Nederlandse regering in Navo-raad voor bijna onmogelijke opgave Solidariteit NAVO voorwaarde voor Duitse veiligheid België bepleit half iaar uitstel Duidelijkheid gevraagd over nieuwe onderwijzersopleiding WERKLOOSHEID ZUID-HOLLAND IETS GESTEGEN Kamervragen over dode bankrovers DOOR'BLUFPOKER' VAN CDA EN VVD: Ruim 4000 werklozen meer dan in 1978 Abva wil staken voor behoud loon-toeslag Jongen (15) bekent roofmoord op bejaarde Advocaat zoeken no te moeli jk te d> BINNENLAND/BUITENLAND LEIDSE COURANT WOENSDAG 12 DECEMBER 1979 PAGINA (Van onze parlementaire redactie) BRUSSEL/DEN HAAG De ministers Scholten (Defensie) en Van der Klaauw (Buitenlandse Zaken) staan vandaag, voorzover bekend, in het NAVO-beraad te Brussel over de nieuwe kernwapens voor een schier onmogelijke opgave. Zo wel VVD als CDA weigerden gisteren ook maar één druppel water bij de wijn te doen, zodat er voor de beide bewinds lieden waarschijnlijk niets anders opzit dan twee in wezen onverenigbare stand punten gerealiseerd te krijgen in het slotcommuniqué: de Nederlandse rege ring is in principe wel of is in principe niet tegen stationering van de atoomra ketten in West-Europa. Op voorstel van PvdA-leider Den Uyl is premier Van Agt verzocht zo snel mogelijk aan de Tweede Kamer verslag uit te brengen van het be raad. Hoe moeilijk de situatie door deze patstel ling was geworden bleek uit het feit, dat het kabinet er gisteravond na iets meer dan drie uur vergaderen nog niet uit was gekomen. Insiders zagen dat als gevolg van het „bluf poker" van CDA en VVD. Elk zou erop uit (geweest) zijn zo lang mogelijk de beker over de eigen stenen te houden, in de hoop de ander daardoor tot overgave te dwingen. Kort vóór middernacht kwam de Rijksvoor lichtingsdienst met de mededeling dat de ministerraad vandaag om tien uur zou wor den voortgezet. Kennelijk hadden premier Van Agt en vice-premier Wiegel er behoefte aan nogmaals met de fractievoorzitters Lub bers (CDA) en Rietkerk (VVD) in conclaaf te gaan. Of dit gezamenlijk zou gebeuren of dat de beide partijen apart beraad zouden voeren, werd niet bekend gemaakt. Voor zover bekend was er gisteren voor aanvang van de ministerraad geen geza menlijk overleg geweest van CDA en VVD. Beide partijen vergaderden in eigen kring, waarna het aan de bewindslieden werd overgelaten om de standpunten aan de vol tallige ministerraad over te brengen. De christen-democraten hadden alle hens aan dek geroepen voor het zogenaamde politie ke topberaad. Van de bewindslieden waren aanwezig premier Van Agt en de ministers De Koning en Beelaerts van Blokland, ter wijl de fractie werd vertegenwoordigd door Lubbers, Schakel en Van Leijenhorst, ieder van allen namens respectievelijk de „bloed groepen" KVP, ARP en CHU. Het gezel schap werd gecompleteerd door de voorzit ters van de drie partijen, Van Zeil, Hans de Boer en Van Leeuwen, en de voorzitter van het CDA, professor Steenkamp. CONCLUSIE De belangrijkste conclusie van dit overleg was de boodschap aan de bewindslieden, dat in Brussel in elk geval de „vertrekpunten" van de CDA-fractie binnengehaald dienden te worden. Dat wilde dus zeggen dat er over de productie van de nieuwe raketten nog wel te praten zou zijn, maar dat ons land de eerstkomende twee jaar geen enkele mede werking aan stationering mocht geven. Ko men Scholten en Van der Klaauw met min der naar huis, dan vinden zij de gehele frac tie tegenover zich. De tien „dissidenten" waren er echter ook nog en zij hielden on verminderd vast aan hun eis dat de regering de motie-Stemerdink zou uitvoeren: geen instemming met productie en plaatsing van de Pershing-2 en de kruisraket. Uit