De schaduw van de almachtige beer wijkt geen moment van je zijde OLYMPISCHE SPELEN IN MOSKOU ZULLEN GEKENMERKT WORDEN DOOR RUST, ORDE EN VEILIGHEID Do stoelen, tafels, banken en bedden die Ik in de bescheiden flats aantref, liiken od een inzending van een ambitieuze her bergvader, die in zijn eigen honk dringend aan vernieuwing toe was en daarom zijn oude spullen alvast naar Moskou heeft ge stuurd. Ik verais me echter. Veraeef me: voor Russische begrippen is de binnen huisarchitectuur gedurfd en bijna deca dent, vertelt een kelner me zoëven. Kleine bijzonderheid: in één van de model flats staat een witgelakte kast met glazen ruiten, waarachter een fraaie verzameling injectienaalden ligt uitgestald. Het zit er dus dik in, dat straks uitgerekend Spuit Elf met een gouden plak huiswaarts keert. Terrorisme Hugo Osjtro wijst in het voorbijgaan nog op Blok 18, dat als tijdelijk onderkomen zal gaan dienen voor de Nederlandse atle ten. Als buren krijgen ze de sportieve half goden van de Nederlandse Antillen, Joe goslavië en Israël. „Is dat niet een beetje link, meneer Osj tro? U weet toch ongetwijfeld ook wat er in München met de équipe van Israël is gebeurd". Weer die vastberaden grijns. „U denkt ongetwijfeld aan een aanval van terroristen?". „U mag nooit meer raden, meneer Osjtro". „Uitgesloten", beslist hij, „in Moskou krijgen terroristen geen poot aan de grond". Datzelfde geldt trouwens ook voor de mannelijke atleten, die voor hun nummer kogelstoten of hinkstapsprong vast wat zouden willen oefenen in de twee blokken, waar de vrouwen logeren. Deze gebouwen worden straks namelijk als melaatsenkam pen voor de buitenwereld afgesloten. Zelfs gehuwde atleten van beiderlei kunnen, die een waterdicht boterbriefje kunnen over leggen, zullen niet bij elkaar met de deur in huis kunnen vallen. Ook zij worden ver wezen naar de glazen spreekkamers, waar ze als kasplanten hun groeiende begeerte naar elkaar wortel kunnen laten schieten. Automaten Voor de rest zal het de kampioenen aan niets ontbreken: in een concertzaal met 1200 plaatsen zal gedurende 560 uur een cultureel programma worden afgedraaid door 2200 artiesten van onder meer het Bolsjoi Baliet, het Russisch Staatscircus en de Kirov Opera uit Leningrad. In twee bioscopen worden elke dag non-stop vide obanden gedraaid van de belangrijkste sportevenementen, er is een bibliotheek met 60.000 boeken in dertig talen en er komen amusementshallen, vier restau rants met elk duizend zitplaatsen, een dis co, drie kerken (voor christenen, moslims en joden), een ziekenhuis en enige polikli nieken. En dan is er ook nog het hoofdstuk „sou venirs". Sinds Mischa, de mascotte van de Moskouse Olympiade, een ruimtereis van 140 dagen heeft gemaakt, is zijn populari teit tot waanzinnige hoogte gestegen. In drie fabrieken wordt nu constant gewerkt om aan de vraag naar dit berensterke pro- dukt te voldoen. Daarnaast heeft men tij dens 85 keuringen 10.000 ingezonden souvenirs waardig gekeurd voor versprei ding. Daaronder zijn kleifiguren uit Dymko- vo en lakminiaturen uit Fedoskino. „Is het niet geweldig", heeft Sowa bij her haling uitgeroepen, „worden dit geen schitterende Spelen?". Ik zou het wel denken. Maar wat ben ik blij dat ik geen 18 meer ben en nooit hoger heb gesprongen dan één meter veertig en nooit verder dan twee meter twintig, en in het Sportfondsenbad van Amsterdam- West steevast na het eerste keerpunt al in ademnood kwam. LEO THURING Perschef Vsevolod Ivanovitsj Sowa van het Russische Olympisch Comité: „Alles loopt gesmeerd". MOSKOU De 260 miljoen volgelingen van de huidige, langzaam maar zeker kap seizende Rode Tsaar van Rusland, de met vervaarlijke wenkbrauwen uitgeruste su perkameraad Leonid Brezjnjev, kunnen gerust zijn. Als op 19 juli 1980, klokslag drie uur in de middag, in het Lenin Stadion van Moskou de 22ste editie van de Olym pische Spelen met bazuingeschal geopend wordt, zal de organisatie van dit miljarden spektakel tot in de