Hebt u uw
spaarpremie van de overheid
al aangevraagd?
«Val kabinet over kernwapens onvermijdelijk geworden
Film doet discussie over
doodstraf weer oplaaien
De Zilvervloot.
Spaareffecten.
'OLITIEKE UITWEGEN VOOR KABINET EN KAMER GEBLOKKEERD
Sparen heeft zin
voor het
hele gezin!
INNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURAN
ZATERDAG 8 DECEMBER 1979
risissfcer
'elen hadden er al da-
>nlang naar uitgeke-
>n: naar het debat van
tnderdag over de
A VO-plannen tot aan-
aak van nieuwe kern-
apens. Eindelijk zou
<t in de Kamer weer
>ns „lekker spannend"
orden. Welnu, de lief-
■bbers van een crisiss-
ertje zijn ruim aan
in trekken gekomen,
p dit moment zindert
■t debat van donder-
ig nog na in het Cats-
iis, waar het kabinet
ertsachtig vergadert
'er het standpunt dat
)lgende week in het
AVO-topberaad te
vssel moet worden
genomen. En daar
ijlt het niet bij. We
\llen er nog meer van
)ren.
lat is dat nou, zo'n cri-
isfeer? Hoe voelt dat
Waar uit zich dat
in? We zullei ons best
doen, in kct bestek
daarvan een indruk te
geven.
Het begon alop woens
dag, toen in en balori
ge bui enig collega-
journalisten op een
groot meedelingen
bord in één Ier perska
mers van iet parle
mentsgebouw een bizar
„crisis-draaibek" had
den neergealkt. Dat
zag er als vigt uit:
Donderdag: 12.00 Aan
vang debat
22.00 kabinescrisis
22.30 Alinistr Scholten
springt in Hf vijver
Vrijdag: 8.3 Van Agt
naar Soestdk
9.15 Van A,t naar Eu-
f2.30 Staatsreep Luns
verijdeld
16.00 Near land in
Warschau-Fict
18.00 EersteSS-20 raket
in Nederlanl opgesteld.
Crisissfeer
De werkelijkheid is
gans anders. Bij het be
gin van het kernwapen
debat ademt het Ka
mergebouw nog een ze
kere rust uit. Aan de
gespannen gezichten
van tientallen Kamerle
den is echter al wel te
merken dat het niet om
een spelletje ganzebor-
den gaat. Na het eerste
antwoord van Scholten,
waarin hij op dramati
sche wijze een motie
van PvdA en D'66 naar
de prullenbak verwijst,
wordt het toch echt me
nens. Er wordt ge
schorst voor intern be
raad van de fracties.
Overal in het gebouw
struikel je over groepjes
driftig discussiërende
en speculerende journa
listen, fractiemedewer
kers, personeelsleden
en andere Kamerbewo
ners. Hier en daar ver
schijnt alweer een Ka
merlid in de wandel
gangen. Langzaam lek
ken er gegevens over
de opstelling der diver
se fracties uit. Geruch
ten duiken op, worden
schouderophalend aan
gehoord of juist smaak
voller doorverteld.
De Kamer krijgt weer
het woord. Ook het
CDA dient een motie
in. Opnieuw schorsing.
Nu wordt het echt
spannend. Strakke ge
zichten bij het CDA.
Nauwelijks iemand aan
spreekbaar. CD A-er
Pam Cornelissen arri
veert na een dodemans-
rit uit Parijs in het Ka
mergebouw. Het ge
rucht gaat nu zelfs dat
het CDA met het oog op
de ongetwijfeld span
nende stemmingen,
zelfs zijn met hernia te
bed liggend fractielid
Ben Hennekam uit Bre
da naar Den Haag wil
laten transporteren. La
ter blijkt dat dit plan
inderdaad heeft be
staan, maar dat het als
„te dol" is verworpen.
Bovendien had die ene
stem toch niets uitge
maakt.
Weer de ministers aan
het woord. Weer een
schorsing. De VVD
heeft geen behoefte
meer aan beraad. Ter
wijl PvdA, CDA en
D'66 koortsachtig bijeen
zitten, trekt een groep
liberalen in het Kamer-
restaurant een paar
flessen wijn open.
Crisissfeer
Toch wordt er ondanks
of misschien wel dank
zij de spanning tijdens
het debat ook af en toe
bevrijdend gelachen.
PSP-er Fred van der
Spek tegen Van der
Klaauw: „Het is toch al
lemaal wat mistig rond
die reisjes van Van Agt
naar zijn collega's. Hij
vliegt maar rond door
Europa en morgen weer
naar Washington. Heeft
u nog wel contact met
hem? Waar is-tie mo
menteel eigenlijk?".
Van der Klaauw, direct
in z'n microfoon dui
kend: „Hij is zojuist ge
land in Londen". Van
der Spek: „Zo zo, ik
wou dat de minister ons
altijd zo supersnel op de
hoogte bracht van het
wereldgebeuren
Terwijl Van der Spek
spreekt, stroomt het in
middels donker gewor
den Binnenhof bar
stensvol met 2000 vrou
wen uit alle windstre
ken, die op indrukwek
kende wijze, met fak
kels in de hand demon
streren tegen de kern-
wapenwedloop.
