in/eekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
H2M
VAV»
i;; BOEKEN
^TJksporten/hobby
NR. 2
CRYPTOGRAM
rsAlSj
tot
•WA8
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 12 JANUARI 1980
jswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
gulden:
j Velzen, Jac. van Beierenweg 76, 2215 KZ Voorhout.
"lepelaar-Bremmer, Roodborststraat 13, 2333 VM Leiden.
|'zen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Vertrek ik uit de omgeving van
Woerden? (7);
5. Dit is zeker een bedrieglijke
slimheid van een oude vrouw? (7);
9. Troonopvolger van de oud-
Egyptische zonnegod? (7);
10. Kleine guit (7);
11. Deze persoon vindt u bij
Maastricht (4);
12. Een dergelijke winkelbezoeker is
bepaald niet van plan met gepast
geld te betalen (10);
14. Socialistisch „in optima forma"?
(8);
15. Deze tegenstelling heeft niets
klagends (6);
17. Vis achter het net met muziek (6);
19. Zwaarste tegenstander bij het
vechten? (8);
23. Muzikaal plaatwerker (10);
24. Even een turfje pakken! (4);
26. Toen 't echter gevonden werd,
bleek het erg beschadigd te zijn
(7);
27. Drank uit een Nederlandse rivier?
(7);
28. Lectoren zonder 'n kiezer (7);
29. Vroom knaagdier (7).
VERTICAAL:
Middel om zangers op afstand te
houden? (7);
Doe maar niet zo raar als je de
naam van dat eiland niet weet (7);
Die zonderling komt uit het
wintervoertuig (4);
Om die stof te winnen is het wel
noodzakelijk dat ik raak gooi! (8);
Als u dit veel hebt, zult u het
mogelijk beslist niet altijd even
prettig vinden (6);
Verzamelplaats voor monsters
(10);
In de rectificatie stond duidelijk
dat Ir. G. niet bij het komplot
betrokken was (7);
Zo'n buitenkansje is altijd raak (7);
Achtervolging van een monster per
zeilboot? (10);
In feite hebt u hier te doen met het
dode lichaam van een
zelfmoordenaar (8);
Broodje uit Breda? (7)
Serveer met het nodige
voorbehoud! (7);
Daar laat men de meisjes rustig
stikken! (7);
Dit zit het diepst in nerts (7);
Dit is evenwel prettiger (6);
Beroeps voor een niet-arme? (4).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 2 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden
QP
IMN J
Tl
door
Dl
[ij
C. J. de Feijter
liliaanse verdediging is
in verdediging geweest
lijzondere afloop, zowel
lit als voor zwart. Er wa-
:spelers die het fijn von-
hun tegenstander deze
liging kozen - en het wa-
lartspelers die op 1. e2-
altijd met 1. .,c7-
Itwoorden. En voor bei-
jold dikwijls dat de kan
fan de een op de andere
itaal omsloegen. Intussen
zo'n veertig jaren ver
is de theorie van deze
ig geweldig toegenomen,
nog steeds zijn er wit-
(aanvalsspelers!) en
ipelers (verdedigers!) die
opening graag op het
zien verschijnen en met
le de strijdbijl zwaaien,
daar van is de jonge
Van der Wiel. In de
itmoeting van de club-
itrijden tussen Vol-
en fioerevestjnik was v.d.
de uitblinker bij de Vol-
jers met twee gewonnen
Dat de Russische
uiteindelijk won mag
liet euvel geduid worden,
dden er trouwens een ex-
itmoeting voor nodig, de
e beide ontmoetingen ein-
in in 3 1/2—2 1/2, de eer-
;eer voor Volmak en de
de keer voor Boerevestj-
De derde ontmoeting
it de winst naar het Russi-
team met 42. Dr. Euwe
it verstek laten gaan en
leide groten van Volmak
snjoi en Timmans) moes-
leiden driemaal met remi
se genoegen nemen. Hier volgt
een winstpartij van v.d. Wiel uit
de tweede ronde:
Wit: v.d. Wiel.
Siciliaanse verdediging.
Zwart: Geogradse.
