Het komt in de bus
met de touringcar
Energieprobleem verandert reispatroon
voortzet. Voor het eerst
zal het aantal
buspassagiers dit jaar de
400.000 overschrijden, de
mijlpaal van een half
miljoen komt in het
verschiet
Vorig jaar eisten de
vliegtuigen nog dertig
procent van dit transport
voor zich op, auto, bus en
trein deelden de rest. Het
winterseizoen kan de
aanzet zijn tot een
krachtmeting in de zomer.
Reisorganisatoren
presenteren om strijd hun
fijnmazige net van
opstapplaatsen voor de
busreizigers, soms meer
dan 250 haltes. Zij hebben
ook allemaal hun
„draaischijven". Zo
beschikt „Holland
International" in Venlo over
een reusachtig
parkeerterrein, het
coördinatiepunt voor de
touringcars naar Duitsland,
Oostenrijk, Zwitserland,
Italië, Joegoslavië,
Griekenland en Turkije van
waar soms 21 bussen na
elkaar vertrekken, als het
onderlinge overstappen tot
een goed einde is gebracht
Groeimarkt
Deze „groeimarkt" wordt
met argusogen in de gaten
gehouden. Ferry G.
Fransen eiste kort geleden
enigszins wrevelig de
tweede plaats in deze
branche op voor Arke
Reizen met 60.000
passagiers, een rangorde
die hem in recente
publicaties was onthouden.
Hans de Jong's Intra-tours
gaat onbetwist aan de kop
met dit jaar 90.000
toeringcarpassagiers,
„Holland International"
claimt er zo'n 42.000,
andere grote specialisten
zijn „OAD" en „De Snelle
Vliet".
Allemaal vogelaars, die hun
zoete gefluit laten horen en
de deuren van hun
superbussen wijd hebben
opengezet. Wie komt er in
mijn hokje? Goedkoper kan
het niet, is de slogan,
hoewel een steeds
duidelijker prijsonderscheid
in allerlei busreizen
waarneembaar wordt.
Wie reizen er per bus?
Havo-leerlingen en
havenarbeiders,
ambachtslieden en
ambtenaren, aldus een
wervende brochure, die
tegenstellingen wil
overbruggen. Een andere
ondernemer toont
pasfotootjes, o als
postzegels zo groot, van
zijn 55 chauffeurs die er
allen even degelijk en
betrouwbaar uitzien en een
rustgevend paternalisme
uitstralen.
Niet dat exclusieve, niet dat
overdreven sjieke, zo mikt
een derde op mensen,
afkerig van flauwekul en
stijf gedoe. Het „volkse"
wordt gecombineerd met
een sfeer van exclusiviteit,
door de busreis te
koppelen aan een cruise
vanuit Genua of Venetië,
naar exotische eilanden. Er
zijn ook touroperators die
de eenvoud hoog in het
vaandel schrijven, maar
voor de beter gesitueerden
„extra" reizen aanbieden,
naar klassehotels,
Romeinse oudheden en het
andere Spanje, niet dat van
de vulgaire stranden dus.
Menige dra. of drs. neemt
In een autobus plaats
achter de microfoon, om
leiding te geven aan
culturele reizen of
academische speurtochten.
Zowel de Noordkaap als
dat knusse dorpje in
Oostenrijk doemen op voor
mensen die achter
panoramische glaswanden
fluisterzacht naar hun
bestemming worden
gereden. Vijf dagen
Belgische Ardennen, 24
dagen Griekenland en
Turkije, alles is mogelijk
voor wie gelooft dat de bus
het aangewezen
vervoermiddel is.
Volgens de OESO, 6tudle
verrichtend voor 22 landen,
zullen de energieproblemen
het toerisme niet afremmen
maar langzamerhand een
andere bedding geven.
Deze organisatie verwacht
een frequenter gebruik van
touringcar en trein. De
benzine In Frankrijk kost nu
1.46, In Spanje 1.60 en
In Griekenland 1.88,
tenzij inmiddels nieuwe
prijsverhogingen van kracht
zijn geworden.
Een sterk toenemend aantal vakantiegangers maakt ook gebruik van de lijndiensten naar Spanje en andere landen,
waarvoor gewoon een enkele reis of retourtje gekocht kan worden, zoals in de streekbus. Dit transport is goedkoop en
verplicht tot niets.
Gaat de touringcar feller
accelereren in de
karavaan van
vervoermiddelen die
vakantiegangers naar hun
bestemming brengen? Het
is de vraag, die alle
reisorganisaties sterk
bezig houdt. De bus is een
uiterst matige gebruiker
van motorbrandstof en
deze zuinigheid leidt er
toe, dat de
(prijs)ver8chillen voor dit
transport steeds groter
worden, vergeleken met
wat vliegtuigen opslurpen
aan dure kerosine en
auto's aan (super)benzine.