kleinste details klop pen. Op dat gedenkwaardige moment zal ka meraad losif Tumanov zonder enig gevaar voor gezichtsverlies een vreugdetraan mo gen wegpinken. Want als coördinator van de openingsceremonie, die vanaf de tribu nes zal worden gadegeslagen door 100.000 van hiel tot kruin gefouilleerde be zoekers en door 18 kleurenkanalen en di verse satellietsluizen naar 200 miljoen stervelingen tussen Noord- en Zuidpool zullen spoelen, heeft hij zich door jaren van twijfel en tegenslag moeten worstelen. Maar ze hebben het royaal gered, Tuma nov en Koval, Prokopov en die tienduizen den andere werkers van het eerste uur, die de ijzingwekkende winterkou en de verschroeiende steppebrand van de Russi sche zomer hebben getrotseerd om de honderden prestige-objecten tijdig met pannebier te kunnen begieten. Als nu op 19 juli 1980 om elf uur 's mor gens in de Tuin van Coubertin in het Griekse Olympia door middel van een brandglas het vuur zal worden ontstoken in de olympische fakkel, zullen de kamera den op scherp staan en barstend van zelf vertrouwen reikhalzend uitkijken naar de estafetteloper die met de walmende toorts in zijn hand de laatste meters aflegt van een triomftocht van duizenden kilometers, die dwars door Griekenland, Bulgarije en Roemenië naar het einddoel Moskou voert. Vsevolod Ivanovitsj Sowa, de perschef van het Russische Olympisch Comité heeft exact één uur uitgetrokken om mij de meest actuele gegevens in te peperen. Hij houdt spreekuur in het hoofdkwartier aan de Kostyanska Prospekt, waar het zwij gend voetvolk huivert onder de eerste sneeuwvlagen van 1979. Rappe managers Sowa blijkt te behoren tot de kaste van rappe managers, bij wie de antwoorden al tijd gereed liggen op de punt van hun tong. Hij is gestoken in een joyeus grijs streepjespak en monstert zijn bezoeker met dq lepe blik van iemand die donders goed weet hoe een koe een haas vangt. Voor hem op tafel ligt een dikke map met vertalingen van Nederlandse artikelen en radio-uitzendingen. Daaronder een bijdra ge van AVRO's correspondent Coen Cor- ver, die bij Sowa als een hinderlijke graat in het geheugen is blijven steken. ,,De heer Corver", ventileert hij beminne lijk, „blijkt zich zorgen te maken over de vraag of de Russen wel tijdig gereed zullen zijn met de voorbereidingen van de Spe len. Ik kan de heer Corver op dat punt ge ruststellen: onze werkers zijn geen dag achter op het schema. Alles loopt ge smeerd". De volgende vraag komt van zijn kant: wat kan hij mij aanbieden? Ik heb de keuze uit sap. geperst van Russische appelen, bron water uit de Oeral en Pepsi Cola, die in Rusland getapt is onder de schuilnaam Koka Kona. Dit overigens met broederlijke toestemming van de Amerikaanse fabri kant, die zich via een miljoenencontract bij Mischa de Beer heeft ingelikt. Sowa, niet gehinderd door enige beschei denheid, heft eerst maar eens het glas op de internationale vriendschap. Dat is nooit weg. Daarna beklemtoont hij nogmaals, dat het Russische Olympisch Comité niets aan het toeval heeft overgelaten. „We hebben de organisatie van de Spelen in Mexico en München grondig bestudeerd", onthult hij, „en uit de fouten die daar ge maakt zijn, hebben wij onze lering getrok ken. De Spelen in Moskou zullen geken merkt worden door rust, orde en veilig heid. Ons comité heeft namens 134 landen van het IOC de opdracht gekregen om een internationaal sportief samenzijn te orga niseren. En daar houden wij ons aan. Aan manifestaties van andere aard hebben wij geen enkele boodschap. Daar is op deze Spelen geen plaats voor. Op onze beurt rekenen wij er op, dat alle deelnemende landen zich aan deze afspraak zullen hou den. Politiek en sport hebben, voorzover ik weet, nog steeds niets met elkaar te maken". Zo'n verklaring ex cathedra schreeuwt uit eraard om een wedervraag. „Meneer Sov- va, wat denkt u dan te doen tegen moge lijke activiteiten van comité's voor de Rechten van de Mens? Het is toch niet denkbeeldig, dat ook die in Moskou