I. e2-e4, c7-c5 2. Pg1-f3, Pb8-
c6 3. d2-d4, c5xd4 4. Pf3xd4,
Pg8-f6 5. Pb1-c3. Huis,
tuin en keuken-siciliaans, dat
elke schaker in enkele sekon-
den op het bord brengt. Er zijn
nu vele uitstekende voortzet
tingen voor zwart, met ver uit
gesponnen varianten. Zwart
koos voor: 5. e7-e6. Mis
schien was dit doelbewust,
want nu is er een variant mo
gelijk die een stukoffer van wit
bevat en dat heeft v.d. Wiel al
vaker, en met succes, ge
pleegd. De zet: 5a7-a6
voorkomt die gehele variant. 6.
Pd4-b5Nu is 6. d5
7. ed5:, ed5: 8. Pd5:, Pd5: 9.
Dd5:, Dd5: wegens 10.
Pc7t.- met pionwinst niet
mogelijk. Gedwongen is daar
om: 6d7-d6 7. Lc1-f4,
e6-e5 8. Lf4-g5, a7-a6 9. Pb5-
a3, b7-b5 10. Lg 5xf6, g7xf6
II. Pc3-d5, f7-f5. Zwart wil
met spoed van die dubbelpion
af. Maar nu komt er een stuk
offer voor twee pionnen! 12.
Lf1xb5!, a6xb5 13. Pa3xb5,
Ta8-a4. Het is duidelijk dat de
zwartspeler de variant kent -
en wellicht heeft hij zijn hoop
gesteld op deze zet 14. Pb5-
c7,t, Ke8-d7 en nu is wit ge
dwongen één van de beide pi
onnen terug te geven. 15 00,
Ta4xe4 16. Dd1-h5, Pc6-d4.
De siciliaan!
Beter lijkt hier: 16. Pe7,
dan is tenminste het punt f5
even gedekt. Dat is het met de
tekstzet ook wel, maar het
paard kan snel verdreven wor
den. 17 Dh5xf7f, Lf8-e7 18. f2-
f3, Te4-h4 19. g2-g3, Th4-h6
20. c2-c3, Pd4-e6 21.
Df7xf5. en daarmede drie
pionnen voor de loper - het
begint er op te lijken! 21
Dd8-g8, 22. Pd5xe7, Kd7xe7
23. Pc7-d5f, Ke7-d8 24. Ta1-
d1, Dg8-g6. Zwart hoopt op
dameruil, om kansen op de
witte koningsvleugel te schep
pen, maar wit speelt: 25. Pd5-
e3. en hoopt op zijn beurt
op dameruil (dit zou pion d6
kosten!) 25. Pe6-f4 26.
Df5xe5!, Pf4-e2t 27. Kg1-
f2!. Gedwongen, want 27.
Kg2, Th2:f! loopt mat voor wit.
27. Th8-e8. Beide spelers
zijn er van overtuigd dat: 27.
Th2:t voor zwart geen soulaas
biedt! Maar dat zit nogal diep
verscholen: 28. Ke1, Dg3:t 29.
Dg3: Pg3: 30. Tf2, Tf2: 31.
Kf2:, Ph5 32. Td6:t, Kc7 33.
Td4,. en wit moet nog be
wijzen dat die drie pionnen
voor het stuk voldoende zijn
om te winnen. Hoe het zij, wit
maakt er nu snel een knap een
einde aan: 28. De5-a5t, Kd8-
e7 29. Kf2xe2, Th6xh2t 30.
Tf1-f2, Th2-h5 31. Td1-d5
Th5xd5 32. Da5xd5, Ke7-f8 33.
Ke2-d2, Dg6-b1 34. Dd5xd6t.
Kf8-g8 35. Pe3-c2, Db1xb2 36.
Dd6-d5t, Lc8-e6 37. Dd5-g5f,
Kg8-f7 38. Tf2-h2, Te8-h8 39.
Th2-h6,. en zwart strekte
de wapenen.