De kans op een
herwaardering van de
tegenwoordig zeer
comfortabele reiswagens,
autocars, touringcars,
coaches of hoe ze dan ook
genoemd worden, is dus
aanwezig. Veel
touroperators houden al
rekening met een
verschuiving in het
reispatroon. Thans scoort
dit vervoermiddel slechts
ruim zeven procent tegen
het vliegtuig 15. In 1954,
toen het masaa-toerisme
Den Haag
Automobilisten zien er
tegenop als tegen een
berg, vliegtuigpassagiers
kijken er op neer en
treinreizigers geven hem
vanuit hun voortijlende
expresse het heilige
(Andrea8)kruis na. Ra-ra-
wat-is-dat? De bus!
In de reiswereld geeft men
elkaar raadseltjes op over
de inhaalwedstrijden voor
het komende winter- en
zomerseizoen. Welke'
vervoermiddelen naar de
landen waar het leven goed
is zullen de vakantieganger
direct weer nieuwe energie
geven? Er wordt rekening
gehouden met
veranderingen in het
reispatroon. De schaarse
en steeds duurder
wordende motorbrandstof
is de bron, waaruit allerlei
speculaties opwellen. In de
race om het gunstbetoon
van de toerist wordt een
fellere acceleratie verwacht
van het voertuig dat
vroeger gewoon (auto)bus
werd genoemd, maar thans
als een deinend hemelbed
ontstijgt aan de
reisbrochures. De
fluisterzachte,
luchtgeveerde coach,
autocar, touringcar,
reiswagen met
sluimerfauteuils, ademende
bekleding, soms een toilet,
thermopane beglazing,
panoramische doorkijkjes
en stereomuziek is
voorgereden.
Zelfs touroperators die al
lang de slinger onder het
bed gestopt hadden,
brengen hun dieselmotor
aan de praat. De directie
van Neckermann
Vliegreizen staat weer met
beide benen op de grond
blijkens een
busreizenprogramma, dat
de lezers aanspoort er
gezellig op uit te trekken
met de touringcar
(komfortabel en niet duur).
Deze vliegspeciallsten
gewagen zelfs van een
„rijdend paleisje".
In het kantoor te Rijswijk
bespiegelt de heer J. W.
Gaastra als één der
bedrijfsdirecteuren van
onze grootste
reisorganisatie „Holland
International" de kansen
voor zijn sneeuwcars.
Nieuw is de introductie van
deze skibus, die als een
ijzeren hond de
wintersportpassagiers zal
blijven vergezellen. Op hun
standplaatsen
aangekomen, zullen
langlaufers dagelijks, met
de lange latten in het rek,
door hun eigen bus naar de
loipes hunner keuze
worden gebracht.
„Een wintersportformule
die enig opzien zal baren",
aldus de heer Gaastra,
„want deze skibus
garandeert
sneeuwzekerheid je kunt
er alle kanten mee uit en
voorkomt een hoop
gesjouw met het materiaal,
brengt afwisseling door
uitbreiding van de
actieradius en dat alles
onder deskundige leiding
en tegen een aantrekkelijke
all-in-prijs".
Als de voortekenen niet
bedriegen is deze winter
een stormloop zonder
weerga te verwachten op
de sneeuwparadijzen. Na
een zomer waarin de
depressies veler plezier
hebben vergald, ontbloeit
op menig
slaapkamerbehangetje nu
reeds de crocus, als
symbool van een
smetteloze wintervakantie.
Hoe zullen die dromen
verwezenlijkt worden?
Vast staat, dat één van
onze touroperators rekent
op in totaal één miljoen
wintersportvakantie
gangers, een aanwas
derhalve van maar liefst
200.000 vergeleken met het
vorige seizoen. Er wordt al
geboekt in een
koortsachtig tempo. Dit is
ook de heer Gaastra niet
ontgaan. Zijn divisie
touroperating verwacht, dat
de bussen om ze zo nog
maar eens te noemen
een groter aandeel zullen
krijgen in het vervoer,
zowel in de winter als
's zomers. Menige oliesjeik
zou handenwringend
Diesels uitvinding
verwensen, als deze
opmars zich krachtig
voortzette. De touringcar is
zuinig, zo hebben
berekeningen van „Holland
International"
onomstotelijk vastgesteld.
Een rantsoen van 660 liter
dieselolie is toereikend om
honderd mensen over een
afstand van duizend
kilometer te vervoeren.
