geregis
treerde rederij, de Shipomex s.a., die
een kantoor, althans adres, zou heb
ben in Zwitserland.
Volgens Lloyds, de verzekering
scombinatie, heeft een matroos uit
Tunesië tegenover onderzoekers ver
klaard dat de Salem op weg van
Koeweit naar Italië opzettelijk tot
zinken was gebracht ter hoogte van
Dakar (Senegal), op 17 januari, na in
het geheim in Durban (Zuid-Afrika)
de hele landing ruwe olie te hebben
gelost. De Tunesiër zou volgens
Lloyds hebben gezegd dat de tanks
van de Salem met zeewater waren
gevuld toen men Durban verliet, om
zo de indruk te zien te geven dat het
schip „geladen" was, en dat de be
manning te horen had gekreven
„zich koest te houden".
Zuid-Afrika wordt officieel door de
meeste landen geboycott (wegens
zijn apartheidsbeleid) en houdt alle
gegevens over de olie het het impor
teert geheim en is dus een ideale
klant waar het duistere olie-zaakjes
betreft. Het betaalt bovendien tot 20
dollar toe meer per barrel dan de
Opec-landen rekenen, om op die ma
nier onder het embargo van het olie
kartel uit te komen.
Lloyds, die het 10 jaar oude schip
plus de lading had verzekerd voor in
totaal ongeveer 350 miljoen gulden,
zou een van de grootste schadepos
ten tot nu toe kunnen hebben, tenzij
de zwenderlarij kan worden bewe-
De Salem is de eerste supertanker
vermoedelijk betrokken bij dit soort
fraude. Er wordt dan ook gesproken
van „een van de grootste daden van
piraterij van deze eeuw". Tot nu toe
werd dit soort fraude wel gepleegd
met kleinere en oudere vrachtsche
pen die een hoogwaardige lading
vervoerden die ergens vlot van de
hand kon worden gedaan.
entestijging zet
|e g duidelijk door
kcUMSTERDAM Een stij-
end rentepeil werd wo
nte ag op het Damrak zicht-
ekk aar door een sterk doorzet-
t u en van de daling van de
pi toersen op de staatsfondsen-
narkt, die dinsdag al was
avoi iegonnen. Bij hervatting
-n gran de handel traden koers-
'eg£ verliezen in deze sector op,
koo lie een vol punt soms dicht
Kot «naderden. Deze ontwikke-
ee lng leverde een gevaar op
ga poor de obligatie-uitgifte
irdayan Amfas, waarop woens-
lokj lag kon worden ingeschre-
eekyen. Het gaat om een 75
-n t nln. grote 9,75 pet. zevenja-
ar i ige lening tegen een koers
soi ean 99 pet. Intussen heeft de
t M labobank een 10,25 pet. tien-
Pr jarige lening van ƒ100 min.
)roc tangekondigd.
üoewel het er voorbeurs nog
<r liet erg naar uitzag, konden
side actieve fondsen bij de ope-
1 a ning het koerspeil van dinsdag
redelijk vasthouden. De ir
1 m te internationals begonnen
e P relfs wat beter. Zo steeg Akzo
onder meer door voortgaande
•Nf buitenlandse aankopen nog
veertig cent tot 26,10
ik Kon. Olie was dertig cent
158,90. Hoogovens
trok 0,50 aan tot 22,80 en
Unilever voegde een dubbeltje
.„aan de koers toe op ƒ115,90.
-K Philips noteerde onveranderd
f 20,60. KLM hield hèt op
■74,20.
Heineken verloor zeventig
cent op ƒ71,50. Deli was fracti-
oieel lager, maar HVA noteer
de onveranderd 50. In de
scheepvaartsector veranderde
illeen Kon. Boot van koers. Er
|ing vijftig cent van de koers
lsti if op 92,50. Nationale Neder-
Uit landen verloor eenzelfde be-
i b- drag op 118,30 en ABN op
ech 302. Amro werd zestig cent
porigoedkoper op 63,30. Op de lo-
markt werd OGEM bij
;t begin van de handel nog
ns twee kwartjes lager, ge
adviseerd op 13.
