Internationaal Hof komt
poedig met uitspraak
it
i£
President Liberia bemiddelaar
op Rhodesië-conferentie in Londen
Oliestopzetting voor Italië rampzalig
Giftige
wonderrijst
aar
ambodja
Sprong
van
24 meter
erL
UITENLAND
LEIDSE COURANT
fS VRAGEN OM SNELLE „VOORLOPIGE MAATREGELEN"
1 i
(Van een onzer verslaggevers)
HAAG De stoelen achter
i tafel met de bordjes „Islamic
of Iran" en „Republique
d'Iran" in de de Grote
van het Vredespaleis in
Haag bleven gistermiddag
toen het Internationale
van Justitie er een hoorzit-
hield over de bezetting van
kaanse ambassade in Te-
Het wegblijven van een
vertegenwoordiger weer
de Amerikaanse afvaardi-
er niet van, het Hof uitdruk
te verzoeken om Iran te ge-
de gijzelaars in de ambas-
vrij te laten. Na het Ameri-
betoog te hebben aan
sloot de voorzitter van het
sir Humphrey Waldock, de
met de mededeling, dat de
rechters op zeer korte ter-
tot een uitspraak zullen ko-
Tiidens de hoorzitting werden in feite vier
zaken aan de orde gesteld. Zo was er op
de eerste plaats de vraag, of het Internati
onale Gerechtshof in de zaak bevoegd is.
Verder rees de vraag of het Hof, ook wan
neer over het al dan niet bevoegd zijn nog
geen zekerheid bestaat, tot „voorlopige
maatregelen" mag overgaan. De VS ver
staan onder deze maatregelen de opdracht
tot vrijlating van de gijzelaars, hoewel
men weet, dat de geestelijke leider Kho-
meiny niet op deze uitspraak in zal gaan,
zolang de sjah niet aan Iran wordt uitgele
verd. Daarnaast brachten de Amerikaanse
vertegenwoordigers zowel de „voorlopige
maatregelen" die op zeer korte termijn
genomen moeten worden als een defi
nitieve veroordeling van Iran ter sprake.
Bij het begin van de zitting werd een tele
gram van de Iraanse minister van buiten
landse zaken Ghotbzadeh aan het Hof
voorgelezen. Hierin stond, dat Iran de be
voegdheid van het Hof niet erkent en de
zaak „niet in behandeling kan en mag
worden genomen". Volgens Iran gaat het
„slechts om een marginaal een tweede
rangs aspect van de hele problematiek",
waartoe onder meer de jarenlange „voort
durende bemoeienis van de VS met de in-
Amerikaanse marinier William Gallegos. een van de gegijzelden op de Amerikaanse
ibassade in Teheran, heeft gisteren in een vraaggesprek voor de Amerikaanse tv ge-
jd dat hij met naar hij schatte 29 anderen wordt vastgehouden in de ambassa-
maar niet weet waar de andere 21 Amerikanen zijn. Hij zei dat hij goed behandeld
irdt, maar dat de gevangenen niet met elkaar mogen spreken.
terne aangelegenheden van Iran en de
schaamteloze uitbuiting van het volk"
deel uitmaken.
Roberts B. Owen, juridisch adviseur van
het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken, en minister van justitie Be
njamin Civiletti, de woordvoerders van de
VS, poogden aan de hand van bepalingen
in een drietal internationale Conventies
inzake buitenlandse diplomatieke verte
genwoordigingen (die ook door Iran zijn
ondertekend) en het Amerikaans-Iraanse
vriendschapsverdrag te verklaren, waar
om het Hof, volgens de Amerikaanse re
gering, juist wél in de zaak bevoegd is. Zij
betwisten verder het „marginale" karak
ter van de zaak. Zij wezen daarbij op de
mening van secretaris-generaal Waldheim
van de Verenigde Naties, dat de bezetting
in Teheran „een ernstige bedreiging is
voor de internationale vrede".
