fostalgfegoflf
S leeft tot j ma
^iemand gespaard
tèle on
JAREN
nen van commercieel succes in de jaren zeventig op het terrein
van de lichte muze heeft afgespeeld.
Wat is er dan in de afgelopen jaren een hoop ellende bij elkaar
gekwekt en gekweeld. Muziek, die in de jaren vijftig de klasse
avondjes op de middelbare school luister bijzette, blijkt nu
ineens New Wave te heten. Een oude rot als Fats Domino ver
schijnt weer in de top-veertig. Zelfs een stramme rocker als Bill
Haley wordt weer op het podium geplaatst. Het is nauwelijks
meer om aan te horen, maar hij is van toen en toen is lekker.
Nette pak
Zelfs in de felle kleuren en de herrie van de disco heeft het verle
den toegeslagen. Het herkauwen van de toppers van toen is al
genoemd, maar er is meer. Men heeft de roller-skate-disco uitge
dacht; de rolschaats-danszaal dus. Is dat dan niet nieuw? Niet in
het minst. Al in de periode van de stomme film speelden talrijke
scènes zich af in rolschaatsbanen, waar mensen bij een muziekje
en een drankje de avond doorrolden.
Opvallend bij pop-artiesten en discopubliek is de terugkeer van
het kortgeknipte koppie. Ook het nette pak keert terug. Er zijn
zelfs al meldingen binnengekomen van bareigenaars die kortha-
rigen de deur wijzen. Bij het begin van de jaren zeventig viel deze
eer nog uitsluitend te beurt aan het langharig tuig. De Neder
landse soldaat, die in 1970 na veel gedemonstreer van hoger
hand officieel toestemming kreeg om zijn haar zo lang te dragen
als hem zelf goeddacht, laat het nu zonder dwang en op eigen
initiatief weer millimeteren. De jongens in Libanon bijvoorbeeld
zouden de trots zijn van een sergeant-majoor uit de jaren zestig,
toen de doorsnee dienstplichtige militair alleen bereid was naar
de kapper te gaan als hij gedreigd werd met hel en verdoemenis.
Overigens is het heel begrijpelijk dat de jeugd zich weer in het
pak steekt en zijn haar kortwiekt. Lang haar en spijkerpakken
horen nu bij de generatie van dertigers en veertigers. En wie wil
er nu als een oude vent bijlopen. Want zo liggen die dingen.
Weinig oorspronkelijk
Zo wordt op talloze terreinen in onze samenleving de moderniteit
van het verleden beleden. Het is hierboven op ietwat luchtige wij
ze beschreven. Feit is dat de jaren zeventig weinig oorspronke
lijks hebben voortgebracht en dat veel vernieuwing weer onge
daan is gemaakt.
Toch moeten de stapjes, die we met z'n allen bezig zijn terug in
de tijd te zetten, niet zo maar zonder meer smalend afgedaan
worden als zijnde waardeloos. In dit teruggrijpen op het verle-'
den, in de bewuste poging er voor te zorgen dat in een aantal
opzichten dingen weer worden zoals ze waren, ligt ook het besef
opgesloten dat elke vooruitgang nog geen verbetering is en dat
alles wat kan niet per definitie moet.
Het is ontegenzeglijk waar dat de jaren zeventig de mens de
één natuurlijk meer dan de ander kritischer hebben gemaakt
ten aanzien van zijn omgeving en zijn plaats hierin. Zo is het mi
lieu niet langer uitsluitend het domein en de zorg van enige vo
gelbespieders en worden demonstraties tegen kernwapens en
kernenergie niet langer bijgewoond door louter linkse jongeren
uit pacifistisch-socialistische kringen.
Het verleden mag door veel mensen dan wat overdreven of zelfs
wat vals worden omarmd en aanbeden, het is tevens zo dat veel
mensen de jaren tachtig ingaan met de wil om zich bijvoorbeeld
niet door kernwapens terug te laten bombarderen naar het ste
nen tijdperk om maar eens een dwarsstraat te noemen. Dat ver
leden is alleen interessant als onderdeel van een museumcollec
tie of in de vorm van ruzies tussen Tjerk Vermaning en een aan
tal zeer geleerde heren.
SAM DE VISSER
BIJ DE FOTO's:
1. Op 22 februari 1976 werd kardinaal Willebrands tot
aartsbisschop van Utrecht geïnstalleerd door zijn
voorganger kardinaal Alfrink. De plechtige
eucharistieviering vond plaats in de St.-
Catharinakathedraal in Utrecht.
