frankrijk als eerste definitief
oor Spelen ingeschreven
'och Europees graan naar Sovjet-Unie
'Na verbanning nu ook
arrestatie Sacharov mogelijk'
Weizman
optimistisch
over beraad
met Egypte
Nederland opgelucht: sancties
tegen Iran zijn van de baan
ENINGEN OVER BOYCOT BLIJVEN VERDEELD
Russische
koopvaardij
machtige
reserve voor
militairen
Lr,
IIeen een ruime
ge in
ew
lampshire kan
ennedy redden
Rellen in Turkije
Top-functionaris van
hulporganisatie was
Zuidafrikaanse spion
Regering
van België
blijft aan
ITENLAND
LEIDSE COURANT
5SEL De mogelijkheid is zeer groot
Hidanks maatregelen van de Europese
>enschap, alsnog 300.000 tot 500.000 ton
'jpiese tarwe naar de Sovjet-Unie geëx-
erd wordt. De Europese Commissie, het
ijks bestuur van de Gemeenschap, kan
iport niet tegenhouden, omdat de licen-
1 uitgegeven waren voordat de Com-
e de uitvoer op 10 januari onmogelijk
te. De mogelijkheid bestaat zelfs dat
zelfde manier ook nog 200.000 a 300.000
erst naar de Sovjet-Unie verdwijnt.
at de EG haar beperkende maatregelen
ion iedereen, met een subsidie, vrijelijk
uit de Gemeenschap exporteren naar
willekeurige bestemming. Omdat de Ge-
ichap weinig graan aan de Sovjet-Unie le-
lagen de bestemmingen voor een groot
- 'lders. Maar omdat de Sovjet-Unie zich
nteel sterk inspant om graan te importe-
cht men het bij de Europese commissie in
;1 zeker niet uitgesloten dat die oorspron
kelijke bestemmingen inmiddels zijn veran
derd.
In Brussel doen momenteel hardnekkige ge
ruchten de ronde dat er momenteel een leven
dige handel gedreven wordt in exportlicensies
die door de Europese Commissie zijn afgegeven
voordat er beperkende maatregelen zijn getrof
fen. De handel in uitvoercertificaten is nooit
verboden geweest. Wel wijst men er bij de
Commissie op dat handelaren die leveringscon
tracten met bijvoorbeeld het Midden-Oosten
hebben afgesloten en die de certificaten nu ver
handeld hebben, met hun contractanten in
moeilijkheden kunnen komen.
Uit statistieken blijkt dat ook vanuit Nederland
een levendige handel in voedselprodukten met
de Sovjet-Unie gedreven wordt. Zo exporteerde
Nederland in 1978 bijvoorbeeld voor bijna 28
miljoen gulden boter, voor ruim 12 miljoen gul
den graan, voor ruim vijf miljeon gulden
slachtkuikens, enz.
Verwacht werd dat de Britten gisteren in Brus
sel het voorstel zouden doen de exportsubsidie
voor elk soort voedsel naar de Sovjet-Unie tot
nul te verlagen. Dit is mei gebeurd. Wel is in
Londen vernomen dat de Britse regering een
op 16 februari aflopende handelsoverenekomst,
volgens welke Londen de Russen een krediet
van ruim vier miljard gulden ter beschikking
stelt, niet zal verlengen. De handelsovereen
komst was gesloten in 1975 onder de Labourre-
gering van Harold Wilson. De rente die de Sov
jet-Unie over de exportkredieten moest betalen
was laag, maar het exacte tarief is nooit ont
huld. Van het totale krediet hebben de Russen
tot nu toe ruim een miljard gulden opgenomen.
Ook wordt in Londen een onderzoek ingesteld
naar de verstrekking van exportkredieten voor
de levering van Brits graan aan Polen. Premier
Thatcher wil weten of het graan vanuit Polen
naar de Sovjet-Unie kan worden getranspor
teerd. Over de kredietverlening wordt nu door
Polen met Groot-Brittannië onderhandeld.
De Amerikaanse regering heeft het Congres la
ten weten dat het bereid is „gepaste maatrege
len" te treffen om te verzekeren dat andere
landen niet in het gat springen dat is ontstaan
door het embargo op de Amerikaanse graanle-
veranties aan de Russen. In Washington is men
ervan overtuigd dat verscheping van land-
bouwprodukten door andere landen niet volle
dig is te voorkomen, maar men yvil bij ontdui
king gepaste maatregelen nemen. Om welke
stappen het gaat, is niet bekend gemaakt
Pakistan
Pakistan zal van China niet de omvangrijke
steun krijgen -waarom was gevraagd. Pakistan
heeft gisteren daarom gepleit voor een „duur
zame en geloofwaardige steun" van de Vere
nigde Staten voor de opbouw van het leger. De
Chinese minister van buitenlandse zaken
Huang Hua heeft vanmorgen Pakistan verlaten
na een bezoek dat vijf dagen heeft geduurd.