De Amerikanen gaven vervolgens een
kort overzicht van de gebeurtenissen, tot
op heden, in Teheran en de gevolgen
daarvan. Zo schetse Roberts Owen de po
gingen die de VS in het werk hebben ge
steld om onderhandelingen met de rege
ring in Teheran te beginnen en de afwij
zende reacties van Teheran op die Ameri
kaanse voorstellen. In dit verband noem
de hij ook de weigering van Iran verle
den week om een vertegenwoordiger
naar de zitting van de Veiligheidsraad te
sturen. Owen hield het Hof verder voor
dat wanneer er nu niet wordt opgetreden,
andere landen of individuen het voor
beeld van Iran zouden kunnen volgen. Hij
zei, dat het Internationale Hof van Justi
tie de komende dagen de meest dramati
sche mogelijkheid uit zijn bestaan heeft,
om de waarde van de internationale rech
tsregels te bevestigen.
Roberts Owen herhaalde vervolgens nog
maals het verzoek van de Verenigde Sta
ten aan het Hof, om snelle „voorlopige
maatregelen". Zowel hij als Civiletti dron
gen bij de rechters aan op het „zo snel mo
gelijk nemen van stappen, om aan deze
barbaarse activiteit en flagrante en voort
durende schending van internationale
normen een einde te maken en mensenle
vens te redden". Daarna verwoordde hij
nog een aantal eisen van de VS, die echter
pas verder ter sprake zullen komen, wan-
DINSDAG 11 DECEMBER 1979 PAGINA 11
Khomeiny:
wij zijn niet
bang voor
boycot VS
neer het Hof zich in een definitief vonnis
over de grond van de hele problematiek
uitspreekt. Deze eisen hebben onder meer
betrekking op het verzoek van de VS aan
het Internationale Hof van Justitie, te
verklaren dat de Iraanse regering, door
het tolereren van de bezetting van de am
bassade, een aantal bepalingen van inter
nationale conventies heeft gebroken. De
andere eisen betreffen de ook in de
„voorlopige maatregelen" verlangde
vrijlating van de gijzèlaars, de belofte van
een vrije terugkeer van het ambassade
personeel naar de VS, de teruggave van
het gebouw, de rechterlijke vervolging
van de bezetters en de betaling, door Iran
aan de VS, van een nader te bepalen scha
deloosstelling.
Aan het eind van het betoog van de Ame
rikaanse vertegenwoordigers wilden en
kele rechters opheldering over een aantal
zaken. Zo wilde rechter Hermann Mosier
uit West-Duitsland nadere gegevens heb
ben over de personen, die door de VS
worden omschreven als „alle andere func
tionarissen van de Verenigde Staten". Op
deze en nog wat andere vragen zal Ameri
ka morgenochtend schriftelijk antwoord
geven, waarna het Hof op korte termijn
uitspraak zal doen.
De voormalige staatssecretaris van buiten
landse zaken mr. Ph. Kooijmans, momen
teel hoogleraar volkenrecht aan de Leidse
universiteit, verklaarde desgevraagd te
verwachten, dat het Hof Iran middels de
„voorlopige maatregelen" zal gelasten de
gijzelaars vrij te laten. Wanneer Teheran
daar niet op reageert zullen, volgens de
heer Kooijmans, de VS de zaak weer in de
Veiligheidsraad brengen en er daar na
drukkelijk op wijzen, dat ook het Hof in
Den Haag vindt, dat de gijzelaars moeten
worden vrijgelaten. Algemeen wordt ech
ter verwacht, dat de Veiligheidsraad in
dat geval niet tot sancties tegen Iran zal
besluiten.
Prof. Kooijmans zou het betreuren, wan
neer de zaak deze wending neemt, temeer
omdat in de VS de roep om desnoods
militair ingrijpen sterker zal worden,
naarmate de oplossing langer op zich laat
wachten. De ex-staatssecretaris verwacht
echter, dat de behandeling van de zaak in
de Veiligheidsraad de hierboven geschet
ste afloop krijgt en de kansen op een in
grijpen van de VS daardoor zullen stijgen.
