Handchoke
komt
weer terug
Autogeschiedenis uit woelige jaren
dertig herleeft in nieuwe club
Nieuwe „generatie" Subaru
van dun, maar sterk staal
Autonieuws
AUTOGRAMMEN
Renault en
Citroën met
nieuwe diesels
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 19 DECEMBER 1979 PAGINA 15
Er is een tijd geweest dat de auto alleen de handchoke ken
de. Bij het starten van de auto kon men hem gebruiken om
liet gasmengsel wat rijker te maken zodat de motor gemak
kelijker aansloeg. Die handchoke is er nog altijd maar in
veel auto's is er al sinds jaren een automatische choke, die,
zoals de naam zegt, „automatisch" werkt als de motor hem
nodig heeft. Hij reageert o.a. op de buitentemperatuur maar
aangezien hij zelf niet kan denken zijn er omstandigheden
waarin hij in werking blijft terwijl het eigenlijk niet nodig
is. Er is dan ook, na het aanvankelijke enthousiasme, lang
zaam maar zeker bij veel autofabrikanten een terugkeer te
zien naar de handchoke.
Hoe werk een choke eigenlijk?
De brandstof van alle benzinemotoren is een mengsel van
benzine en lucht. De menging gebeurt in de carburateur. De
gemakkelijke ontbranding ontstaat bij één deel brandstof met
vijftien (gewichts)delen lucht. Bij meer brandstof heeft men
een rijker mengsel, bij minder een arm. Zowel te rijke als te
arme mengsels zijn nadelig voor het verbrandingsproces en
het rendement.
Bij het starten van een koude motor slaat een deel van het
brandstofmengsel voortijdig in de vorm van condens neer op
de koude wanden van het inlaatspruitstuk en de cilinders. Er
is dus een te arm mengsel om de motor te doen aanslaan. De
choke brengt uitkomst. Deze bedient een klep in de luchtin
laatopening van de carburateur. Men kan er de luchttoevoer
mee verminderen. Tó choke betekent in het Engels letterlijk
„knijpen" of „vernauwen". Er ontstaat een rijk mengsel da4
enig verlies door condens wel kan velen, zodat de motor toclè
aanslaat.. i
De choke wordt met de hand bediend, wat als voordeel fieeffc
dat men na het wegrijden het mengsel kan aanpassen aajn de
temperatuur van de motor door de choke tijdig buiten wer-«
king te stellen. Het nadeel is dat men dit kan vergeteji eni
daardoor urenlang met een te rijk mengsel blijft rijden.. G,e-«
volg: hoger verbruik, slechte prestaties en te veel koólmo-
noxyde in de uitlaatgassen.
Automatisch
De automatisëhé choke lijkt een uitkomst. Hierbij wordt de
klep gesloten door bij een koude motor het gaspedaal geheel
in te trappen. Het sluiten gebeurt echter afhankelijk vap de
buitentemperatuur; daarvoor zorgt een thermostaat. Hoe lager
de buitentemperatuur hoe verder de choke-klep sluit;Hij
opent zich doordat het bimetaal van de thermostaat wordt
verwarmd door een gloeidraad of het warmer wordende
koelwater (of door een combinatie van beide). Dat kan lang
duren - zes tot tien minuten - waardoor-er in feite te Tang.
met een te rijk mengsel wordt gereden. Langer in ieder gevail
dan bij een correct bediende handchoke.
Een soort combinatie van handchoke en automatische choke
is de „thermochoke", o.a. te vinden in de kleinere Volkswa
gens Polo, Derby en Golf. De bestuurder kan de chokeknop
uittrekken maar de temperatuur rond de thermostaat bepaalt
hoever de klep zich sluit en wanneer hij zich (bij stijgende
motortemperatuur) weer opent. De bestuurder hanteert dus
de choke maar de dosering geschiedt automatisch. In zekere
zin doet dat ook de automatische choke maar bij de thermo
choke komt er een voordeel bij, namelijk de mogelijkheid het
stationair toerental zelf in te stellen.
