Jachtwerf
Huisman
heeft
zich niet
ten
onrechte
wereldfaam
opgebouwd
Toeristen
kunnen
het van de
zomer
via
promotiefiim
zelf
vaststellen...
...MAAR
JAN MODAAL
MAG ER ALLEEN
MAAR NAAR
KIJKEN
Urk
en de
visserij
onlos
makelijk
met
elkaar
verbonden
In
Vollenhove
kunnen
ze
er ook niets
aan doen
dat
rijken
der aarde
steeds komen
aankloppen
Wolter Huisman vindt het niet leuk als er opmer
kingen in de geest van „speelgoedland voor rij
ke mensen" worden gemaakt al3 er gesproken
wordt over zijn jachtwerf in het oude Zuider
zeestadje Vollenhove, in de kop van Overijssel.
Het is te begrijpen, want Huisman maakt niet al
leen zeiljachten voor de rijken van deze aarde.
Het is een deel van de produktie. Minstens even
veel waarde wordt gehecht aan de minder grote
schepen. Maar bij een nadere beschouwing
wordt toch wel duidelijk waar die aanduiding
„speelgoedland voor rijke mensen" vandaan
komt. Want met minder grote schepen worden
bedoeld zeiljachten met een lengte van ruim elf
meter. De goedkoopste kost nog altijd ruim twee
ton. Uitgaande van alleen maar de afschrijving
op jaarbasis, zo'n tien procent, praten we dan al
tijd nog over twintig mille en dat is een bedrag
waar de gemiddelde Nederlandse werknemer
per jaar van moet rond zien te komen, inclusief
zijn gezin. Geen boten dus waar Jan Modaal in
het weekeinde mee kan spelevaren. Op de werf
liggen de „Rolls Royces" onder de zeiljachten
Oceaanracer9 waarvan er slechts enkele op de
wereldzeeën varen. Schepen die dichter bij de
miljoen dan bij de honderdduizend gulden lig
gen. Wat men daar ook van mag denken, jacht
werf Huisman en de zeventig personeelsleden
is het in elk geval niet kwalijk te nemen. Het
stuk vakmanschap daar aanwezig heeft wereld
faam. En als een opdrachtgever een schip van
een miljoen gulden of meer wil laten bouwen in
Vollenhove, dan kan dat. Uiteraard „custom-
build", ofwel zeiljachten op maat. Met „confec
tie" heeft men zich in Vollenhove nooit bezigge
houden. En dat lijkt de kracht te zijn van deze
werf die nauwelijks opvalt maar waar vele „gro
ten dezer aard" wel hun zeiljacht laten bouwen.
Echte zeilers kunnen uren doorbrengen bij de jachtwerf in
Vollenhove, met alleen maar te kijken naar de schitterende
jachten. Naar de „Wanderwolf" bijvoorbeeld, een Duitse
oceaanracer.
URK Mocht Rudi Carrell
nog steeds denken dat Urk
een achterlijk dorp is dan moet
hij nu toch eens de film gaan
bekijken die de filmclub Urk
over dit voormalige eiland en
zijn bewoners heeft gemaakt.
Dat zou met name voor hem
verhelderend kunnen werken.
In het Duitse roddelblad Bild
Zeitung immers liet deze ar
tiest zich nog niet zo lang gele
den uiterst laatdunkend uit
over de Urkers: de bevolking
zou er nog dag en nacht In kle
derdracht gehuld gaan en wie
het waagde op zondag met
een automobiel door het dorp
te rijden liep de kans te wor
den gestenigd. „Waanzinnig"
vonden de Urkers. Ze maken
zich liever niet al te druk over
dit soort uitlatingen die kant
noch wal raken.
De film die niet in de eerste
plaats bedoeld was om het
image van Urk te verbeteren
kan toch gezien worden als
De filmploeg aan het
werk. Op de
achtergrond de Urker
vuurtoren.
