Russische soldaten
in Afghanistan
vervelen zich dood
Hulp aan
Indonesië
wordt niet:
verminderd
Meerderheid Nederlanders
staat achter loonpauze
Ex-accountant
KLM De Wit
in Curacao
voor schikking?
Franse parachutisten maakten eind aan opstand in Mekka
Minister De Koning
Guerrilla-aanval in
Tunesië: 20 doden
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 28 JANUARI 1980 PAGIN
(Van onze correspondente Liz
Thurgood)
KABOEL Voor de Russi
sche militairen in Afghanis
tan slepen de dagen zich
langzaam voort. De verve
ling onder de mannen, kilo
meters ver van huis in een
vreemd land, is groot en
wordt slechts af en toe on
derbroken door korte scher
mutselingen met de rebel
len.
In de vier weken dat een ba
taljon van het Sovjetleger
de strategische Salang-pas
even buiten Kaboel be
waakt, zijn er al 12 militai
ren omgekomen in vuurge
vechten met de rebellen en
minstens evenveel ernstig
gewond.
Drie jonge Russische officie
ren. gelegerd op een eenzame
basis bij Chavagal, verklaar
den dat de aanvallen van de
rebellen plaats vonden met de
precisie van een uurwerk. Met
een nauwkeurigheid die men
niet van Moslim-rebellen zou
verwachten, wordt elke dag
bij het krieken van de morgen
het vuur geopend.
Maar ondanks de zware ver
liezen geeft het Rode Leger
niet op. Deze uiterst belangrij
ke weg die de verbinding
vormt tussen Kaboel en Ter-
mez aan de Russische grens, is
opengesteld voor verkeer en'
de drie kilometer lange tunnel
door het massieve Hindu
Kush-gebergte is sinds de
grootscheepse Russische inva
sie slechts één maal voor alle
verkeer gesloten geweest.
Vanuit de rokerige berghutten
heeft men zicht op de weg. Het
strategisch belang blijkt uit de
lange rijen tankwagens die
voorbij trekken. Hun einddoel,
240 kilometer verder, is de
Sovjet-Unie. Met een volle la
ding keren de tankwagens
weer terug om de zes Russi
sche divisies in Afghanistan
van de onontbeerlijke brand
stof te voorzien. Achter de hut
staat een gepantserd personen
voertuig verborgen opgesteld
in de meters hoge sneeuw, het
afweergeschut op de beijzelde
weg gericht.
De drie Russische officieren,
Dimitri, Igor en Leonid, zijn in
de nacht van de staatsgreep op
27 december naar het zuiden
van Afghanistan afgereisd.
Van hun superieuren haddei
ze de opdracht meegekregen
om „zich beleefd op te stellen,
vriendelijk goeiedag te zeggen
en de Afghanen te behandelen
alsof het hun eigen mensen
waren".
Dit kleine lesje in goede ma
nieren was echter onvoldoen
de om de jonge officieren voor
te bereiden op de ontberingen
van het leven in Afghanistan.
Alle drie bekenden ze dat ze
„diep geschokt" waren door de
schrijnende armoe. „We heb
ben mensen gezien die geen
schoenen aan hadden", zei
Igor, „en dit soort huizen zie je
niet in de Sovjet-Unie".
Evenmin waren de Russische
militairen voorbereid op de
nauwkeurigheid van de Af
ghaanse sluipschutters. In
vrienschappelijke schietwed
strijden met hun collega's uit
het Afghaanse leger worden ze
meer dan eens verslagen.
Langs de 150 kilometer lange,
kronkelende weg staat een in
drukwekkende uitstalling van
het modernste Russische wa
pentuig, waaronder T-62
tanks, bijna de beste die de
Sovjet-Unie bezit, de lichtere
T-54 tanks en gepantserde per
sonenvoertuigen. De meeste
tanks staan opgesteld bij haar
speldbochten, bruggen en aan
de rand van de dorpjes.
Even buiten Kaboel, met de
auto een kwartier rijden, staan
drie grote concentraties ge
pantserde legertrucks. Ze gaan
schuil achter een wal van
zandzakken die vanuit de ver
te de indruk maakt van een
lemen muur.
De Russische strategie is be
trekkelijk eenvoudig: door de
rebellen de toegang tot de gro
te wegen te ontzeggen, hoopt
men dat de rebellen voor hun
bevoorrading steeds meer op
de dorpen raken aangewezen.
Op een gegeven moment krij
gen de dorpelingen daar ge
noeg van, aldus Leonid, en
dan „keren ze zich tegen de
rebellen".
