Paus laakt inmenging
in Afghanistan
Paus: bijeenkomst bisschoppen
gebeurtenis zonder precedent
Getrouw uiting
geven aan
veelvormige
werkelijkheid
Publiciteit
synode
plotseling
op zeer laag
pitje gezet
.1
BINNENLAND/BUITENLAND
Kardinaal Willebrands:
Telegram aan paus
van predikanten
Korte metten
Franse
communi
weer
oudste
dochter
bun kerk
Roddelbladen
minder verkol
LEIDSE COURANT
DINSDAG 15 JANUARI 1980 PAGIN
(Van onze correspondent
Piet Tummers)
ROME - Met een gezamenlij
ke eucharistieviering door
paus Johannes Paulus II, de
kardinalen J. Willebrands,
F. Seper, S. Baggio, J.R.
Knox, E. Pironio en G.M.
Garrone, alsmede de geza
menlijke Nederlandse bis
schoppen, mgr. J. Tomko,
mgr. G. Danneels en verdere
deelnemers, is gisterochtend
de bisschoppensynode in
Rome geopend. Dat gebeur
de in de Cappella Mathilde
van het Vaticaan, gebouwd
tijdens het bewind der Bor-
gia-pausen en bekostigd
door een rijke Spaanse dame
die de voornaam Mathilde
droeg.
Tot de aanwezigen behoorden
verder onder anderen mgr.
P.C.J, van Lierde, vicaris-ge
neraal van Vaticaanstad, pater
J. Vriens, secretaris van de
Nederlandse kerkprovincie, de
Nederlandse ambassadeur bij
de Heilige Stoel, de heer
J.L.A. Ceulen alsmede enkele
journalisten.
De toespraak van de paus spit
ste zich toe op de figuur van
Christus als herder en als
„herder van de herders". In
onze moeilijke tijd, in onze
twintigste eeuw heeft de kerk
volgens de aanwijzingen van
het Tweede Vaticaanse Conci
lie een bijzondere betekenis
gehecht aan de waarheid op
zichzelf. De aanwijzingen van
het concilie moeten een richt
lijn vormen voor het denken
en handelen van allen die de
kerk van Christus vormen, in
het bijzonder van ons, die de
meesters en de herders van de
kerk zijn. Het concilie moet
ook de gedachten en daden be
palen van de deelnemers aan
de bijzondere synode, aldus de
paus.
De bijeenkomst van de Neder-
De paus tijdens het voorlezen van zijn openingstoespraak tot de Nederlandse bisschoppensynode bij de gezamenlijke eucharistie
viering gisteren in de Mathildekapel.
landse bisschoppen met de
paus is een gebeurtenis zonder
precedent, zo zei hij verder.
Daarvan geven wij ons alle
maal rekenschap. De kerk is
universeel, maar tegelijkertijd
samengesteld uit afzonderlijke
delen. Ze is universeel en lo
kaal. De bedoeling van onze
bijeenkomst is de samenhang
tussen deze beide dimensies tot
uitdrukking te brengen, aldus
de paus.
Na afloop van de eucharistie
viering begaf het episcopaat
zich per bus naar het Neder
landse college in Rome, in af
wachting van de eerste syno
de-zitting, die om vijf uur be
gon. De synodezaal ligt mid
den in de doolhof van het Va
ticaanse gebouwencomplex.
De zittingzaal dateert uit de
vijftiende eeuw en is gebouwd
als bibliotheek- en archie
fruimte voor de toenmalige
paus persoonlijk. Tot 1775
werden hier pauselijke docu
menten bewaard. In latere tij
den heeft de ruimte met haar
twee meter dikke muren
dienst gedaan als opslagplaats,
maar onder paus Paulus VI is
ze gerestaureerd en ingericht
als vergaderzaal.
Het is een wat kille ruimte
met beschilderde muren en
plafonds en een betegelde
vloer. Achter tafels, die in
hoefijzervorm zijn geplaatst
staan de 21 zetels der synode-
-deelnemers. Paus Johannes
Paulus II was bij de openings-
zitting gistermiddag aanwezig.
Volgende zittingen kunnen
beurtelings worden gepresi
deerd door kardinaal Wille
brands of mgr. Danneels. Ook
de kardinalen die lid zijn van
de synode zullen bij volgende
zittingen slechts aanwezig zijn,
wanneer hun tegenwoordig
heid wordt vereist.
Kardinaal Willebrands verduidelijkt de doelstellingen van de bisschoppensynode bij
de eerste werkvergadering, die door paus Johannes Paulus werd bijgewoond.