acte de présence zullen geven". Met permissie zou de heer Sowa daar eerst even om willen glimlachen. „Met dat soort comité's houden wij ons helemaal niet bezig", bekent hij, „ze gaan hun gang maar. Je kunt de gekste comité's vóór of tegen iets oprichten. Dat is ieders goed recht. Straks komt iemand misschien aan dragen met een comité tegen het importe ren van olifanten op de maan. Nou, dan Ter gelegenheid van de Spelen krijgen alle metrostations een grondige opknapbeurt Achttien grauwe blokken telt het Olympisch dorp in Moskou, een spinhuis vol pioenen. zal-ie gauw ontdekken, dat er in Moskou weinig plaats voor hem is. Zo simpel ligt dat. We zijn er niet weinig trots op, dat deze stad met 8 miljoen inwoners niet de problemen heeft waarmee andere landen blijkbaar te kampen hebben. U zult in Rusland bijvoorbeeld tevergeefs zoeken naar uitwassen op het gebied van drugs". Vsevolod Ivanovitsj Sowa heeft gespro ken. Ondertussen moet het de bezoeker duidelijk zijn geworden, dat hij ter vereen voudiging van de organisatie der Spelen politieke activiteiten en afwijkende menin gen in de rubriek „narcotica" heeft onder gebracht. Komt iemand dus straks met een opruiend spandoekje door de douane op het vlieg veld Sheremetyevo en ziet hij ook nog kans dit voor het Mausoleum van Lenin op het Rode Plein te ontrollen, dan weet hij nu reeds dat zijn verblijf in dat geval op kosten van de Russische Staat aanzienlijk verlengd zal worden. Als men nu uitrekent wat een enkele reis per Trans Siberië Ex press kost, kan men gemakkelijk bepalen of een dergelijk gebaar de moeite loont. Almachtige beer Persoonlijk heb ik er voorlopig een hard hoofd in, want tijdens mijn verblijf in Mos kou is mij overduidelijk gebleken dat de schaduw van de Almachtige Beer geen moment van je zijde wijkt. Denk bijvoorbeeld niet dat ie vanuit ie ho telkamer zonder meer iemand kunt opbel len. Als je volgens voorschrift eerst een nul neot gedraaid, krijg je automatisch een heer aan de lijn, die in vloeiend Russisch begint te declameren. Als je hem halver wege onderbreekt in het Engels, Duits of Frans, blijft hij stug volharden in zijn voor dracht, waardoor het lijkt alsof je via de geinlijn luistert naar Jules de Corte, die een persiflage geeft op een 1-mei-rede van Brezjnjev. Ook in het Kremlin kreeg ik niet de indruk, dat een persoonlijk initiatief op prijs wordt gesteld. Op een gegeven moment wilde ik mijn sight-seeing langs de gesloten Ali Baba-kathedralen (wegens restauratie, werd mij later uitgelegd) even onderbre ken, omdat het vierdaagse-tempo van gids Lydia mij in de weke, imperialistische be nen was gezakt. Schuin naast de schatka mer van de Tsaren vond ik gelukkig een hardstenen stoepje, dat mij een riante loge-plaats onder de waterige oktoberzon garandeerde. Nauwelijks echter zat ik of vanuit een poort, die net echt leek, kwam een soldaat op mij af, die vanaf zijn kin tot aan zijn hielen gehuld was in martiale tex- tielen. Zijn verschijning maakte me in elk geval duidelijk, dat een mens in Rusland van stof is gemaakt en alweer vrij spoedig tot stof wederkeert. Al uit de verte maakte hij voortdurend drif tige gebaren van „weg wezen". Maar op dat moment dacht ik nog, dat ze niet voor mij bestemd waren. Wat is er immers op tegen als een burger in een moment van zwakte verpozing zoekt op een hardstenen stoepje in het Kremlin? Kalinka Welnu, daar had deze soldaat van alles op tegen. Toen hij voor me stond, schreeuw de hij iets, maar omdat hij beschikte over een welluidende bariton, dacht ik dat hij in het kader van de ontspanning tussen Oost en West het eerste couplet van het onster felijke lied Kalinka zong. Pas op het moment dat hij aan mijn linker mouw begon te trekken en me in de rich ting van de poort duwde^ begreep ik zijn bedoeling. Zijn opdrachtlwas, er nauwlet tend op toe te zien dat het volk in bewe ging bleef. Wie deze marsorder niet op volgde, werd verdacht van een sit- down-staking gecorrigeerd. „Oké, allemaal