Shell en Esso moeten extra
winst uit aardgasprijs
in Nederland investeren
Koopkrachtbegrip
moet andere
inhoud krijgen
Ll
Bisschoppensynode gaat functie van
pastorale werkers nader formuleren
£eidóe(3outtt/nt
ik valt
failliet
Goor
gering
'£ht te
met
ussie
energie
BINDENDE OPDRACHT VAN REGERING
j Winterse kou komt[
I er weer) aan
Werkgeversvoorzitter Eijkelenburg:
Het zwarte fluweel van
de Sovjet-nacht
Sociaal conflict
geen vrijbrief voor
strafbaar handelen
JENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 25 JANUARI 1980 PAGINA 13
G Er bestaat
failliete textielvere-
rijfs TSB in Goor
;ele hoop meer. Het
sdiet (eén miljoen
plus een half mil
de aandeelhouders
„ui ten Cate, Blij-
l-Willink, en de
ij) is alleen be
door de afbouw van
rijf-
[er het elders onder-
van produktie-eenhe-
lat geen zekerheid, al-
lister Van Aardenne
lomische Zaken giste-
het vragenuurtje in
Kamer. Voorts liet
iens zijn ambtgenoot
iale Zaken weten, dat
in geld ter beschik-
worden gesteld voor
jferregeling.
^aburige Hengelo heeft
co-technisch bedrijf
gisteren bekend ge-
akjlat voor 190 van de
•neelsleden ontslag is
verwacht
srkte winst
BOL De KLM zal
igen brandstofprijzen
ijaar maar voor helft
ïiegtarieven geceom-
Kd zien, zo heeft direc-
Ig'gio Orlandini gezegd
bijeenkomst in Ant-
fe verwachten dat het
if*ultaat van zijn onder-
I3ljdit jaar niet meer zal
ie-h dan een procent van
er-et. Orlandini wees er
mje komende jaren reke-
joi moeten worden ge-
jejmet een dalende be-
5ljing voor het luchtver-
izien de door de hoge
3g»f prijzen te verwach-
^oging van de ticket-
^rnze parlementaire re-
dactie)
mIAAG Het uitblij-
;nn informatie van de
efg over de opzet van
idde maatschappelijke
eBe over de toepassing
menergie in ons land
electriciteitsvoorzie-
d^eeft ertoe geleid dat
itgesteld overleg met
mer daarover moet
j uitgesteld. Het over-
i op 4 februari zou
jfnebben, is nu voor 25
"n vastgesteld.
'er|e tweede keer dat het
door een te late reac-
ro-le regering, moet wor-
[esehoven. Het CDA-
d Van Houwelingen
de handelwijze van de
„zeer te betreuren'".
ierlid is voorzitter van
mercommissie voor
rgie die het overleg
tegering zou voeren.
ïöbank regelt
gUenenfraude
uviRDAM - De Amro-
jeéeeft de afgegeven
d( met. een waarde van
miljoen gulden,
f0 sprake was in de
,e;an een mogelijke
■lij een van de Rotter-
ilialen van de bank,
tvangen.
ovendien zodanige ije-
ten aanzien van de
fcle debetstand van on-
tes miljoen gulden ge-
jdat de bank verwacht
■fgeld te zullen terug-
De politie heeft de
len weten, dat het O-
Ministerie te zijner
ezien of er sprake is
Ivan een strafbaar feit
pk geleden bevestigde
berichten over een
fek naar een miljoenen
bij het Amro-kantoor
Widdellandstraat in de
Het ging om knoeie-
niet getekende-de-
len en cheques voor in
pca 26 miljoen gulden.
Ide bank heeft de di-
Nan het bijkantoor zijn
iheden ernstig over-
Hij is voorlopig uit
Jctie ontheven.
agens Onbe-
lebben in de periode
tot 23 januari aan het
ilplein twee aan
wens met inhoud gesto-
i beide wagens lagen
lappen en twee werk-
geslagen. De geschat-
e van de gestolen goe-
iraagt 13 duizend gul-
(vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Shell en
Esso, die met de overheid sa
men de Gasunie vormen,
moeten de extra winsten die
zij uit de gestegen gasprij-
zen halen opnieuw investe
ren in Nederland, ook als
het gaat om projecten met
weinig of geen rendement.