14 december j.l. verscheen
lende editie van het jaar-
:icht „Nederlandse post-
(s". Dit jaarboekje is een
lenlijke uitgave van de
en de Staatsuitgeverij,
'ileiding van het jaarboekje
gaat over „postzegels
'an het ontwerp-proces
Deze inleiding komt
hand van R.D.E. Oxe-
hoofd van de PTT-Dienst
Esthetische Vormgeving.,
de orde komen ook the-
s waarop de uitgegeven ze-
i betrekking hebben. Daar-
I ook emissiegegevens en
matie over de ontwerper
ijn werk. Het geheel wordt
rtistieke wijze verlucht met
'an schetsen van vooront-
ien. Ook kan men kennis
n van afbeeldingen in
van de ontwerpen die het
gehaald hebben, tesamen
de uiteindelijk uitgebrach-
egels.
jrafische verzorging was in
Jen van Wim Crouwel en
ré Toet. Het Jaarboekje
5 Is verkrijgbaar bij de
khandel voor de prijs van
Men kan het boekje
"tueel ook bestellen bij de
itsuitgeverij, Antwoord
ver 125,2500 VB Den
9- De prijs per post be-
agt dan 12,70.
'er het motto: „Eerbetoon
De Chirico" heeft de PTT
San Marino een bijzondere
postzegels uitgegeven,
serie bestaat uit drie ze-
en kwam op 6 december
fin de verkoop.
Chirico was een modern
'der die vorig jaar novem-
overleed. Op de dag dat
Is in de verkoop
ien, werd in San Marino
De Chirico-herdenking ge
kten in aanwezigheid van
weduwe Isabella De Chiri-
0p de zegels zijn drie wer-
van zijn hand afgebeeld,
'tereenvolgens zijn dat:
'"■stoorde Muzen" (L. 40),
KJde Paarden" (L. 150) en
"Portret" (L. 170). De ze-
werden in meerdere kleu-
PAPUA NEW GUINEA
Phvü&its iomputltefor
25 PAPL'A NEW GUINEA
ren gedrukt door Helio Cour-
voisier S.A. te La Chaux-de-
Fonds in Zwitserland. Even
eens op 6 december verscheen
in San Marino een kerstserie,
bestaande uit vier zegels. Deze
zegels tonen fragmenten van
een muurschildering, waar
schijnlijk van de hand van An
tonio Alberti von Ferrara. De
muurschildering is té zien in de
St. Franciscuskerk te San Ma
rino. het totale werk staat af
gebeeld op een zegel van
L. 320. De andere drie zegels
hebben een waarde van L. 80,
L. 170 en L. 220. Ook deze
zegels werden gedrukt door
Courvoisier S.A.
Met als thema „Natuurbe
scherming" verscheen in San
Marino een bijzondere serie
bestaande uit tien zegels. Deze
serie kwam op 25 oktober j.l.
in de verkoop en werd ontwor
pen door de Zwitserse schilde
res Anne Marie Trechslin. Voor
dit doel werden dieren, zowel
als bomen uitgebeeld die er
gens ter wereld voorkomen.
Dit vanwege het feit dat overal
ter wereld zowel bomen als
dieren in gelijke mate bedreigd
worden. Hierbij wordt vaak uit
het oog verloren dat hun rol bij
de instandhouding van het
evenwicht in de natuur van
groot belang is. De zegels heb-
Jaarboekje
Nederlandse zegels
ben een waarde van L. 5,
L. 10, L. 35, ,L. 50, L. 70,
L. 90. L. 100, L. 120, L. 150
en L. 170. Het drukken van de
zegels werd verzorgd door He
lio Courvoisier S.A. te La
Chaux-de-Fonds in Zwitser
land.
Het was op 18 december 1973,
dat Papoea Nieuw Guinea zelf
bestuur kreeg. De volledige
onafhankelijkheid verwierf dit
gewest op 16 septembver
1975. Dit laatste voorval
bracht mee dat Papoea Nieuw
Guinea een eigen postadmini
stratie kreeg. Op 4 juni 1976
werd Papoea Nieuw Guinea
dan ook ingeschreven als vol
waardig lid van de I.P.U..
Om dit feit te herdenken zal de
postadministratie van Papoea
Nieuw Guinea een bijzondere
serie postzegels uitgeven. Deze
serie bestaat uit vier zegels en
komt op 23 januari a.s. in de
verkoop. Deze zegels hebben
een waarde van 7 t., 25 t.,
35 t. en 40 t. Als motief heeft
men gekozen voor beelden uit
de geschiedenis van de schrif
telijke berichtgeving. Zo ziet
men o.a. legerordonnansen,
burgerkoeriers uit de dagen
dat Papoea-Nieuw Guinea nog
half Duits en half Australisch
gebied was. Verder heden
daagse postbehandeling,
luchtpost en het embleem van
de U.P.U.. Het ontwerp voor
deze zegels kwam van de hand
van Graham Wade uit Sydney,
Australië en het drukken in
meerdere kleuren werd ver
zorgd door Joh. Enschedé en
Zonen te Haarlem.
