Coppola maakte de grote anti
oorlogsfilm van deze generatie
Nostalgie naar de jaren zestig
'Die Haghebent'
in de Schakel
Ontspannen
geweld in een
Moordbandiet
DEZE WEEK IN LEIDSE BIOSCOPEN
s-.;
Ladolcevita
opnieuw verkend
Katten in De Sluis
Een schilderij van Joyce Brouwer-IJpes.
Leidschendam Kunst
kring „Die Haghebent",
bestaande uit 5 schilderes
sen, exposeert morgen in
Leidschendam, vier in het
centrum de Schakel in
Leidsenhage en één aan de
Damlaan 66. De kunstena
ressen, Coby Kabel-van
Peyvelde, Joyce Brouwer-
Ypes, José Kruik, Marijke
Rietbroek-Isbrücker en
Tine Korff de Gidts-van
Deursen, werken allen op
de Vrije Academie voor
Beeldende Kunsten in Den
Haag en hebben zich aan
eengesloten om samen hun
olieverfschilderijen, aqua
rellen en pentekeningen te
exposeren. Zij deden dit
eerder in Panorama Mes
dag in Den Haag, „De
Nieuwe Doelen" te Gorin-
chem, „Het Kunsthuis" te
Amsterdam en voor „Arti
et Pectini" van de Shell en
„Gouden Handen" te
's Heerenberg.
Coby Kabel heeft vier jaar
les gehad van een bekende
Haagse kunstschilder en be
haalde de 2e prijs op de lan
delijke personeelstentoon-
stelling van dq, Shell. Joyce
Brouwer fotografeerde eerst
maar kreeg tijdens een lang
durig verblijf in Italië les
van de schilderes Guglielmo
Drepama in Genua. Haar
schilderijen ontstaan vaak
door de indrukken die zij op
haar vele reizen opdoet. Ma
rijke Rietbroek begon te
schilderen nadat zij tijdens
haar huwelijk acht jaar had
gevaren. Zij kreeg de 2e prijs
bij een Libelle-zelfportret-
wedstrijd. Tine Korff de
Gidts kreeg lessen van een
schilder en graficus. Vol
gend jaar mei exposeert zij
in Panorama Mesdag in Den
Haag. José Kruik maakt
aquarellen, olieverf- en ma
terieschilderijen, etsen en
pastels waarvoor zij inspira
tie opdoet in de natuur. Zij is
tevens lid van de Rijswijkse
Kunstenaarsvereniging Ar
tisjok. De tentoonstelling in
de Schakels duurt tot en met
31 januari en is open maan
dag van een tot vijf uur en
de overige dagen van elf tot
vijf uur. Een van de kunste
naressen is altijd aanwezig.
De toegang is zoals gewoon
lijk vrij.
Capt. Willard (Martin Sheen, rechts) en Chef (Frederic Forrest) op zoek
naar vers fruit in de Vietnamese jungle.
LIDO I: Apocalypse Now (16) met Martin
Sheen en Marlon Brando. Regie: Francis
Coppola.
Wat King Vidor's The big parade" in de tijd
van de zwijgende film en Lewis Milestone's
„Van het Westelijk front geen nieuws" in de
beginjaren van de geluidsfilm waren voor dege
nen die de Eerste Wereldoorlog hadden over
leefd, wat „The story of G.I. Joe" en „A walk
in the sun" als film betekenden voor de vetera
nen van Wereldoorlog II, is „Apocalypse now"
voor deze generatie. De anti-oorlogsfilm in op
tima forma.
Vier jaar lang zwoegde Francis Ford Coppola
na „The godfather" op de Philippijnen in de
jungle, geteisterd door typhonen en alle rampen
die een filmploeg op lokatie maar kunnen teis-
teren-zoals een hoofdrolvertolker, die een hart
aanval krijgt - en soms wanhopend of hij ooit
zijn film nog voor vertoning gereed zou kunnen
krijgen.
Door de vele voorpubliciteit loop je dan tevens
het gevaar dat de film al doodgeschreven is nog
voor de premièredatum maar in het geval van
„Apocalypse now" kan je maar één conclusie
trekken: Vergeet de voorpubliciteit en gaan
zien.