Hij is daarom van mening, dat „de Veilig
heidsraad zich goed moet realiseren, dat
zij in het leven is geroepen om het eigen-
rechtertje-spelen te voorkomen" en dus
niet, om dit soort ontwikkelingen te be
vorderen.
PARIJS/LONDEN Ter
wijl de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken
Vance en andere Ameri
kaanse regeringsvertegen
woordigers in Europa probe
ren steun te krijgen voor
economische maatregelen te
gen Iran, heeft ayatollah
Khomeiny fel uitgehaald te^
gen president Carter. „Wij
zijn niet bang voor economi
sche blokkades. Amerika
moest Carter van het politie
ke toneel laten verdwijnen.
Hij is een slechte president
voor Amerika, hij heeft zijn
land in de wereld vernederd.
Hij heeft de moslims tegen
Amerika opgezet en zijn
land verraden".
Vance heeft gisteren in Lon
den onbeperkte steun van de
Britten toegezegd gekregen
voor de Amerikaanse pogin-'
gen de gijzelaars vrij te krij
gen. Daarna sprak Vance in
Parijs met Franse en Japanse
vertegenwoordigers, waarbij
hij zijn Japanse collega Okita
een dubbelzinnige houding te
genover Iran verweet. Japan
zou voor de VS bestemde
Iraanse olie kopen op de vrije
markt in Rotterdam en Iran
financiële adviezen en techni
sche hulp geven om het land
te helpen de problemen die
ontstaan zijn door de bevrie
zing van de Iraanse tegoeden
in de VS gedeeltelijk op te los
sen. Men verwacht dat Japan
deze activiteiten nu zal stop
zetten.
Vier CDA-kamerleden hebben
in schriftelijke vragen aan mi
nister Van der Klaauw gepleit
voor solidariteit met de VS en
aanbevolen dat Nederland in
EG-verband stappen onder
neemt om te voorkomen dat
voor Amerika bestemde Iraan
se olie op de vrije markt door
de lidstaten wordt aangekocht
MANILLA De
Verenigde Naties
zullen 620 ton
„wonderrijst"-za-
den naar Cam
bodja zenden ten
einde te voorko
men dat de voed
selsituatie in dat
land nog nijpen
der wordt. Een
probleem is even
wel, dat deze za
den giftig zijn ge
maakt om deze
immuun te ma
ken voor parasie
ten.
b rijstaren, die uit deze zaden groeien zijn evenwel niet giftig,
aar gevreesd wordt, dat de hongerende bevolking in de verlei-
mg komt om de zaden te consumeren. Zodoende is een scherp
lezicht op het gebruik van deze zaden van levensbelang.
I de jaren zestig zijn vele mensen in het Midden-Oosten om het
wen gekomen toen giftig gemaakte graanzaden uit Mexico tot
leel werden vermalen en in de consumptie kwamen.
juiste toepassing van de rijstzaden, IR-36 genaamd, kan de
pzet worden van een goed programma. Dit is ook van groot
lang omdat verwacht wordt dat de rijstoogst dit jaar erg klein
Js „wonderrijst" werd in de jaren zestig ontwikkeld door dr
fcrman Borlaug, die daarvoor de Nobelprijs ontvihg.
IERIKAANSE PRESIDENTIELE COMMISSIE:
Rnnen twintig jaar een
wereldwijde hongersnood
ASHINGTON Volgens het rapport van een Ameri-
ec lanse presidentiële commissie, die een onderzoek heeft in-
steld naar de honger in de wereld, kan zich binnen 20 jaar
n zeer grote hongersnood voordoen, die voor nog. grotere
oblemen zal zorgen dan de huidige energiecrisis.