Ne
Uiteindelijk kwam het in
ntiOGEM tot handel op ƒ12,70,
vlak beneden de dinsdag al be
reikte fors lagere koers van
de werk-
beielijke gang van zaken bij het
Meerderheidsdeelne-
ailming Otra werd verhandeld
lar op 76, f 1 boven het peil
id waarop de stukken dinsdag
I onverkoopbaar bleken. De
wedere deelneming Schokbeton,
r d viel 5 terug naar 440.
on Braat-Bouw werd nu verhan-
legdeld op niveau van dinsdag
van 175, waarop geen tran
on sacties tot stand waren geko
men. Gelatine-Delft liep nog
1 14 op tot 420, op welke
s echter niet aan alle
vraag kon worden voldaan,
n Ceteco was 6 beter op f 192,
)i en ook Wijers, CSM .en Naeff
va deden het goed
Op een vriendelijk gestemde
lt optiebeurs waren op het mid-
daguur 1215 contracten omge-
„iet, waarvan ca. 240 puts. Ver
uit het actiefst verhandeld
n( werd Akzo, waarin ongeveer
k, 700 contracten omgingen. De
call premies konden een lichte
.winst behalen. Ook in Unile
ver was de omzet met 128 op-
e, ties behoorlijk.
IIT'VEEMARKT DEN BOSCH
ld OEN BOSCH - 06/02 Aanvo
e runderen 2582. graskalverer
1632° la^meröne6° geilend
koelen 1400-2050, roodhoi
,s( 2250-3025. zwarlb
warzen 1725-21
'600-1925, pinken
s,i '60-1050, roodbo
»or (ok en meste
a 210-400, weldeacht
d '00-135. stieren 1e
KOT
in 2a kwal. 5,85-6,3!
a
melk- en kalfkoel
'ik goed. vast.
"«tig, prljshoude
*elnlg verandofi-
Vaag, gedru
prijshoudend, schapen
jren minaer, willig, stijf duurder,
«•chtvee aJs vorige week. redelijk, vrijwel
^veranderd. slachtzeugen normaal, rede-
W. stevig prijshoudend.
COOP. VELUW8E EIERVEIUNQ
„rBARNEVELD - 06/01 Aanvoer 2.230.200
•tuks. stemming kalm. Prijzen In guldens
55-56 gr?
65-66 gram 12,55-12.00
JOHANNESBURG De
ongekende stijging van de
goudprijs gedurende het af
gelopen halfjaar is voor de
regering van Zuid-Afrika
een geschenk uit de hemel.
De buitensporige toeneming
van de inkomsten uit de
goudexport stelt de regering
in staat haar gepeperde olie
rekening te betalen en
maakt het tevens mogelijk
de onderdrukte zwarte be
volking zonder al te veel fi
nanciële offers milder te
stemmen.
Zuid-Afrika is de belangrijkste
goudproducent ter wereld. De
ongeveer zeventig mijnen in
het land leverden de afgelopen
jaren ruim 700.000 kg goud per
jaar. In 1979 verdiende Zuid-
-Afrika 6,7 miljard dollar aan
de goudproduktie. Wanneer
men uitgaat van een gemiddel
de goudprijs van 560 dollar per
ounce (van 31,1 gram) in 1980,
gezien het huidige prijsniveau
een voorzichtige schatting, zul
len de inkomsten dit jaar stij
gen tot twaalf a dertien mil
jard dollar.
De stijging~van de goudprijs is
voor de regering in verschei
dene opzichten op een gunstig
morrient gekomen. Zuid-Afri
ka is nog harder dan andere
westerse industrielanden ge
troffen door de scherpe stij
ging van de olieprijzen in het
afgelopen jaar. Met de val van
de sjah in Iran verloor het
land niet alleen een van zijn
laatste steunpilaren in de in
ternationale politiek, maar ook
negentig procent van zijn olie
toevoer. Zuid-Afrika werd
daardoor gedwongen het
grootste deel van zijn oliebe
hoefte te dekken op de vrije
markt, waar de prijzen tot
voor kort veel hoger waren
dan de officiële contractprijzen
van de Organisatie van
Olie-Exporterende Landen
(OPEC). In het afgelopen jaar
moest de regering 90 miljoen
dollar aan subsidie uitgeven
om de benzine nog engiszins
betaalbaar te houden.