Stationair
Iedere autorijder weet dat er, om een koude motor te laten
draaien een hoger stationair toerental nodig is dan voor een
warme motor (omdat er bij lage temperatuur grotere weer
standen zijn te overwinnen). De thermochoke regelt nu tege
lijkertijd de stand van de gasklep. Bij het uittrekken van de
choke-knop ontstaat er dus niet alleen een rijker mengsel
maar er wordt ook meer gas gegeven.
Ook bij de thermochoke moet men de knop na verloop van
tijd natuurlijk weer indrukken maar als men het een tijdje
vergeet maakt het niet zoveel uit. Er blijft alleen een te hoog
toerental en de ervaren autorijder hoort dit onmiddellijk zo
dra hij de auto bijvoorbeeld voor een verkeerslicht stopt
JAN LOUWEN
troëns in ons land hebben
onlangs in Garderen een
nieuwe club opgericht. Uit
sluitend hakkepuffers, die
gebouwd zijn in de jaren
voor 1934 zijn daar wel
kom. Toen namelijk scha
kelde Citroën over van ach
ter- op voorwielaandrij
ving. Over de voor- en na
delen daarvan is al heel
wat afgepraat.
Ook in de tientallen jaren
toen het silhouet van de gitz
warte Citroënmodellen een
vertrouwd gezicht op de we
gen van Europa was. Van
daag telt de vereniging Trac
tion Avant Nederland (TAN)
altijd een dikke 1400
trotse eigenaren van wat
eens „de auto voor iedereen"
werd genoemd. Allemaal old
timer-liefhebbers die dwepen
met voorwielaandrijving. In
hotel 't Speulderbos is daar
dan kortgeleden plotsklaps
een vereniging van nog an-
tiekere Citroen-Oudjes bijge
komen: De Patan en dat be
tekent: propulsion arrière
Traction Avant Nederland,
een mondjevol Frans en dat
wil zeggen dat de eigenaren
van op de achterwiel-aange
dreven Citroëns van voor
1934 zich opnieuw hebben
verenigd, hoewel met de
oude TAN goede banden blij
ven bestaan. Gelet op het
tijdsbeeld wil de ironie dat de
Patan eigenlijk de vader van
de TAN zou moeten zijn on
danks het feit dat nu het om
gekeerde het geval is.
Over het waarom van de Pa
tan vertelt secretaresse Mie-
ke Harmsen uit Streefkerk:
Ons land telt zo'n 200 eige
naars van rijdbare Citroëns
van voor 1934. Een leuke en
levendige ploeg die zich in de
grote Traction Avant Neder
land wat verloren voelt.
Daarom werd die aparte af
deling opgericht.
„Allemaal mensen die een tic
hebben" vult vice-voorzitter
en penningmeester P. Bos uit"
Dordrecht aan. In de restau
ratie van zo'n ruw geveerde
auto met z'n vaak nog hard
houten treeplanken gaat 500
tot 2000 uur zitten. Er zijn le
den die zeggen: ,,Ik schiet al
aardig op want ik ben drie
jaar bezig". Toch wordt de
animo voor het opknappen
van antiekelingen door de
toenemende vrije tijd met het
jaar groter. Wat vijf jaar gele
den nog naar de schroothoop
werd verwezen wordt nu op
gelapt en daardoor winnen
de representanten van het
begin van de automobielhis
torie steeds meer terrein, al
dus de Dordtenaar, zelf eige
naar van een B-14
Citroën greep in 1925 de stier
bij de horens en produceerde
een koetswerk uit een stuk.
In de fabriek in Parijs rolden
toen de eerste B-14's van de
lopende band: en het tijdperk
van de massaproduktie brak
aan.
De nieuwe historische auto
mobielclub wil enige malen
per jaar een specifiek voor
1934 gebeuren organiseren,
hoewel dit geografisch niet
eenvoudig zal zijn omdat het
rijden van grote afstanden
net iets is wat van deze oude
glorie niet veelvuldig ver
wacht mag worden.
