Het grote wonder
4^
BEELD
SPRAAK
TERUGBLIK
Freek en Bram
voor 't laatst
samen in code
opdubbelelpee
Toon staat
dichter bij
de dochter
Alexander Pola schudt puntige wijsheden zomaar uit zijn mouw
TELEVISIE VANAVONI
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
MAANDAG 17 DECEMBER 1979
PAGII
In deze decembermaand loopt het
duo Neerlands Hoop op zijn laatste
benen nog diverse Nederlandse
theaters af. Nog vóór kerstmis gaan
Bram en Freek apart door het le
ven. Voor het laatst staan zij samen
op een dubbelelpee, de complete
teksten van hun code-show „Offsm-
boet IPPQ DPEF" met Jan de Hond
als gitarist en met, zoals Freek
zegt, waanzinnige teksten om de
verwarring in dit computertijdperk
nog groter te maken dan deze al is.
Wat die waanzinnige teksten betreft kan
Freek groot gelijk krijgen, zoals hij sprongs
gewijs van de ene creatie overgaat in de an
dere. Zo speelt hij de terrorist, zo een wille
keurige voorbijganger. In al die gevallen
geeft hij gestalte aan de verregaand ver
vreemde mens, bijna een gestoorde figuur,
die tot in de nerven wordt ontleed en neer
gezet, zoals we eerder al schreven.
.Voorwaarde voor het beluisteren en op
waarde schatten van deze dubbelelpee is dat
men de show gezien heeft. Buiten Bram en
Jan de Hond voor de muziek maakt Freek
er samenhangend met zijn woorden een
vertoning van. Hij laat zien wat hij zegt,
maar dit dan zodanig, dat de onzin die hij
uitkraamt zijn zin ontleent aan wat hij laat
zien, de door de computer tot uitzinnigheid
gedreven mens. Dit leidt tot potsierlijke ver
toningen, die bij tijd en wijle zelfs pijnlijk
overkomen, omdat ze hoezeer ook grappig
bedoeld op de meest onverwachte momen
ten worden opgediend.
Daarin durft Freek heel ver te gaan. Is het
grappig om grappen te lanceren over boot
vluchtelingen? Of is het daarmee juist zijn
bedoeling een show met een schrijnend ka
rakter te maken. Iemand die dat een mis
stap wil noemen willen we niet tegenspre
ken. In ruwe bewoordingen en bejegenin
gen spot Freek soms met zijn publiek. Toch
houdt hij de lachers op zijn hand. Dit duidt
nadrukkelijk op zijn groot vermogen om pu
bliek te bespelen en in de hand te houden.
Zo blijkt ook op deze plaat „Neerlands
Hoop" een fenomeen te zijn in het vader
landse showwezen. Een naar nu is gebleken
kort en hevig vuur, waarvan de vlammen
gedoofd zijn. De opgerakelde zaken lang
zullen blijven nasmeulen. Zo'n dubbelelpee
blijkt dan ineens een historisch bezit van
een cabaretgroep die in rook is opgegaan..
Neerlands Hoop in rook opgegaan.
Als Toon, d.w.z. Hermans, niet
in het theater staat, strijkt hij
verf uit op schildersdoeken of zit
hij gedichten te schrijven. Vers
jes noemt hij die, aangewaaide
overpeinzingen, want van zich
zelf zegt hij nog steeds, dat-ie
niet veel weet. Via uitgeverij El
sevier heeft hij inmiddels wel
ontdekt, dat die versjes, in boek
jes gebundeld, goed in de markt
liggen. Hij is intussen al aan zijn
vierde bundel c.q. herdruk toe,
die hij „Fluiten naar de over
kant" heeft getiteld.
valt zo met de deur in huis. Zijn eerste
vers heet „Gedichtje" en luidt: Hij
schreef een klein gedichtje, het had niet
veel om handen, maar het had iets van
een lichtje, dat in het donker brandde.
Van hieruit wippen we in één keer over
naar het laatste gedicht, omdat dit een
verklaring vormt voor het ontstaan van
alles wat tussen die twee verzen in deze
paperback staat afgedrukt. Dat laatste
vers heet „Flierefluit" en biedt een ver
klaring voor de dichtlust van Toon:
Hij zei: sinds ik geen flier meer fluit,
heb ik de kreukels in mijn huid.