Maar de rebellen volharden in
hun gewapende oppositie. Ze
hebben een geliefde tactiek,
aldus de Russen, en dat is met
een grote steen een lawine op
gang brengen. Als wij dan be
ginnen de weg sneeuwvrij te
maken, openen de sluipschut
ters vanuit de spelonken in de
bergen of vanuit hun schuil
plaatsen in de aan de weg ge
legen boomgaarden het vuur.
Het gevaarlijkst stuk is ten
noorden van de pas, vlakbij
Doshi. Aan de ene kant van de
weg is een diepe afgrond en
aan de andere kant een steile
bergwand. Igor uit Tasjkent
(de officieren weigerden hun
achternaam te vertellen) is
daar vorige week geweest. Ze
ven bussen en vrachtwagens
stonden onbeheerd, doorzeefd
met kogels. De rebellen had
den de voertuigen laten staan,
waarschijnlijk met de gedachte
om ze nog eens als hinderlaag
te gebruiken als dat zo uit
kwam. De buspassagiers raken
maar zelden gewond, maar on
langs zijn wel twee belangrijke
bruggen opgeblazen.
Op de basis van het peleton is
op de deur een waarschuwing
geprikt. „Sommigen melden
zich te laat voor het overne
men van de wacht; soms duurt
het wel een half uur voordat
ze aanwezig zijn. Deze mensen
moeten goed begrijpen dat
door zo'n onverantwoordelijke
houding mensenlevens verlo
ren gaan...".
Het dodencijfer stijgt snel en
soms bevindt zich onder de
slachtoffers een persoonlijke
vriend. Igor vertelde me dat
Russische soldaten in Kaboel lopen naar hun wagens terug na vergeefs gezocht te hebben naar een sluipschutter die twee [1
«an hun manschappen had gedood en een van hen verwondde.
hij vorige week „een goede
vriend had verloren, een offi
cier die nog maar net van de
militaire academie af was. Hij
werd neergeschoten toen hij
een vriend te hulp schoot in
een vuurgevecht met de rebel
len". Het Rode Leger heeft op
dracht om het vuur te beant
woorden, maar niet zelf het
vuur te openen.
In de afgelopen vier weken is
de Salang-pas maar eenmaal
gesloten, aldus de officieren,
en dat was toen zwaar verkeer
halverwege de nauwe tunnel
op twee verongelukte voertui
gen stuitte. Door de uitlaatgas
sen die in de tunnel bleven
hangen raakten de chauffeurs
bedwelmd. Velen waren al
buiten bewustzijn geraakt en
de Russen kwamen net op tijd
om het reddingswerk in gang
te zetten en de chauffeurs van
een gewisse dood te redden.
Maar de meeste Russische mi
litairen in het Hindu Kush-ge-
berte voelen zich eenzaam.
Om de dag wordt de officiële
Russische krant, de Pravda,
gebracht samen met wat post.
De boeken uit de bibliotheek
worden verslonden, voorna
melijk romans en detectives,
's Avonds wordt er gitaar ge
speeld en gezongen rond het
open vuur en soms is er over
dag tijd om een uurtje in de
zon te liggen.
Alle bezoekers zijn welkom.
De officieren leggen een ver
legen nieuwsgierigheid aan de
dag, blij als ze zijn mets de al-
leiding en de kans om met
hun wapens te pronken.
Dimitri, Igor en Leonid leken
oprecht te geloven dat ze geen
deel uitmaakten van een be
zettingsleger en ze beschouw
den zichzelf zeker niet als de
grootste bedreiging voor de
wereldvrede sinds de Tweede
Wereldoorlog. „We zijn hier
om een bevriend land te hel
pen", aldus één van hen. „Dit
was geen invasie, we snappen
niet waarom de BBC en de
Voice of America deze valse
berichten verspreiden". De of
ficieren beschouwen het als
hun taak om Afghanistan te
redden uit de klauwen van
China en Pakistan.
Terwijl hij met zijn baji
vuil onder zijn nagels i
haalt, probeert Leoni
mistisch te doen o\É
vooruitzicht van een r
hereniging met
kind. De stoere beve
van het peleton ver
dat ze voor de Zomersjj
Moskou thuis zoude]
maar als ik hem nog
de feiten wijs, geeft hij
dit misschien wel een 1
optimistisch gedacht is.
Optimisme zegt hij, ter£
zijn schouders ophaalt,
de bewaking van de
Pass bijna even belang"
het aantal machinegew
tanks dat hier staat.