(Van onze correspondent
Piet Tummers)
ROME- In zijn openingstoespraak
voor de bijzondere synode der Neder
landse bisschoppen heeft kardinaal
J. Willebrands gistermiddag sterk
de nadruk gelegd op de collegialiteit
tussen de bisschoppen maar ook tus
sen hen en de gelovigen. „Wij kun
nen onze taak van geloofsverkondi
ging, liturgieviering en pastoraal be
stuur slechts vruchtbaar uitvoeren
in gemeenschap met het volk van
God, dat wil zeggen door zijn concre
te en veelvormige werkelijkheid in
ons op te nemen en er getrouw uit
drukking aan te geven". De opening
sbijeenkomst, die twee uren duurde,
stond onder voorzitterschap van
paus Johannes Paulus.
Kardinaal Willebrands zei ook dat de
bisschop in zijn bisdom het beginsel
van eenheid moet zijn. Deze eenheid
moet gestalte krijgen in veelvormig
heid, liefde en vrijheid. De kerk als
„communio" is zeer duidelijk omschre
ven door het tweede Vaticaanse conci
lie, aldus de kardinaal. Hij zei verder
dat het de bedoeling is te komen tot
pastorale voorstellen van concrete aard
die, met goedkeuring van de paus, kun
nen uitmonden in conclusies. Een van
de taken der synode is „te komen tot
eensgezindheid in onze inzichten en
onze pastorale actie".
In het begin van zijn toespraak had
kardinaal Willebrands dank gébracht
aan de paus voor het instellen van deze
bijzondere synode, een nieuwe vorm
van bisschoppensynode, waarin de bis
schoppen onder voorzitterschap van de
paus beraadslagen om de kerk meer als
„communio" (gemeenschap of eenheid)
naar voren te laten komen.
Enkele tientallen Italiaanse en Nederlandse homosexuelen heb
ben aan de rand van het St-Pietersplein omdat hun de toe
gang tot het plein werd belet tijdens de opening van de bis
schoppensynode geprotesteerd tegen de afwijzende houding van
de rooms-katholieke kerk tegenover homosexualiteit. Een Neder
landse televisieploeg werd naar het politiebureau gebracht, om
dat de leden niet de juiste papieren zouden hebben.
(Van onze speciale verslaggever Frans Wijnands)
ROME - Hoewel paus Joannes Paulus II „niet afwijzend"
staat tegenover een optimale voorlichting over de bijzonde
re bisschoppensynode, bestaat in Rome nog grote verwar
ring over de wijze waarop de massaal aanwezige pers zal
worden geinformeerd. Omdat alle aanwezige synode-deelne
mers in de vergadering vrijuit moeten kunnen praten, moe
ten zij stuk voor stuk hun instemming betuigen met de per
manente aanwezigheid van een „outsider", in dit geval de
voorlichter van de Nederlandse kerkprovincie, de heer
Henk Kouwenhoven, tevens woordvoerder van de Neder
landse bisschoppenconferentie. Vandaag wordt over deze
zaak beslist.
Gisterochtend bleek tot grote teleurstelling van alle Nederlandse
bisschoppen en de verzamelde pers, dat de sinds lang veronder
stelde aanwezigheid van Henk Kouwenhoven niet door zou
gaan, „omdat", zo luidde de verklaring, „op het hoogste niveau
besloten is de publiciteit over en rond de bijzondere synode op
een zeer laag pitje te zetten". „Men wil", aldus Henk Kouwenho
ven, „de synode zo besloten mogelijk houden, vandaar ook dat
het aantal deelnemers en aanwezigen zo klein mogelijk wordt
gehouden".
Alle zeven Nederlandse bisschoppen hadden reeds geruime tijd
geleden besloten dat een optimale en vakkundige voorlichting
over het synode-verloop zeer belangrijk was en zij wezen una
niem perschef Kouwenhoven als hun woordvoerder aan. De
voorlichtingsafdeling van de Nederlandse kerkprovincie was in
mei vorig jaar al begonnen met de voorbereidingen. Daarbij
werd nadrukkelijk de bemiddeling van synode-secretaris mgr.
Tomko ingeroepen.
Het Vaticaan heeft een goedkeuring aan 'de breedvoerig voorge
stelde procedure nooit direct willen geven en is een rechtstreeks
antwoord steeds uit de weg gegaan. Pas enkele uren voor het be
gin van de synode werd het de Nederlandse bisschoppen duide
lijk dat het Vaticaan andere denkbeelden over de persvoorlich
ting had dan het Nederlands episcopaat. Kouwenhoven zei pas
vlak voor de aanvang telefonisch een mededeling gekregen te
hebben. „Ik weet dat de bisschoppen gezamenlijk zeer energiek
en ernstig gepleit hebben voor een stuk open voorlichting. Na
tuurlijk is dit een teleurstellend besluit", aldus de heer Kouwen
hoven, die later op de avond toch nog hoop kreeg dat hij vanaf
vandaag de zittingen zal mogen bijwonen.