Sleutelen is meestal iets wat
onze mannelijke leden doen.
Er zijn al heel wat huwelij
ken op deze hobby stuk gelo
pen, zegt secretaresse Mieke
Harmsen. „De dames staan
nogal buiten deze hobby en
het komt vaak voor dat zij
deze liefhebberij van de man
helemaal niet leuk vinden.
Daarin willen wij verbete
ring brengen bijvoorbeeld
door de dames in te schake
len bij evenementen en orga
nisatie. Ook het stofferen
van tractions avant is echt
vrouwenwerk. Het bevorde
ren en het uitwisselen van
technische kennis is een van
de hoofddoelstellingen van
de kersverse vereniging".
Daarnaast wil men een
kaartsysteem aanleggen vair
reserve-onderdelen die bij dlje
leden aanwezig zijn, -zodijt
deze in noodgevallen uitge
wisseld kunnen worde/».
Voorzitter A.G. HaPnisei(i;
„Dat sleutelen aan oude.au
to's is weggelegd voor iedéij-
een. Ook voor mensen die ar
aanvankelijk geen snars vef-
stand van hebben. Of jeriu
timmerman, dokter of 'fa
brieksdirecteur bent, als,
ye
eenmaal de tic te pakken
hebt is er geen houden meier
aan". De nieuwe verenig;i»ng
telt al twee leden di£ eige
naar zijn van een A-type, de
allereerste auto's die door Ci
troën rond 1918 werdén ge
bouwd. Wie meer over ;de
Patan .wil weten kan terecht
bij het secretariaat. Zwanen-
vliet 36, Streefkerk. Tel.
01848-2693.
TALBOT Een aantal modellen van het Talbot-programma
is duurder geworden. De modellen 1100, 1307-1308, Matra en
Sunbeam Lotus blijven gelijk in prijs. De goedkoopste Sunbe
am kost nu 11.890 (was f 11.550), de Horizon. 14.590
14.350). de Avenger 15.300 14.900). de 1510 16.990
16.490). De afleveringskosten zijn ook iets hoger geworden
en bedragen nu f 275.
VERWARMING RUITENSPROEIER Er is een verwar
mer voor het water van de ruitesproeier op de markt geko
men. Het water wordt dan met een temperatuur van 75 gra
den op de voorruit gespoten. Te monteren op een radiateur-
aansluiting. (Imp. SEV Marchal Ned.bv, postbus 50, 1190 AB
Ouderkerk aan de Amstel).
VERLICHTING Een dim-intervalschakelaar waarmee het
auto-interieur nog even verlicht blijft al is het portier al ge
sloten. Na vijftien seconden dooft de verlichting automatisch.
Eenvoudige montage onder het dashboard of achter de deur
schakelaar. Adviesprijs 29,50 (Cibié Carlight, Uraniumweg
56. Amersfoort).
DEURSLOT-ONTDOOIER Een portierslot-ontdooier die
geen alcohol bevat en dus het smeermiddel niet oplost. Dit uit
twee componenten bestaande produkt smeert en beschermt
langdurig. In knijpflacon, inhoud 50 cc. (Rema Tip Top Ned.,
Patrimoniumlaan 44. postbus 387, 3900 AJ Veenendaal).
OLDTIMERS Bezitters van old-timers hebben nog wel
eens problemen met het kopen van passende ruitwissers van
goede kwaliteit. Gespecialiseerd op dit gebied, zowel voor bol
le als vlakke ruiten, is nu het technisch handelsbureau'C. van
Dijk, Cardanuslaan 23, 6865 HJ Doorwerth).
Ook nieuwe wisserbladen voor grote voorruiten. Daarbij is
een brede beugel nodig die aërodynamisch meestal ongunstig
is. Deze wissers hebben openingen waardoor de rijwind kan
afvloeien. Merk S.W.F. Imp. o.a. Taxameter, V.d.Madeweg 9,
Amsterdam en Havam, Van Leeuwenhoekstraat 9, Vënlo.