Doen deze maatschappijen
dat niet „vrijwillig", dan zal
de staat zjn aandeel in de
Gasunie vergroten om daar
op een steviger greep te krij
gen. Dit heeft minister Van
Aardenne (Economische Za
ken) gisteren de Tweede Ka
mer laten weten tijdens het
voortgezet debat over de
loonpauze. Het gaat hierbij
volgens de minister om een
bedrag van 400 miljoen gul
den (en geen 2 miljard, wat
wel eens wordt beweerd).
Dit bedrag kan de komende
jaren echter fors oplopen tot
meer dan 10 miljard, als de
aardgasprijzen aan de geste
gen olieprijs wordt aange
past.
In de tweede helft van dit jaar
zal een stijging van de export-
gasprijs van 8 a 9 cent worden
bereikt, terwijl de binnenland
se prijs met 7 cent omhoog
gaat, zo deelde de bewindsman
mee. Het buitenland betaalt
gemiddeld 19 cent voor een
kubieke meter, terwijl de Ne
derlandse verbruiker bijna
drie dubbeltjes moet neertel
len. Hij erkende dan ook dat
de exportprijzen sneller moe
ten stijgen, iets waar de hele
Kamer sterk op aandringt.
Over deze zaak staat Van Aar
denne nog steeds in kontakt
met onze buitenlandse afne
mers.' Hij wil zeer omzichtig te
werk gaan en pas in het uiter
ste geval tot een eenzijdige
prijsverhoging overgaan, om
niet het gevaar te lopen van
een verloren rechtzaak voor
het Europese Hof. Nederland
kampt met veel te goedkope
langlopende kontrakten en
toezeggingen aan het buiten
land, die destijds door de hui
dige PvdA-leider Den Uyl zijn
gedaan toen hij in het kabinet-
Cals nog minister van Econo
mische Zaken was.
Het kabinet wil zich nog niet
wagen aan voorspellingen
over de koopkrachthandha-
ving in 1980, nu de oorspron
kelijke doelstelling (handha
ving tot modaal) overboord is
gezet. Minister Van Aardenne
betoogde dat een daling van de
koopkracht een gunstig effect
kan hebben op onze betalings
balans: hij verwacht dat de
dure buitenlandse vakanties
het eerst zullen worden opge
geven, waardoor men meer in
eigen land op vakantie zal
gaan en zijn geld hier zal be
steden. Verder kan koop
krachtverlies tot een grotere
energiebesparing leiden,
meende hij. Op dit punt bereid
het kabinet een intensivering
van de 5-procent besparing
scampagne voor en wil ook
met wettelijke maatregelen
komen.
Minister Andriessen (Finan
ciën) voelt er helemaal niets
voor het tekort van de over
heid groter te laten worden
onder meer om de koopkracht
op peil te kunnen houden. Een
tekort van 5,5 procent van het
nationaal inkomen noemde hij
de limiet. We stevenen af op
6,5 procent en daarom zijn 3
tot 4 miljard bezuinigingen on
vermijdelijk. De belastingop
brengsten blijken intussen
flink tegen te vallen. Vorig
jaar kreeg Andriessen 3,8 mil
jard minder dan verwacht en
voor 1980 wordt op een tegen
vallende opbrengst van 4,6
miljard gulden gerekend. De
noodremprocedure die vorig
jaar zomer werd ingesteld is
ten dele mislukt: Andriessen
hoopte door een snellere belas
tinginning 250 miljoen binnen
te krijgen. Het resultaat was
slechts 100 miljoen, zo vertelde
hij gisteren in de Tweede Ka-
Politie schept voetganger
Een surveillance wagen van de hoofdstedelijke politie heeft gis
teravond in de Linnaeusstraat een voetganger geraakt. De poli
tiewagen wilde uitwijken voor een auto die geen voorrang ver
leende. raakte daardoor in een slip en kon de voetganger niet
ontwijken. Deze werd voor behandeling overgebracht naar een
ziekenhuis.
GORREDIJK De kaarten worden opnieuw gé-
E schud; het weer is bezig aan een heroriëntering. In
de loop van het weekeinde zal geleidelijk koudere
lucht ons land binnenstromen. De wind gaat vol-
ee gens weerman Hans de Jong draaien naar rich tin-
EE gen tussen noord en oost. De koude Scandinavische
lucht wordt niet gehinderd door plankenkoorts en
EE zal opnieuw lichte vorst introduceren, voorname-
ee lijk in de nacht en ochtend. In noord-Finland was
het vanmorgen al 35 graden onder nul; in Noord-
Rusland vroor het veertig graden.
