Kiezen... Hoezo?" over vrouw en haar kiesrecht TERUGBLIK Franse film 'Scaramouche' luchtig schelmenverhaal TELEVISIE VANAVONI TELEVISIE VRIJDAG RADIO VANAVOND RADIO VRIJDAG h Ei hoort erl RADIO/TELEVISIE LEIDSE COURANT DONDERDAG 27 DECEMBER 1979 PAGIli Zestig jaar geleden veroverde de Neder landse vrouw het kiesrecht; jaren van strijd waren daaraan vooraf gegaan en het resultaat was toch nog pover. Thans wordt de vrouw even stembewust geacht als de man, zij zou daar in elk geval de middelen voor hebben. Hedda van Ge nnep, die in opdracht van crm voor de VARA de film „Kiezen... Hoezo?" maakte, over zestig jaar vrouwenkiesrecht, plaatst bij de verworvenheden echter bittere kant tekeningen: „Er zijn nog maar heel weinig vrouwen actief in de politiek en kiezen, voor jezelf opkomen, is voor vrouwen nog steeds erg moeilijk". Met deze film, vana vond om 20.40 uur op Ned. I, zet Hedda van Gennep haar woorden kracht bij. Stof tot discussie levert de film echter zeker op, omdat Hedda heel bewust partij trekt voor de vrouw. „Zolang vrijwel alle top functies door mannen worden bezet, zo lang de vrouw zich moet aanpassen bij dc werkomstandigheden van de man, moet dit soort films worden gemaakt", is haar stelling. De stof tot discussie ligt in het gegeven, dat Hedda van Gennep uitsluitend stilstaat bij de positie van de vrouw, die zich voortdurend moet aanpassen en geen of nauwelijks moge lijkheden tot een keuze in het leven zou heb ben. „Ze trouwen, krijgen kinderen en wor den huisvrouw. Zo is het ze voorgedaan en zo doen ze zelf. Het aantal vrouwen dat zich daaraan onttrekt, is minimaal". Tot verzet geprikkelde mannen krijgen een wapen tot verweer aangereikt in de scène, waarin de 43-jarige Rie vertelt over haar hu welijkssituatie. Zij trouwde met een man, die in ploegendienst meedraait. Rie klaagt er over, dat zij zich in alle opzichten moet aan passen bij de tijden, waarop haar man aan het werk moet en zijn uurtjes slaap indeelt. Uit eraard heeft de vrouw gelijk: zij moet zich voortdurend aanpassen en pas onlangs werd zij zich bewust van zaken waar zij zelf voor Jo van der Weerd: „Ein delijk doen wat ik zelf wil". kon kiezen (kursus en praatgroep). Hedda van Gennep richt de camera enkele seconden op de gebogen schouders van de man, die vast en zeker niet uit vrije wil voor de ploe gendienst heeft gekozen en geen tijd heeft voor kursus en praatgroep en alleen wil sla pen, tot het werk weer roept. Op zichzelf zou Hedda van Gennep kunnen worden beticht van een zeer eenzijdige voor stelling van zaken. Ook de man is maar heel beperkt in zijn keuze: hij komt van school en zoekt werk en als hij dat vindt, is het maar de vraag of dat werk hem nu wel zo bevalt. Hedda van Gennep: „Toch heeft de man het politiek voor het zeggen; topfuncties zijn voor mannen weggelegd en als de man van me ning is, dat hij onvoldoende aandacht krijgt, dan moet hij maar mannenfilms maken. Trouwens, ik dacht dat daar al genoeg van Dat er de afgelopen jaren het een en ander voor de vrouw in gunstige zin is veranderd, toont deze film niet aan. Sprekend voor wat dan wel precies de bedoeling van Hedda van Gennep was, wordt aangetoond met trieste beelden van flatgebouwen, met vermoedelijk evenveel verongelijkt mopperende huismoe ders als er flats zijn. Voor deze vrouw neemt Hedda het op; aan bod komen vijf vrouwen, de een wat slagvaardiger en strijdlustiger dan de ander, maar allen door deze mening vere nigd: „Toen we trouwden, hadden we het vaste voornemen wat van het huwelijk te maken, al hadden we er geen flauw benul van, hoe dat huwelijk zou uitpakken. We kregen kinderen en zorgden ervoor. Maar wat we eigenlijk zelf wilden, hoe we ons voelden en wat onze capaciteiten waren, kwam nooit zo ter sprake. We pasten ons voortdurend aan". Jo van der Weerd, 87 jaar, vat het wel heel bondig samen. Zij bewoont een bejaardenflat en kwam tot de conclusie: „Nou woon ik hier negen jaar en pas in deze negen jaar kon ik eindelijk doen wat ik zelf wilde. Ik heb nooit een eigen keuze kunnen maken, het was trouwen, kinderen krijgen en werken". Jo zit er monter bij, maar bevestigt wat zorgelijk: „Tja, verantwoordelijkheid heb ik hier niet". Uit haar woorden valt niet op te maken, of zij dit wel of niet op prijs stelt. Erica vertelt over de tweede kans die zij kreeg en aangreep en naar de moeder-mavo stapte. Zij vertolkt vermoedelijk de mening van een heel grote groep gehuwde vrouwen: „Dat is nou het ambivalente. Ik wilde geen kinderen, kreeg ze en was er toch blij mee". Saskia van 39 praat weer voor een heel ande re groep. Zij studeerde, kreeg een goede baan, zag daar door haar huwelijk van af en werd politiek actief. „Voor het geld hoefde ik niet te werken. Maar het werd te veel, baan, huis houden, de kinderen en twee honden. Ik weet niet, of ik m'n'baan zou hebben opge zegd, als ik niet was getrouwd". Saskia is thans actief in de politiek en kreeg de in druk, dat zij in die functie werkelijk voor iets heeft gekozen. Het niet voor zichzelf kunnen kiezen, is lei draad voor de hele film, waarin historisch be eldmateriaal heel vaag aangeeft hoe het alle maal kwam en hoe het nog lange tijd zal blij ven. Aan het begin van de film vertellen meisjes van een vormingsschool, hoe zij hun toekomst zien en wat zij willen. Hedda van Gennep zal wel razend zijn geworden. FRITS BROMBERG NEDERLAND 1 NOS 18.00 Nieuws voor doven en slechthorenden 18.30 Sesamstraat 18.45 Paspoort voor Turken 18.55 Journaal VARA 18.59 Barbapapa 19.05 Pinokkio, tekenfilmserie 19.30 Ombudsman 20.00 Twee voor twaalf 20.40 "Kiezenhoezo?" P.P. 21.55 Uitzending van de WD NOS 22.05 Denk-beeld 22.55 De Vrije Gedachte TROS 20.27 Scaramouche, speelfilm 22.20 De TROS op herha NOS 23.35 Journaal DUITSLAND 1 (Region, progr.: NDR: 18.00 Al er der Landst.asse, tv-serie Actual. 18.45 Kleuterprogr. Abenteuer der Landstrasse. Region, magaz. 19.59 Progi WDR: 18.00 Informatieve ser Eine amerikanische Familie, 19.15 Actual. 19.45 Literair 20.00 Journ. 20.15 Reportage. Amusementsshow. 22.00 i mentsprogr. 22.30 Actual. 23. Hypochonder, comedie. 0.20 J ;z DUITSLAND 2 18 20 Der Burgermeister. 19.00 Journ. 19 30 Gala-avond Actual. 21.20 Actueel magaz. NEDERLAND2 NOS TELEAC 18.25 Voorlichtingspro gramma Russisch voor gevorderden 18.40 Voorlichtings programma Italiaans Avanti avanti TROS 18.59 Bassie en Adriaan 19.25 Het kleine boompje, tekenfilm Immer geradeaus, tv-spel. 22.5 den sieke muz. 23.50 Jour DUITSLAND 3 WDR 18.00 Kinderserie. 18.30 Gil w( 19.15 Popmuz. 19.30 Informat» rste rie. 20.00 Journ. 20.15 Docume 21.00 Kottan ermittelt. tv-serie Cabaretprogr. 23.15-23.50 KI; me muz. ider BELGIE NEDERLANDS 1 atst< 18.00 Kleuterserie. 18.05 JonÊUW progr. 18.30 Dick Turpin, jeug 18.55 Tekenfilm. 19.05 progr. 19.35 Meded en progri 19.45 Journ. 20.10 Mork en tv-serie. 20.35 Actualiteitenn nist 21.25 De verovering van het V\ aam filmserie. 22.55 Journ. BELGIE FRANS 18.15 Spelprogr. 18.30 De zwafu 19.00 Gesprek. 19.15 Region. c 19.29 Weerber. 19.30 Journ. 19 n form, progr. 20.15 Nos plus bel uwp nees (The way we were), sp^bo 22.10 Filmrubriek. 22.55 Journ uvv NEDERLAND 1 NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden EO 14.00 Een hond, een kat en, tekenfilm 14.10 Grizzly Adams, tv-serie 15.00 Een hond, en een kat, tekenfilm 15.10 In het spoor van de sneeuwgans (Trail of the snowgoose), natuurfilm 15.35 Mozes, tekenfilm DUITSLAND 1 10 00 Journ. 10.05 Actual. 10. la-avond. 12.10 Actueel magaz Persoverz. 13.00 Journ. 14.30 14.35 Wien, du Stadt meiner Ti speelfilm. 16.15 Journ. 16.20 tage. 17.05 Reportage. 17.50 DUITSLAND 2 15.30 Wallenstein, tv-film. Journ. 17.10 Jeugdserie. 17.40 X" al. en muz. f Ke' DUITSLAND 3 WDR 16.00 Schaken. 