(Copyright The Guard;
Minister De Koning
SCHIPHOL Minister De koning
van Ontwikkelingssamenwerking
overweegt geen vermindering van de
Nederlandse hulp aan Indonesië. On
danks de sterk gestegen inkomsten
die Indonesië dit jaar zal krijgen uit
de export van olie blijft de komende
jaren dit land volgens de bewindsman
zo arm, dat buitenlandse hulp eerder
vermeerderd dan verminderd dient te
worden.
De minister heeft dit gistermorgen op
Schiphol verklaard na zijn aankomst
uit New Delhi. Nederland is voorzit
ter van de IGGI, een groep van donor
landen die Indonesië financieel
steunt. De minister verklaarde te zul
len proberen deze landen te overtui
gen van de noodzaak dat financiële
hulp aan Indonesië in ieder geval op
hetzelfde peil blijft.
Minister De Koning verklaarde de indruk te
hebben dat het momenteel niet slecht gaat in
Indonesië. Hij sprak van een gezonde situatie in
dit land.
In New Delhi, de laatste bestemming op zijn
reis, heeft minister De Koning deelgenomen
aan de conferentie van de Unido, de organisatie
voor indutriële ontwikkeling van de Verenigde
Naties. Op deze conferentie werd volgens de
minister veel aandacht besteed aan de vraag
hoe de ontwikkelingslanden de „gigantische fi
nanciële tekorten", waarop zij de komende ja
ren als gevolg van de gestegen olieprijzen mo
gen rekenen, kunnen financieren. Volgens de
minister, die slechts een deel van de conferen
tie heeft meegemaakt, begrijpen de olieprodu
cerende landen wel dat zij op deze conferentie,
maar ook tijdens de noordzuiddialoog, een „ge
baar zullen moeten maken". Zaterdag hebben
de ontwikkelingslanden hun wensen kenbaar
gemaakt. Minister De Koning achtte het op
grond van deze verlangens niet onmogelijk dat
het tot een confrontatie tussen de rijke en arme
landen zou kunnen komen. „Ik hoop echter dat
men van beide zijden bereid is concessies te
doen", zo zei hij.
In Thailand heeft de Nederlandse minister
twee vluchtelingenkampen bezocht. Volgens
hem is een van de problemen waarmee het
hoge commissariaat voor de vluchtelingen nu te
kampen heeft, het gebrek aan liquide midde
len. De landen die aan de commissaris gelden
hebben toegezegd zijn niet altijd in staat deze
direct ter beschikking te stellen. Minister De
Koning heeft de Thaise autoriteiten toegezegd
dat zij op Nederlandse financiële en politieke
solidariteit kunnen blijven rekenen voor wat
betreft het vluchtelingenprobleem.
ROTTERDAM Ruim de helft van
de Nederlanders vindt het noodzake
lijk, dat er een loonpauze is en is het
ook in grote, lijnen eens met de door
het kabinet getroffen maatregelen
rond die pauze. Minder dan de helft
van de ondervraagden gelooft daar
entegen niet dat de loonpauze in
vloed heeft op zijn of haar inkomen.
Dat zijn de belangrijkste resultaten
van een enquête die het bureau Into-
mart in opdracht van NRC/Handels-
blad in de week na het bekend wor
den van de regeringsmaatregelen
heeft gehouden.
De meeste ondervraagden (68 vin
den dat de overheid in de eerste plaats
moet bezuinigen. Een klein aantal (9
wees het bedrijfsleven als eerste aan en
iets meer mensen (12%) vinden dat
burgers voorop moeten lopen met be
zuinigen. Bij de overheid worden de
fensie, sociale uitkeringen, ambtena
rensalarissen en kunsten het meest ge
noemd als posten waarvoor minder
geld beschikbaar zou kunnen worden
gesteld.
Op de vraag waar de geënquêteerden
zelf het makkelijkst op kunnen bezui
nigen worden genoemdn luxe
len, alcohol, auto, vakanties en
CDA-fracteileider Ruud LubbeiIÉ
zich blij met de steun die de loo J.
bij het volk volgens het on< 1
heeft. Oppositieleider Joop d e
noemde het opvallend dat de nre
heid van de ondevraagden nietrf
in een nadelige invloed op h^
O
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De voormalige accountant van het
KLM-kantoor in New York, Jos de Wit, die de KLM
heeft beschuldigd van illegale betalingen tot een totaal
van ruim 300 miljoen gulden, verblijft in Curagao in
verband met een mogelijke schikking van de affaire.