1 Noordoost-Nederland is morgen het eerst aan de beurt.
Tijdens de operatie kan er dan een natte en later een
ee droge sneeuwbui vallen. In het midden van het land en
later in het zuidwesten dringt de koudere noordooster
E vermoedelijk pas zondag binnen. Ook de vooruitzichten
E voor de eerste helft van volgende week wijzen op win-
ters weer. Ook ditmaal zal de winter van '79-'80 niet di-
reet overschakelen op „het grotere werk". Maar sneeuw
E van betekenis zou er in de loop van volgende week wel e
j= kunnen vallen, als de zachtere oceaanlucht een tegenof-
fensief inzet en in eerste aanleg een blauwtje loopt.
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiirF
(Van onze sociaal-economische
redactie)
MAASTRICHT Volgens
voorzitter S.J.Eijkelenburg
van het Nederlands Chris
telijk Werkgeversverbond
zal het enorme arbeidsaan
bod van de komende jaren
tachtig (43.000 volledige ar
beidsplaatsen per jaar) al
leen door het bedrijfsleven
opgenomen kunnen wor
den als de koopkracht
enigszins wordt aangetast.
Opname van zo'n aanbod
zonder stoornis is name
lijk slechts mogelijk bij
een produktiegroei van
3,5% per jaar en die groei
zit er volgens de prognoses
niet in.
„Aantasting van de koop
kracht is de prijs voor volledi
ge werkgelegenheid," aldus
van Eijkelenburg,die overi
gens vond dat het begrip koop
kracht een andere waarde zal
krijgen. Op den duur kan de
koopkracht niet meer worden
afgemeten aan de modale
man, die de kost moet verdie
nen voor vrouw en twee kin
deren. De koopkracht zal veel
meer een individeel karakter
krijgen. Koopkracht wordt af
hankelijk van en zal verschil
len naar gekozen arbeidsduur,
het werken in het weekeinde
of in ploegen en het al of niet
verrichten van onaangenaam
werk. „Als bovendien me-
vrouw-modaal het inkomen
van Jan gaat aanvullen ver
liest de koopkracht van Jan
Modaal als maatstaf zijn bete
kenis", aldus Van Eijkelen
burg vanmiddag op een bijeen
komst in Limburg.
Nee tegen porno
Leden van de vrouwengroep „Blijf van mijn lijf" hebben afgelopen nacht in Utrecht de gevels van
diverse sexclubs beklad. Dit in het kader van landelijke acties tegen pornografie.
(Van onze correspondent)
ROME Na de commissies die zijn
ingesteld om een studie te maken
over een herindeling dan wel op
splitsing van de bisdommen en over
de priesteropleiding, is nu op de sy
node van de Nederlandse bisschop
pen in Rome een derde commissie
voorgesteld, namelijk een die pre
cies de functie-omschrijving van de
pastorale werkers moet formuleren,
daarbij rekening houdend met de
kerkelijke voorschriften zoals die
mede door en na het tweede Vati
caans concilie zijn opgesteld.
Sprekend over de leken in het alge
meen is geconstateerd, dat zij van grote
waarde zijn geweest en zullen moeten
blijven. Op de leken l^omt men overi-
1
gens nog terug. Over de lokale „kriti
sche basisgemeenschappen" werd op de
synode gezegd, dat zij doorgaans min
der belangrijk zijn dan uit de hoeveel
heid publiciteit die zij krijgen wel eens
zou kunnen worden afgeleid. Volgens
sommige synodevaders bevatten deze
groeperingen positieve elementen en
hebben ook de kritische groepen bij al
hun kritiek en in al hun verscheiden
heid, niet de bedoeling de communica
tie met hun bisschop te verbreken. Ter
wijl enkele synodedeelnemers sterk
pleiten voor een beter contact met de
basisgemeenten vroegen anderen ook
om een ondubbelzinnig beleid waarbij
rekening wordt gehouden met de zwij
gende meerderheid.