VOLLENHOVE „Zelf heb Ik
een windsurf. Vind ik leuk om
zo af en toe te doen". Wolter
Huisman, een 48-jarige boten
bouwer uit Vollenhove zegt het
alsof het de gewoonste zaak
van de wereld is na een ver
haal over een aantal gefortu
neerde lieden. Die opmerking
over een zeilplank klinkt dan
ook enigszins vreemd. Tenslot
te gaat het verhaal over de
„club van maxiracers", over
ettelijke miljoenen guldens.
Een stuk of twaalf mannen, on
der voorzitterschap van baron
de Rothschild hebben deze
club opgericht. Het is de be
doeling dat <ze schepen laten
bouwen van maximaal 80 feet,
zeg maar 27 meter. Kosten:
zo'n twee miljoen per schip.
De heren willen onderling wed
strijden gaan houden. De kans
zit er dik in dat éèn of mis
schien meer van die schepen
gebouwd gaan worden op de
werf in Vollenhove. Het zal het
zoveelste hoogtepunt worden
in Vollenhove. waar men door
de jaren heen toch zo langza
merhand wel aan het één en
ander op het gebied van zeil
jachten gewend is geraakt.
Zeer recent is er nog een ge
denkwaardig moment gevierd.
Het schip van Herbert von Ka-
rajan, beroemd dirigent van de
„Berliner Philharmoniker",
wordt namelijk ook gebouwd
door de mensen van Huisman.
De romp van deze gigantische
oceaanracer is zo goed als
klaar. In april moet het jacht
afgeleverd worden. Herr Von
Karajan kan dan ook meedoen
aan het zeezeilracen. Een be
drag van bijna twee miljoen
gulden had hij daar wel voor
over, want dat zijn de kosten
van dit vaartuig. Helemaal ge
bouwd om zo snel mogelijk
over de golven te scheren.
Slechts de helft van het bene-
dendekse gedeelte zal inge
richt worden. De rest blijft kaal
(scheelt gewicht). Als betimme
ring wordt materiaal gebruikt
dat ook in de Boeing 747, be
ter bekend als „Jumbo", is
verwerkt. IJzersterk, superlicht
maar onvoorstelbaar duur. Het
dirigeren van orkesten legt
hem bepaald geen windeleren.
Geen sponsor nodig
„Welke tak van sport je ook
neemt", aldus Wolter Huisman,
„in de top proberen ze elkaar
steeds de loef af te steken.
Geld speelt daarbij geen rol.
Als ze maar sneller gaan dan
de concurrentie. En de mensen
die zich dat kunnen veroorlo
ven hebben geen sponsor no
dig en hoeven evenmin be
zorgd te zijn over de aftrekmo
gelijkheden van de hypotheek
rente. Bovendien geloof ik dat
er ook voor hen een stukje
commercie achter zit. Vergeet
niet dat de grotere zeilraces
veel publiciteit krijgen en daar
zijn ze bij gebaat. En voor ons
ligt er weer een stukje markt.
Tenslotte krijg je niet elke dag
zulke orders binnen".
Wolter Huisman praat graag
over zijn werk. Ook al is het in
een provisorisch ingericht kan
toor waar om de haverklap
mensen doorheen lopen op
weg naar andere afdelingen.
Het bedrijf, pal naast de brug
bij Vollenhove wordt momen
teel behoorlijk uitgebreid. De
kantoren vormen de laatste
klus. Het is tekenend voor de
aard van Huisman dat hij ge
noegen neemt met een kale
ruimte als zijn voorlopig onder
komen.
De roem is hem niet naar het
hoofd gestegen. Ondanks het
gegeven -dat jachtwerf Huis
man te Vollenhove één van de
vijf of zes werven op deze
aardbol is die een winnende
oceaanracer kan bouwen. De
feiten spreken voor zich.
„Flyer", „Gitana", „Pinta" en
„Saudade" zijn vier zeiljachten
die talloze eerst6 prijzen in we
reldvermaarde zeezeilwedstrij
den hebben gewonnen. Huis
man Vollenhove bouwde ze.
Wankele markt
Toch is het daar in dat water
rijke Noordoverijsselse land
schap niet altijd „hosanna" ge
weest. Oceaanracers bouwen
is een wankele markt. In elk
geval niet dusdanig stabiel dat
een bedrijf van zeventig men
sen zich alleen daarop kan
gaan richten. „Ik moet een
stuk continuïteit hebben in de
produktie. Daarom bouwen we
ook snelle toerzeiljachten.