16 30 Charlie cLf^ In het programma „De TROS op herhaling" nog eens André van Duin als de jubilaris. De romans van Raphael Saba- tini (1875-1950) hebben histo risch niet zo veel om het lijf, maar vormden gezellig lees voer en leenden zich, zoals „Captain Blood" en „Scara mouche", uitstekend voor ver filming door de romantische intrige en de wijze waarop de held al duellerend de schurk van het verhaal aan het slot onschadelijk maakte. Vana vond op het scherm de uit 1952 daterende verfilming van laatstgenoemde roman door veteraan George Sidney met Stewart Granger in de titel rol, die in een spectaculair duel tussen de coulissen van een theater zijn aartsvijand De Maynes, gespeeld door Mei Ferrer, onschadelijk maakt. De geschiedenis speelt zich af in het achttiende eeuwse Frankrijk vlak voor de Fran se revolutie. De comedia del- l'arte acteur André Moreau houdt zich afzijdig van de po litiek, totdat een van zijn beste vrienden door de arro gante Markies de Maynes wordt gedood. Ondergedoken bij een reizend circusgezel schap als de clown Scaramou che zint André op wraak en de slotconfrontatie met zijn aartsvijand levert een specta culaire climax op. Naast Ste wart Granger en Mel Ferrer zien we ook nog naast de vete raan Lewis Stone de dames Janet Leigh en Eleanor Par ker, die voor het romantisch element moeten zorgen. Ned. II. 20.27 uur. Pinokkio Pinokkio en Gina gaan op zoek naar Gepetto. Onderweg ontmoeten zij een schildpad. Ned. I 19.05 uur. Ombudsman Ombudsman Fits Bom behan delt weer zaken van mensen, die maatschappelijk in de knel zitten. Ned. I 19.30 uur. Twee voor twaalf Joop Koopman speelt met twee teams de quiz „Twee voor twaalf". Ned. II 20.00 uur. Denk-beeld Vanuit de Soefi-tempel in Katwijk aan Zee een gesprek sprogramma tussen een theo soof, een christen, een Soefi en een vertegenwoordiger van de Stichting Mens en Universum, die praten over verwachting en wederkomst Ned. I 22.05 uur. Bassie en Adriaan Bassie en Adriaan worden door de politie gearresteerd op verdenking van diefstal. Ned. II 18.59 uur. Boompje De tekenfilm „Het kleine boompje" gaat over een meisje dat veel plezier beleeft aan een boompje. Ned. II 19.25 uur. Herhaling De TROS weigert mee te doeft aan het NOS-oudejaarsover- zicht van shows onder de titel „Geprolongeerd 1979". Zij komt liever met een eigen te rugblik op haar tv-amusement van het afgelopen jaar. In „De TROS op herhaling" zien we o.a. nog eens André van Duin als de jubilaris, Henk Elsink als voorzitter Brooshoofd, Ju lio Iglesias en Jos Brink als Sinterklaas. Ned. II 22.20 uur. Een scène uit de film „Scaramouche" vol duels en romantiek. NEDERLAND2 NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden g|B 7 03 Echo. 7.13 (S) Even na ze- ven. <8.03 Echo.).- 9.03 <S) Gevar. (-J L progr. 12.03 (S) Gevar progr. Pinkt (13 03 Echo). 14.02 (S) "5 x 3". 15.02 (S) Op de valreep. 17.02 (S)En zo hoort het ook. EO-Metterdaad. 8.05 <S) pJ 9 03 (S) De muzikale fn --TPC®" ncrv- 1103 P°P nl 12.03 (S) Goeiemiddag 14 02 (S) Tipparade. 15.25 (S) Popj 15.30 (S) Top-40. advertenties Ook wat de televisie betreft kunnen de kerstdagen „slecht" of althans minder gelukkig vallen. Ik bedoel: als het lot het zo beschikt, dat men op 25 en 26 december behalve op de KRO, is aangewezen op de EO. de VOO en de NOS. nou dan weet je het wel bijna van tevo- l ren. Uiteraard vult de Evange- j lische Omroép dan zijn avond I op de eerste kerstdag met een I „kerstconcert". Is er iets tegen J kerstconcerten? Welnee, maar een mens kan er nauwelijks verrassingen van verwachten, j En aangezien de KRO het „Dagboek van een herders- I hond" als voornaamste alter- natief bood heb ik die avond j net gedaan alsof de televisie er niet was. Om terug te vallen j overigens op een oude liefde: j de radio. Maar vooral toch ook om te kunnen luisteren naar een memorerend programma over Anton van Duinkerken (Willem Asselbergs), dat merkwaardigerwijs onder de verzameltitel van „Spectakel" was ondergebracht. En nu wij