Nog aan de orde moet komen hoofd
stuk drie van de synodeagenda, omvat
tende de sacramenten (onder meer eu
charistie en huwelijk); de liturgie en de
eredienst, waarbij ook de rol van de le
ken ter sprake zal komen; de katechese
en de oecumene. Tenslotte zal dan we
derom de „communio" tussen de bis
schoppen in discussie worden gebracht
voordat daarna zeker twee dagen ge
sproken zal worden over de conclusies.
Het doel van de synode gaat vóór de
tijdsduur, zo heeft de paus aan de syno
de meegedeeld en dat betekent, zoals
gisteren gemeld, dat de synode tenmin
ste nog tot midden, misschien zelfs wel
tot eind volgende week zal voortduren.
Een zware belasting voor de bisschop
pen, die duidelijk vermoeid beginnen
te raken.
Tot op dit moment zijn de synodedeel
nemers anderhalve dag op het oor
spronkelijk opgezette tijdschema ach
tergeraakt. Volgens de woordvoerder
van de synode, Henk Kouwenhoven,
komt dat, omdat men zich op de agenda
verkeken heeft. Bovendien bestaat er
geen rantsoenering van de spreektijd.
Er wordt zeer breedvoerig gediscus
sieerd en iedereen mag zo veel en zo
vaak aan het woord komen als hij zelf
nodig vindt.
Of de paus op de laatste dag van de sy
node zijn beslissingen bekend zal ma
ken is nog onzeker. Wel is zeker dat
mgr. Danneels, een van de twee vice-
voorzitters uiterlijk 1 februari afreist in
verband met zijn inauguratie als nieu
we aartsbisschop van Mechelen-Brus-
sel.
ALHOEWEL iedereen wist, dat hij voortdurend gevaar liep,
was de Russische Nobelprijsdrager, kernfysicus en dissident
Sacharov met zijn vrouw het levende symbool van dat scha
mele beetje tolerantie en respect voor andermans mening,
dat in de Sovjet-Unie zestig jaar na de revolutie eindelijk
mogelijk leek te zijn. Zijn arrestatie en verbanning, en het
feit dat hij beroofd is van al zijn onderscheidingen, zijn dan
ook een hoogst ernstige zaak vooral door de schaamteloos
heid waarmee zij zijn geschied. Zij zijn in flagrante strijd met
alle mogelijke menselijke verklaringen die de heer Brezjnjev
de laatste jaren te pas en te onpas heeft gemeend te moeten
afleggen en zeker vormen zij een grove schending van de be
faamde verklaring van Helsinki.
VERBANNING in je eigen land. Stel je voor! Van Agt ver
bant Goudzwaard naar RottumWij kunnen ons dat niet
voorstellen, alhoewel: we kennen ook als banvloek het „be
roepsverbod" en pogingen om een befaamd geleerde een be
paald predikaat als leeropdracht te ontnemen, en mannen
met afwijkend gedrag of overtuiging niet te benoemen in be
paalde functies. Dat zijn de verlichte vormen ven Westers to
talitarisme, die we aan de kaak moeten Wijven stellen als we
in onze verontwaardiging tegenover wat er nu in de Sovjet-
Unie gebeurt, niet de verdenking van schijnheiligheid op ons
willen laden.
Desondanks is het juist nu wellicht goed de woorden
aan te halen die Alexander Herzen, een van de oorspronke
lijkste denkers die Rusland in de negentiende eeuw heeft
voortgebracht, en die ook verbannen werd en zijn land heeft
moeten verlaten, in 1848 heeft uitgesproken. Ze zijn nog al
tijd actueel: „Zelfs in de duistere tijden van de Europese ge
schiedenis nemen wij enig respect voor het individu waar.
enige erkenning voor de persoonlijke afhankelijkheid, enige
rechten worden toegekend aan talent of genie. In deze er
kenning, tegen wil en dank, van het individu ligt een der
grote menselijke beginselen van het Europese leven besloten.
Bij ons ligt alles weer anders. Bij ons is de persoonlijkheid al
tijd onderdrukt, in de fnassa opgenomen, zonder zelfs te
trachten eruit te springen. Het vrije woord is bij ons altijd be
schouwd als een uiting van vermetelheid, een zelfstandig
oordeel als opruierij. De mens ging teloor in de staat, werd
opgenomen in de gemeenschap."