Geen serieproduktie. Die
markt is in handen van andere
bedrijven. Daarom hebben we
ook niet de goedkoopste sche
pen. Maar het begon er even
op te lijken dat Huisman alleen
maar bouwde voor multimiljo
nairs en dat is beslist niet
waar, al zal het wel duidelijk
zijn dat niet iedereen In staat is
een schip bij ons te bestellen",
zegt Huisman met gevoel voor
realiteit.
Hij lijkt niet ongelukkig met de
keus die hij een kleine vijftien
Jaar geleden maakte. Alleen
aluminium schepen wilde Huis
man nog bouwen. Een zeer be
wuste beslissing ondanks het
feit dat het veel tijd heeft ge
kost de vooroordelen die er
bestonden ten aanzien van dat
metaal voor de bouw van zeil
jachten uit de weg te ruimen.
Het jonge team van mede
werkers, gemiddelde leeftijd
nog geen 33 jaar is blij dat
Wolter tóch de knoop heeft
doorgehakt. Omdat er geen
ver doorgevoerde standaardi
satie is kent men op de werf in
Vollenhove nog een stuk ar
beidsvreugde. Elk schip Is an
ders. Elke keer komen er an
dere problemen naar voren die
steeds weer een andere oplos
sing vragen. Volgens Huisman
is dat de reden dat zijn „man
nen" liefde voor het werk heb
ben en gemotiveerd zijn.
Huisman lijkt net op tijd de
juiste beslissing te hebben ge
nomen. Nederland is wat de
jachtbouw betreft niet meer
het toonaangevende land
Loonkosten gingen hier In ver
gelijking met andere landen
veel sneller omhoog. Engeland,
Amerika en ook Aziatische lan
den als Korea, Hongkong en
Taiwan kwamen met zeiljach
ten op de markt. Wat de prijs
betreft vaak aantrekkelijker
dan Nederlandse schepen, ook
al omdat de dollar en het pond
kelderden.
„Een paar jaar geleden verloor
ik regelmatig orders aan Ame
rikaanse en Engelse werven. In
Nederland hebben een aantal
werven het toen gezocht in
kwaliteit en modernisering van
de bouw. Dat was in Engeland
en Amerika niet nodig. De or
derportefeuilles puilden uit.
Maar de kansen lijken nu te
keren. De inflatie Is in ons land
behoorlijk teruggedrongen ter
wijl die in andere landen toch
nog zo'n vijftien procent be
draagt. Bovendien zullen ze
daar de werven ook eens moe
ten gaan moderniseren. Van
daar dat we weer orders uit
het buitenland krijgen", stelt
Huisman tevreden vast.
Zwart geld
Hij is niet bang voor de con
currentieslag. Met name de
Engelse jachtenbouwers pro
beren het nu door goedkope
schepen op de markt te
gooien. Maar de consument is
kritisch geworden en wil waar
voor zijn geld. Nederlandse
jachtbouwers kunnen in de re
gel aan die voorwaarde vol
doen. Als oorzaak van de min
der vette jaren-voor Nederland
wordt ook wel het zwarte geld
naar voren gehaald. Door de
controle daarop zou het min
der aantrekkelijk zijn gewor
den zwart geld in een boot te
steken. Huisman vindt die ver
halen zwaar overtrokken. In elk
geval als het gaat om nieuw
bouw. „Natuurlijk zal er onge
twijfeld zwart geld in tweede
hands boten gestopt zijn. Maar
met een nieuw schip is dat
praktisch onmogelijk. Bedrij
ven kunnen niet werken op die
basis"
Hij somt wel een paar andere
redenen op die de recessie in
zijn bedrijfstak hebben be
werkstelligd. De discussies
rond de aftrek van rente, het
feit dat tegenwoordig rekening
moet worden gehouden met
tien procent afschrijving per
jaar (enkele jaren geleden kon
men zelfs verdienen aan een
schip dat men enkele jaren
had gevaren en dat weer werd
verkocht), de BTW die betaald
moet worden op ligplaatsen en
winterbergingstarieven en de
stijgende kosten voor het on
derhoud.