Eerder verscheen daar een se
rie met als motto „Flora en
fauna van Nieuw Guinea".
Deze uit vijf zegels bestaande
serie heeft als sub-thema
„motten". Van de op de zegels
afgebeelde exemplaren zijn er
die een sterke gelijkenis met
vlinders vertonen. De waarde
van deze zegels is 7 t., 15 t.,
20 t., 25 t. en 30 t. Het ont
werp kwam van T. Nolan en
het drukken werd verzorgd
door Helio Courvoisier S.A.
s
i
A.W
A
i
è.1
M ÉS
Sri i
OF SU
1 81 IS
Bi
A mh
Hè H
a
Balasjov, de enige die in Rio
Timman het volle punt afnam,
is natuurlijk ook van de partij
in het toernooi om het kam
pioenschap, van de SSSR. Het
wonderkind (16 Kasparov) had
daar een zeer goede start.
Maar ook Balasjov begon goed
met een overwinning op Roma-
nisjin, die, evenals hijzelf, tot
de elitegarde van de jongere
Russen behoort. In hun partij,
evenals de bovenvermelde een
siciliaan, kwam het na de
drieëntwintigste zet van zwart
(Balasjov) tot de bovenstaande
stelling:
Zwart: Balasjov.
(Zie diagram)
Wit: Romanisjin.
Wit, die al ietwat minder staat,
overzag een gevaarlijke en die
pe kombinatie van zijn tegen
stander. Hij speelde hier: 24.
Ta1-d1waar hij zijn lo
per naar e2 had moeten terug
trekken. Er volgde: 24. d£>-
d4! 25. c3xd4, Pe5-f3f!26.
Tf1xf3, Lb7xf3 27. Td1-
f1Wit kan niet met zijn
pion op f3 slaan. Maar nu
wordt de offerreeks verder
voortgezet: 27Lf3xg2!
28. Kg1xg2, Lf6-h4! Zwart blijft
doorgaan met de aanval, hij
moet dat allemaal hebben
voorzien toen hij met het pio
noffer op d4 de diagonaal voor
zijn loper op b7 opende. 29.
Da3-c1, Dc7-g3t 30. Kg2-h1,
Dg3xh3t 31. Kh1-91, Dh3-g3t
32. Kg1-h1, Tf8-f3 33. Le3-f4,
Dg3-h3t, 34. Kh1-g1, Dh3-g4f
35. Kg1-h1, Tf3-h3t 36. Lf4-
h2, Th3xh2t! Een laatste offer
tot besluit. Wit geeft op, omdat
hij mat gaat of de dame ver
liest. Als u zulke diepe kombi-
naties ook ziet, dan wordt of
bent u ook grootmeester!
Kleintjes
In sommige bridgetijdschriften,
-rubrieken en -artikelen wor
den de lage kaarten wel eens
aangegeven met kruisjes. De
inmiddels overleden, geniale
Hongaarse bridgeprobleem-
componist Robert Darvas er
gerde zich daar altijd mateloos
aan en dat deed hem besluiten
een boek te schrijven („Right
through the pack"), waarin hij
52 spellen beschreef, in elk
waarvan één, steeds verschil
lende, kaart de hoofdrol ver
vulde. Natuurlijk zijn daar wat
gekunstelde toestanden bij,
maar de principiële juistheid
van het belang van de kleintjes
kan worden aangetoond door
het hierna volgende spel, dat
de auteur van een bridgeboek
had uitgekozen om een be
paalde verdediging tegen een
dwangpositie te illustreren.
Dank zij de oplettendheid van
een .tester!', werd hij behoed
voor een onnauwkeurigheid.
Het oorspronkelijke spel zag er
als volgt uit:
H75
72
o A95
H 1052
°A 1064
OVB 106
4>B83
1084
95
08732
V 9 74
AVB93
O HB83
O H 4
Onder voortdurend passen van
oost-west waren noord-zuid in
een zes schoppen contract te
recht gekomen, waartegen
west met ruitenvrouw uitkwam.