de kring van de „dissidenten" werd ge meld dat zij ondanks hevige druk overeind waren gebleven. Aanvankelijk zouden zo wel Lubbers als sommige CDA-ministers geprobeerd hebben het aantal „dwarslig gers" zodanig te verkleinen'dat er voor de motie-Stemerdink geen meerderheid meer te krijgen zou zijn. Jan van Houwelingen liet er gistermiddag echter geen twijfel aan bestaan dat hij en de andere negen na een „proces van jaren" tot deze opstelling geko men waren en dat ze die zelfs niet onder de dreiging van een kabinetscrisis zouden laten varen. Volgens de „tien" vormt hun hou ding in wezen de enig echte vertaling van het CDA-programma „Niet bij brood alleen" op het punt van de kernwapens. Een andere „dissident" meende zijn gelijk ook te kunnen bewijzen door punt vier uit het regeeraccoord te citeren: „Er moet -wil de mensheid overleven- een einde komen aan de bewapeningswedloop. Daarom zal Nederland zich inspannen waar t zich de mogelijkheid voordoet voor het tref fen van effectieve maatregelen tot beheer sing en vermindering van de bewapening". Door middel van dit soort argumenten en „doordat wij nu heel veel steun uit het land krijgen" zou de top van het CDA zijn pogin gen hebben opgegeven om voldoende „dissi denten" omver te praten met het argument dat zij verplicht waren het kabinet overeind te houden. Het zou nu zelfs zo zijn, dat een mans als minister De Koning, die eerst ge heel op de andere lijn zat, nu meer naar het tiental neigt. KRITIEK De rechter vleugel van het CDA liet zich gisteren echter ook niet onbetuigd. Tijdens een spreekbeurt in Gorinchem oefende de ARP'er Schakel, de viee-fractie- voorziter, hevige kritiek uit op de tien „dis sidenten". „Een volksvertegenwoordiging die soldaten verplicht dienst te nemen en ze laat opereren met verouderde wapens is aan een indringend gewetensonderzoek toe", zo zei Schakel. Hij bepleitte ook een her nieuwd lijsttrekkerschap voor premier Van Agt. Volgens hem zal deze alleen geen lijst trekker worden als „hij er zelf geen zin in heeft". Bij de VVD kwamen de gehele fractie en alle eigen bewindslieden bijeen. Tijdens dit overleg, dat enige uren duurde, werd una niem vastgesteld, dat Nederland vandaag in Brussel de bereidheid moet uitspreken tot plaatsing van kernwapens op Nederlands grondgebied. Die bereidheid moet in ieder geval in de slotverklaring van de NAVO- partners tot uitdrukking komen. Voor de VVD staat de geloofwaardigheid van Neder land als NAVO-bondgenoot centraal. „Als blijkt, dat Nederland er in de NAVO van wordt beschuldigd, niet loyaal te zijn jegens het bondgenootschap, is voor ons de maat al vol", aldus een VVD-fractielid. Eerder al had fractieleider Rietkerk gezegd, dat het belang van de westerse verdediging belan grijker is dan het voortbestaan van het ka binet. „We moeten de mogelijkheid van een crisis beslist niet uitsluiten", aldus Rietkerk. ALLEEN NAVO-secretaris-generaal Luns verklaarde gisteravond dat Nederland wat de inhoud van de motie-Stemerdink betreft alleen staat in het NAVO-overleg. Voorts zei Luns dat een land, dat weigert nieuwe kernwa pens op zijn grondgebied te stationeren, „na tuurlijk het aangewezen slachtoffer is bij een aanval". Hij wees er tenslotte op dat de huidige ontwikkelingen in Nederland het vertrouwen van de NAVO in Nederland niet verhoogt. De Noorse generaal Z. Gun- dersen, voorzitter van het Militair Comité (het hoogste militaire orgaan) van de NAVO wees ook nog eens duidelijk op de noodzaak dat Nederland akkoord gaat met een besluit tot produktie en plaatsing van nieuwe atoomraketten. (Van onze correspondent Ami van Vree) BONN Bondskanselier Schmidt heeft