Lot van kabinet na
NAVO-zitting
nog altijd niet zeker
Leen verstandig
geld bij de Finata Bank.
Ar
In NA VO wel begrip
maar geen steun voor
Nederlands standpunt
NAVO-VERKLARING IRRITEERT CDA
Luns schrapte
Nederlands
voorbehoud uit
NAVO-verklaring
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 13 DECEMBER 1979 PAGINA 11
-V
3f
(vervolg van voorpagina)
DEN HAAG Het is nog
altijd onzeker of de kwestie
rond de modernisering van
NAVO-kernwapens al dan
niet tot een kabinetscrisis
zal leiden. Het CDA was op
het eerste gezicht tevreden
over de Nederlandse opstel
ling in Brussel, maar toon
de zich later zeer verbolgen
over het feit dat het Neder
lands voorbehoud ten aan
zien van de stationering
niet in het slotcommuniqué
van de NAVO tot uitdruk
king is gebracht. De VVD is
teleurgesteld dat Nederland
niet met een besluit tot sta
tionering van de nieuwe ra
ketten heeft kunnen in
stemmen, maar reageerde
later enthousiast over het
weglaten van het Neder
lands voorbehoud in de
NAVO-slotverklaring.
PvdA en D'66 reageerden
volstrekt afwijzend op het
standpunt dat het kabinet
in Brussel naar voren heeft
gebracht. Volgende week
woensdag houdt de Tweede
Kamer een debat over de re
sultaten van het NAVO-be-
raad.
Nadat bekend was geworden,
dat in het NAVO-communi-
qué geen passage was opgeno
men, waaruit de afzonderlijke
positie van Nederland blijkt,
eiste CDA-fractieleider Lub
bers, dat het kabinet onver
wijld tegenover de NAVO en
de Tweede Kamer duidelijk
maakt, dat de Nederlandse
positie zo is, zoals premier
Van Agt gisteravond in de
Kamer heeft verwoord. Het
CDA staat erop, dat het Ne
derlands voorbehoud bij de
NAVO zwart op wit komt te
staan. De „Nederlandse" pas
sages werden uit de slotverk
laring weggelaten, omdat an
ders ook andere landen hun
nuanceringen ten aanzien van
de modernisering opgenomen
hadden willen zien.
Gisteravond was ook nog on
zeker hoe de tien dissidente
CDA-ers, die vorige week de
motie-Stemerdink tegen een
produktie- en plaatsingsbesl-
uit steunden, uiteindelijk zul
len reageren. Zeker is in ieder
geval al dat één van hen, de
ARP-er Jan Nico Scholten,
zich met het kabinetsbeleid
kan verenigen. Scholten zei
gisteravond, dat de houding,
die de Nederlandse ministers
in Brussel hebben ingenomen,
„exact de intentie van de mo
tie-Stemerdink weergeeft".
Noodzaak
Die houding komt er volgens
premier Van Agt op neer dat
ons land de noodzaak erkent
„van een politiek en militair
antwoord op de bedreigende
ontwikkeling van de Russi
sche kernwapens voor de
middellange afstand, met
name van de SS-20-raket en
de Backfire-bommenwerper".
Met het oog echter op het be
lang van wapenbeheersing en
de nagestreefde aanzienlijke
vermindering van dit soort
wapens „kan Nederland zich
thans nog niet verbinden tot
stationering van kruisraket
ten op zijn grondgebied". In
december 1981 zal ons land in
overleg met de bondgenoten
beslissen of dan wel tot plaat
sing kan worden overgegaan,
waarbij drie criteria een rol
zullen spelen. Deze zijn: 1)
wat is het resultaat van de on
derhandelingen met de Sov
jet-Unie, 2) wordt het aantal
nucleaire taken van ons land
verminderd en 3) heeft het
Amerikaanse congres SALT
II geratificeerd?