2. Ameland werd op 11 augustus 1972 getroffen door
een windhoos, die een enorme schade aanrichtte op
een camping. Twee mensen kwamen hierbij om het
leven, terwijl ongeveer vierhonderd gewonden
moesten worden behandeld. Z
3. In Staphorst werden in 1971 enkele gevallen van
polio geconstateerd. De verstrekking van Sabin-
vaccin op suikerklontjes werd onderwerp van
onnoemelijk veel discussies pro en contra de
aanvaardbaarheid van een dergelijke vaccinatie. Op
de foto een familie die ondanks haar
geloofsovertuiging er geen punt van maakte en het
vaccin dankbaar accepteerde.
4. Ons land werd in 1974 opgeschrikt door de
bezetting en de daaraan verbonden gijzeling van de
Franse ambassade in Den Haag. Transavia-
gezagvoerder Pim Sierks werd een nationale held,
toen hij betrokken werd bij de afwikkeling van het
drama. Hier loopt hij in de enorme leegte van het
schootsveld rond het ambassadegebouw op weg
naar de Japanse overvallers voor een eerste
ontmoeting.
5. Verlaten wegen waren in de winter 1973-'74 het
zondagse beeld in ons land. Alleen met een speciale
vergunning mocht op de autoloze zondagen gereden
worden. Velen hadden danig de dampen in, anderen
waren dolgelukkig met de rust.
6. Een lang broeiend loonconflict in de Rotterdamse
haven kwam in augustus 1979 tot uitbarsting. De
stakingsactie, die begon bij de sleepboten van Smit,
breidde zich weldra uit naar andere havenbedrijven.
Ook in de Amsterdamse haven ging een aantal
bedrijven plat.
goed, dat bewijzen de omzetcijfers van bier en gedistilleerd en
een groeiend leger van probleemdrinkers.
Er had in de afgelopen jaren een nog sterkere trek plaats van de
stad naar het platteland. Stedelingen trokken in groten getale
naar het boerenland. Zij propten zich in kleine boerenbedoenink-
jes en zeggen voortdurend het hoofd stotend tegen de te lage
zolderbalken dat dit leven toch wel je van hèt is. Als ze ten
minste geen ischias hebben opgelopen, toen ze in een overmoe
dige bui in één keer de tuin hebben omgespit. Vrienden, over uit
de stedelijke nieuwbouw, wordt achter een kop thee van zelf ge
kweekte kruiden aan hun verstand gepeuterd dat ook zij zich
moeten bevrijden van de instantcultuur in familieverpakking.
De laatste jaren is er trouwens ook weer een groeiende belang
stelling te constateren voor het wonen in de stad. Ook de stad
moet weer worden wat zij was: een leefgemeenschap. Op grote
schaal worden oude panden gerestaureerd. In geval de kaalslag
al te ver gevorderd was, worden nieuwe huizen neergezet, die in
elk geval oud aandoen.
Pruttelaars
De aloude oergezellige oma van toen is allerwegen uit het verge
elde familie-album geplukt. Tot in het absurde. Zo prijst een be
kende fabrikant van huishoudelijke apparaten zijn koffiezetauto-
maten aan als genoeglijke pruttelaars, die echte koffie-van-moe-
ders zetten. Diezelfde apparaten waren jaren geleden het nieuw
ste van het nieuwste. Maar ja. nu zijn ze dan ook bruin.
Het regiem van de reclame wringt zich in de meest dwaze boch
ten om munt te kunnen slaan uit de terug-naar-toen-het-beter-
was-rage. Er zit veel geld in zoete herinneringen. Maar wat te
denken van een paginagrote advertentie, die een bekend Ameri
kaans sigarettenmerk enkele jaren geleden in de Nederlandse
kranten liet plaatsen. Ook daar was het al terug in de tijd gebla
zen. Aangekondigd werd de opmerkelijke verschijning van een
sigaret, die smaakt als toen. Toen auto's nog echte auto's waren
en niet slechts vervoermiddelen. Toen alles nog kwaliteit en
deugdelijkheid uitstraalde. Wie zijn wij dat we dit nog mee mo
gen maken. Je vraagt je dan wel af, wat deze fabrikant al die ja
ren tussen toen en nu in zijn vloeitjes heeft gerold. Niet veel
goeds kennelijk.
Als consument ga je je dan wel grotelijks belazerd voelen. We
zouden oma dan ook willen vragen dit soort barre-praat-ver-
spreiders nimmer haar versgezette pruttelkoffie voor te zetten.
Mogen zij zich in hun eigen kwaliteitsrook verslikken.