gisteren geweigerd te antwoorden op een rechtstreek se vraag uit het parlement wat de reactie van de Bondsregering zou zijn wanneer een of meerdere NA- VO-laanden, bijv. Nederland, zou den weigeren nieuwe atoomwa pens op hun grondgebied toe te la ten. Als argument om niet op een dergelijke hypothetische vraag in te gaan, voerde Schmidt aan dat hij de vertrouwensvolle gesprek ken die hij met een aantal „per soonlijk geëngageerde regering sleiders" waaronder premier Van Agt voert, niet ter openbare dis cussie wil stellen. In de tweede plaats is hem er zeer veel aan ge legen niet de indruk te wekken dat de Duitsers de woordvoerders zijn inzake het dubbele besluit van de NAVO, te weten onderhan delen met het Oostblok en herbe wapening met atoomraketten als deze gesprekken niet het gewenste resultaat zouden hebben. „Het gaat om een Amerikaans ant woord op gebeurtenissen in de Sovje t-Unie, daarover hebben de Amerika nen ons om toestemming gevraagd en zij hebben die toestemming gekregen... Geen ander land is meer geïnteres seerd in het behoud van het militaire evenwicht en de wapenbeheersing op grond van het evenwicht dan de ene, gedeelde Duitse natie", aldus de Bondskanselier. „De soliditeit en de so lidariteit van het bondgenootschap zijn voorwaarden voor onze veiligheid, voor de veiligheid van Berlijn en voor de politiek van samenwerking met het oosten". In dit verband wil Schmidt een situa tie voorkomen waarin het ene NAVO- -land anders beslist dan het andere. De opmerkingen van de Bondskanselier werden gemaakt aan het begin van het grote, vier dagen durende begroting sdebat dat traditiegetrouw voorname lijk een confrontatie tussen regering en oppositie is en dat dit jaar boven dien in het teken staat van strijd tus sen de Bondskanselier en de CDU/C- SU-kandidaat voor dit ambt, Franz Jo zef Strauss. DREIGEMENT VAN DUITSLAND Een breeduit lachende mr. Luns, vóór de opening van de Navo- conferentie in Brussel, die hij in zijn functie als secretaris-generaal mag voorzitten. (Van onze correspondent Mare de Koninck) BRUSSEL Niet alleen het „pro bleem-Nederland" maakt het ver loop van de NAVO-top van van daag ongewis. Geconfronteerd met grote onrust binnen de rege ringspartijen, heeft het Belgische kabinet gisteren aan zijn defensie minister Desmarets opdracht ge geven bij de andere NAVO-lidsta- ten een uitstel met zes maanden van een beslissing over de kernra ketten te bepleiten. De druk op Nederland en België is gis teren tijdens het beraad van de defen sie-ministers in Brussel maximaal ge worden. Vooral van Amerikaanse en van Westduitse zijde is gewezen op de ernstige gevolgen van een „gat" in de nucleaire verdedigingsstrategie tegen de Russische SS-20-raketten, indien deze twee landen afzijdig zouden blij ven. In NAVO-kring laat men er weliswaar geen twijfel over bestaan dat in zo'n geval de strategische leemte door an dere NAVO-lidstaten zal worden opge vuld, maar dat zoiets de dissidente lan den düur te staan komt, wordt al even duidelijk te verstaan gegeven. Zo heet te het gisteren in Brussel dat Bonds kanselier Schmidt de Belgische rege ring heeft gedreigd met stopzetting van de steun aan de zwakke Belgische frank. Zoals gemeld heeft EG-commis- saris Vredeling vorige week reeds ge waarschuwd voor economische schade die ons land zou kunnen ondervinden van een afwijzing van de kernwapen- -modernisering. Toch zullen de ministers vandaag en misschien moet de NAVO-raad tot morgen verlengd worden tot het ui terste proberen om tot een unaniem besluit te komen. Met name zou zo veel nadruk op het NAVO-ontwape- ningsaanbod aan het Warschau-pact kunnen worden