Van Agt meende „tot goed be
grip" nog enige kanttekenin
gen bij zijn toelichting te moe
ten maken. De belangrijkste
daarvan was dat in Brussel
geen besluit is genomen over
de produktie van de nieuwe
wapens. „Het zijn de Verenig
de Staten, en zij alleen, die
daartoe kunnen beslissen en
daarvoor verantwoordelijk
heid kunnen nemen". Verder
wees de premier erop dat Ne
derland tot zijn huidige positie
heeft besloten, nadat gebleken
was dat de bondgenoten niet
konden instemmen met de
„vertrekpunten" van het
CDA (beperkte produktie,
maar pas over twee jaar be
slissen over stationering). De
eigen positie betekent niet dat
de regering zich geïsoleerd
heeft. Tijdens zijn rondreis
zou van Agt zijn gebleken dat
„Nederland beschouwd blijft
als een betrouwbare bondge
noot".
Juist
De eerste reactie van CDA-
fractieleider Lubbers, in de
Tweede Kamer, op de verkla
ring van de minister-presi
dent was, dat „er een aantal
ernstige zorgen is weggeno
men". Na een kort beraad gaf
de CDA-fractie later een com
muniqué uit, waarin stond dat
de fractie in de gegeven om
standigheden de benadering
van het kabinet juist vindt.
„De fractie betreurt het, dat
de NAVO de Nederlandse op
stelling ten aanzien van de
modernisering niet heeft kun
nen overnemen. Dat heeft
Nederland ertoe verplicht,
geen verantwoordelijkheid te
kunnen aanvaarden voor de
in de NAVO voorgestelde sta
tionering en de daaruit voort
vloeiende dienovereenkomsti
ge produktie", aldus de CDA-
verklaring. Lubbers wat het
met Van Agt eens dat diens
reizen er veel toe hebben bij
gedragen dat de Nederlandse
loyaliteit binnen de NAVO
niet in het geding is gebracht.
Desondanks verwacht de
CDA-leider dat het volgende
week in de Tweede Kamer
een „heel pittig debat" zal
worden. Hoe de „afvalligen"
in zijn fractie zich zullen op
stellen, durfde Lubbers, al
had hij zijn communiqué wel
in overleg met hen opgesteld,
niet te voorspellen. „Er ligt
nog steeds het taxatieverschil
van hun stemgedrag vorige
week". Volgens ingewijden
zijn de dissidenten, behalve
Jan Nico Scholten, er nog niet
Premier Van Agt en minister Wiegel tijdens de „kern-
wapenzaak" in de Tweede kamer.
uit. Heel belangrijk voor hun
uiteindelijke houding zal zijn,
zo verwacht men, hoe het
partijbestuur van de ARP
vrijdagavond en het CDA-
congres zaterdag over hen
oordeelt. Negen van de tien
dissidenten zijn afkomstig uit
de ARP en één, Stef Dijkman,
uit de KVP.
In de VVD-fractie, die een
aanzienlijke tijd in beraad
was, waren kennelijk al enige
harde noten gekraakt. Defen
siespecialist Ploeg drukte zich
duidelijk harder uit dan frac
tievoorzitter Rietkerk. Waar
de eerste sprak over „teleur
stelling", wees de tweede
erop, dat het kabinet zijn ei
gen verantwoordelijkheid
heeft en uiteraard ook reke
ning moest houden met het
standpunt van het CDA. Ook
de liberalen zullen hun eind
oordeel pas vellen, wanneer
alle informatie over het
NAVO-beraad goed bestu
deerd is. „Dan pas weten wij
precies hoe de regering zich,
ook op andere punten, heeft
opgesteld en hoe de bondge
noten daarop hebben gerea
geerd".
Ernstig
De PvdA-fractie betreurt het
ernstig, dat de NAVO-minis-
terraad „het besluit heeft ge
nomen tot produktie en plaat
sing van nieuwe kernwapens,
voorafgaande aan wapenbe-
heersingsbesprekingen met de
Sovjet-Unie". De fractie wijst
er vervolgens op, dat uit niets
is gebleken dat de regering
zich tegen het genomen be
sluit heeft verzet.