GIDS AUTORIJ-INSTRUCTIE Er heerst bij de ruim
300.000 mensen die jaarlijks een autorijschool zoeken in het
algemeen onduidelijkheid over de kwaliteit van het rij-ónder-
richt en de manier waarop dit wordt gegeven. Ook vertonen
de autorijscholen onderling vaak grote verschillen. Uit die
verscheidenheid van rij-opleidingen in Nederland is het dan
ook heel moeilijk een goede keuze te doen. Teneinde aanko
mende cursisten bij die keuze te helpen, heeft de ANWB een
Gids voor Autorij-instructie uitgegeven. Deze geeft informa
tie over alles wat zich afspeelt vanaf het moment dat men een
autorijschool zoekt tot aan de dag dat men in het bezit komt
van het rijbewijs. Zo bevat het niet alleen de adressen van de
door de ANWB erkende rijscholen, maar ook geeft'hpt'advie
zen om op het spoor te komen van eën goede rijschool die
(nog) niet door de Bond is erkend. Voorts krijgt men een in
druk van de omvang en de inhoud van de rijcursus, hoe de
onderwijsprocedure' verloopt, hoe het met de lesvofdering is
gesteld, hoe het examen plaatsvindt, welke formaliteiten
daaraan zijn verbonden, alsook met welke kosten men reke
ning moet houden. Daarnaast vindt men in deze gids gege
vens over de verschillende soorten rijbewijzen, de rijopleiding
voor motorfiets en vrachtwagen, de aanvraag van het rijbe
wijs, de anti-slipscholen en de ANWB dienstverleningen ten
behoeve van de rijvaardigheid.
Prijs voor ANWB-leden 4,50.
AUTOVAKANTIEGIDS Een nieuwe toeristische uitgave:
„Autovakanties 1980". Op het titelblad wordt echter niet ver
meld dat het slechts om een tiental streken gaat in Europa.
Het is dus bepaald geen allesomvattend werk. Over die tien
gebieden wordt overigens aardig wat informtie gegeven: be
schrijving van de streek, prijzen voor campings, hotels ,e.d„
temperatuur, veel nuttige adressen, een stel eethuisjes èrtwat
attracties. Mocht u naar zo'n streek gaan dan is het een i tuttig
boekje, anders hebt u er niets aan. Wat het titelblad mis ('zul
len we hier dan maar vermelden: de besproken strekel^ zijn
La Charente Maritime, Costa Brava, Frankenwald, F'imen,
Herefordshire, Neuchatel, La Roussillon, Stiermarken Tera-
mo en Weser-DiemeLFulda. Auteur is Koen Aartsma, de uit
gever is Fonorama bv. te Amersfoort (Autovisie). Prijs /'15.
STADSPLATTEGRONDEN Enkele jaren geleden gaf.
Esso een boekje uit waarin op eenvoudige manier een aantal
stadsplattegronden was opgenomen. Een buitengewoon jhan-;
dig werkje voor wie nog wel eens een vreemde plaats ({moét
binnenrijden en die voldoende heeft aan alleen de voori taam-
ste hoofdstraten. Zulke boekjes verouderen nogal vlug «want
elke stad bouwt snel bij, maar Esso heeft nu voor een aanpas
sing gezorgd waarbij de oliemaatschappij ditmaal samenwer
king heeft gezocht met de ANWB. Het formaat van het lboek-
je is iets groter geworden en de plattegrondjes zijn duidelijker.