gelegd, dat een princi pe-besluit tot invoering van Pershing II en Kruisraketten een voorwaarde lijk of zelfs theoretisch karakter krijgt. De Amerikanen voelen niet voor een „zacht" NAVO-antwoord op de forse Sovjet-uitbreiding van de middellange afstandsraketten. En als de VS-minis- ters Brown (Defensie) en Vance (Bui tenlandse Zaken) al enige tegemoetko mingen willen doen, dan is het hoogst twijfelachtig of die voldoende zullen zijn om in Nederland en België de po litieke crisisdreiging weg te nemen. KAMER STEMT IN MET ONDERWIJSBEGROTING (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De Tweede Kamer is unaniem van mening dat er snel duide lijkheid moet komen over de opzet van de nieuwe opleiding voor onderwijzers en onderwijzeressen in het basisonder wijs. Deze opleiding moet volgens de Kamer tijdig kunnen functioneren. Bo vendien zijn er belangrijke voordelen voor de werkgelegenheid aan verbon den. De Kamer stemde gisteren in met de on derwijsbegroting van minister Pais. Ook de PvdA ging ermee akkoord, hoewel vrijwel geen van de dertig moties die deze partij had ingediend werd aangenomen. De PvdA stemde de begroting echter niet af omdat men de lopende uitgaven in het onderwijs niet in gevaar wilde brengen. Tegen de wil van het CDA in liet de Tweede Kamer minister Pais weten dat het vak maatschappijleer op zo kort moge lijke termijn als eindexamen vak gekozen kan worden. Daarvoor zal met ingang van augustus 1980 nog een definitieve regeling van de bevoegdheid om het vak in het voortgezet onderwijs te geven, van kracht moeten worden. Het CDA deelde welis waar de zorg van de Kamer over de kwa liteit van het vak maatschappijleer, maar volgens haar gaat het te ver om het nu al als eindexamenvak in te voeren. De Kamer wil ook dat er meer aandacht moet worden besteed aan de aansluiting sproblematiek bij de overgang van lager naar voortgezet onderwijs, zodat de kloof die is ontstaan niet nog groter wordt. Nieuwe arrestatie in Utrechtse Turken-affaire UTRECHT (ANP) De aanvankelijk naar zijn va derland gevluchte 26-jarige Turk M.E. die een belangrij ke rol heeft gespeeld in de Utrechtse Turken-affaire, is zondagavond in Kerkrade aangehouden en overgele verd aan de Utrechtse poli tie. Een woordvoerder van het Utrechtse korps heeft gisteren meegedeeld dat E. wordt ver dacht van medeplichtigheid aan de moord op de in Utrecht woonachtige Turk Muzaffer Cavusoglu (27), op 18 maart van dit jaar. Bij een op hem zelf uitgevoerde moordaanslag raakte E. ernstig gewond en nam de wijk nar Turkije. DEN HAAG De werkloosheid onder de beroepsbevolking in Zuid-Holland is met éétr tiende procent gestegen tot 3,6 procent. Van deze stijging zijn de mannen de dupe, want de werkloosheid onder vrouwen nam iets af, aldus de directeur voor de arbeidsvoorziening in Zuid-Holland, de heer E. F. J. Luijf. Het totale aantal werklozen in Zuid-Holland bedroeg eind november 40.411. De heer Luijf vindt het effect van de 1 november in werking getreden Wet Buitenlandse Werknemers gering. „Wij hadden verwacht dat een grote groep werkgevers, die „illegalen" in dienst hebben, voor hen massaal ontslag aan zouden vragen. Dat is niet gebeurd". De heer Luijf wist echter niet hoeveel illegale werknemers er in totaal ontslagen zijn. Ook zonder ontslagver gunning van het arbeidsbureau kan een werkgever zo'n arbei der op straat zetten. In Amsterdam, waar gisteren ook de werkloosheidscijfers be kend gemaakt werden, constateert men een toenemende vraag naar ongeschoolde arbeiders. De directeur van het GAB in de hoofdstad meent hier een samenhang te zien met de Wet Bui tenlandse Werknemers. DEN HAAG (ANP) Op