D'66 stelde gisteravond in een
verklaring, dat de Nederland
se delegatie in Brussel geen
enkel bezwaar heeft gemaakt
tegen de produktie van de
nieuwe kernraketten. „Daar
mee »6 niet alleen voorbijge
gaan "aan de motie-Stemer-
dink-Brinkhorst, maar zelfs
aan de CDA-vertrekpunten,
waarin gesproken werd over
een beperking van de produk
tie", aldus de fractie van D'66,
waarvan overigens Brink
horst zelf ontbrak. „Er is een
kans gemist om een wezenlij
ke stap te doen in een door
breken van de bewapenings
spiraal. De fractie van D'66
keurt dit af".
(Van onze parlementaire redactie)
BRUSSEL-DEN HAAG Secretaris-generaal Luns van de
NAVO zelf heeft verhinderd dat het voorbehoud van Neder»
land ten aanzien van de plaatsing van nieuwe atoomraket
ten op zijn grondgebied, niet is opgenomen in het slotcom
muniqué van het NAVO-beraad in Brussel. Dit valt te be
luisteren in de Tweede Kamer-fractie van het CDA. Luns
zou dit gedaan hebben, nadat ook andere landen, met name
België, om een voorbehoud hadden gevraagd, wat zijns in
ziens,een niet toelaatbare inbreuk zou hebben gemaakt op
de solidariteit van het bondgenootschap.
De Nederlandse minister Scholten (Defensie) en Van der
Klaauw (Buitenlandse Zaken) kregen derhalve te verstaan dat
zij genoegen dienden te nemen met het zwakst mogelijke voor
behoud, namelijk het recht hun inbreng in het beraad naar bui
ten te brengen op eigen persconferenties en in het eigen parle
ment. Ook het plaatsen van een voetnoot bij de tekst of het aan
hechten van een „annex" ging de secretaris-generaal, die zich
daarbij gesteund wist door met name de Verenigde Staten, al te
ver. Het enige wat hij toestond was de zinsnede, dat de ministers
besloten hadden tot modernisering en plaatsing „na intensief
overleg, ook over het belang van alternatieve benaderingen, en
na kennis genomen te hebben van de posities van sommige
bondgenoten".
Volgens een Tweede Kamerlid van het CDA heeft de regering
nu de plicht het parlement te bewijzen dat de bondgenoten in de
Navo kennis genomen hebben en akkoord zijn gegaan met de
aparte positie van Nederland. Dit zal, aldus de CDA'er, kunnen
door het verslag van het ministeriële beraad te publiceren. Ook
is er een mogelijkheid dat er alsnog iets aan de tekst van het
communiqué wordt toegevoegd of aangehecht, maar gezien de
houding van Luns achtte de CDA-politicus dit vrijwel uitgeslo
ten.
Voer de christen-democratische fractie is een tastbaar bewijs
van het beweerde resultaat in Brussel, bijzonder belangrijk.
„Verreweg de meeste van ons zijn nu wel akkoord, maar dat
wordt natuurlijk heel anders, als we bedrogen zijn", aldus de ge
noemde CDA'er. Hij zei niet te geloven dat premier Van Agt het
communiqué al kende, tijdens het afleggen van zijn verklaring
in de Tweede Kamer. „In elk geval kan hij zich erop beroepen
te hebben gesproken, toen het Navo-beraad nog niet was afgelo
pen".
Bij de PvdA neemt men de zaak nog veel ernstiger op. Volgens
woordvoerder Stemerdink, oud-minister van Defensie, kan er
alleen worden gesproken van een daadwerkelijk voorbehoud,
als dit op de een of andere manier in of bij de tekst tot uitdruk
king komt. „Anders zegt het helemaal niets". In PvdA-kring
wordt er ook op gewezen dat de andere Navo-ministers op een
persconferentie in Brussel juist hebben benadrukt dat het bond
genootschap een volstrekt unanieme beslissing heeft genomen.
„Van een aparte positie van Nederland is met geen woord ge
rept", aldus de PvdA.