Inmiddels gonst het
door de wandelgangen
dat 10 CDA-ers de op
positiemotie zullen steu
nen, waardoor die zal
worden aangenomen.
De namen zijn tot in
elke uithoek te horen.
Nerveuze stemming in
de perskamers. De och
tendkranten moeten
over een paar uur al
van de persen. Alle te
lefooncellen bezet. „Hoe
zal het kabinet reage
ren Weddenschappen
worden afgesloten: een
fles cognac als het kabi
net het Kerstreces
haalt. Even naar Den
Haag Vandaag kijken.
Gelach om de opmer
king van Ton Planken:
Van Agt vliegt niet
met een Fokkervlieg
tuig maar met een Con
corde naar Washington.
Het gaat dan ook om
hogere politiek".
Nog even en er wordt
gestemd. De publieke
tribunes zijn afgeladen.
In de vergaderzaal
schieten fotografen het
ene sfeerplaatje na het
andere. Een zeer zorge
lijk kijkende Lubbers in
gesprek met Jan Ter-
louw, een mokkend
rondlopende Rietkerk,
Den Uyl breed geba
rend naar CD A-er
Frinking. Hoofdelijke
stemming. Doodse stilte.
De voorspelde tien
CDA-ers gaan mee met
de oppositiemotie.
Voorzitter Dolman mag
nog even hard en snel
hameren om een spon
taan applaus van een
aantal toeschouwers te
smoren. Scholten en
Van der Klaauw zitten,
duidelijk aangeslagen,
met rode hoofden ach
ter de regeringstafel.
Het kabinet zal zich
zaterdag beraden". De
laatste hamerklap. Het
is gelukkig niet koud
buiten.
Sint
Bij al die crisissfeer zou
je haast vergeten dat de
Goedheiligman deze
week ook nog een jaar
tje ouder is geworden
Dat heugelijke feit
placht tijdens het kabi
net- Den Uyl op gepaste
wijze ook in de Tweede
Kamer gevierd te wor
den, compleet met een
echte Sinterklaas die de
dames en heren volks
vertegenwoordigers op
zijn knie nam en de les
las. Helaas, het Kamer
lid dat voor Sint speel
de, Jacob Vellenga,
heeft zijn PvdA-zetel
verlaten en niemand
voelde zich kennelijk
geroepen, hem als Sin
terklaas op te volgen.
Dit jaar dus weer geen
scherts en luim, helaas,
maar gelukkig is voor
zitter Dolman er nog.
Sinds hij de voorzitters
hamer hanteert is dui
delijk geworden dat
poëzie hem na aan het
hart ligt en dat bleek
ook op 5 december. Op
de valreep trachtte men
in de Kamer vlak voor
sluitingstijd nog met
een grote omhaal van
woorden tot nut van het
algemeen wat mazen in
de inkomstenbelasting
te dichten. Om 16.00
uur mocht iedereen
naar huis om de pakjes
te gaan openen en te
kijken wat er in de
schoen bij de kachel zat.
Zuchtend hoorden de
volhouders de woorden
stroom van de financië
le specialisten aan, tot
dat Dick Dolman de
verlossende woorden
sprak, geheel in de hem
en ook Sinterklaas zo
geliefde stijl:
„Dan verzoek ik nu
niet meer te zeuren
Ik stel voor het verslag
goed te keuren
van de vorige vergade
ring
vol verwachting van de
nadering
van de avond voor klei
nen en groten
de vergadering is GE
SLOTEN."
lEN HAAG Vandaag zitten ii het
atshuis vijftien heren en één dare in
imbere stemming bijeen. Op tafe ligt
:n uitspraak van de meerderheicvan
Tweede Kamer, waarin staat dt de
ederlandse regering aanstande
oensdag tijdens het NAVO-topbraad
l Brussel niet akkoord mag gaai met
:n besluit tot produktie en opsttling
1 West-Europa van nieuwe kernaket-
:n, ter vervanging van veroudere ty-
es. Eerst moet, volgens de teks van
motie, „getracht worden een nuleai-
bewapeningsrace in Europa te/oor-
omen door het op zo kort moglijke
irmijn beginnen van onderhanlelin-
en terzake met de Sovjet-Unie".
[et kabinet-Van Agt maakt, elf lagen
zijn tweede verjaardag, een crisis
oor zoals het die nog niet eerdei heeft
leegemaakt. Voor het eerst is ep en ge
ronde reden, ernstig te twijfelen an het
oortbestaan van de regeringsploe. Aan
•n kabinetscrisis is in theorie niï meer
ontsnappen. Het leven van het abinet
an nog een aantal dagen gerekt \orden,
laar veel langer zal het niet dusn eer
et de geest geeft.