Het spel biedt vele kansen: de
hartens kunnen 3-3 zitten, kla
ver 10 kan vrij worden als ie
mand VB derde heeft en ten
slotte is er (met 11 vaste sla
gen) wellicht een dwangpositie
te ontwikkelen tegen degene
die in twee vitale kleuren de
hoge kaarten bezit. Zonder nu
diep op de techniek van de
dwangpositie in te gaan (de
materie is soms ingewikkeld,
maar men moet er niet voor
terugschrikken, want soms
komt zo'n situatie automatisch
tot stand en is het slechts een
kwestie van opletten welke
kaart niet is gevallen) moet
worden opgemerkt dat in vrij
wel alle dwangposities de lei
der eerst het aantal toegestane
verliesslagen moet afgeven, al
vorens de dwang werkt. Dat
wijst al op een goede verdedi
ging: de tegenstander moet zo
lang mogelijk voorkomen dat
de leider zijn verliesslagen
kwijt raakt. Dat werkt ook hier:
de leider nam de eerste slag in
de hand en trok driemaal troef.
Toen speelde hij een kleine
harten naar de vrouw en har
ten naar de heer. West nam en
speelde ruitenboer na, die met
het aas werd genomen. Er
volgde klaveren naar het aas,
waarna alle troeven werden af
gespeeld. Hierna was de situa
tie: west harten 10 6 en ruiten
10, noord harten 7 ruiten 9 en
klaverheer, oost ruiten 8 en
klaver V 9 en zuid harten B 8
en klaver 6. Zuid speelde kla
veren en west moest zuid een
extra slag in een van de rode
kleuren geven. Door de tweede
hartenslag te weigeren had
west deze dwang kunnen voor
komen stelde de auteur, maar
ook dan kan het spel gewon
nen worden. Slag 6 is voor
zuid, die schoppenboer nas
peelt. West moet een klaveren
afgooien, noord speelt harten
7 en oost ruiten 3. Zuid ver
volgt met schoppen 9, west
klaveren, noord ruiten 9 en
oost moet ruiten bijspelen. Nu
volgt ruiten naar noords aas,
waarna klaver 2 wordt ge
speeld. Oost moet nu de 7
spelen, zuid het aas en bij west
valt de boer. Nu volgt klaveren
naar de 10 van noord. Oost
kan nemen, maar moet dan in
de klavervork spelen. Het eni
ge wat de schrijver hoefde te
doen, was klaver 5 en 4 ver
wisselen! Probeert u het maar.
Oploswedstrijd (7)
Deze damrubriek moet begin
nen met een rechtzetting. Zes
weken geleden meldde ik de
oplossingen van de tweede
ronde van de oploswedstrijd.
In plaats van de oplossing
Vuurboom (4) werd Van Win-
gerdens vraagstuk al ont
sluierd. Nu als nog de oplos
sing van Vuurboom dat de
deelnemers toch al grijze ha
ren bezorgde. Maar daar kom
ik bij een andere gelegenheid
nog op terug. Vuurboom (4):
34-29 23x34 32x23 19x28 47-
41 36x47 46-41 47x36 27-22
36x18 26-21 16x27 37-32
28x37 42x22 18x43 48x10
15x4 25x1 2-7 1x9 4x13 49-43
13-19 43-39 19-24 39-34 35-40
34-30 24x35 45x34. Zwart kan
bij de eerste zet ook anders
slaan: 34-29 24x33 38x18
13x22 32x23 19x28 27x18
36x27 18-12 8x17 37-32 28x37
42x11 16-21 26x17 7x16 46-41
2-8 41-37 9-13 37-31 20-24
31-27 met doorbraak naar
dam en winst.
In de zevende ronde plaats ik
1" 11
I t 1 is
S m m s
s m m m m
HAUSCHILD (14)
twee eerste publikaties, van
Hauschild en Van Wingerden.
U wordt verzocht oplossingen
binnen twee weken op te stu
ren naar B. J. Nuys, Oleander
12, 2671 NN Naaldwijk. Op het
ogenblik ben ik bezig met het
samenstellen van het klasse
ment na vijf ronden, plaatsing
volgt zo spoedig mogelijk.