„Moskou streeft veel meer na dan de bezetting
van Afghanistan. Het wil doorstoten naar de
Indische Oceaan en ook de olielanden onder
zijn gezag brengen", aldus Hua. In Pakistan
wordt de Amerikaanse onderminister Christo
pher verwacht. De bedreven Amerikaanse di
plomaat Clark Clifford gaat volgende week
naar India.
S/WASHINGTON/DEN HAAG
;rijk heeft als eerste in de wereld posi-
xeageerd op de uitnodiging van het
he Olympische Comité, om mee te
in de Spelen in Moskou. Dit gebeurde
r 24 uur nadat de uitnodiging was ont-
in. In een verklaring benadrukte het
se Olympische Comité zijn trouw aan
eginsel, dat sport en politiek van el-
gescheiden moeten worden. Het ziet er
naar uit, dat Frankrijk voorlopig het
westerse land is dat definitief heeft
ten naar Moskou te gaan.
twintig weken voordat de Olympische
i moeten beginnen (de inschrijving sluit
mei), heeft de .Britse premier i
Thatcher aangekondigd met regeringen van ge-
lijkdenkende landen aan te zullen dringen op
verplaatsing van de Spelen. Zij zal het Britse
Olympische Genootschap (BOA) vragen, be
paalde Olympische onderdelen in Groot-Brit-
tannië te houden. Premier Muldoon van
Nieuw-Zeeland maakte gisteren bekend, dat
ook zijn regering voor verplaatsing van de
Olympische Spelen is. Over een boycot liet hij
zich niet uit. De Australische regering deed dat
echter wel. Premier Frazer besloot de boycot
plannen van president Carter te ondersteunen.
Communistisch China heeft aangekondigd zich
bij een boycot van de Spelen aan te sluiten,
wannneer belangrijke landen ertoe overgaan.
Welke die belangrijke landen zijn werd echter
niet gezegd.
Japan heeft zich vanmorgen tegen een boycot
uitgesproken. In Tokio werd gesteld dat de Ja
panse regering geen behoefte heeft de Russen
te straffen voor hun ingrijpen in Afghanistan.
Japan wil geen „betoon van onvrede", maar
zoekt wel wegen om blijk te geven van zijn
misnoegen.
Het Russische persbureau Novosti heeft giste
ren fel gereageerd op de dreigende boycot. „De
politici hebben het zwaard getrokken om de
unieke broederschap van de sportmensen en
alle vormen van hun internationale samenwer
king te splijten", aldus Novosti, dat president
Carter omschreef als een „verwaande politi-
Alexander Grinzburg, een „Comité voor men
senrechten Moskou 1980" opgericht. Het comité
eist een boycot van de Zomerspelen in Moskou,
niet alleen op grond van de inval in Afghanis
tan, maar ook op grond van de binnenlandse
politiek van de Sovjet-leiders. Om dezelfde re
den heeft een groep Franse intellectuelen om
een boycot van de Olympische Spelen ge
vraagd. Tot deze groep behoren bekende filoso
fen en schrijvers als Jean-Paul Sartre, Simone
de Beauvoir en Raymond Aron.
Intussen blijven de sportieve contacten tussen
de VS en de Sovjet-Unie normaal functioneren.
De Russische ploeg voor de Winterspelen van
Lake Placid bereidt zich in de Franse Alpen
voor alsof er niets aan de hand is en gisteren
vetrok een groep Russische top-atleten voor
een vijftal wedstrijden naar de VS.
ssische
-premier
etreden
[OU Vladimr Kiril-
plaatsvervangend pre-
de Sovjet-Unie en
fitter van de staatscom-
je voor wetenschap is
verzoek" van zijn
ties ontheven, aldus
Kirillin bekleedde de
sinds 1965. In wester
lingen meent men dat hij
heengaan omdat zijn
issie, die onderdeel uit-
;e van de Russische
mie van Wetenschap-
liet had bereikt wat er-
verd verwacht. Het af-
van Kirillin en de
nning van Sacharov
n beschouwd als een
ie verzwakking van de
che Academie, de eni-
telling met een zekere
van onafhankelijkheid
>ver de communisti-
lartij.