Het is bepaald geen atlas van steden, maar wel een verdraaid
handig boekje om altijd in het dashboard te hebben. Het is
verkrijgbaar bij de Esso-benzinestations en de ANWB, «prijs
4,50. 1
RENAULT 20 DIESEL In maart volgend jaar komt
er van de Renault 20 een dieselversie op de markt. Er zit
een twee liter-motor in van licht metaal. De topsnelheid
wordt 146 km per uur. De motor wordt gefabriceerd in
Douvrin waar er binnenkort 1500, inclusief de benzinemo
toren, van de band zullen komen per dag. Renault komt
hiermee tegemoet aan het groeiend verlangen naar diesel
motoren. In de EEG-landen rijdt bijna vijf procent van de
personenauto's nu op dieselolie; er werden er vorig jaar
meer dan 400.000 verkocht. In Frankrijk ligt de penetratie
hoger; 6,5 procent, een verdubbeling vergeleken met vijf
jaar geleden. In ons land is het dieselaandeel 4 procent (in
1978) hetgeen neerkomt op 23.020 wagens. Het aantal stijgt
zéér snel. Men schat het percentage nu op 6,5 procent. De
Renault 20 diesels komen in twee uitvoeringen onder de
letters TD en GTD. De prijzen zijn nog niet vastgesteld.
CITROEN CX 2500 DIESÜL Ook het CX gamma van
Citroën wordt met een nieuw diesel uitgebreid, de 2500
diesel limousine, die 25 centimeter langer is dan de stan
daard berliners. De „Limousine" combineert namelijk de
carrosserie van de Prestige met de motor-versnellingsbak
van de diesel 5-versnellingen. Er is in de Limousine meer
ruimte en grotere hoogte. De ruimte komt vooral de ach
terpassagiers ten goede. De uitvoering komt verder Over
een met de CX 2500 diesel Super (elektrisch bediende zij
ruiten o.a.). Momenteel is bijna de helft van de CX-pro-
duktie diesel. De prijs is rijklaar 37.845. Extra's zijn o.a.
air-conditioning en elektrische portiervergrendeling. De
lengte van de wagen is 4 meter 92 cm, de breedte 1 meter
74. Het rijklare gewicht is 1400 kilo. als verbruik wordt op
gegeven 1 op 16,4 bij 90 km per uur en 1 op 11,9 bij 120 km
per uur.
De Renault 20 Diesel.
De nieuwe diesel van Citroën'
De Subaru 1600 DU is ook in stationcarversie te krijgen.
De Japanse Subaru heeft
voor 1980 enkele detailwij
zigingen ondergaan. Voor
vitale carrosserie-onderde
len is een nieuw materiaal
gebruikt dat men dual-pha-
se-staal noemt en dat na
het persen verhardt tot
tweemaal de sterkte van
normaal staal. Daardoor
kon men materiaal gebrui
ken dat tien tot twintig
procent dunner is dan ge
woonlijk, wat een gewich
tsbesparing van bijna der
tig kilo opleverde.
Nog eens negen kilo wérd ge
wonnen door het opinieuw
ontwerpen van voorkajnt en
interieur. Verscheidend de-
tailverbeteiingen (verzinken
deursloten, andere regengo
ten e.d.) maken de Tlucht-
weerstand geringer en ver
minderen het windgeruis. In
de motor (1595 cc) w.srd de
compressie verhoogd tot 9.
Het vermogen is, in die nor
male versie, gestegen tot 71
DINpk. Als verbruik uoor de
1600 GLF wordt opgegeven 1
op 15,4 bij 90 km per uur.
Ook aan de besturing en de
achterwielophanging is het
een en ander gewijzigd waar
door er een betere handel
baarheid ontstaat met ver
minderd onderstuur, aldus de
importeur. De portieren heb
ben een grotere opening
shoek 'gekregen, het glasop
pervlak is vergroot, de voor-
stoelen zijn nieuw ontwor
pen. Ook de kachel is verbe
terd. Het dashboard heeft een
face-lift gekregen. De Subaru
is nu met de volgende typen
op de Nederlandse markt;
1600 DL en 1600 GLF, beide
vierdeurs (f 16.170 en
16.970), een hardtop
14.635,59), de vier wiel
aangedreven 1600 DL
16.288) die ook in station
carversie te krijgen is
f 16.627), de gewone station
car (f 14.762) en een 1800 au
tomaat 15.398). De afleve
ringskosten bedragen 570
inclusief benzine en ML-be-
handeling.