Ook ben ik u nog schuldig de
oplossingen van de vijfde ron
de. Allereerst Hauschild (9):
27-22 16x18 29-24 18x20 37-
VAN WINGERDEN (15)
31 14x32 48x28 26x37 46-41
37x46 30-24 46x30 35x22;
Vuurboom (10): 32-27 44x24
27x7 31-27 22x42 47x38 12x1
38-33 30x28 36-31 26x37 41x3
24-30 25x34 20-25 3x20 25x14
46-41 14-19 34-29 met het be
kende eindspel-Vuurboom.
Cijferstanden vraagstukken ze
vende ronde: Hauschild (14):
zwart 9/13, 17/19, 26. 31, 34,
36 en wit: 21. 22. 27/29, 37,
40/42, 44, 47, 49; Van Winger
den (15): (zwart) 8. 9, 12, 14,
17/19, 21, 22, 27, 45 en wit:
16, 20, 30. 32, 33, 37. 38, 43,
44, 47,50.
In deze rubriek mag het par-
tijspel niet ontbreken, ik vraag
uw aandacht voor F. Ivens
(RDG)-Bandstra (Huizurn), een
partij die Ivens een geraffineer
de overwinning opleverde.
1. 35-30 17-21 2. 30-25 21-26 3.
34-29 11-17 4. 40-34 6-11 5. 45-
40 1-6 6. 50-45 17-21 7. 40-35
20-24 8. 29x20 15x24 9. 32-28
11-17 10. 44-40 7-11 11. 34-30
10-15 12. 39-34 2-7 13. 49-44 5-
10 14. 44-39 18-23 15. 38-32 en
daarmee is de kritieke stand
bereikt. Bandstra meende te
kunnen winnen via 15.23-29
16. 34x23 21-27 17. 31x221 13-
18 18.22x2 (even tussen haak
jes; alle witte stukken staan nu
op bord) 18... 3-8 19. 2x13
9x49, maar dan 20. 32-27!! en
Bandstra scoort een nul. Er
volgt immers 49x21 42-38
21x34 40x9 4x13 28-22 17x28
37-31 26x37 41x5! Schitte
rend.
Ronald Story weerlegt Von Daniken
Het boek van de Ietwat labiele
fantast Erich von Daniken
„Waren de goden astronau
ten" heeft in de wereld de no
dige belangstelling gewekt. In
dat boek beweert Von Dani
ken, dat de monumentale ar
chitectuur die in het verre ver
leden is opgetrokken, nooit het
werk van onze voorouders kan
zijn geweest, omdat dezen
daar eenvoudigweg niet toe in
staat waren. Voor deze monu
mentale architectuur zouden
buitenaardse intelligente we
zens verantwoordelijk zijn, die
in een ver verleden in ruimte
schepen de aarde en haar be
woners hebben bezocht en van
het aapachtig dier, dat toen
rondsjokte, een mens met in
telligentie hebben gemaakt.
Von Dëniken schreef daarvoor
een groot aantal aanwijzingen
te hebben gevonden en, zoals
het meer gaat met die dingen,
vervormt hij niet zelden die
aanwijzingen zodanig, dat deze
keurig in de theorie passen, en
als hij er niet goed uit kan ko
men dan vult de retorische
vraag de leemte wel op. Het
behoeft geen betoog dat dit
gepaard gaat met de nodige
schimpscheuten aan het adres
van de echte wetenschappers,
die Von Dëniken bepaald niet
serieus nemen. Een van hen is
Ronald Story en deze heeft het
waarom van zijn twijfel helder
en duidelijk uiteengezet in een
door Het Spectrum uitgegeven
paperback „Von Dëniken
weerlegd" (prijs 17,50).
Gegronde twijfel aan Von Dë-
nikens opvattingen betekent
nog niet dat men de aanwezig
heid van intelligent leven er
gens In het onmetelijke heelal
uitsluit, maar de aanwijzingen,
dat dergelijk intelligent leven
onze moeder aarde jezocht
heeft, zijn duidelijk onvoldoen
de. Story toont dat, naar onze
smaak, vrij overtuigend aan.
Als Von Dëniken het visioen
van de profeet Ezechiël aan
haalt als een aanwijzing voor
de landing van een ruimtevaar
tuig, dan laat hij in het bijbelse
citaat rustig weg, dat het een
visioen betreft. Visioenen zijn
nu eenmaal geen realiteiten.