Vladimir Kirillin, de Russi
sche plaatsvervangend
premier en voorzitter van
de staatscommissie voor
wetenschappen en tech
niek, die naar verluidt
op eigen verzoek van
zijn functies is ontheven.
(Vervolg van voorpagina)
Het echtpaar Sacharov werd aldus de
schoonmoeder van Sacharov, mevrouw
Gregroriewna Bonner, op het vliegveld
Domodedowa voor binnenlandse vluch
ten gezet.
Het nieuws van Sacharov z'n verban
ning werd aan westerse corresponden
ten bekend gemaakt door twee vrouwe
lijke dissidenten. Toen daarop de cor
respondenten zich begaven naar de wo
ning van Sacharov, troffen zij daar
agenten in burger aan die zeiden dat
„alles voorbij was" en suggereerden
dat Sacharov zou worden uitgewezen.
Enkele uren na de melding door de dissi
denten maakte het Russische persbureau
Tass een officieel communique openbaar
waarin Sacharov al zijn officiële onder
scheidingen worden ontnomen omdat hij
,,al jaren ondermijnende activiteiten ont
plooit". Volgens de verklaring van Tass is
Sacharov herhaalde malen gewaarschuwd
dat dergelijke activiteiten ontoelaatbaar
zijn". Sacharov die lid was van de Russi
sche academie van wetenschappen was
driemaal Held van de Socialistische Ar
beid, een van de hoogste burgerlijke on
derscheidingen in de Sovjet-Unie en Lid
van de orde van Lenin. Sacharov kreeg in
1975 de Nobelprijs voor de vrede.
Het lijkt erop dat Sacharov nu definitief
van alle buitenlandse contacten is afge
sneden. Volgens het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken staat nu
niets een arrestatie van Sacharov meer in
de weg.
Volgens westerse waarnemers in Moskou
hebben de Russische leiders de natuur
kundige nu zo hard aangepakt omdat zij
er van uit zouden gaan dat elk protest te
gen de onderdrukking van de dissidente
leider niet langer zal uitstijgen boven de
reeds harde veroordeling van de Russi
sche inval in Afghanistan. Anderen me
nen dat de Russen Sacharov uit de hoofd
stad hebben verbannen als een opzettelij
ke reactie tegen het anti-Russische beleid
van president Carter.
De kerngeleerde Sacharov was sinds 1966
actief in de Russische dissidentenbewe
ging, toen hij bezwaar maakte tegen de
politieke rehabilitatie van van de nage
dachtenis van Stalin.
Sacharov, die eens bekend was als de va
der van de waterstofbom in de Sovjet-
Unie, werd op 32-jarige leeftijd lid van de
Russische aacademie van wetenschappen.
Het is opmerkelijk dat Sacharov niet uit
dit genootschap is gezet, al werd hij de
laatste jaren in de laagste rang teruggezet.
Uitzetting is waarschijnlijk alleen moge
lijk bij een meerderheid van stemmen van
deze 260 leden tellende academie. Het lid
maatschap bezorgt Sacharov een goed in
komen.
Zijn positie als leidend natuurkundige
verzwakte duidelijk toen hij in 1968 een
boek publiceerde waarin hij opriep tot
ontspanning en samenwerking tussen de
Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Hij
eiste intellectuele vrijheid en een einde
van de censuur. De Amerikaanse presi
dent Carter schreef Sacharov in 1975 een
brief waarin hij hem verzekerde van zijn
steun.
De Zwitsers hebben aangeboden, zo wordt
uit Bern gemeld, Sacharov zonder enige
formaliteiten asiel te verlenen.
WOENSDAG 23 JANUARI 1980 PAGINA 15
CAIRO De Israëlische minister van defensie Weizman is
optimistisch over de normalisering van de betrekkingen
tussen Israël en Egypte. Hij heeft dit verklaard na een on
derhoud met president Sadat.
Weizman is gisteren in Egypte aangekomen voor een bezoek
van drie dagen. Hoewel hij gezegd heeft, dat er problemen wa
ren, toonde hij zich tevreden over de voortgang van het norma
liseringsprogramma.
Volgens het Egyptische blad Al Achram zou president Carter in
zijn gesprek met de Egyptische vice-president Mubarak drie
voorwaarden hebben gesteld voor de door Israël en Egypte ge
wenste topconferentie. Deze zijn: het topoverleg mag niet mis
lukken; de voornaamste geschilpunten moeten tevoren nauw
keurig omschreven worden en tenslotte moet het topberaad be
schouwd worden als het laatste van een proces van zorgvuldige
voorbereiding.