basis van de gegevens die tot nu toe bekend zijn, heeft het ministerie van sociale zaken berekend dat er in 1979 gemiddeld 210.000 perso nen als werkloos geregi streerd stonden.Dat is ruim 4000 meer dan in 1978. De stijging kan geheel worden toegeschreven aan de werk loosheidsontwikkeling voor vrouwen. Het jaargemiddelde van werkloze vrouwen is dit jaar 8000 hoger dan vorig jaar. Bij de mannen komt de gemid- delde werkloosheid 4000 lager uit dan vorig jaar. PPR in senaat trekt motie tegen kern wapens in (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De PPR- fractie in de Eerste Kamer wil tijdens de behandeling van de begroting voor Bui tenlandse Zaken en NAVO- aangelegenheden in de Se naat een principieel debat over de kernwapenproble- matiek houden. Daarbij zal het ook tot een uitspraak van de Eerste Kamer over de kernwapens moeten ko men. PPR-fractieleider Bas de Gaay Fortman, die deze motie twee weken geleden bij de algeme ne beschouwingen in de Eerste Kamer had ingediend trok haar in met het oog op de vo rige week in de Tweede Ka mer aangenomen motie-Ste merdink tegen een NAVO-be- sluit tot modernisering van kernwapens. Nu de regering zich over die motie nog in de Tweede Kamer moet verant woorden, moet de Eerste Ka mer niet tussenbeide komen met een andere anti-kernwa penmotie, zo vond De Gaay Fortman. DEN HAAG „Is het waar dat politiemannen één van de overvallers - in het gezicht geschoten en stervend - met de handen op de rug geboeid over straat in een auto hebben ge sleept, waarna hij vervolgens is overgeladen in een zieke nauto?" Dit is een van de Kamervragen aan de ministers van justitie en van binnenlandse zaken, naar aanleiding van de bankroof maandagochtend in Amsterdam, waarbij de twee overvallers door de politie zijn doodgeschoten. De Kamerleden Beckers (PPR) en Faber (CDA) willen weten of aan de mannen eerste hulp is verleend, en op welk tijdstip ze zijn overleden. Zij wilen ook dat de bewindslieden maatregelen nemen opdat de politie, ook aan gewonde misdadigers, een menswaardige behandeling garandeert. Het Kamerlid Wessel- Tuinstra (D'66) stelde dezelfde vragen. Een van de neergeschoten overvallers, de 24-jarige Italiaan A.P., blijkt volgens de politie ook betrokken te zijn geweest bij een bankoverval in Den Bosch (42.000 gulden) en bij een overval op het ANWB-kantoor in Amsterdam (10.000 gulden). APELDOORN (ANP) Als het kabinet de onregel matigheidstoeslag voor ambtenaren verlaagt, gaan de betrokken diensten plat. Daarbij zal het gaan om ac ties van langere duur. Dit dreigement is gisteren in Apeldoorn tot uitdrukking ge bracht door de Abva-verbond- sraad. Volgens de bond hebben berekeningen aan de hand van gegevens in het postdistrict Den Haag uitgewezen dat de verlaging van de toeslag de PTT-ers tussen de 300 en 1350 gulden per jaar gaat kosten. De voorstellen die tot de zo zeer gevreesde verlaging zou den kunnen leiden, moeten nog op tafel komen in het cen traal overleg tussen de ambte naren en minister Wiegel. AMSTERDAM De 15-jarige P. de S. uit Amsterdam heeft gisteren bekend de roofmoord op zijn 81-jarige buurvrouw mevrouw Jorritsma gepleegd te hebben. De jongen nam vrijdagavond geld en sieraden uit de woning van de bejaarde weg, bond haar op een stoel en stak daaron der een vuurtje aan met behulp van spiritus. De vrouw is in de vlammen omgekomen. Aanvankelijk werd het 14-jarige broertje van de dader verdacht van medeplichtigheid. Deze blijkt evenwel met de zaak niets uitstaande te hebben. Compensatiêfonds voor oliehandel DEN HAAG Oliehandelaren die bij hun aankopen zijn aange wezen op de open marktnoterin- gen, zullen