Dus vrienden - wat is de moraal?
Blijf flierefluiten - allemaal.
Dat Toon niet veel wéét en zich daar ook
niet voor schaamt, lees je in een gedicht
als „Van binnen": Soms voel ik diep van
binnen iets van God, ik wou dat ik dat
op kon schrijven, maar als het naar bui»
ten komt is het kapot, die dingen kun
nen beter binnen blijven.
Al deze dichtsels hebben we volgens de
uitgever te danken aan Toon zijn gulle
Limburgse aard. Zo Limburgs blijkt
Toon wel, dat hij diep in zich een dicht
ader met zich ronddraagt zoals de Lim
burgse bodem ooit dooraderd bleek met
het warmte gevende zwarte goud. Dus
nog maar even een gedichtje gedolven
uit die rijke schat, hier één dat „Dichter"
heet:
Hij was een zware dichter,
zijn dochter was wat lichter,
ik vond haar leuk, ik mocht 'r,
ik stond dichter bij de dochter.
Alexander Pola levert al een half leven
lang teksten, korte puntige wijsheden op
bestelling, waarbij hij altijd weer mag
rekenen op ruime belangstelling. Hij is
van alle markten thuis, verzint ten be
hoeve van de NCRV even gemakkelijk
een grap vóór van Agt als op verzoek
van de VARA tegen. Niet dat zijn jas
waait gelijk de wind. Wel nee, hij heeft
gevoel voor de betrekkelijkheid aller
dingen en bovendien kan hij het rijmen
niet laten. Half zijn leven verloopt op
rijm, zoals bijvoorbeeld: „Toen zei ik
hem nog even gauw, hé, wacht even, wat
dacht je, toe nou".
Dit betreft voor de hand liggende gebruiks
taak Als Pola er even voor gaat zitten, tast
hij direct dieper. Hij schudt ze uit zijn
mouw: Hoge bomen vangen veel winst. Me
nige vrouw wordt pas mooi als ze verliefd is
en de man wordt verliefd als ze mooi is. Be
mint eer gij begint. De mens leeft niet bij
bloot alleen. Nederlanders zijn geen volk,
maar een federatie van gekwetste bevol
kingsgroepen.
Dit soort wijsheden treft men in menigvoud
aan in het boekje „Woorddansen", dat Pola
heeft laten verschijnen bij Wyt en Zonen te
Rotterdam. Vooraf las Simon Carmiggelt de
drukproeven door, hetgeen hem prikkelde
tot het schrijven van een voorwoord.
Schrijft Carmiggelt o.m.: „De titel „Woord-
dansen" roept onafwendbaar het vlak er
naast liggende "Koorddansen" op. Dat vind
ik wel toepasselijk, want het schrijven van
aforismen is eigenlijk een soort koorddan
sen. Je kunt sierlijk bewegend de overkant
bereiken waar hei applaus wacht. Je kunt
ook onderweg vallen in de hoop dat er een
net hangt. Wanneer val je? Als de wijze in
houd van het aforisme is opgeofferd aan de
speelse vorm. Pola's aforismen zijn groten
deels improvisaties. Hij bezit die gave al
heel lang".
Carmiggelt prijst het benijdenswaardige ge
mak waarmee Pola zijn vondsten uit de
lucht grijpt. Dit heeft het Nederlandse caba
ret veel briljante en amusante tekst opgele
verd. „De aandeelhouder wint" werd bijna
een spreekwoord. Er bestaan cabaretiers, die
roem verwierven met uitspraken, welke
hen door Alexander Pola werden toege
speeld. Zo werd Pola de geestelijke vader
van andermans roem.
In zijn boekje „Woorddansen" liggen tal van
uitspraken voor altijd vast. Pola intussen
gaat rustig door en leverde bijvoorbeeld
deze week aan de VAR A-gids de kern
spreuk van deze week: „Vernietig de we
reld, maar begin bij je zelf".