De tientallen Nederlandse journalisten die in Rome zijn om de
bijzondere synode te volgen besloten prompt een brief aan de
synode te schrijven, waarin zij op journalistieke gronden pleitten
voor een betere voorlichting, erop wijzend dat de Nederlandse
gelovigen niet alleen belangstelling hebben voor hetgeen hun
bisschoppen in Rome bespreken, maar dat zij in feite ook recht
op die informatie mogen laten gelden. De „protestbrief" werd
overhandigd door een delegatie van vier journalisten die bij lo
ting aanwezig waren om gedurende zeer korte tijd de openings
zitting van gistermiddag bij te wonen.
In zijn nieuwjaarstoespraak tot de bij
de Heilige Stoel geaccrediteerde bui
tenlandse diplomaten heeft paus Jo
hannes Paulus II de Russische mili
taire interventie in Afghanistan giste
ren „een dreiging" genoemd en gepleit
voor „eerbied voor de onafhankelijk
heid van alle naties".
Men ontkomt er volgens de paus niet
aan zich af te vragen wat de beweegre
denen kunnen zijn voor zulk een ernsti
ge en dreigende aanslag op de internati-
gnale ontspanning. De paus zei, dat hij
sprak „ter verdediging van de volken,
die altijd het gelag voor het op het spits
drijven van conflicten moeten betalen".
Zijn woorden, zo zei hij, golden ook voor
andere brandhaarden in Azië. Hij vroeg
zijn gehoor in de Sala del Consistorio, of
in het bijzonder de grootste landen niet
de grootste verantwoordelijkheid moes
ten dragen.
„Mijn zorg en sympathie gaan vooral uit
naar het volk van Iran, van welk land
de grote geschiedenis en traditie van hu
maniteit algemeen bekend zijn. Wij ho
pen allen, dat Iran de huidige moeilijk
heden te boven komt en ik zend mijn
beste wensen voor zijn bestaan, rust en
vooruitgang", aldus de paus.
De Sovjet-Unie en Cuba, welk laatste
land bij het Vaticaan vertegenwoordigd
is, kregen te horen, dat er mogendheden
waren die af en toe leken te willen pro
fiteren van „formidabele broederoorlo
gen" in Afrika. Zimbabwe-Rhodesië
noemde hij als lichtend voorbeeld van
hoe het daar kan.
Tenslotte hekelde de paus de bewape
ningswedloop. Hij zei, dat toekomstige
generaties en God de tegenwoordige we
reld ter verantwoording zouden roepen
voor de verspilling van het geld daaraan.
Hij vroeg zich af waarom de mensheid
niet werkt voor de vrede en voor de uit
banning van de honger, maar veeleer
geld verspilt aan wapens en het najagen
van prestige en machtspolitiek.
Veertien hervormde en gere
formeerde predikanten heb
ben een telegram gezonden
aan paus Johannes Paulus
II waarin zij zeggen getrof
fen te zijn door zijn verzoek
om voorbede aan de voora
vond van de bijzondere sy
node in Rome in zijn brief
aan de kerk in Nederland.
Hij richtte deze uitnodiging
ook „tot onze broeders en
zusters in de andere christe
lijke kerken en gemeen
schappen".
Het initiatief tot het telegram
kwam van een aantal Hille-
gomse predikanten. Aanlei
ding was een gesprek in de
Hillegomse Raad van Kerken
over de groeiende samenwer
king tussen reformatorische en
rooms-katholieke christenen,
waarvan men hoopt dat de
ontwikkelingen binnen de r.
k. kerk deze niet zal schaden.
De ondertekenaars zeggen on
der meer: Getroffen door uw
verzoek om voorbede geven
wij als reformatorische pasto-
res, werkzaam in de gebieden
van alle zeven bisdommen van
de Nederlandse kerkprovincie,
in ware oecumenische geest,
uiting aan de hoop, dat de be
sprekingen van u en de Ne
derlandse bisschoppen er toe
mogen leiden, dat wij in ge
hoorzaamheid aan de ene Heer
in groeiende eenheid samen
onderweg blijven in de ver
wachting van het komende
rijk van God."