financiëel worden ge steund.Zij kunnen een beroep doen op een eenmalige compensa tieregeling, zodat zij een beperkte hoeveelheid gasolie kunnen kopen tegen een prijs overeenkomstig het gemiddeld binnenlands niveau. Ie 1 Belastingen willen meer mogelijkhed tot inlichtingen DEN HAAG (ANP) Staatssecretaris Nootebl t van financiën voelt wel e voor de suggestie vanis< Vereniging van Belastin ilai specteurs om meer moge 1 heden te krijgen voor he ht€ winnen van inlichtiqus over personen. Ged le i wordt aan het vergaren t informatie bij vereniginpn stichtingen en kerkger er schappen. in Dit blijkt uit het antwoord de staatssecretaris op vr» v uit de Tweede Kamer ove isc bestrijding van beunhajf v De regering bekijkt de mtog lijkheden om werkgevers, geen of te weinig sociale mies betalen, te straffen een betalingsplicht van premie die maximaal het i bele bedraagt van het schuldigde bedrag. Uit de antwoorden blijkt der dat er op vrijwel alle .ef westelijk arbeidsbureaus gescholden en gemop] wordt. Lichamelijk komt daarentegen voor, terwijl „bedreigii worden genegeerd". Ingrij de maatregelen daartegen ken danook niet zinvol. Er zal, gezien de prakti \ag problemen, geen functior dii worden aangesteld die in buitenland medische keubpc gen en controles gaat verr»ih ten bij Nederlanders, die <rd een uitkering uit ons land vangen. Veel eerder zijn rc taten te verwachten van nauwe samenwerking tu Nederlandse en buitenlai sociale-verzekeringsorgane aldus staatssecretaris Nop°' boom. AMSTERDAM De u, H we deken van de Orde jer Advocaten, mr. H. Roelvjtba meent dat een „rechtzoel m de" er gemakkelijker acln moet kunnen komen, wfed advocaat bepaalde voorj in ren en specialisaties hdter of veel ervaring op bepastse' terreinen van het recht, zei dit gisteren op een 1 nismakingsbijeenkomst. s Daar tegenover staat dan aldus mr. Roelvink, dat die ic vocaat ook de vrijheid neer hebben zijn specialisatie ei bliekelijk bekend te malip Niet alleen door verwijzinj he via bureaus voor rechtshisei maar bijvoorbeeld ook publikatie' in telefoon- en roepengids. Dit wordt nu door de advocaten-code ve den. IW Gordelcontrol op snelweg strenger ibe (Van een onzer verslaggi sters) HILVERSUM De mene Verkeersdienst Ri; politie, belast met het zicht op de snelwegen, goej binnenkort strenger op den tegen automobilis die de autogordel niet hebben. De surveillanten op de ri wegen hebben geconstate dat tegen dit veiligheidsvi g' schrift steeds meer wordt zondigd. Tot nu toe was he dat overtreders niet onmidi lijk een bekeuring kregen werden meer „in de gordel praat". Straks echter zal geen pardon meer zijn wordt men op de bon ges gerd. Wel zal de politie eens de moeite nemen te tellen waarom het dragen gordels noodzakelijk is: wel if schappelijk is vastgesteld |e_ de kans op letsel bij een onlt"j luk veel geringer is als n lcja gordels draagt. „Rhodesië kan nu meedoen ajj' Paralympics gr 'tie AMSTERDAM (ANP) ral Nu de Engelse sanctiewet zor gen Zimbabwe Rhode slij niet is verlengd, moet 1 sportploeg van Rhodesië i dt nog worden toegelaten uw de Olympische Spelen v rbi gehandicapten (Paraljr pics) die volgend jaar a Arnhem worden gehoudejddc Dit is de mening van de Z er babwe Rhodesië Stichting lici Amsterdam. De uit 27 blanl en zwarten bestaande pIJq, stuitte op een weigering de Nederlandse regering visa af te geven omdat toen ;(j sanctiewet tegen de rebe v rende Britse kolonie nog Hk kracht was. Nu Rhodesië w officieel deel gaat uitmal j'L van het Verenigd KoninkL, moet de Nederlandse reger haageerder ingenomen sta punt herzien, zo meent stichting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 16