Wat de mannen in het Kremlin tot hun boos besluit heeft
gebracht valt moeilijk een twee drie te zeggen. Sommigen
zien er een direct antwoord in op Carters voorstel de Olym
pische Spelen te boycotten. Als dat zo is zou het Russisch be
sluit wel echt eens als een boemerang kunnen gaan werken.
De verbanning van Sacharov staat niet op zich. Zij gaat ge
paard met het ontslag van Kirilin, voormalig vice-president
van de Academie van Wetenschappen en tegelijkertijd valt
in de Sovjet-Unie naar The Times bericht een ver
scherping van de vervolging tegen de orthodoxe christenen
waar te nemen. Het interne klimaat in de Sovjet-Unie ver
sombert en verkilt. Leven de goden op de Moskouse Olym
pus opnieuw in onmin of in angst? De lucht is in ieder geval
zo bedorven dat van vrije en ongedwongen Spelen in de Rus
sische hoofdstad geen sprake meer kan zijn.
De verbanning van Sacharov zal zeker een scherpe politie
ke uitwerking hebben. De ontspanningspolitiek is, bewust of
onbewust, een zware klap toegebracht. De Russen hebben
daarmee een groot risico genomen. De jaren tachtig zijn
door Afghanistan en de Westerse reactie daarop, en nu door
de verbanning van Sacharov begonnen met een onver
wacht harde inval van scherpe kou in het internationale po
litieke klimaat en de Oost-West-verhouding. De hoop op be
tere tijden lijkt te sterven onder wat de Russische dichter Os
sip Mandelstam een der grootsten van deze eeuw die
ook verbannen werd en vergeten en naamloos gestorven is,
omschreven heeft als: „Het zwarte fluweel van de Sovjet
nacht, het fluweel van leegte over de gehele wereld".
MINISTER DE RUITER:
DEN HAAG Een sociaal conflict mag nooit een vrijbrief zijn
om strafbare feiten niet te vervolgen.
Minister De Ruiter van justitie heeft dit gisteren in de Tweede
kamer geantwoord tijdens een interpellatie door de communist
Wolff. Deze bepleitte afgelasting van strafvervolging tegen ne
gen havenslepers. De slepers worden ervan beschuldigd dat ze
zich in het tumult tijdens de staking van afgelopen zomer heb
ben schuldig gemaakt aan ondermeer doodslag. Wolffs argu
ment om niet tot strafvervolging over te gaan is dat hierdoor het
herstel van harmonieuze arbeidsverhoudingen zal worden door
kruist. De minister acht dit argument niet van voldoende ge
wicht en laat het het vervolgingsbeleid aan het openbaar minis
terie over.
Weersgesteldheid van gisteren
Dee?111
Eindhoven
Luchth. R'dam
Vllssingen
Z.-Llmburg
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Spilt
Stockholm
Wenen
Zurich
Casablanca
Istanboel
Las Palmas
Beiroet
Tel Aviv
Tunis
motregen
motregen
Vooruitzichten voor zondag:
Meest lichte vorst en toene
mende kans op sneeuw of re
gen. Weersvooruitzichten in
cijfers voor zondag:
Aantal uren zon: 0 tot 4
Min. temp. omstreeks -2 gr.
Max. temp. omstreeks 0 gr.
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur 70 pro
cent
Kans op een geheel droog et
maal 40 procent
Rustig weer
DE BILT (KNMI) - Het zal
morgen droog en rustig weer
zijn. Over de hoeveelheid zon
valt moeilijk een uitspraak te
doen. In de avond en nacht
vormen zich mistbanken en
het is mogelijk, dat die mist op
een aantal plaatsen hardnek
kig is. Overigens komen er pe
rioden met zon voor en in de
middag loopt de temperatuur
tot enkele graden boven het
vriespunt op. Dit rustige
weertype hangt samen met
een hogedrukgebied, dat zich
boven Engeland en Ierland
ontwikkelt. Tegelijkertijd vult
een depressie boven de Noord
zee verder op. Het hogedruk
gebied breidt zijn invloed ge
leidelijk naar onze omgeving
uit In de nacht kan de tempe
ratuur tot om het vriespunt
dalen, maar vorst van beteke
nis wordt in de loop van de
nacht nog niet verwacht.