Volgens de Israëlische radio zou koning Hoessein van Jordanië
graag betrokken willen worden bij de onderhandelingen over
autonomie voor de Palestijnen.
Alles, behalve vliegen
Richard Wright uit het Engelse Ollerton met zijn nieuw
ste speelgoed: een vliegtuigje, dat alles kan doen wat
een gewoon vliegtuig ook kan, behalve vliegen. Het toe
stelletje is voorzien van een 75cc motor voor een maai-
machne. Het geheel is in elkaar gezet door Richards va
der en zijn grootvader Bert Gregory.
BRUSSEL
De militaire ca
paciteit van de
Russische han
delsvloot, met 3
pet van het we
reldtonnage de
tiende in de we
reld, is even in
drukwekkend
als die van het
Rode Leger in
Afghanistan.
Dit zeggen
NAVO-deskun-
digen in een ver
trouwelijk rap
port over de Rus
sische handels
vloot Volgens
deze deskundi
gen heeft de
vloot vier taken:
het op ieder gewenst moment overbrengen van troepen en mili
taire uitrusting naar elk deel van de wereld; het actief deelne
men aan oefeningen op zee, vooral bevoorradingsoperaties; het
opleiden van bemanningen voor militaire opdrachten en tenslot
te spionage, meestal met behulp van electronische apparatuur.
In het rapport staat verder dat Russische koopvaardijschepen
vaak zijn uitgerust met apparatuur voor communicatie per satel
liet. Ook voeren Sovjetschepen gewone commerciële opdrachten
uit, om zo toegang te krijgen tot havens van strategisch belang.
(Van onze correspondent Dick Toet)
5HINGTON Senator Edward Kennedy Heeft
- ruime overwinning nodig bij de voorverkiezin-
p in New Hampshire om zijn politieke leven te
I !en. Een nederlaag tegen Carter en zelfs een
ne overwinning in New Hampshire zullen hem
wel kansloos maken, aldus de vrijwel eenslui-
j ie analyses na Carters ruime overwinning in
J, a, de eerste kleine, maar concrete test in de race
r het Witte Huis.
II er overtuigend, maar bijna even eensgezind, wordt in de
m ^ses de mogelijkheid geopperd, dat de Republikeinse strijd
.,le nominatie wellicht nu al een tweemansrace zal worden
I n Reagan en Bush. George Bush versloeg verrassend de ze-
n dit vroege stadium onaantastbaar geachte Reagan. De an-
kandidaten bleven, met senator Baker twaalf procent ach-
leagan, ruim achter het leidende tweetal.
da irimary (voorverkiezing) in New Hampshire op 26 februari
It voor Kennedy van grote betekenis. New Hampshire
st aan Kennedy's eigen staat Massachussets en alleen een
loverwinning daar lijkt hem op de been te kunnen houden,
maar enkele maanden geleden had hij in alle enquêtes een
voorsprong op Carter.
etdanser vraagt asiel in Italië
pE Een Russische balletdanser, de 32-jarige Yoeri
mov, heeft in Rome politiek asiel gevraagd, zo heeft
'oordvoerder van het Italiaanse ministerie van binnen-
e zaken gisteren meegedeeld.
fen was maandag in de Italiaanse plaats l'Aquila niet ko-
idagen toen zijn 82 man sterke klassieke balletgroep af-
l uit Moskou, vertrok.
Pnu in het vluchtelingenkamp te Padriciano ondergebracht,
Wést, hangende onderzoek van een speciale commissie van
"ise en V.N.-functionarissen
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Hoewel dit niet offi
ciéél is aangekondigd, is het stand
punt van de EG in de kwestie-Iran e-
venals het Amerikaanse standpunt de
laatste dagen bijna 180 graden ge
draaid, zo verluidt het in politiek Den
Haag. In het Comité Politique (top
ambtenaren van buitenlandse zaken
van de negen lidstaten), dat voor een
tweedaagse bijeenkomst in Rome is,
wordt er niet meer over mogelijke
strafmaatregelen gesproken. Het te
gendeel is eerder het geval: men be
zint zich op mogelijkheden om Iran te
helpen het hoofd te bieden aan een
eventuele Russische dreiging.