Alexander Pola danst op het woord gelijk op het koord
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
Sesamstraat
Kortweg
Staatsloterij
Journaal
Charlie's Angels
Kieskeurig
Warlock
18.30
18.45
18.50
18.55
TROS
18.59
19.47
20.20
NOS
21.37
TROS
21.55
22.45
NOS
23.30
NEDERLAND II
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
TELEAC
18.25 Lastechniek
NOS
18.55 Journaal
AVRO
18.59 Doctor Snuggles
19.05 AVRO'sToppop
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.27 Telebingo-spelen en
laten spelen
21.30 De erfenis van
Aphrodite
22.20 Televizier Magazine
23.05 AVRO-Academie
NOS
23.25 Journaal
DUITSLAND I
(Regionaal progr.: NDfi: 18.00
toverzicht. 19.30 Actualiteiten.
Kleuterprogr. 18.55 Parlser Gea 1
ten. 19.25 Regionaal magazine.
Programmaoverz. WDR: 18.00
sementsprogramma. Aansluitei
kalseite unten links. 18.30 T
halb 7. 18.40 Doe. 19.15 Acti 1
tenmagazine. 19.45 Nick Knatt< z
20.00 Journaal. 20 15 Buddenb
21.15 Doc. film. 22.00 Amusi
sprogramma. 22.30 Actual! i
23.00 Der grosse McGinty. 0.20
DUITSLAND II
18.20 Polizeiarzt Simon Lark.
Journaal. 19.30 Spelprogr. 20.
formatief progr. 21.00 Actuali
21.20 Tadelloser 6 Wolft.
Steckbrief. 23.15 Journaal.
DUITSLAND III WDR
18.00 Kleuterserie. 18.30 TV-<
Duits. 19.00 Informatief mag
19.45 Journal 3. 20.00 Joi
20.15 Filmreportage. 21.00 A
magazine. 21.15 Paris gehort
23.30 Journaal.
BELGIE FRANS
17.50 Arpad Ie Tzigane, tv-s
BELGIE FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Culture
gazine. 18.45 Sportprogr. 19.15
onaal magazine. 19.29 Weerb
19.30 Journaal. 19.55 Informati
gazine. 20.00 Docteur Folj
22.10 Cultureel progr. 23.00 Joi
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND 2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND I
10.00 Journaal en actualiteiten. 10.25
Der aufrechte Gang. 12.25 Umschau.
12.55 Persoverz. 13.00 Journaal.
16.10 Journaal. 16.15 Fllmdoc. 17.00
Das verbotenen Spiel. 17.30 Kinder-
progr. 17.50 Journaal. (Regionaal
progr. NDR 9.30 Kleuterserie. WDR:
8.45-11.55 Schooltelevisie)
DUITSLAND II
16.00 Informatieve serie. 16.31
gramma voor ouderen. 17.00
naai. 17.10 Poppenspel. 17.40
liteiten en muz.
DUITSLAND III WDR
8.45-11.55 Schooltelevisie.
Kleuterserie). 17.30 Schooltelei
BELGIE NED I
18.00 Kinderfilmserie. 18.05 K
progr. 18.30 Open School.
Poppenfilm. 19.05 Gastprogr.
Mededelingen en Morgen.
Journaal. 20.10 Place Ste.-Catl
21.20 Informatief progr. 22.10
22.40 Journaal.
ADVERTENTIE
Roos?
HILVERSUM I
18.11 (S) Aktua. 18.25 (S) De verhalen van
Vlrglllus van Tuil. 18.30 (S) De Kinderplaten-
bak. 19.02 (S) Tross-Country. 20.02 (S) Zo
maar 's avonds. 22.02 (S) TROS - Bio Band
Show. NOS 23.02 (S) Mei hel oog op mor
gen. AVRO 0.02 AVRO's Radiojournaal.
0.10 (S) Plm Jacobs Platenscala. 1.02 (S)
One o'clock jump. 2.02 (S) AVRO's Service
Station. 6.02 (S) AVRO: Muziek en verkeer
sinformatie.
zending van het GPV. 19.00 Rondl
woord 20.00 (S) Klassieke or
(S) Llterama-maandag. 22.25 Bond II
naam. NOS 22.30 Nws. 22.40 De jarv
tig en zeventig III, gastcollege. NCRV
(S) Muziek van eigen tijd. 23.55 Nwi
HILVERSUM III
NOS 18.03 (S) Poplijnen In de jarer
AVRO 19.02 (S) Franse nieuwe. -
Folk live. 20.02 (S) Praatpaal 15.
Superclean. 22.02 (S) Radlojourna
(S) Blues, ballads 6 Beat. 23.02 (S)
Swingtlme.
uitleg. 9.08 (S) Dlvertl-
I L, mento. 10.02 De Zandbakshow..