Zij reageren daarmee op de
passage, waarin de paus zegt,
dat de bijzondere synode
wordt gehouden nu alle chris
tenen zich verenigen in gebed
om de eenheid rond het thema
„Uw Koninkrijk Kome".
„Daarin", aldus de paus, bid
den wij samen tot God voor de
bevordering van de echte een
heid die onder allen moet
gi'oeien. In dat gebed vinden
zeker ook een plaats al de pro
blemen die behandeld worden
door de synode van de kerk
waarvan de leden sinds vele
generaties met andere christe
nen het leven van eenzelfde
nationale gemeenschap delen."
Het telegram is ondertekend
door B. J. Aalbers, Geldrop, N.
K. v. d. Akker, Den Bosch, C.
P. van Andel, Driebergen, L.
L. Blok, Amsterdam, W. van
Bruggen, Hillegom, A. van
Haarlem, Groningen, R.
Hengstmangers, Heemstede, L.
de Liefde, Vlissingen, J. G.
van Meijnen, Amersfoort, A.
Th. Rothfusz, Hillegom, Y. van
der Schroot, Geleen, A. J. den
Tonkelaar, Warmond, F. I.
Verbaas, Apeldoorn en R. E.
van der Wal, Hillegom.
Paus Johannes Paulus II
heeft de Ford Lincoln Con
tinental die hij bij zijn be
zoek in oktober heeft mee-
fenomen uit de Verenigde
taten, geschonken aan een
groep die hulp verleent aan
vluchtelingen in Cambodja.
Hij kreeg de auto van St.
Mary College of Orchard
Lake in Michigan. Een ont
moeting met een groep art
sen en verpleegsters die
naar Bangkok zouden ver
trekken om daar als vrij
williger te gaan werken
was de aanleiding tot de
gift. De Ford Lincoln zal
worden ingeruild voor een
geschikter voertuig voor de
hulpverleners.
De hoogste vertegenwoordi
gers van de twee grote ker
ken in de Duitse Bondsrepu
bliek hebben zich uitgespro-.
ken tegen een boycot van de
Olympische Spelen in Mos
kou. In een radio-uitzending
benadrukten de voorzitter
van de Westduitse bisschop
penconferentie, kardinaal
Höffner en bisschop Eduard
Lohse, de voorzitter van de
raad van de Evangelische
Kerk Duitsland, dat de Olym
pische Spelen uit het conflict-
veld van de politieke syste
men moeten worden gehou
den. De vreedzame werking
van de sport moet behouden
blijven.
De maatregelen van het Va
ticaan tegen katholieke the
ologen vormen een bedrei
ging voor de „geest van een
heid" tussen katholieken en
protestanten, volgens een
entwintig vooraanstaande
protestantse theologen uit
de Verenigde Staten in een
brief, die zij hebben ge
schreven aan kardinaal
Willebrands, voorzitter van
het Vaticaanse secretariaat
voor de eenheid der christe
nen. Zij spreken van hun
„bezorgdheid" en „gevoel
van verslagenheid over de
processen" van het Vati
caan tegen de theologen
Küng en Schillebeeckx.
„Recente acties van de con
gregatie voor de geloofsleer
hebben de kerk gevaarlijk
dicht bij het moment ge
bracht, waarop de wonden
van de vroegere verdeeld
heid weer opengereten wor
den", aldus de brief.
De afdeling Limburg van het
COC, de Nederlandse vereni
ging tot integratie van homo
sexualiteit, heeft in een brief
aan de Nederlandse bisschop
pen geschreven, dat de kerk
mee moet werken aan een sa
menleving waarin voor iedere
mens de sociale en materiele
voorwaarden aanwezig zijn
om menswaardig te kunnen
leven. Benadrukt wordt, dat
de synode in Rome spreekt
over de pastorale arbeid van
de kerk in Nederland. Daar
hoort ook de zielzorg voor ho
mosexuelen bij. Vele theolo
gen, aldus het COC, zijn tot de
conclusie gekomen, dat vanuit
de bijbel niet tot een afwijzen
de uitspraak over de homofie
le geaardheid kan wordeft ge
komen.
1. 6564 AH Heilige Land
stichting, is het vijfde deel
verschenen. Het is getiteld
„Vooroordeel, discriminatie
en ethiek" en is geschreven
door prof. dr. J. de Graaf,
emeritus hoogleraar iri'de
sociale ethiek aan de Rijks
universiteit van Utrecht. In
de manier, waarop in de sa
menleving mensen worden
beoordeeld en in de wijze
waarop met minderheden
wordt omgegaan, heeft de
schrijver aanleiding gezien
om de relatie tussen voor
oordeel, discriminatie en
ethiek nog eens te onderzoe
ken. Onder meer stelt hij
„Sociale ethiek, die steeds
meer belangstelling krijgt
van bewust in deze tijd
meelevende mensen, is nog
in vele opzichten onderont
wikkeld, omdat er een taaie
en lang nawerkende tradi
tie is dat men bij ethiek en
moraal uitsluitend aan ge
wetensbeslissingen van en
kelingen denkt of ook aan
micro-moralen".