(Van onze correspondent
MARC DE KONINCK)
BRUSSEL - De Nederlandse ministers
Scholten (Defensie) en van der
Klaauw (Buitenlandse Zaken) gaven
gisteravond na afloop van de NAVO-
-ministerraad in Brussel volmondig
toe dat ze de motie-Stemerdink niet
hebben uitgevoerd. Dan zouden we een
schone handen politiek hebben ge
voerd", aldus minister Scholten. Hij
herhaalde dat ook het uiteindelijke de
finitieve standpunt van de Nederland
se regering „wel begrip, maar geen
steun" heeft ondervonden bij de Navo-
-partnerlanden. Daarom heeft Neder
land ingestemd met het plan van de
Verenigde Staten om 572 Pershing II
en kruisraketten met kernladingen te
gaan ontwikkelen, maar zal ons land
binnen twee jaar een aparte beslissing
nemen of het ook een aantal (48) op
zijn grondgebied zal toelaten.
Dit Nederlandse voorbehoud is in een
aparte verklaring van Scholten en van
der Klaauw vastgelegd. In het officiële
slotcommuniqué over het besluit van de
NAVO-raad wordt er met geen woord
over gerept. Het heet zelfs dat de minis
ters hebben besloten tot modernisering
van de NAVO-middellange afstandsraket
ten in West-Europa." Alleen uit de zinsne
de dat „de raketten zullen worden opge
steld in bepaalde landen" verwijst naar de
afzonderlijke positie van Nederland.
Deze zin in het NAVO-besluit is het resul
taat van de urenlange onderhandelingen
die gisteravond binnen de NAVO-raad
nog nodig waren om toch nog tot een una
nieme (dus ook voor de Nederlandse mi
nisters aanvaardbare) slotverklaring te
komen. Aanvankelijk was het de bedoe
ling, dat de betreffende landen met naam
zouden worden genoemd. Ook de secreta
ris-generaal van de NAVO mr. J. Luns
verklaarde nadrukkelijk dat Nederland
de produktie van de raketmodernisering
accepteert. "Den Haag zal besluiten tot
plaatsing, als er onvoldoende vorderingen
in het overleg met het Oostblok worden
gemaakt", zo vatte Luns het Nederlandse
standpunt samen.
Hij verklaarde voorts, dat Engeland,
Westduitsland en Italié zich definitief
hebben verbonden tot plaatsing van de
kernraketten. Luns noemde ook Belgié als
een land, dat voorbehoud heeft gemaakt,
aangezien de Belgische regering pas over
zes maanden een definitieve beslissing wil
nemen. Maar de Amerikaanse defensie-
-minister Harold Brown zei, dat eigenlijk
alleen Nederland een afwijkende positie
inneemt, aangezien Belgié in beginsel be
reidheid tot stationering heeft uitgespro
ken.
Minister Scholten zei, dat met deze uit
komst van de NAVO-raad een isolement
van Nederland is voorkomen. "We zitten
in de wachtkamer", aldus Scholten over
de twee jaar respijt voor ons land, "en dat
is geen isolement. De lijn, die het kabinet
heeft gekozen doet recht aan de verschil
lende standpunten in de Nederlandse be
volking en in het parlement Ik heb het
volste vertrouwen, dat de regering hier
voor de nodige steun zal krijgen".
Scholten zei dat het besluit tot produktie
van Pershing II en kruisraketten een zelf
standige Amerikaanse aangelegenheid is,
en hij gaf toe, dat de Nederlandse reering
niet heeft gezegd: "Dat moet je niet doen".
Ondanks het bedongen uitstel over de
plaatsing van de kernraketten in Neder
land, hebben Scholten en Van der
Klaauw gisteren al wel ingestemd met de
financiële bijdrage van ons land in de kos
ten van stationering in Westeuropa. Zulks
ongeacht de vraag of ook Nederland lan-
ceerinstallaties zal toelaten.
Minister Van der Klaauw op zijn beurt
toonde zich tevreden over de mate waarin
het VVD-standpunt vóór de nieuwe kern-
raketten in het resultaat van het NAVO-
-beraad doorklinkt.