Van de eerste filmbeelden- zonder titels - af,
weet Coppola je in een wurgende greep.te hou
den. Een gestadig neerdruisende regen, een
dicht oerwoud dat met zijn vreemde geluiden
weinig goeds voorspelt, bepalen meteen de
sfeer, waarin de jonge kapitein Willard de op
dracht krijgt de afvallige kolonel Kurtz, die
diep in de jungle een eigen maatschappij heeft
opgebouwd, te liquideren. Een gevaarvolle
tocht per boot over een zich door Vietkong-ge-
bied slingerende rivier.
Vreemde ontmoetingen onderweg, zoals die
met de bikkelharde luitenant kolonel Kilgore,
die met zijn uit een klassieke western overge
houden cavaleristenhoed met helicopters - on
vergetelijk beeld - inheemse dorpen aanvalt en
na het bloedbad nog sentimenten bij het kamp
vuur kan zingen. Meedogenloze gevechten met
de zich overal verschuilende Vietkong.
Coppola baseerde dit overdonderende epos op
Joseph Conrad's „Heart of darkness" en hoewel
hijzelf het meest tevreden is over het slot van
de film, viel voor ons juist in het laatste half
uur de film twee delen uiteen. Het is natuurlijk
een kwestie van persoonlijke smaak, maar na
de aangrijpende tocht door het oerwoud met
werkelijk schitterend camerawerk van Berto-
lucci's vaste man Vittorio Storaro^is de con
frontatie met de lang gezochte Kurtz een soort
anti-climax. Het is alsof je uit de harde realiteit
plotseling James Hilton's Shangri La binnen
stapt, maar din in negatieve zin.
In de reeds veelbesproken Kurtz herken je on
danks het kaalgeschoren hoofd en het feit dat
hij zich voortdurend in de schaduw beweegt de
mummelende Marlon Brando. Ik weet dat ik
nu de woede van de Brando-fans op mijn nek
haal, maar ik had toch liever in die rol een
minder bekend acteur met minder bekende
maniertjes gezien. Wat Orson Welles destijds
als Harry Lime in Carol Reed's „The third
man" wel lukte - een figuur te spelen, waar de
hele film over gepraat wordt maar die pas laat
in het beeld verschijnt en dan aan de verwach
tingen van de toeschouwer beantwoordt - kan
Brando voor ons in „Apocalypse now" niet. Het
blijft Marlon, die weer eens een typetje maakt.
Maar nogmaals, dat is een kwestie van persoon
lijke smaak. Laat het u daarom beslist niet
weerhouden deze werkelijk overdonderende
film te gaan zien
Hoewel Brando dus sterk zijn stempel drukt op
het laatste half uur, wordt de film eigenlijk ge
dragen door de acteerprestatie van Martin
Sheen als kapitein Willard, een ijzersterk rolle
tje van Robert Duvall als de onverstoorbare
Kilgore en natuurlijk door de actie, die op de
meest onverwachte momenten als het ware uit
het oerwoud opduikt.
Zonder daarbij de zinloosheid van het bloedige
Amerikaanse Vietnam-avontuur ook maar een
moment te verbloemen. Want Coppola mag zijn
„Apocalypse now" dan een war-adventurestory
noemen, zijn bedoelingen achter de beelden zijn
duidelijk.
MILO
TRIANON: 'n Moordbandiet met Jean Paul Belmon-
do en Marie Laforet. Regie: Georges Lautner.
'Belmondo opnieuw in daverende (en vrolijke) actie'. Zo
luidt de reclametekst waarmee deze nieuwe Belmondo-
film wordt aangeprezen. En dat klopt helemaal. Belmondo
is weer eens ouderwets op dreef in de rolprent 'n Moord
bandiet. Het spreekt vanzelf dat Belmondo ook in zijn cre
atie als bandiet/commissaris het geweld niet schuwt. Ge
weld dat overigens op een zeer 'ontspannen' manier in
beeld wordt gebracht. Voeg daarbij een serie zeer verma
kelijke scènes en het zal duidelijk zijn dat 'n Moordbandiet
goed is voor een vrolijk avondje-bioscoopbezoek.