De toeneming van de inkom
sten uit de winning van goud
en andere delfstoffen, zoals
platina, uranium en diamant,
overtreft de stijging van de
olie-importrekening echter
ruimschoots. Onder'de heer
sende groepen in Zuid-Afrika
heerst dan ook algemeen opti
misme over de economische
vooruitzichten. Op de effec
tenbeurs in Johannesburg stij
gen de koersen op het ogen
blik tot grote hoogte. De ex
plosieve groei van het aantal
Zwarte mijnwerkers In Zuid-Afrika profiteren wel mee van de gestegen goudprijzen,
maar blijven qua levenspeil ver blijven bij de blanke bevolking.
bestellingen van luxe auto's en
prive-zwembaden wijst even
eens op economische bloei.
Hieruit blijkt tevens welke
laag van de bevolking zich in
deze ontwikkeling het meest
kan verheugen.
De president van Zuid-Afrika,
Marais Viljoen, kon vrijdag
jongstleden in zijn toespraak
ter gelegenheid van de ope
ning van de zittingsperiode
van het uitsluitend uit blan
ken bestaande parlement dan
ook positieve geluiden laten
horen. "Ons land staat op de
drempel van nieuwe economi
sche vooruitgang", verklaarde
de opvolger van de vorig jaar
door het "informatieschan
daal" tot aftreden gedwongen
Vorster. De president vond het
bemoedigend dat Zuid-Afrika
in de huidige verontrustende
situatie op internationaal ni
veau een periode van vernieu
wing en ontwikkeling ingaat.
Terecht noemde Viljoen de in
ternationale problemen en de
verbetering van de vooruit
zichten voor zijn land in één
adem. Zuid-Afrika spint im
mers garen bij de verslechte
ring van de internationale eco
nomische en politieke situatie.
De forse stijging van de goud
prijs is het gevolg van de ver
mindering van het vertrou
wen in de dollar in verband
met de economische achteruit
gang in de Verenigde Staten
en van speculatie op grond
van de internationale politieke
spanningen. Bovendien is de
herleving van de sfeer van
koude oorlog na het ingrijpen
van de Sowjet-Unie in Afgha
nistan voor Zuid-Afrika een
gunstige ontwikkeling. Het
land kan nu herwaardering
krijgen als bolwerk tegen het
opdringend communisme. De
westerse landen, vooral de
Verenigde Staten, zullen in de
huidige" situatie nog minder
dan voorheen behoefte voelen
Zuid-Afrika te dwingen tot be
ëindiging van de onderdruk
king van de zwarte meerder
heid van de bevolking. Presi
dent Viljoen kon vorig week
in zijn toespraak naar eer en
geweten verklaren internatio
naal tekenen te zien van meer
begrip en verdraagzaamheid
tegenover zijn land.
De sterke stijging van de gou
dinkomsten stelt de regering
in staat haar positie ook bin
nenlands te versterken. Nu de
financiële middelen zo ruim
voorhanden zijn kan er voor
de zwarten ook wel iets af.
Viljoen heeft al aangekondigd
dat er belangrijke hervormin
gen en initiatieven voor de
deur staan. De aard hiervan
zal ongetwijfeld duidelijk wor
den bij de indiening van de
begroting door de minister van
financien, Owen Horwood, in
maart. Economen en financië
le deskundigen verwachten
belastingverlagingen, verbete
ring van de pensioenen en
kindertoelagen, een aanzienlij
ke verhoging van de defensie
begroting en verhoging van de
uitgaven ten behoeve van on
derwijs en huisvesting van de
zwarte bevolking. De vennoot
schapsbelasting, die vorig jaar
al met twee procent is vermin
derd, zal vermoedelijk met
nog eens drie procent worden
verlaagd tot veertig procent.
Verder valt te verwachten dat
de importheffing van 7,5 pro
cent zal worden afgeschaft en
dat meer geld zal worden uit
getrokken voor de subsidie
ring van voedsel en van het o-
penbaar vervoer.