Overigens Is er ook nog wel
een, door Donald Menzel ge
geven, eenvoudiger verklaring
voor wat Ezechiël gezien kan
hebben, namelijk een vrij zeld
zaam voorkomend natuurver
schijnsel, parhelia geheten, dat
optreedt als de zon door een
laag ijskristallen schijnt. Het is
al evenmin aannemelijk, dat
Sodoma en Gomorra door
ruimtevaartwezens verwoest
zijn. Beide zondige steden gin
gen wellicht ten onder toen na
een aardbeving het Dode
Zeegebied ligt op een breuklijn
natuurlijk gas was ontsnapt
met het gevolg: een geweldige
explosie. Uiteraard voert Von
Dëniken ook de bekende Piri
Reiskaart ten tonele, die, vol
gens hem, alleen gemaakt kon
zijn door wezens die hoog bo
ven de aarde vlogen. Over die
kaart is erg veel te doen ge
weest, maar het is in ieder ge
val wel duidelijk, dat wat het
zuidpoolcontinent moet voor
stellen. geheel in strijd is met
wat werkelijk het zuidpoolcon
tinent is. En de Zuidamerikaan-
se Nazcavlakte met zijn merk
waardig lijnenspel is géén
voormalige landingsplaats voor
ruimtewezens, maar een hom
mage aan het sterrenbeeld De
Pauw (Pavo), waarin de toen
malige bewoners waarschijnlijk
een condor zagen. Aan de be
roemde beelden van het Paas
eiland ligt ook geen mysterie
ten grondslag; de huidige
eilandbewoners weten nog
precies, dat het monumenten
zijn voor overleden koningen
en hoofdlieden. Zij beheersen
zelfs nog de techniek om deze
beelden met vuistbijlen uit het
vulkanisch gesteente te hak
ken, te vervoeren en op te
richten. De merkwaardige hoe
den zijn dan ook geen ruimte
helmen, maar stellen slechts
de haardracht voor, zoals die
een paar honderd jaar geleden
gebruikelijk was.
Thor Heyerdal heeft dat alle
maal proefondervindelijk aan
getoond. Trouwens de gehele
stelling van Von Dëniken, dat
de mensheid destijds niet tot
het oprichten van monumenta
le architectuur in staat zou zijn
geweest, is nonsens. Egyptolo
gen weten voldoende van de
Egyptische prehistorie af om te
weten, hoe de ontwikkeling
van de piramiden is geweest:
van grafheuvels van losse ste
nen, via de mastaba's van klei-
blokken tot de piramiden,
zoals wij die nu kennen.
Helemaal bont maakt Von Dë
niken het, als hij betoogt dat
de afbeelding op de Mayasar
cofaag van Palenque een oude
ruimtevaarder moet voorstel
len. De afbeelding stelt in wer
kelijkheid de overleden heerser
Pacal voor, zwevend tussen
twee werelden, namelijk die
van de levenden en die van de
doden. Wat Von Dëniken ziet
als de vlammende uitlaat van
het ruimtetuig is In feite de
wortelbos van de maïsplant die
in de toenmalige religie een
zeer belangrijke rol speelde.
Dat wordt allemaal vrij duide
lijk als men de afbeelding ver
ticaal en niet horizontaal
houdt.
Zo kan men doorgaan. Niette
min rijst er toch een belang
wekkende vraag: hoe is het
mogelijk, dat Von Dënikens
overspannen ideeën bij zoveel
mensn aanslaan? Het is ermee
als met een kritiekloos geloof
aan vliegende schotels. De
mens voelt zich niet veilig In
een wereld vol oorlogsdreiging
en kernenergie. Hij hoopt op
buitenaardse machten, die de
aardse zaken zullen rechttrek
ken. Het is bijvoorbeeld niet
erg waarschijnlijk, dat vliegen
de schotels bestaan buiten de
geest van de waarnemers. Het
is waarschijnlijker dat vliegen
de schotels „psycholgische
projecties zijn van 's mensen
hoop en vrees In een onzekere
wereld", zoals Adler het uitge
drukt heeft. Hoe het ook zij: er
is een markt voor de pseudo-
wetenschappelijke literatuur
over vliegende schotels en uit
de ruimte komende superintel
ligente wezens. En zolang dat
het geval is, zullen er uitgevers
zijn, die meer oog hebben voor
de revenuën dan voor de waar
heid.
T. VAN GRINSVEN