Het argument dat er geen lig
plaatsen meer zouden zijn in
Nederland vindt Wolter Huis
man niet steekhoudend. Naar
zijn mening zijn er echt wel
jachthavens te vinden waar
een ligplaats te huur is. Alleen
niet in de van ouds bekende
watersportcentra. Men moet
het dan meer zoeken in de
nieuwe watersportgebieden
zoals nabij Lelystad, Lemmer
en in de buurt van Nijkerk
Wolter Huisman voor
romp van het grootste sch
dat zijn jachtwerf tot nu t
bouwde, het zeiljacht vo
dirigent Herbert von Kar
jan. Het schip kosten ei
kleine twee miljoen guldi
zal in april klaar moetj
zijn. Het krijgt een ligplaa
in de Middellandse Zee.
waar grote Jachthavens zijn
worden aangelegd.
De dalende lijn lijkt in Volle
hove in elk geval gestopt
zijn. Niet alleen'door de bou
van zeiljachten. Men is er zl
zeilmasten en -tuigages ga]
bouwen en verder heeft jaclj
werf Huisman zich op de al
cessoiresmarkt voor zeiijQ«i|
ten gestort.
Toch blijft het bouwen van zei
jachten de hoofdmoot en o
benadering daarvan geschil
zeer professioneel. Men is a
wend ontwerpen te bouw]
van toparchitecten in de wl
reld op het gebied van zei
jachten. Verder worden
proeven met boten genome
in de lage snelheidswindtunnl
die net aan de andere kant va
de dijk in de Noordoostpoldj
ligt. Huisman vertelt dan oq
nog dat professor Gerritsrn
van de Technische Hogeschoj
in Delft sinds kort commissar]
van de werf is geworden. Daal
mee is een man met een enoj
me technische kennis van zef
jachten binnengehaald. In Vd
lenhove hebben ze nooit iej
aan het toeval overgelaten.
JAN VAN DALÖ
een mooi stuk „reclame" voor
dit nijvere vissersdorp. Het
idee om een film over Urk te
maken komt uit de koker van
de heer J. Korten, voorzitter
van de VVV Urk en tot voor
kort voorzitter van het college
van notabelen van de Neder
lands Hervormde Kerk. Met
het vertonen van een film kan,
zo is zijn redenatie, de exploi
tatie van het kerkgebouw De
Ark sluitend worden gemaakt.
In de zomermaanden wordt het
gebouw, dat twee miljoen heeft
gekost, nauwelijks gebruikt.
„Waarom zou een kerk niet
proberen z'n ruimte goed te
gebruiken", zo vraagt de heer
Korten zich af. „Een dergelijke
kostbare investering hoef je
niet renteloos te laten staan".
De film is vooral bedoeld voor
dagjesmensen en gezelschap
pen, die Urk in de zomermaan
den bezoeken. „Vooral ëTs het
slecht weer is, is het bekijken
van een film een prima alterna
tief. Bovendien krijg je een
goede Indruk van het leven en
werken van een Urker, omdat
er ook beelden van het vissen
op zee worden vertoond", al
dus de heer Korten. De film
bestaat uit twee delen van bei
de een half uur. Het eerste
deel behandelt Urk en de IJs-
selmeervisserij en in het twee
de deel komt de Noordzeevis
serij aan bod.
De visserij staat dus duidelijk
centraal in de film en dat is
niet zo verwonderlijk als men
beseft dat op Urk ongeveer 80
procent leeft van de visserij.
Wanneer je naar de beelden
kijkt krijg je grote bewondering
voor de ondernemingslust, de
vindingrijkheid en de werklust
van de Urkers.
Noordzeevisserij
Na de afsluiting van de Zuider
zee leek de visserij op Urk ten
dode opgeschreven. De Urkers
waren echter niet verslagen en
schakelden van IJsselmeervis-
serij over op Noordzeevisserij.