De schikking zou een forse betaling aan De Wit inhou
den, onder de belofte, dat hij niet meer naar de Vere
nigde Staten zal terugkeren. Bij de KLM ontkent men
een mogelijke schikking ten stelligste. De Wit eist ruim
een miljoen gulden van de KLM, omdat hij in het voor
jaar van 1978 ten onrechte zou zijn ontslagen, omdat hij
teveel zou hebben geweten van onregelmatigheden.
Gekaapt vliegtuig tot landen gedwongen
BEIROET Een vliegtuig van de Libanese luchtvaartmaat
schappij Middle East Airlines is gisteren gekaapt en tot een lan
ding op het vliegveld van Beiroet gedwongen. Een woordvoer
der van het vliegveld zei dat de kapers behoorden tot de sji'iti-
sche moslimsecte van Libanon, waarvan de geestelijke leider, de
imam Musa Al Sadr, anderhalf jaar geleden tijdens een bezoek
aan Libië is verdwenen. De kapers zouden aandacht hebben wil
len vragen voor de verdwijning van hun imam.
Reagan wil
blokkade Cuba
NEW YORK Oud-gouver
neur Ronald Reagan van Cali-
fornië, republikeins kandidaat
voor het Amerikaanse presi
dentschap, heeft gisteren ge
zegd dat, als hij president was,
hij ernstig een blokkade van
Cuba zou overwegen om de
Russen ertoe te dwingen hun
soldaten uit Afghanistan terug
te trekken.
„De Russen beschikken over
onderzeeërs op Cuba. Zij heb
ben er vliegtuigen en piloten-
troepen. Een blokkade van
Cuba zou een mogelijkheid
zijn", aldus Reagan.
Nieuwe
olievelden
Alaska ontdekt
NEW YORK In de wate-
ren voor de kust van Alaska
zijn volgens natuurkundi
gen vijf omvangrijke onder
grondse olievelden aange
troffen, zo heeft de New
York Times bekend ge
maakt.
Van de vijf velden zouden er
twee liggen in een gebied dat
door de Sovjet-Unie kan wor
den opgeëist, zodat de exploi
tatie van die bronnen gecom
pliceerd kan worden.
Volgens sommige geologen is
een van de olievelden al te
vergelijken met de olie-rijke
Golf van Mexico. Het zal ech
ter geruime tijd duren voordat
de olievelden economisch kun
nen worden geëxploiteerd.
TUNIS Zeker 20 mensen zijn gesneuveld en tien
werden gewond bij een guerrilla-aanval op de Tune
mijns tad Gafsa, 300 km. ten z.w. van Tunis.
De aanval begon zaterdagavond. Een kazerne, een politie
en het stadhuis waren het doel van de aanval, die werd i
voerd door 300 man, meest Tunesiërs, maar er waren o<
paar buitenlanders bij. Waarom de operatie werd ingezet, d
bekend. De Tunesische overheid was de toestand gistel U
meester. b
Doodvonnissen Z.-Korea bevest
SEOEL Een militair hof van beroep in Seoel heeft ma
de doodvonnissen bekrachtigd die zijn opgelegd aan o.a. h<
hoofd van de Zuidkoreaanse inlichtingendienst (KCIA), v
de moord op president Park Chung-He drie maanden ge f
De anderen die hun doodstraf houden zijn Parks eerste s<
ris en vier agenten van de KCIA, die waren beschuldig
medeplichtigheid.
Geen kernenergie in Denemark*
KOPENHAGEN Denemarken heeft de invoerin
kernenergie voor onbepaalde tijd uitgesteld en bereid
voor op onderhandelingen met Noorwegen over een
menlijk Scandinavisch distributienet voor aardga
Noorse en Deense Noordzeevelden.
De sociaal-democratische minderheidsregering blijkt een
mentaire meerderheid te hebben voor de tijdens het week
genomen definitieve beslissing inzake kernenergie en a
volksstemming over het onderwerp houden.
(Van onze correspondent)
PARIJS Vijf Franse parachu
tisten-gendarmes van de anti-
terroristenbrigade hebben in no
vember een eind gemaakt aan
de aanval van 1200 tot 1400 op
standelingen die in Mekka de
grote moskee bezet hadden en
klaarblijkelijk ten doel hadden
het Saoedi-Arabische regime
omver te werpen. De parachutis
ten waren naar Mekka gezon
den om de Saoedi-Arabische
strijdkrachten, die als gevolg
van de aanval van de terroris
ten volkomen gedemoraliseerd
waren en op het punt stonden
een muiterij te ontketenen, te
reorganiseren.