het rapport blijkt dat de honger in de wereld, ondanks drie
htereenvolgende goede oogsten, nog steeds groeit. Zo lijdt een
de acht mensen aan ondervoeding. „Ernstig genoeg om zijn
ven te verkorten, de fysieke groei aan te tasten en de mentale
gaafdheid af te stompen", aldus de commissie. In het rapport
Ajj )rdt aangedrongen op een verdubbeling van de Amerikaanse
■jf* twikkelingshulp binnen enkele jaren. Tot slot wordt de Ame-
«aanse regering gevraagd de uitroeiiing van de honger tot „de
imtrete doestelling" te maken van de betrekkingen met arme
neelden-
knf„'sraël vraagt naar wapen-
rs. k
a9ng! ;Verantie aan Egypte
Yi
H2:
7.1
JRUZALEM Israël ver-
ngt nadere bijzonderheden
'er een mogelijke Ameri-
aanse wapenleverantie aan
lypte. Bovendien wil het we-
n waarom het niet vantevo-
n op de hoogte is gesteld, zo
jbben regeringsfunctionaris-
in Jeruzalem gisteren la-
weten.
Zondag werd in de Ameri
kaanse pers gemeld dat de
Verenigde Staten van plan
zouden zijn Egypte voor 3.5
miljard dollar aan wapens te
leveren. De leverantie zou on
der meer 900 tanks van het
type M-60 en 80 gevechtsvlieg
tuigen van het type F-16 om
vatten.
loden bij betoging in
S^an Salvador
AN SALVADOR In San ars" van naar schatting
a vador, de hoofdstad van El 10.000 vrouwen. Volgens oog-
alvador, zijn gisteren gewa- getuigen vielen er zeker zeven
jïw^nde linkse jongeren met be- doden. Van dit aantal kon bij
tinebommen en stokken in- de politie noch bij het Rode
•gaan tegen een „vredps- Kruis bevestiging worden ver
kregen.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Een nieuwe bemidde
laar probeert de Rhodesië-conferen
tie, die weer hopeloos vastzit, op
nieuw op gang te krijgen. Toen de
Liberiaanse president dr. William
Tolbert gisteren in Londen aan
kwam voor een officieel bezoek aan
Groot-Brittannië, begaf hij zich op
een drafje naar het hotel van de he-
De Londense Rhodesië-conferentie is
aan zijn veertiende week begonnen,
terwijl de onderhandelingen zijn vast
gelopen op het probleem van de wa
penstilstand in Zimbabwe-Rhodesië.
Door de Britten wordt veel betekenis
gehecht aan het bezoek van president
Tolbert van Liberia, omdat hij momen
teel voorzitter is van de Organisatie
van Afrikaanse Eenheid. Zijn gesprek
met Nkomo en Mugabe, voor hij zich
naar Downing Street 10 begaf om daar
te overleggen met de Britse premier
Thatcher en haar minister van buiten
landse zaken Lord Carrington, nam ge
ruime tijd in beslag. Het leverde echter
geen onmiddellijke resultaten op.
Voor vandaag is het onmogelijk geble
ken, een plenaire zitting van de confe
rentie te houden. Het Patriottisch
Front weigert verder te praten, zo lang
de Britten er niet toe besluiten de troe
pen van Salisbury en de guerilla's van
Nkomo en Mugabe op dezelfde manier
op te vangen en te ontwapenen. Uit
protest tegen de Britse voorstellen
houdt het Front de getalsterkte van
zijn krijgers geheim. Door de hele gang
van zaken zijn ook de plannen van
Lord Carrington, om Lord Soames op
korte termijn als goeverneur naar Sa
lisbury te sturen, in de war geraakt.
re sprong van on
geveer 24 meter
over de Biackwa-
ter-rivier in Mal-
don (GB) maakte
stuntman EcfaSe
Kidd. Eddy Kidd
debuteert hiermee
in de komische
film "Heavy Me
tal". Na deze
prestatie mocht hij
een welverdiend
drankje in ont
vangst nemen.
(Van onze correspondent
Piet Tummers)
ROME De stopzetting van de olie
leveranties door Saoedi-Arabië
dreigt voor Italië rampzalig te wor
den. Verwacht wordt, dat de benzine
prijs nog voor Kerstmis zal stijgen
tot 700 a 800 lire 1,75 tot 2.-) per
liter. Stookolie, waarmee ongeveer
de helft der Italiaanse woningen
wordt verwarmd, wordt eveneens
duurder. Er wordt al gesproken over
benzinedistributie, omdat tekorten
worden gevreesd in het vroege voor
jaar van 1980.