Pirht 1010 <S"M) Arbeidsvitaminen.
11.02 Polletje Piekhaar, heor-
spelserle. 11.30 (S) Rondom twaalf. «L30
(S) Mon Vieux, ma viellle. 13.03 AVRO* Ra
diojournaal. 13.20 (S) De AVRO-dlIièe/fte.
13.55 Beursplein 5. 14.02 (S) 'n Middagje
AVRO. 16.02 Hersengymnastiek. 16.30 De
zandbakshow. 16.38 Kat In de zak. 17.02 (S)
Gas terug.
ümtRSDM KRO 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgy-
mnastiek. 7.20 Het levende
Echo.
12.30 Nws. 12.36 Echo. 13.00 Nw
Goal. 13.30 Lange vingers. 14.30 C
tljn bloeit, doe. 15.15 Opvoeden In
'erboden toegang. 1(
mranrenU TROS. 7.00 Nws. 7.02
clo. 9.00 Nws. 9.02 (S) Or|
9.30 (S) Van heinde
10.00 (S) Opus tien
12.00 Nws. 12.02 (S) Sf
I.30 Ratel. 12.15 Bericht Solldaridad.
12.16 OVERHEIDSVOORL CHTING. 12.26
Mededelingen voor land- en tuinbouw.
la carte.
rkochte klassieke tien. 13.30 (S)
14.02 (S) De
SP
4.30(S) Guitar
ADVERTENTIE
Zinkanï
In de documentaire „Het
grote wonder", die gaat over
het ingrijpen tijdens zwan
gerschappen om het leven
van baby's te redden, toont
Amerika haar grote kunde
op het gebied van de medi
sche wetenschap. Drie zwan
gerschappen, die verkeerd
dreigen af te lopen, staan
centraal in de voor de Ne
derlandse tv bewerkte Ame
rikaanse productie (voorna
melijk ontdaan van dokters-
romantiek): een kindje dat
voor de geboorte al nieuw
bloed krijgt toegediend: het
ophouden van een geboorte
die anders veel te vroeg zou
plaatsvinden en waardoor
de longen van het kind niet
zouden werken; en het op
houden van een zwanger
schap wegens een zwakte in
de baarmoederhals van de
moeder. Daarnaast worden
in deze aflevering van „Be
ter leven" weer filmbeelden
vertoond van de groei van
de vrucht tijdens de zwan
gerschap.
Ned. I, 22.45 uur.
strekken van gemeentegaran
ties.
Ned. 1,19.47 uur.
Warlock
Een Western uit 1953. Henry
Fonda wordt als Clay Blaisdell
ingehuurd om een stadje te be
schermen tegen een bende
cowboys. Eén van die cow
boys, die de assistent wordt
van Blaisdell, zal een grote rol
gaan spelen. De film wordt on
derbroken door het journaal.
Ned. I, 20.20 uur.
Angels
Charlie's Angels worden inge
schakeld om een vrouw die
met moord wordt bedreigd te
redden.
Ned. 1,18.59 uur.
Toppop
Popprogramma van Ad Visser,
met de top-dertig, binnenko
mers, stijgers, hits, elpee-
nieuws en de concertagenda.
Ned. II, 19.05 uur.
Kieskeurig
Cheryl Ladd, de opvolgster
van Farah Fawcett In
„Charie's Angels".
Een maandelijkse consumen
tenrubriek. Vanavond: De
Golden Maple Leaf die géén
en de Zuidafrikaanse Kruger-
rand die wèl een goede beleg
ging vormt volgens de Consu
mentenbond (ondanks de poli
tieke bezwaren). Voorts advie
zen voor de aanschaf van wijn
en de willekeur bij het ver-
TeleBingo
Spelen en laten spelen met
Mies Bouwman, ditmaal van
uit Den Bosch. Op dit moment
is er één gelukkige TeleBingo-
winnaar met honderdduizend
gulden. De tweede prijs van
vijftigduizend gulden kwam
ook bij één winnaar terecht.
Met als speciale gasten de
Richard Widmark als Johnny Gannon In de western
Warlock.
Israëlische groep Milk en Ho- over Eric's vriendin,
ney. Ned. II, 21.30 uur.