Districtscommissaris Borowitz (Belmondo) krijgt opdracht
een einde te maken aan de corruptie die heerst in het poli
tiecorps van de Franse stad Nice. Onder de naam Cerutti
vertrekt Borowitz naar de Zuidfranse kust. Hij doet zich
voor als een bandiet die de dood van zijn zusje komt wre
ken. Zijn opzet is echter twee bendes tegen elkaar op te
zetten. Die opzet slaagt volledig. Binnen 'de kortste keren
hebben de Corsicaanse en Marseillaanse bendeleiders grote
-ruzie met elkaar. Een en ander heeft tot resultaat dat de
twee bendeleiders én de twee corrupte politie-ambtenaren,
zij het met veel complicaties, van het toneel verdwijnen.
Vooral het slot van de film toont hoe rigoreus commissaris
Borowtitz te werk is gegaan.
K.V.H.
EN VERDER
CAMERA Ben Hur (12) Imposante spektakelfilm met
Charlton Heston en Jack Hawkins, (reprise, eerste week)
LUXOR De vier vuisten op safari (a.l.) Terence Hill
en Bud Spencer opnieuw als het Trinity-duo. Ditmaal in
Afrika. Deze aflevering van regisseur Italo Zingarelli is
duidelijk zwakker dan de voorgaande filmische avonturen,
(derde week)
LIDO II Jungle boek (a.l.) Het voortreffelijke laatste
werkstuk van Walt Disney met Nederlands gesproken
tekst. Alleen in de matinees en eerste avondvoorstelling
(derde week) Hair (16) Indrukwekkende verfilming van
de gelijknamige musical, die ongeveer tien jaren geleden
menigeen boeide. Alleen in de tweede avondvoorstelling
(achtste week).
STUDIO Manhatten (a.l.) Een schitterende film met de
bekende subtiele humor "van hoofdrolspeler/regisseur
Woody Allen over het verknipte artiestenleventje van
New York. (vierde week)
REX De meiden van de pornohoeve (16) Pornofilm.
Mods en Rockers komen tot een handgemeen. Het hoogtepunt uit Franc Roddam's Quadrophenia.
„Quadrophenia" is de titel van een in
1973 door de rockgroep The Who ge
schreven en uitgevoerde musical en hoe
wel The Who zich in de film „Quadro
phenia" van Franc Roddam zich op de
geluidsband volledig mag uitleven kan
men Roddam's film onmogelijk een
rockmusical noemen; eerder een brok
nostalgie voor dertigjarigen die de tijd
dat Mods en Rockers op Bank Holiday
heel Brighton op stelten zetten, bewust
hebben meegemaakt.
Hoofdfiguur in „Quadrophenia" is de
twintigjarige Jimmy. Hij is een Mod, wat
wil zeggen dat hij tot de groep keurig ge
knipte jongeren behoort, meestal met
kantoorbaantjes, die hun zakgeld beste
den aan keurig passende kleding en die
er 's avonds met hun scooters en opge
fokte brommers op uit trekken om ge
sterkt door de nodige peppillen de avond
dansend door te brengen. Vergeleken bij
de Rockers op hun zware motoren en ge
huld in hun lederen jacks zien de Mods
er eigenlijk heel onschuldig uit en als het
Lido lil: Quadrophenia (12) met Phil
Daniels en Leslie Ash. Regie: Franc
Roddam
tot schermutselingen komt tussen deze
twee groepen jongeren, die het thuis niet
meer zien zitten maar nog niet op eigen
benen kunnen staan, zijn de Mods - ten
zij ze over een numerieke meerderheid
beschikken - de geboren verliezers.
Franc Roddam schetst het sfeertje, dat
tenslotte in Brighton tot een massale uit
barsting komt, met vaste hand en ont
hult ondertussen de problemen van
Jimmy, die zich uit de grauwe middel
maat wil opwerken en denkt dat te kun
nen bereiken door bij de Mods een op
vallende rol te spelen. Maar na het -
knap geënsceneerde - gewelddadig tref
fen tussen de Mods en de Rockers stort
Jimmy's wereldje in elkaar. Het meisje
van zijn dromen - dat hij dacht te heb
ben „versierd", tijdens de rellen met de
Rockers en de politie, gaat er met zijn
beste vriend vandoor en zijn idool, de
koelbloedige Ace, blijkt daags na de
veldslag weer gewoon aan het werk te
zijn als piccolo in een luxueus hotel. Op
dat moment heeft The Who nog een
hoop muziek over en heeft regisseur
Roddam duidelijk moeite nog beelden bij
de geluidsband te vinden. Aan de lange
rit over de witte klippen van Dover
schijnt geen einde te komen en is eigen
lijk een anti-climax na de zorgvuldig op
gebouwde spanning daarvoor. De zeer
jonge rolbezetting van meest onbekende
acteurs en actrices heeft zich dan al zo
uistekend geweerd, dat men de indruk
krijgt dat in Engeland het talent voor
het grijpen ligt. „Quadrophenia" mag
dan speciaal de jeugd uit de jaren zestig
aanspreken, ook diegenen,die in 1964 al
tegen de veertig liepen zullen zich bij dit
verzorgde rumoerige tijdsbeeld niet ver
velen.