Moesten auto's (met vier
inzittenden) die taak
overnemen dan zouden die
2500 liter benzine
verbrassen. In geld
uitgedrukt scoort de bus
een brandstofverbruik van
495.- tegenover de auto's
3000.-. De
bezuinigingsfactor
bedraagt vier. Andere
rekenkundigen (van de
KNVTO) zijn zelfs tot de
conclusie gekomen, dat
een grote bus met de
volledige bezetting van 50
passagiers op die duizend
kilometer slechts vier
gulden brandstof per
inzittende nodig heeft.
Brandstoftoeslag
Deze geringe participatie
van de dieselolie in het
kostenpakket is er mede de
oorzaak van dat
buspassagiers nog steeds
geen brandstoftoeslag
betalen, terwijl deze voor
vliegvakanties al kan
oplopen tot boven de 75
gulden per persoon. Mag
daaruit nu de conclusie
worden getrokken, dat 't
allemaal in de bus komt?
De heer Gaastra verwacht
geen revolutionaire
wijzigingen in het
reispatroon, maar ziet de
touringcars wel gestaag
inlopen op hun
concurrenten. Als de
benzine nog eens 20 tot 30
procent duurder wordt, zal
zelfs de meest verstokte
automobilist wel eens aan
bus of trein gaan denken.
Daar is tijd voor nodig.
Vorig jaar is het aantal
reizigers dat in de autocar
stapte met dertien procent
toegenomen, zodat hun
aantal royaal boven de
400.000 werd getild, maar
dubbel zoveel mensen
bereikten via het zwerk hun
zomervakantiebestemming
en maar liefst 3,5 miljoen
landgenoten reden
daarheen in hun eigen auto.
De bus scoort als
vervoermiddel voor dit doel
jaarlijks slechts een
percentage van zeven, de
trein komt niet verder dan
zes. Alle reisorganisaties
houden nu de vinger aan
de pols. Zijn de
voortekenen van een nieuw
reistijdperk
waarneembaar? Bang om
de bus te missen prijzen zij
hun voertuigen aan als
heupwiegende, soepel op
de schokbrekers wiegende
verschijningen. Het
systeem van
klimaatbeheersing wordt
omschreven als air
conditioning, semi-air-
conditioning, gewoon een
ventilatiesysteem, air-
regulating, luchtcirculatie
enz. maar bestaat dikwijls
uit een geforceerd geblaas
dat de schedelharen in
beroering brengt en de
pagina van een boek
omslaat, vóór die is
uitgelezen. Zeker 3500 voor
het toeristenvervoer
gebouwde autobussen
worden op deze wijze
aangeprezen. „Holland
International" vergelijkt de
chauffeur niet met de
captain van een vliegtuig,
zoals een concurrent wél
doet, omdat hij fungeert als
gezagvoerder van de
reiswagen en lange tijd
„tweede piloot" is geweest.
Maar de sociologie en
psychologie komen er in
Rijswijk aan te pas om een
profiel te schetsen van een
touringcar-vakantieganger.
Groepsportret
Hij en zij zijn
ondergebracht in een
zogenaamde „cluster", het
groepsportret dat vaag de
contouren van een
doorsneepassagier laat
zien. Mensen die de
voorkeur geven aan een
bus zijn meestal 55 jaar of
ouder (met vrouwen in de
meerderheid) zijn vaak niet
reispatroon, het wiegen op
de luchtvering als in een
kinderwagen voor 50
volwassenen, de
eenvoudige hotelletjes in
Oostenrijk. Sommige
touroperators prijzen hun
chauffeurs aan als „ouwe
rotten" in het vak, schapen
met vijf poten die hun talen
spreken en dus ook als
reisleider-gids kunnen
fungeren. Soms wordt
daaraan toegevoegd dat hij
de stemming er in houdt en
altijd voor een grap Is te
porren. En dat is nu juist
tegen het zere been van
mensen, die buspassagiers
er van verdenken hoedjes
en toeters mee te voeren
om aan hun vreugde
uitdrukking te geven.
Lieden die zich als toffe
jongens beschouwen en
dat best willen weten;
chauffeurs met een sterk
ontwikkeld gevoel voor het
hellingpercentage van de
schuine mop, afgestemd op
de smaak van hun publiek.
„Ik weet niet", aldus de
heer Gaastra, „waar de bus
dit imago aan te danken
heeft. Misschien dateert het
van kort na de oorlog, toen
de buurtverenigingen bij
dozijnen op reis gingen en
uitbundig de bevrijding
vierden. Ook potverterende
reisverenigingen of andere
groepen mensen in een
feeststemming en het
dagtochtenplezier hebben
mogelijk de indruk
gevestigd, dat het altijd een
jolige boel is. Maar in feite
fungeert de bus als een
middel voor een doel, dat
uiterst gevarieerd Is,
afhankelijk van de groep,
het programma en de
bestemming.