Saoedi-Arabië heeft, zoals gemeld, de
levering van ruwe olie tegen de relatief
lage prijs van 24 dollar per barrel gedu
rende 22 jaar stopgezet, nadat bekend
was geworden dat er via Zwitserse ban
ken voor 120 miljoen dollar aan steek
penningen werd betaald aan de schim
mige Panamese maatschappij Sophilau.
Op last van de Italiaanse regering
wordt thans onderzocht, in hoeverre
Italiaanse kopstukken hiervan hebben
geprofiteerd. Hangende dit onderzoek
is de directeur van de staatsoliemaat-
schapij ENI, Georgio Mazzanti, ge
schorst.
Voor een deel van zijn olievoorziening
is Italië thans aangewezen op de vanuit
Rotterdam beheerste vrije markt. De
prijzen op de vrije markt liggen aan
zienlijk hoger dan die, welke bedongen
was door de ENI.
Italië houdt rekening met een terugslag
op zijn industriële export, doordat de
hogere brandstofprijzen een ongunstige
uitwerking hebben op de eindprijzen.
Vooral de Italiaanse autoindustrie kan
hiervan de dupe worden. Deze bedrijfs--
tak ondervindt al jaren ernstige con
currentie van Frankrijk, West-Duits
land ën Japan. Hadden de Italianen
twaalf jaar geleden nog een marktaan
deel van twintig procent op de Europe
se automarkt, thans is dit getal terugge
lopen tot veertien procent, voor een be
langrijk deel als gevolg van een gerin
gere productiviteit.
Eerste ronde gesprek
Sovjet-Unie
en China beëindigd
MOSKOU De Sovjet-Unie
en China hebben gistera
vond de eerste ronde van be
sprekingen over de normali
sering van de betrekkingen
beëindigd. De Chinese dele
gatie is na anderhalve
maand onderhandelen naar
Peking teruggekeerd.
De besprekingen zullen ver
moedelijk begin volgend jaar
worden hervat en in april 1980
wordt, zo is de verwachting,
een verklaring ondertekend,
waarin de grondregels voor de
normalisering van de betrek
kingen zullen zijn vastgelegd.
Dissidenten
in Moskou
opgepakt
MOSKOU Enkele tiental
len dissidenten hebben giste
ren bij het Poesjkin-monu-
ment in de binnenstad van
Moskou een zwijgende beto
ging gehouden ter gelegenheid
van de „dag van de mensen
rechten".
Er was veel politie op de been,
die nieuwsgierigen tot doorlo
pen maande. Tenminste 15
mensen werden opgepakt.
De Moskouse „Helsinki"-groep
heeft bekendgemaakt, dat in
het hele land 502 mensen de
oproep hebben getekend, die
de groep vorig jaar over de
rechten van de mens heeft ge
publiceerd.
Koffieuitvoer
in Brazilië
stilgelegd
RIO DE JANEIRO Brazilië
heeft gisteren de uitvoer van
koffie voor onbepaalde tijd
stilgelegd.
Van officiële zijde is voor deze
maatregel geen reden opgege
ven, maar volgens goed inge
lichte bronnen is hiertoe beslo
ten om de gevolgen te kunnen
bestuderen van de waardever
mindering van de Braziliaanse
munteenheid, de cruzeiro, die
met ingang van gisteren m'et
30 procent is gedevalueerd.
Zuid-Afrika
verzacht kleine
apartheid
PRETORIA De Zuidafri-
kaanse regering heeft besloten,
een reeks openbare instellin
gen in beginsel open te stellen
voor alle bevolkingsgroepen
ten einde het apartheidsbeleid
enigszins te verzachten. De
maatregel geldt voor o.a. bibli
otheken, particuliere zieken
huizen, theaters, circussen,
restaurants en openbare bij
eenkomsten.
Naast de lege stoelen voor de thuisgebleven Iraanse delegatie het
spreekgestoelte met de Amerikaanse minister Civiletti.