Werkloosheid
Bij alle optimisme over de eco
nomische vooruitzichten kent
Zuid-Afrika nog steeds een
omvangrije werkloosheid en
een hoge inflatie. Het aantal
werklozen onder de ongeveer
achttien miljoen zwarte Zuid-
afrikanen bedraagt naar schat
ting bijna een miljoen. De con-
sumenteprijzen zijn in het af
gelopen jaar met ruim veertien
procent gestegen. De te ver
wachten expansie van de eco
nomie zal ongetwijfeld een
gunstig effect op de werkloos
heid hebben, ook al, heeft mi
nister Horwood al laten door
schemeren dat er wat betreft
werkloosheidsbestrijding via
door de regering gefinancierde
projecten niet te veel moet
worden verwacht. Het pleidooi
dat hij onlangs hield voor fi
nanciële tucht en strikte be
heersing van de overheidsuit
gaven is vooral ingegeven
door angst voor instorting van
de goudprijs en toeneming van
de inflatie. Volgens financiële
deskundigen zal de inflatie als
gevolg van de overvloedige in
komsten uit de delfstoffenex-
port echter onvermijdelijk fors
oplopen.
Machtspositie blanken
De verbeteringen die de rege
ring in de levensomstandighe
den van de zwarte bevolking
heeft aangebracht zijn beschei
den en zullen de machtspositie
van de blanken uiteindelijk
eerder versterken dan ver
zwakken. Niettemin staan be
paalde groepen blanken al op
nun achterste benen. Terwijl
president Viljoen zijn toe
spraak in het parlement hield
kondigde de leider van de
vakbond van blanke mijnwer
kers, Arrie Paulus, voor dit
jaar een confrontatie tussen de
blanke arbeiders en de rege
ring van premier Botha aan.
Paulus, die het leervermogen
van de gekleurde bevolking
onlangs vergeleek met dat van
bavianen, richtte zich vooral
tegen het voornemen van de
regering om de positie van de
gekleurde arbeiders in de
mijnbouw enigszins te verbete
ren. De zwarte mijnwerkers
verdienen met hun bijdrage
aan de gigantische inkomsten
uit de delfstoffenexport onge
veer 65 gulden per week. Pas
kort geleden hebben zij een1
zeker recht op organisatie ge
kregen. De regering over
weegt nu ook wijzigingen aan
te brengen in de wetten die
zwarte arbeiders uitsluiten van
bepaalde functies.
MUENCHEN Hoewel Sie-
s AG rekening houdt
met een afkoeling van de
conjunctuur wordt toch ge
mikt op een verdere groei.
Dit uit zich in een hoog in
vesteringsniveau. In het op 1
oktober 1979 begonnen boek
jaar zal ruim DM 2 miljard
worden geinvesteerd, dat is
DM 500 min meer dan in het
voorgaande boekjaar. Dit
heeft dr. Bernhardt Plettner,
voorzitter van de Raad van
Bestuur, gezegd in een toe
lichting op het jaarverslag.
De omzet daalde vorig jaar
met 3 pet tot DM 28 miljard.
De politieke omwenteling in
Iran bezorgde Siemens een
omzetvermindering van DM 2
miljard. De winst na belastin
gen steeg van DM 682 tot DM
721 min. Het dividend wordt
gehandhaafd op DM 8.
Siemens rekent dit jaar op een
stijging van de omzet en van
de ontvangen bestellingen met
elk 5 pet. De ontvangen orders
zullen daarmee boven de DM
30 miljard uitkomen. Het aan
tal medewerkers steeg van
322.000 tot 334.000 en in het
eerste kwartaal van het nieu
we boekjaar kwamen daar al
weer 1000 man bij.
De resultaten zullen door stij
gende materiaalkosten, die
zich vooral bij goud, zilver en
kunststoffen zullen doen gel
den, en met loonkostenstijgin
gen die nog niet zijn te voor
zien, worden belast. Vorig jaar
heeft Siemens anderhalve ton
goud verwerkt, vertelde de
heer Plettner.
De schaarste en de prijsverho
ging van olie zullen de electro-
techniek nieuwe impulsen ge
ven. De heer Plettner wenst
zich niet te scharen in het
koor van pessimisten over de
olieprijsverhoging. Hij ziet
meer heil in alternatieve ener
giebronnen zoals kernenergie
en steenkool. De betere benut
ting van energie vraagt om be-
sturings- en regelsystemen die
met behulp van micro-electro-
nica en microprocessors moge
lijk zijn.