Zelfs de stereo
(cassette)muziek is daarop
afgestemd. Op weg naar
Italië worden Napolitaanse
liederen ten gehore
gebracht, om maar een
voorbeeld te noemen,
rijdend door Frankrijk
beluisteren de passagiers
chansons. Als de chauffeur
de enige begeleider is geeft
hij ook explicaties, maar hij
gooit nooit meteen de
moppentrommel open. Op
de rondreizen, bij
stedenbezoek enz. gaat
trouwens altijd een
reisleider mee".
Profiel
Er wordt bij „Holland
International" niets aan het
toeval overgelaten. Wordt
van de reizigers het profiel
geschetst, als eerste
touroperator in ons land
onderwerpt men in Rijswijk
de begeleiders aan een
transactionele analyse (TA)
gericht op een ontleding
van de groepskarakteristiek
en de juiste benadering van
deze „clusters".
De bussen rijden intussen
voort in eindeloze deining.
De tijd dat zij vergeleken
werden met de echte
bussen van stads- en
streekvervoer die veel
minder comfort bieden,
behoort langzamerhand tot
het verleden.
Aankoopsommen van een
kwart miljoen gulden zijn
voor deze mastodonten
geen uitzondering. Het ziet
er naar uit dat deze
investeringen een nog
beter rendement zullen
gaan opleveren. De Jong
Intratours becijfert, als
grootste specialist in deze
branche, dat dit jaar
470.000 landgenoten zich
per bus naar hun
vakantiebestemmingen
laten brengen of er mee op
rondreis gaan, een stijging
van 12 procent vergeleken
met vorig jaar.
Het komende winterseizoen
zou zelfs een toeneming
van 30 procent te zien
geven, resulterend in
40.000 passagiers voor de
wintersport. Als deze
ontwikkeling zich voortzet
zal een felle
concurrentieslag
ontbranden. De
touroperators zijn
opmerkelijk gul geweest
met hun afzonderlijke
winterreisboeken voor de
busmensen. Groter dan
ooit is het aanbod In
uitstapjes tijdens en rond
de Kerst naar steden,
bergen en dalen, bedekt
met een witte wade.
nog op gang moest
komen, koos nog slechts
een enkeling het
luchtruim om de
vakantiebestemming te
bereiken en ging 16
procent met de bus. De
auto blijft de grootste
verspiller, zolang 3,5
miljoen mensen daar
gebruik van maken om op
vakantie te gaan.
Dit winterseizoen moet
duidelijk maken, of de
tendens om meer in de
bus te stappen zich
In 1954 ging 16 procent met de bus op vakantie
(meer) in het arbeidsproces
betrokken, hebben lager
onderwijs en een
vakopleiding genoten. Het
inkomen ligt onder de
28.000 gulden.
Wat wensen deze
landgenoten van het
geboden „produkt"?
Relatief lage prijzen l.v.m.
hun budget, rust, regelmaat
en orde, slechts een kort of
in het geheel geen
oponthoud bij culturele
pleisterplaatsen, maar vrij
uitzicht door niet
bewasemde ruiten op de
majestueuze
berglandschappen van bij
voorkeur Oostenrijk, maar
het mag ook Duitsland zijn
of Italië. Zij hebben er
behoefte aan om in een
groep te worden
opgenomen.
Dit rollenpatroon is de
kracht en de zwakheid van
alle reisorganisatoren. Het
bevestigt de vooroordelen
die individualistisch
ingestelde vakantiegangers
(automobilisten) en
jongeren hebben tegen de
busreizen. Een taai
ongerief. Zal het
energieprobleem velen er
toe dwingen om zelf
verandering te brengen in
dit beeld?
De heer Gaastra: „Afgezien
van de brandstofproblemen
heeft de touringcar toch al
een groter bereik gekregen.
Comfort en gemak spreken
veel mensen aan. De
traditionele bestemmingen
met Oostenrijk als
absolute topper doen
het steeds beter, maar ook
busreizen naar bijvoorbeeld
Spanje zitten duidelijk in de
lift. Het verbeterde
wegennet maakt dit land
gemakkelijker bereikbaar.
Zelfs Amerika Is een sterk
groeiende markt. De
passagiers vliegen naar
New York of Los Angeles
en stappen daar in onze
bussen met Nederlandse
reisleiding, voor rondreizen
die als „American
Highlights" en „Glorious
West" in ons programma
staan en circa drie weken
in beslag nemen".
Loflied
Veel reisorganisatoren
weten niet goed raad met
de classificatie van hun
cars. Zij zingen vanouds
een loflied op de
gemoedelijkheid van dit
4 - - -
Oostenrijk is vanouds de favoriete bestemming voor busreizigers als relatief goedkoop land met overweldigend na
tuurschoon en het soort gemoedelijkheid in kleine hotels, dat vreemdelingen op hun gemak stelt