het toch hebben over kerstmis, als het feest van de herinne ring.... maar goed, het pro gramma was samengesteld door Carel Swinkels, Jan Sta rink en Harrie Kuipers. Zij hadden zich kennelijk tot taak gesteld niet zozeer de geleerde, de dichter of de essayist Assel- bergs-Van Duinkerken te be lichten, maar meer „de mens". Dat wil dus zeggen: Toon. Zij hadden daarbij een beroep ge daan op een aantal mensen die Van Duinkerken goed hebben gekend en die daar op hun manier en van hun gezichts punt uit kwamen getuigen. Het werd op die manier een heel boeiend veldboeket van herinneringen, dat staat buiten alle kijf. Alleen was het mij niet helemaal duidelijk waar om zij slechts bij wijze van „af titeling" met name werden ge noemd en niet op het moment dat zij aan het woord waren. Wanneer iemand het heeft over „mijn relatie met Van Duinkerken" of wanneer er gezegd wordt „Ik heb Anton van Duinkerken daar en daar en onder die omstandigheden leren kennen", dan wil een mens toch graag weten met wie hij te maken heeft. Nu moest men enigszins tot de in crowd van die dagen hebben behoord om iedereen afzon derlijk te kunnen determine ren. Dat was met ondergete kende wel een beetje het ge val. In ieder geval wel zoveel dat hij naar waarheid kan be kennen dat deze radio-docu mentaire hem zeer bevestigde in zijn onuitwisbare herinne ring aan eén van de meest in drukwekkende („en toch aar dige") mensen die hij ooit heeft ontmoet. En toen hij Van Duinkerken zijn gedicht „De wuivende" hoorde voorlezen, moest hij onweerstaanbaar (en waarachtig met een enigszins volschietend gemoed) terug denken aan die dag dat hij, Toon, het hem tijdens een in terview persoonlijk deed. Eerlijk blijft overigens eerlijk: de melomannen onder ons hadden de kerstdagen werke lijk niet te klagen. Op de Westduitse televisie dirigeerde Leonard Bernstein op kersta vond de Wiener Philharmoni- ker in de tweede van Beetho ven: een belevenis, ook in vi sueel opzicht, want zelden ziet men zulk een uitbundig diri geren. DE traditie getrouw speelde de middag van de eer ste kerstdag het Amsterdamse Concertgebouworkest onder leiding van Bernard Haitink voor een goed deel van Europa zowel pop radio als televisie. Deze keer was het de „Sym- phonie Phantastique" van Hector Berlioz. Niet direct kerstmuziek, maar wel een fascinerend orkestwerk met alles d'r op en d'r an. Wat een orkest, kon men voor de zo veelste keer verzuchten. En gistermiddag liet de VARA - die toen een paar uur de dienst uitmaakte- een documentaire zien over de pianist Arthur Rubinstein. Hij werd geinter- viewd en speelde twee concer ten van respectievelijk Grieg en Saint Saens. Als ik mij niet vergis ging het hier om een herhaling, maar Rubinstein blijft natuurlijk een mens om nooit te vergeten. Maar gisteravond zei de VOO „Goodbye to the seventies". De omroep noemde het „een avondvullend totaalprogram ma over de jaren zeventig". Welnu, avondvullend was het in ieder geval. Totaal was het in zoverre dat waarschijnlijk wel een goed deel van het popgebeuren van de afgelopen tien jaren de ruimte kreeg. Maar ja, ook bij de VOO zal men er inmiddels wel achter zijn gekomen dat het verstrek ken van informatie ook wordt verondersteld te behoren tot de taak van een omroep. En die werd er dan ook danig doorheen gevlochten. Zo kwa men wij te weten dat het „rooms-katholieke geloof moeilijke jaren doormaakte" dat „ons milieu er niet op vooruitging" en dat „de Lock heed-affaire een diep spoor trok". Ik doe nou maar een greep uit een baaierd van nietszeggende mededelingen, die moesten dienen als infor matie bij wijze van alibi. Merkwaardigerwijs had men verschillende te goeder naam en faam bekend staande Ne derlanders -Jan Ruiter, Jan Terlouw, Erik Jurgens, Hans Wiegel en zelfs vader Abra ham- bereid gevonden de flau wekul nader te adstrueren. HERMAN HOFHUIZEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 2