Bovenal blijft de telecommuni
catietechniek wereldwijd ge
zien een groot ontwikkeling
sgebied. "Siemens kan met
deze opgaven in het vooruit
zicht de toekomst met optimis
me tegemoetzien", aldus dr.
Plettner.
Sneller dan de groei van de
markt is de ontwikkeling bij
de data- en informatietechniek
waar voortaan met harde
prijsconcurrentie rekening
moet worden gehouden. Een
voortgaande gestadige groei
kenmerkt de energietechniek
waarvoor tegenwoordig de
sterkste impulsen uit de
Bondsrepubliek komen. De di
visie communicatietechniek
zal in het lopende boekjaar
met ruim DM 9 miljard de
grootste divisie van Siemens
zijn.
In de komende jaren zal het
mogelijk zijn universele digita
le netten te ontwikkelen waar
mee zowel de telefoongesprek
ken alsook verreschrijfberich-
ten, beelden en data kunnen
worden overgebracht. Door
het instellen van deze nieuwe
divisie communicatietechniek
heeft Siemens haar kansen op
de toekomstmarkt voor appa
ratuur en systemen verbeterd.
Grote opdrachten
In het eerste kwartaal van het
lopende boekjaar (oktober tot
en met december 1979) heeft
Siemens AG een aantal grote
opdrachten ontvangen met
een totale waarde van ruim
DM 8 miljard wat 15 pet meer
is dan in dezelfde periode van
1978. De geconsolideerde net
towinst steeg in deze periode
van DM 144 tot DM 164 min,
zo heeft de voorzitter van de
Raad van Bestuur, dr. Be
rnhardt Plettner, meegedeeld.
Tot de. grote opdrachten beho
ren bij de divisie communica
tietechniek omvangrijke in
vesteringsorders op telecom-
municatie-apparatuur van pos
tadministraties in een aantal
landen waaronder de Bondsre
publiek. De Kraftwerk Union
ontving een bestelling voor de
tot nu toe grootste gasturbi
ne-eenheid - 125 MW - voor de
centrale Waldheim am Nee-
kar. Ook ontving zij opdracht
voor de verdere uitbreiding
van een installatie voor de
ontzilting van zeewater in Sa-
,oedi-Arabië.
In bedrijfsmiddelen en deelne
mingen werd DM 408 min ge
investeerd. Het vergelijking-
scijfer uit het vorige boekjaar
was met DM 217 min buiten-
fewoon laag. In het eerste
wartaal werden in de VS
twee ondernemingen verwor
ven die over speciale technolo
gie beschikken, te weten Mi
crowave Semiconductor Corp.,
Sumerset met 300 mede
werkers en Databit Inc.,
Hauppage, N.Y., met 500 man
rsrsoneel.
actieve aandelen
DÏÏwUlj/75
Oordlsche 20
Kon. Olie 20
NedlkJyd 50
binnenlandse obligaties
1 58-83 92,3'
binnenlandse aandelen
Rademakers 355.00 335,0
Ravast 19.5
Reesink 200.00 200,0
Vml-Stork
Vlhamlj^Butt
beurs van New York
Can.Hpac.
Citicorp
Goodyear
5 1/8 Rep.Steel
7 7/8 Royal Dutch
U.S. Steel 22 3
Westlnghouse 24 3
Woolworth 24 1
buitenlands geld
(Prl|s In guldens) verk. aank.
Amerikaanse dollar j e0 gg Zweedse
Engelse pond
Belgische fr (100)
n-ltse mark (100)
Portugese esc. (100)
Canadese dollar
Fr«n«e frJIOO)
irse fr.(100)
Zweedse krooryiOO) 4-
Noorse kroon(100) 3
0Ö1 Deense krooryiOO) 3:
11175 Oostenr.sch.( 100) 1:
25 00 Spaanse pes.(IOO) 2.
4 50 Griekse drachme(100) 4,
1 71 Pinse mark(100) 51
49 00 Joegosl dlnar(100) 7,