VS-defensieminister Brown sprak van
een „succesvolle NAVQ-beslissing", die
een solide basis vormt voor een voortzet
ting van het Amerikaanse programma
voor modernisering van de kernbewape
ning. Brown zei er zeker van te zijn dat de
Amerikaanse senaat nu de benodigde vijf
miljard gulden voor het raketten-project
zal willen uittrekken. Eerder was van
Amerikaanse zijde reeds voortdurend ge
steld dat het Amerikaanse congres zeker
geen geld zou willen vrijmaken voor mid
dellange afstandsraketten, waarvan niet
zeker is of de V.S. die in Europa kwijt zul
len kunnen.
Het NAVO-besluit van gisteren spreekt
ook over het totale oorspronkelijke aantal
van 572 raketten. Wel wordt gesteld dat
de pershings en cruise-raketten in het ka
der van een SALT III-ontwerp deel moe
ten gaan uitmaken van nieuwe onderhan
delingen met het Oostblok over weder
zijdse wapenbeheersing. Binnen twee
maanden zal daarover een eerste voorstel
nader zijn uitgewerkt en zal de NAVO
contact opnemen met het Warschau-Pakt.
De NAVO gaat ervan uit dat de terug
dringing van de middellange afstandsra
ketten aan beide zijden van het ijzeren
gordijn in gelijke mate moet geschieden.
Daarmee is reeds grote onenig- heid inge
bouwd, aangezien de Sowjet-Unie reeds
beschikt over zulke wapens (SS-20 en
Backfire-bommenwerper), terwijl het
Westen ze nog moet gaan maken.
Voor beeld en geluid bijvoorbeeld.
Stereo in de huiskamer, 't lijkt wel
een concertzaal. En die natuurfilms in kleur
zou je best allemaal willen opnemen met
'n videorecorder. Dus droom je vaak van
een nieuwe kleuren-T.V., video of
geluidsapparatuur.
Maar... geld heb je niet of niet voldoende.
Dus ga je lenen, op verstandige wijze.
Samen met de mensen van de Finata
Bank kun je daar rustig over praten. Die
adviseren je welke vorm van lenen 't beste
uitkomt. Ze zijn betrouwbaar en bieden
een soepele service.
Bovendien zijn ze realistisch;
ze zullen je nooit adviseren te veel
verplichtingen aan te gaan.
Vraag 'ns advies bij een van de vele
kantoren van de Finata Bank. Want de Finata
Bank is er om verstandig geld van te lenen.
De Finata Bank verzorgt o.a. de volgende leningen:
Persoonlijke leningen, die ie met een vast bedrag afbetaalt, zodat ie
op een gegeven moment weer helemaal schulden-vrij bent.
Bijvoorbeeld:
f 5000,
f 10000,-
f 15000,-
f 20000,-
48 mna.
f 145,63
f278,51
f411,39
f 544,27
60 mnd.
f 124,63
f 236,56
f 348,48
f460,41
96 mnd.
f 173,63
f254,13
f 334,63
Continu Credieten, waarbij ie telkens naar eigen behoefte geld kunt
opnemen en weer aflossen.
Bijvoorbeeld:
afl. 2'/j%
(incl. rente)
afl. 3%
(incl. rente)
rente per maand
(berekend over
het uitstaande
saldo)
f 5000,-
f 10000,-
f 15000,-
f 20000,-
f 25000,-
f 125,-
f 250,-
f 375,-
f500,-
f 625,-
f150,-
f300,-
f 450,-
f 600,-
f 750,-
1.45%
1.25%
1.19%
1.15%
1.10%
Rentewijzigingen voorbehouden
alle kosten Rente is aftrekbaar
Andere bedragen mogelijk.
Bedragen per maand zijn inclusief
Overlijdcnsrisico gedekt tot f 20000,-
Oir
Om verstandig geld van te lenen.
Leiden, Steenstraat 33, tel. 071-134347/149788
's-Gravenhage, Prins Hendrikplein 18, tel. 070-651804
Rijswijk, Sir Winston Churchililaan 247-249, tel. 070-906305
Voorburg, Mgr. van Steelaan 213, tel. 070-874802