oké" mompelend, strom pelde ik daarna in de richting van een. pand dat er uitzag als een fietsenstalling, maar waar blijkens een tekst boven de deur ook drank en voedsel aan voorbij gangers werd verstrekt. Toen ik de deur opende, kwam er een vrouw van middel bare leeftijd op me af, die haar redelijk goed gelokte hoofd schudde. „Ik wilde wat geDruixen zei tk luid en daarbij maakte ik het gebaar, dat innemers over de gehe le wereld bezigen om hun dorst reliëf te geven. Ze schakelde gelijk over van het Russisch in het Engels en legde me uit, dat het café tot haar spijt vol was. „En ik zie geen mens", riep ik ontdaan. Alleen bij het raam zaten vier mannen aan een tafel vol begeerlijke spijs en drank. „Vol", herhaalde ze, ditmaal wat korzelig, als een moeder die een drammerig kind bestraft. „Sorry", mompelde ik dit keer. terwijl ik achterwaarts de zaak verliet. Want ik kon toch ook niet weten, dat het woord „vol" in een socialistische samenle ving een gans andere betekenis heeft. Actievoerders Nee, ik zie het somber in voor dwarslig gers, dissidenten, protesterende moeders en actievoerders. Ze lopen straks in Mos kou gegarandeerd met hun kreten stuk op een muur van onbegrip, waarachter zich acht miljoen Russen uit lijfsbehoud ver borgen houden. Daardoor zullen de pam fletten, waarin aeDleit wordt voor onzinni ge zaken als mensenrechten, gelijk herfst bladeren door de ochtendploeg van de stadsreiniging worden opgeveegd van het Rode Plein. En geen voorbijganger zal de moeite nemen om ze tijdig op te rapen. Want wat moet je beginnen met een herfstblad, als je er toch geen boom mee kunt opzetten? Vsevolod Ivanovitsj Sowa heeft dus gelijk. De Spelen in Moskou zullen de geschiede nis ingaan als een manifestatie van broe ders en zusters, met de blik op oneindig, voor wie het donzen dekbed van welbeha gen vorstelijk is opgeschud. Het is immers bekend dat het de kritieklozen in Moskou, Leningrad, Kiev, Minsk en Tallinn straks aan niets zal ontbreken. Voor hen zijn dor pen, hotels, stadions en sportcomplexen uit de grond gestampt. En voor hen zal er naar hartelust geroeid worden tussen het weelderig groen van Krylatskoye. En in het woud van Bitsa zullen de beste paarden uit internationale stallen de haver verdie nen op een adembenemend parcours. Centimeter hoger Voor de 7800 afgezanten van de Koningin der Aarde journalisten, radioreporters, filmers en televisiecommentatoren na dert ondertussen op de Zubousky Boule vard een perscentrum zijn voltooiing. Daar wachten de allermodernste communica tiesystemen op het moment, dat een ster veling onder gejuich weer een centimeter hoger zal springen, weer een seconde zal afknabbelen van een oud record. In ditzelfde journalistieke zenuwcentrum en in de 28 filialen in de deelnemende ste den zullen 1200 studenten met hun kennis van 45 talen straks de dreigende Babylo nische spraakverwarring moeiteloos ont warren. Grauw niemandsland Voor de 7500 atleten is twintig kilometer buiten het stadscentrum van Moskou een Olympisch Dorp gebouwd in de wijk Mi- churin Prospekt. In een grauw niemands land van 107 hectaren staan daar nu acht tien woontorens van zestien verdiepingen achter manshoge hekken. Politieagenten bij de ingangen controleren minutieus de identiteitspapieren van iedere bezoeker. Straks zal het complex na het invallen van de duisternis ook nog baden in een zee van licht: de Brezjnjev-bajes in vol bedrijf, een Olympisch Spinhuis vol kampioenen. Dorpsoudste Hugo Osjtro verzorgt op een miezerige oktoberochtend de rondleiding. Hij doet het geroutineerd, is zichtbaar trots op die geprefabriceerde puist van honderd miljoen roebels, waar na de Spe len 15.000 burgers van Moskou zullen wo nen, temidden van het functionele meubi lair. dat ze voor een weggeefprijs van het Olympisch Comité mogen overnemen (het dubbele aantal inderdaad, en terecht, want doodlopers zijn geen hardlopers).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 20