Brantlnctclsocp
Over slikken gesproken. Ons voedselpakket en onze eetgewoon
ten zijn in de achter ons liggende jaren pok al door de tand des
tijds aangevreten. Nog eten we met z'n allen voor ettelijke mil
joenen vaatvernauwende vette happen uit automatiek en patat
tent. Het afgelopen decennium is evenwel bij een snel toene
mend aantal mensen het besef gegroeid, dat onze eettafels wel
erg overvol zijn met het verkeerde voedsel. Nog niet zo heel lang
geleden waren het uitgebalanceerd koken, vegetarisme en ge
bruik van kruiden voorbehouden aan mensen die door de sa
menleving als zonderling, wereldvreemd en ouderwets werden
bestempeld. Nu heet het zelfs progressief te zijn als je regelmatig
brandnetelsoep lepelt, je de klem in de kaken kauwt op zeer
hard brood met vijf graansoorten en zemelen, onbespoten
groente eet en je kwalen laat verzorgen door een homeopaat of
een ander soort natuurgeneeskundige. Acupunctuur al eeu
wen oud en in een ver verleden ook in Nederland toegepast
geldt als het summum van medische vernieuwing.
De rol van de commercie hebben we al even aangestipt. Het
wordt je bijzonder droef te moede als je ziet wat er zich om rede
^REN
a schrijven: winter 1973-'74. Autoloze zondagen. Benzine op
bon. De thermostaat een paar tandjes lager. De gordijnen
.;|ht. Premier Den Uyl komt via de televisie het in verwarring
.Jide volk uit de doeken doen, dat het nooit meer zal worden als
TT Jwas. Nederland had danig de pest in. Er werd naarstig naar
.iidebokken gezocht. Even dacht men die gevonden te hebben
de persoon van de toenmalige minister van buitenlandse za-
1 h, Van der Stoel. Hij zou niet aardig genoeg tegen de Arabi-
Jie oliesjeiks zijn geweest. Toen bleek, dat een Arabisch gezind
ld als Frankrijk er zonder olieboycot nog slechter aan toe was
h Nederland, luwde de kritiek weer. De benzine bleef maar
kort op de bon. Al autorijdend vergat Nederland Het Grote
jemak en Het Grote Ongenoegen weer. En het ging, zij het
[t gematigde snelheid, weer op weg naar betere tijden. Hoe-
we Den Uyls opmerking even uit zijn toenmalige verband ruk-
dan moeten we constateren dat in de nu bijna achier ons
jende jaren zeventig op veel gebieden precies het omgekeer-
is geschied. Het werd in veel 'opzichten juist wel hoe het was.
int wat bepaalde het gezicht van de jaren zeventig? Juist: nos-
|ie... De jeugd die toch de toekomst heeft spoedt zich
'oorbeeld op klompen en oma-fietsen naar school, waar ze,
de woelige periode waarmee dit decennium begon, naar het
lijnt ook weer gewoon studeert.
i laatste geldt ook ten aanzien van de studenten. Aan het ein-
ivan jaren zestig was de hele universitaire wereld in sterke gis-
1. Participatie, democratisering, bezetting, hevig oplaaiende
Jties tijdens discussie-avonden in bomvolle rokerige ruimten,
studenten kregen hun medezeggenschap. Dit jaar raakten zij
«Dor een belangrijk deel weer kwijt. In de besturen van de
i/®fsiteit moesten de studenten plaats maken voor de weten-
lappers. Het zij hierbij opgemerkt dat deze wetenschappers
nu de studenten uit de jaren zestig zijn. De revolutie eet nog
ids zijn eigen kinderen. Bij de huidige generatie studenten
in rode koppen en bezetting. Het afnemen van de bestuurs-
:ht werd min of meer geaccepteerd. De student heeft niet zo-
il tijd meer over. Hij studeert wat harder en drinkt zijn pils in
vmberte alom
nostalgiegolf heeft bijna niemand gespaard. Kijk bijvoorbeeld
ar eens hoe we onze Hollandse binnenhuisjes knus hebben
naakt met allerhande prullaria. Deels echt oud, maar voor het
otste deel goedkope namaak. Rotzooi eigenlijk, maar het
'6ft zo'n gezellige sfeer. De kleuren die we in veel huizen aan-
fen wekken herinneringen op aan de sfeer uit de crisistijd en
eerste jaren na de oorlog: somberte alom.
bruine kroeg kwam terug. Nadat in de jaren zestig de meeste
en verdwenen of gemoderniseerd met veel afwasbaar plastic
zó', zijn we de afgelopen jaren in een waanzinnig tempo nieu-
bruine kroegen uit de grond aan het stampen. Zo donker dat
lauwelijks kunt zien wat je drinkt. Het smaakt ons evenwel