Ned. II, 20.27 uur.
Aphrodite
David weet nog steeds niet wie ASSGrtlVltGIt
de aanstichters zijn van de. „Afronden en verder gaan" is
mysteries die om hem heen de titel van les twaalf in de
plaats vinden. Inspecteur Di- kursus assertiviteit,
mas krijgt schokkend nieuws Ned. II, 23.05 uur.
Zaterdag was het een vrij rom
melig, je zou kunnen zeggen
een vrij gevarieerde, televisie
avond. Maar dat laatste zou
betekenen dat ook de onzet-
tende „Showbizzquiz" (spreek
uit „kwoeizz") au serieux ge
nomen zou moeten worden, en
daar kan natuurlijk geen spra
ke van zijn. Maar in ieder ge
val had de VARA alvast een
zoet gevooisd kerstconcert met
Elly Ameling en de „Mum-
menschanz,,, een merkwaardig
groepje Zwitserse pantomine-
spelers. Het is niet direct mijn
afdeling, maar het is natuur
lijk wel allemaal heel kunstig.
Verder konden wij kijken
naar twee thriller-series, twee
sportrubrieken en twee actua
liteitenrubrieken. Want „Ach
ter het Nieuws" was er al en
„Brandpunt" had laat op de
avond een extra uitzending in
gelast. Daarin verscheen prof-
.Schillebeeckx, die net twee
dagen Rome achter de rug
had. Hij zei er geen spijt van te
hebben gehad, dat hij inder
daad was gegaan. Want het ge
sprek - een „wetenschappelij
ke discussie" - was „in een
ontspannen sfeer" gevoerd en
de theoloog vond zelfs dat „de
vriendelijkheid er iets te dik
op had gelegen". Maar de
zaak, zo stelde hij ook nadruk
kelijk, was nog niet afgelopen.
De actualiteitenrubriek van de
VARA hield zich uitsluitend
bezig met het CDA-congres.
Men zag er enige beelden van
en W.L.Brugsma sprak in de
studio met oppositieleider Den
Uyl en Hans de Boer, vice-
voorzitter van de ARP en een
van de tien. Zij liepen een tik
keltje maar vooral niet te
veel vooruit op de debatten
die woensdag in de Kamer ge
houden gaan worden. En het
zou nou toch niet gebeuren,
dat de NOS die niet recht
streeks en integraal uitzendt.
Ach ja, en de TROS kwam ook
met een in uitermate slechte
kleuren gedompeld „avondje
Parijs". Men wordt in zo'n ge
val, geloof ik, verondersteld
„oh la la" te roepen, in ieder
geval werd hoofdzakelijk dat
soort glibberig amusement
vertoond, waar in Parijs
hoofdzakelijk de boeren, bur
gers, maar vooral de buitenlui
naar gaan kijken.
Gerard Paques, van „Hollands
Spoor", de parlementaire ru
briek van de VPRO, bleek gis
teravond natuurlijk ook op het
CDA-congres in De Meerpaal
te zijn geweest. Maar hij had
ook uitstapjes gemaakt naar
het hoofdkwartier van de
NAVO in Brussel en zelfs naar
een ingelaste vergaderin g
de AR vrijdagavond or
Utrecht had belegd. Hij erz
overal zijn bekende nuc
en af en toe zelfs ontnujj^
rende gesprekjes vastgf
soms met mensen, die ui n d
soort beduchtheid een n e
agressieve, zij het meesta
lacherige, houding aanne
men kent dat wel van d
brièk, die dan ook af el
een heel klein beetje pl
ceert. Behalve natuurlij!
Chopin aan het woord isL
In een „extra" konden
constateren dat Roel
Duyn ex-provo en ex
houder van Amsterdam
de boerenstand is overgf
Hij voelde er zich keni
gelukkig bij. Zoals het 1
Zondagmiddag zagen wij 1
de tweede maal „De rod
Ion" uit de hoofdstede jjj-
schouwburg. Een bijzo
aardige kunstrubriek va
VARA wederom, volgé gL
met nuttige en toch aani j
me informatie. Alleen z(
frequentie waarin zij j^»
schijnt natuurlijk moeten
den opgevoerd. Maar mil
heden worden nu een
voortdurend over het I |Qr
gezien. Zeker op het sche en i
HERMAN HOFHU