(Van onze correspon|
Jan Drummen)
PARIJS De aanwi
van de Sovjet-amb;
op een van de Parij;
havens waar hij de
ris-generaal van de
communistische parti,
ges Marchais bij diens
keer uit Moskou
komde, was voor vel
symbool ervan dat di
se communisten in<~
weer hun plaats van
dochter van hun kerk]
nomen hebben. De ui
king is van de sociali
der Francois Mitterraj
daarmee de onvooi
lijke steun van Mi
voor de Sovjetinvasi
Afghanistan kenschef
rai
rw
Hf
asii
,etl
Marchais gaf zaterdag
Moskou een rechtstreek
visie-interview van ee|
dat in Frankrijk uitgef
werd, waarin hij de Rui
interventie in Afgh*
rechtvaardigde, deze vi
steunde en „het Amerij
imperialisme" voor de <j
voortgevloeide spani
verantwoordelijk stelde
van Fransen, ook van
kerzijde toonden zich
waardigd over inhoud
van Marchais' uiteenzet
vooral omdat deze vani
vreemde hoofdstad ge
werden.
Met een en ander hebl
communisten nu praktisj
einde gemaakt aan de]
dat er in Frankrijk bini
zienbare tijd een politiek
natief mogelijk is en d
kiezingszege van pre
Giscard d'Estaing vooi
tweede ambtsperiode is
door nagenoeg een zek
geworden. Om enige k<
een overwinning te beh
in de volgend jaar te
verkiezingen zouden de
partijen moeten sameng
Franse commentatoren
schetsen de commun
partij sedert Marchais'
a^n het Kremlin weer
stalinistisch beweging
haar bevelen vanuit
ontvangt. De vakbeweg
„de ruggegraat van de
bewegingen" is, heeft n
zich weer achter Moskoi
ren van de Franse comi
tische partij een gevoelig
gekregen. De communi
centrale CGT, die de g
aanhang heeft is allermii
lukkig met deze stap
vakbondsacties dreigen
daardoor bemoeilijkt te
den, terwijl vele leden
CGT het oneens zijn n
leiding van de communis
partij.
Tal van Fransen vrage;
nu af wat de communist
deze stap gebracht hee
partij heeft jarenlang
druk gegeven van zelfst
heid en onafhankelijkht
aanzien van Moskou,
gen menen dat zij ni
ernstig heeft overwogen]
kou los te laten, en erke
nu dat de kansen dat de
oppositie nu nog haar
kan herstellen niet n<
waardig zijn. Het uil
van communistische int
tuele dissidenten, die
en de houding van de se
ris-generaal kritiseren,
tenslotte niet uitge
geacht.
DEN HAAG De stiT
van de betaalde oplagi^
tijdschriften is het al
pen jaar minder groo
weest dan het jaar daarff
zo blijkt uit gisteren btïi
gemaakte cijfers van dw,
derlandse Organisatie
Tijdschriften Uitgi
(NOTU). J1
De omroepbladen rnaaki ll
grootste stijging door (1>V
gevolgd door de opinieb pj
(1,4%) en de publiek,,
schriften (0,5 Opmer j
is vooral het terreinverlie
de roddelbalden. Privé
met 32.000 nummers teri Tl
475.000, Story met 17.00
593.000.Het weekblad Pa
ma liep tienduizend num
terug tot 353.000, Nieuwi q
vue ging er daarentegen! j
omhoog en heeft nu eet
taalde oplage van 217.000.
Meer KLM-vluch n
op Los Angeles
SCHIPHOL Dc KLI <j
met ingang van de
dienstregeling (6 april
capaciteit op dc lijndiei
naar Los Angeles gaan
hogen.
De DC-10 waarmee nu op
bestemming wordt gevk
wordt vervangen door de
tere Boeing-747. Bovendié
van mei tot en met oki
het aantal vluchten van
naar vijf worden uitge
Met een DC-10 van de
kunnen 269 passagiers wc
vervoerd; een 747 kan
herbergen. Reden voor dc
breiding is de grote belanl
ling die er voor deze bei
ming bestaat.