In kringen van de Nederlandse regering is
haast sprake van een zekere opluchting. Men
noemt de gebeurtenissen in Afghanistan zelfs
een „godsgeschenk" waar het Iran betreft. Er
wordt op gewezen dat Nederland groot (com
mercieel) belang heeft bij een goede verstand
houding met Iran, al was het alleen maar om
dat tien procent van onze ruwe olie afkomstig
is uit Perzische bronnen. De regering in Tehe
ran heeft gedreigd'een olie-embargo af te kon
digen tegen elk land, dat enige maatregel tegen
Iran zou nemen. In Den Haag prijst men zich
zelf dan ook, dat men zo aarzelend is geweest
met het afkondigen van sancties tegen dit land.
Deze koers zou ook gevolgd zijn door het be
drijfsleven. Men wiist erop dat bijvoorbeeld de
grote Nederlandse banken, waarvan de bezit
tingen in Iran genationaliseerd zijn, het „alle
maal zeer kalm hebben gespeeld".
Hoog, droog,
maar machte
loos ligt het
Griekse vracht
schip op het
strand van
Brighton (G.B.).
Het schip was in
een storm te
recht gekomen
en dreef onver
biddelijk richting
kust. Twaalf uur
lang hebben ka
pitein en beman
ning gevochten
om het schip
vlot te houden,
maar moesten
toch met een
reddingboot in
veiligheid wor
den gebracht.
ISTANBUL In de Turkse
havenstad Izmir en de hoofd
stad Istanbul is het gisteren
tot gevechten gekomen tussen
arbeiders en de politie. Er zou
den minstens 54 gewonden
zijn, terwijl 525 arrestaties
werden verricht
De gevechten in Izmir ont
stonden toen de politie een fa
briek van olijfolie wilde door-
zoeken op verborgen wapens.
De arbeiders verzetten zich
daartegen. Er volgde een
vuurgevecht dat tweëeneen-
half uur duurde. Het geweld
sloeg over naar een nabijgele
gen katoenfabriek. Arbeiders
richtten barricades op en de
politie werd beschoten en met
stenen en flessen bekogeld.
GENEVE Het in Genève gevestigde „Internatio
nal University Exchange Fund", een internationale
organisatie die veel contact heeft met de Zuidafri
kaanse negerbevolking, heeft laten weten dat een
van zijn topfunctionarissen voor de blanke minder
heidsregering in Zuid-Afrika gespioneerd heeft.
De man had dit vrijdag zelf bekend tijdens een onderhoud met
Lar-Gunnar Eriksson, de topman van het fonds. Door deze spio
nage, aldus een woordvoerder van het fonds, zijn de contacten
van de organisatie met de bevrijdingsbewegingen van de zwar
ten en andere anti-apartheidsgroeperingen in Zuid-Afrika in ge
vaar gebracht en moet het hele veld van contacten georgani
seerd worden.
De topfunctionaris, een zekere Williamson, bekende dat hij
sinds 1978 voor de Zuidafrikaanse veiligheidspolitie werkte.
Voor hij in 1977 Zuid-Afrika verliet was hij daar actief studen
tenleider. Het IUEF, dat zijn geld ook uit Nederland krijgt, ver
wacht dat de Zuidafrikaanse autoriteiten misbruik zullen maken
van vertrouwelijke stukken, die Williamson hun heeft toege
speeld. Uit hun verband gerukte fragmenten van deze stukken
kunnen tegen het IUEF worden gebruikt, een tactiek die vol
gens deze organisatie in het verleden door de Zuidafrikaanse re
gering meermalen is toegepast om verwarring te zaaien bij de bij
het IUEF aangesloten organisaties.
BRUSSEL - De Belgische re
gering zal, zij het „afge
slankt". blijven bestaan. Dat
is gisteravond duidelijk ge
worden na afloop van het be
raad van de Christelijke
Volkspartij (CVP).
De Vlaamse christen-democra
ten gaven daar hun fiat aan de
plannen voor de Belgische
Staatshervorming zoals pre
mier Wilfried Marten (CPV)
die ontwikkeld had nadat hij,
vorige week woensdag de mi
nisters van de Brusselse taai-
partij, het FDF (Front van
Franssprekenden) uit zijn re
gering had gestoten. De CVP
was nog de enige partij die zijn
goedkeuring aan deze plannen
moest geven. De weg naar een
rooms-rode coalitie van Ne
derlands- en Franstaligen ligt
nu open.
Mogelijk benoemt koning Bou-
dewijn vandaag nog nieuwe
(franstalige) ministers in de
plaats van de FDF-bewindslie-
den die de regering moesten
verlaten.