Noodzakelijkerwijs werden
toen tevens grote investerin
gen gepleegd om aan de nieu
we eisen het hoofd te kunnen
bieden. Enkele jaren geleden
leek de visserij in Urk weer ten
dode opgeschreven. Dit keer
was de overbevissing van de
Noordzee de oorzaak. De re
gering stelde quoteringsmaat
regelen (visbeperkende maat
regelen) voor, hetgeen tot ge
volg had dat het inkomen van
de vissers sterk daalde.
Maar opnieuw bewezen de Ur
kers hun veerkracht. Welis
waar moesten verscheidene
vissers afhaken, maar de over
grote meerderheid kwam ook
deze cirsis te boven. De Urker
vloot, die zich de modernste
van Europa mag noemen, be
staat thans uit ongeveer 100
kotters, die samen zorgen voor
een omzet van 100 miljoen gul
den. Behalve direct zijn ook
veel mensen indirect bij de vis
serij betrokken. Denk in dit
verband aan de fileerbedrijven,
de visafslag en de scheepswer
ven.
Kortom: Urk en de visserij zijn
onlosmakelijk met elkaar ver
bonden. Vandaar dat de ma
kers van de film daar het ac
cent op hebben gelegd.
Jacob Bakker, een van de fil
mers: „Alles heeft op Urk op
de een of andere manier met
de visserij te maken. Daarom
hebben we in de film nauwe
lijks aandacht geschonken aan
het maatschappelijke, culturele
en kerkelijke leven. Daarin ver
schilt Urk in niets van andere
plaatsen. De visserij is echter
uniek en dat hebben we in
beeld willen brengen".
Luub Visser, ook een amateur
filmer en kapper van beroep:
„Met opzet hebben we het
kerkelijk leven niet in beeld ge
bracht. Godsdienst is op Urk
een teer punt. We zijn er vanuit
gegaan dat je iedereen zoveel
mogelijk In z'n waarde moet la
ten. Door bepaalde facetten er
uit te lichten zou je bepaalde
mensen kunnen kwetsen. Dat
komt omdat er zo verschillend
wordt gedacht. We hebben
ons daar bewust afzijdig van
gehouden".
Promotiefilm
Omdat alle controversiële pun
ten vermeden zijn, is het vo(
Urk een ware promotiefilm gj
worden. De Urkers komen na]
voren als stoere werkers, d)
met hard werken een dik bé
legde boterham verdienen.
Jacob Bakker, die voor de of
namen op zee heeft gezorgf
heeft aan den lijve ondervo('
den dat het leven van een vi
ser erg zwaar en soms gevaat
lijk is.
„Je voelt je wel erg klein als
met zo'n betrekkelijk kleir
kotter op de Noordzee zit.
moet lichamelijk en geestell
erg sterk zijn om dat leven
kunnen volhouden. Soms sla<
je maar een paar uur per nac
en de rest van de tijd moet
wel gewerkt worden. Weli
waar wordt er vrij goed ve
diend, maar je krijgt het ni
voor niets".
De filmploeg is twee jaar m
de film bezig geweest. Desku
dig advies werd gegeven do
de heer Cushel uit Lelysta
die aan de filmacademie hee
gestudeerd en thans werkzaa
is bij de Rijksdienst voor
IJsselmeerpolder.
Co Koster, een Urker vrou
die een boekhandel runt,
gemeenteambtenaar Joh. Ger
sen spraken de tekst in. Al
medewerkers, inclusief de f
mers en de regisseur, werkt<
belangeloos aan het proje
mee. Alleen de onkosten we
den vergoed. Ook de Hervorn
de Kerk is niet van plan o
grove winsten met het vert<
nen van de film te gaan m
ken.
Jacob Bakker: „Die film Is -
onbewust een stuk reclart
voor Urk geworden. De bezo
kers krijgen nu wellicht een af
dere kijk op Urk. Bovendii
bewaren we op deze manli
een stukje geschiedenis vo<
het nageslacht. Er is immers
zo veel verloren gegaan".
K. VAN OOSTE
Snelle kajuitzeiljachten kenmerken zich dikwijls door de
„druppelvorm". De „Bilgia", die hier min of meer onttakeld
overwintert, is daar een goed voorbeeld van.