Een en ander wordt onthuld in het
maandag verschenen nummer van
het Parijse weekblad Le Point en
het staat boven alle twijfel verhe
ven dat het op concrete feiten be
rust. De Saoedi-Arabische autori
teiten en met name koning Khaled
hadden een dringend beroep op
Parijs gedaan om hulp te zenden.
Het idee om zich tot Frankrijk te
wenden was afkomstig van de Sa
oedi-Arabische ambassadeur in
Parijs en van de minister van Bui
tenlandse Zaken Nayef, een per
soonlijke relatie van het hoofd van
de Franse geheime dienst Alexan
dre de Marenches. De Saoedi-Ara-
biërs wendden zich tot Parijs om
dat eensdeels hun betrekkingen
met de Verenigde Staten op dat
ogenblik gespannen waren en an
derzijds omdat de kwaliteiten en
het succes van de Franse interven-
tiegroep van de parachutisten-gen
darmes hun niet ontgaan was.
De groep bestaande uit 40 man
schappen heeft in Frankrijk tien
tallen gijzelaars ongeschonden be
vrijd en heeft verder in het bui
tenland op verzoek van de betrok
ken autoriteiten resultaten be
haald in Djibouti, Marokko en San
Salvador, zowel voor het bevrijden
van gijzelaars als voor het vormen
van anti-terreurbrigades.
Evenals de Britten en de Duitsers
van de GS-9 eenheid die in de So
malische hoofdstad Mogadisciu
tussenbeide kwamen bij de bevrij
ding van passagiers van een ge
kaapt Lufthansa-toestel, maakten
een aantal parachutisten-gendar
mes deel uit van een anti-terroris
ten mini-leger dat een eind poogt
te maken aan terreur en gijzeling.
Meteen na de bezetting van de
Grote Moskee in de heilige stad
van de moslims had koning Kha
led een beroep op de Fransen ge
daan, maar deze weigerden toen
hun hulp te zenden. In de daarop
volgende dagen kwamen evenwel
nieuwe verzoeken uit Riad binnen.
Het feit dat Frankrijk 36 procent
van de olieprodukten van Saoedi-
-Arabië aankoopt en een van de
voornaamste leveranciers van het
land is, waren er vermoedelijk
niet vreemd eraan dat de Fransen
er tenslotte mee instemden een
handjevol gendarmes (een officier,
onderofficier en drie manschap
pen) te zenden.
Koning Khaled had overigens
geen keuze meer, omdat zijn solda
ten volstrekt weigerden om nog
maar een pas te zetten in de aan
val op de moskee. In minder dan
een week hadden de koninklijke
Saoedi-Arabische strijdkrachten in
de operatie vele honderden man
schappen verloren.
De rebellen beschikten over uitste
kende wapens, waaronder karabij
nen van het Amerikaanse aan-
valstype dat het standaardwapen
van de NAVO is. De officieren
dwongen hun soldaten ten aanval
volgens de methode die in de Na
poleontische oorlogen in zwang
was, namelijk in opeenvolgende
frontale golven. De rebellen maai
den als het waren letterlijk deze
troepen neer. tot de soldaten wei
gerden aan hun officieren te ge
hoorzamen.
De vijf Franse gendarmes waar
van de commanderende officier
slechts 34 jaar oud was, moesten
als gevolg van deze situatie de rol
spelen van een hele generale staf
en heel het leger reorganiseren.
De 3000 overgebleven Saoedi-Ara
bische manschappen moesten
praktisch individueel onder han
den genomen worden om het de
plorabele moreel te herstellen. De
taalmoeilijkheden waren er de
oorzaak van dat de Fransen min
stens een week eisten om deze re
organisatie door te voerei
de subalterne officieren do
fende en betrouwbare elemen
te vinden om als aanvoerders
fungeren. Tegelijkertijd moest
tactiek bepaald worden om de
standelingen die in de gangen, i
naretten en ondergrondse ge«
ven van de moskee postgevat b
den, te verdrijven zonder schi
barende kosten van mensenlevt
Bij het definitieve offensief mo
ten de vijf Fransen zich afzi
houden, omdat Parijs de absoli
voorwaarde gesteld had, het lev
van geen der leden van de ai
-terreurbrigade in gevaar te bfl
gen. Het eindoffensief werd zo
bekend met volledig succes I
kroond.