MILO
„DE DRAAIDEUR", ROMANDEBUUT
VAN PATRIZIO CANAPONI
De jonge Nederlandse auteur, die zich onder het welluiden
de pseudoniem Patrizio Canaponi manifesteert, debuteerde
in 1979 met een intrigerende verhalenbundel: „Een Gondel
in de Herengracht", waarna nu dan zijn eerste roman is
verschenen. Voor zover je van een roman mag spreken, ook
al vermeldt de uitgever dat met ruim uitgemeten letters op
de omslag. Het verhaal „De Draaideur" stond al eerder in
De Revisor, waarna het is uitgebreid of uitgegroeid tot deze
„roman,,.
De draaideur, waar de titel in eerste instantie op doelt is die
van Americain, het beroemde etablissement op het Leidse-
plein, waar het Nederlandse snob- en „cultuur"wezen zich
verzamelt.
In die draaideur ontmoet de ik van het verhaal, een jonge
man die van het ene bed naar de andere „scène" holt, een
Amerikaan, die zegt hem al eerder ontmoet te hebben bij
drie gelegenheden. Het verhaal vertelt over die door de ik
niet herkende ontmoetingen, over allerlei relaties en festij
nen die de ik met of zonder deze Amerikaan daarvoor en
daarna doormaakte.
De draaideur van de titel is dus tevens te vergelijken met de
twee spiegeltjes in dat eenvoudige kinderspeelgoed, dat ka-
leidoskoop heet. Je kijkt in het kokertje naar allerlei kleuri
ge steentjes of glasstukjes, die door twee spiegels een won
derlijke geometrische figuur vormen. Een gering tikje doet
die formatie weer geheel veranderen. Met een nieuw geom
etrisch verband.
Dat geometrische verband ontbreekt totaal in het verhaal
van Canaponi. Het verhaal komt immers in allerlei flarden
naar boven in een soort monoloque interieure. Het verhaal
over sexuele avonturen met voornamelijk personen van het
zelfde geslacht (in dit geval mannelijk) en de daarbij beho
rende wereld, bijvoorbeeld die van travestieten, waar de
Amerikaan van de draaideur hem mee naar toe neemt.
Het eerste deel van het verhaal heet „Amsterdam", het
tweede „Rome" en in feite is dat de enige constructie die het
verhaal, dat is opgeklopt tot een erg lichtschuimige roman,
kent. Wel allerlei onderlinge verwijzingen tussen flarden
van herinneringen, beschrijvingen van avonturen en leed
en liefde van de ik.
Het leest wel makkelijk, maar het blijft ook danig aan de
oppervlakte. Campert heeft het bohemienmilieu van het
Leidseplein indertijd veel indringender beschreven; Reve
was tien jaar geleden al veel verder met het verhaal over
nood en eenzaamheid van de homosexueel; Cremer was al
lang veel verder met zijn hartekreten over eenzaamheid op
allerlei gebied; kortom, velen zijn Canaponi reeds voorge
gaan in zijn beschrijvingen van het Amsterdamse en Ro
meinse Dolce Vita.
JAN VERSTAPPEN
LEIDSCHENDAM Als 'ets van de maand' biedt Galerie
De Sluis in Leidschendam deze maand voor 125 gulden een
kat in vrolijke bui van Ella van Schaik.
Deze ets is gemaakt in een oplage van 30 stuks. In de gang
van de galerie zijn ook andere etsen met katten van Van
Schaik te zien.
In januari exposeren in De Sluis voorts de kunstenaars Wil
lem Kloppers, Phil van de Klundert, Henk van der Plas, Ad
Timmermans en Fred van de Walle. Zij exposeren onder de Bj
gemeenschappelijke titel 'aandacht voor de structuur'.
Kat In vrolijke bui.