OLITIEKE MOED
feet politieke wegenstelsel ligt opgbroken
en afgesloten. Voor het kabinetlijkt er
Rauwelijks meer een uitweg te bdenken
om aan een spoedige val te ontkmen en
voor de 10 CDA-leden die naar ec en ge
lveten de motie van PvdA en 166 aan
een meerderheid hielpen is er, 'ederom
Elf dagen voor de tweede ver
jaardag van het kabinet Van
Agt lijkt een serieuze crisis niet
meer te verijdelen
theoretisch gesproken, geen weg meer te
rug.
In de eerste plaats overheerst op dit mo
ment de vraag: Welk standpunt moet het
kabinet „nu op de NAVO-vergadering
gaan innemen? Het strekt Van Agt, Van
der Klaauw en Scholten tot eer dat zij
zich, tegen de eigen opvatting in, zo heb
ben uitgesloofd om de NAVO-partners
over te halen naar het CDA-,,vertrek
punt": een besluit nemen tot beperkte
produktie van de nieuwe Pershing 2- en
Tomahawk-raketten, daarna met het
Warschau-Pact gaan onderhandelen over
wederzijdse vermindering van kernwa
pens en pas als die onderhandelingen bin
nen twee jaar geen succes opleveren, als
nog besluiten de nieuwe raketten op
Westeuropees grondgebied te stationeren.
Het getuigt zonder meer van politieke
moed dat Van Agt, wetend dat de kans op
succes minimaal zou zijn, de afgelopen
week nog in gesprekken met zijn Italiaan
se, Belgische en Engelse ambtgenoten en
zelfs met president Carter heeft gepro
beerd begrip voor het CDA-standpunt te
kweken. Zijn missies waren inderdaad te
vergeefs. Geen zinnig mens heeft ooit an
ders gedacht, zeker niet na de reacties die
minister Scholten enkele weken geleden
in de vergadering van NAVO-defensiemi-
nisters te Den Haag heeft ontvangen.
Het kabinet wilde echter tonen tot op het
laatste moment bereid te zijn, zich voor
een gescheiden produktie- en plaatsing
sbeslissing sterk te maken. Dat zou zeker
indruk maken op het CDA en het zou te
vens in CDA-gelederen tot meer begrip
leiden voor een eventuele uiteindelijke
kabinetsbeslissing om toch maar met een
algeheel moderniseringsbesluit akkoord te
gaan.
Het Kamerdebat van afgelopen donder
dag gooide het hele draaiboek in de war.
Voor tien CDA-ers, waarvan negen af
komstig uit de ARP en één uit de KVP
was de gewetensmaat vol. Te lang al had
den zij zich tegen hun principes in, maar
om wille van de eenheid in de fractie,
neergelegd bij de CDA-vertrekpunten. De
oppositionele motie dwong hen ertoe, te
kiezen voor wat zij werkelijk voorstaan.
Voor negen van de tien moet de ARP-
partijraad van afgelopen zaterdag in Ede
al voor een extra geladenheid hebben ge
zorgd, hoewel dit misschien minder geldt
voor atoompacifist Hans de Boer. Voor
KVP-er Stef Dijkman, een der voormalige
loyalisten, wiens kernwapen-standpunt
lange tijd onzeker was, hebben kennelijk
de impulsen uit Ede deze week definitief
de doorslag gegeven. Uitgerekend in het
ARP-partijblad „Nederlandse Gedachten"
kondigde hij zich eergisteren ook als dissi
dent aan.
WONDER?
Voor het kabinet lijken er op dit moment
slechts drie keuzemogelijkheden, die ech
ter zoals de zaken er nu voorstaan alle
drie tot een definitieve kabinetscrisis zul
len leiden. Een besluit om de nu aangeno
men motie in Brussel uit te voeren is in
ieder geval al onaanvaardbaar voor de
VVD en waarschijnlijk ook voor de meer
derheid van de CDA-ministers. Het kabi
net klapt dan vandaag intern al in elkaar.
Een beslissing om mee te gaan met het
NAVO-standpunt dat er nu tot produktie
en stationering van nieuwe kernwapens
moet worden besloten, zal onmiddellijk
tot een motie van wantrouwen van de op
positie leiden. De tien dissidente CDA-ers
kunnen hun steun daaraan niet onthou
den, anders zouden ze hun standpunt van
afgelopen donderdag op grove wijze ver
loochenen. Tenslotte: een kabinetsbesluit
om toch nog aan de vertrekpunten van
het CDA vast te houden en in Brussel te
laten aantekenen dat Nederland niet ak
koord gaat met een stationeringsbeslis-
sing, zal eveneens tot een motie van wan
trouwen leiden met hetzelfde resultaat als
hiervoor genoemd. Tenzij...., tenzij er nog
een wonder gebeurt, het wonder bijvoor
beeld van een NAVO-besluit tot uitstel
van de moderniseringsafspraak op voor
stel van Nederland, Denemarken en
Noorwegen en misschien ook wel België.
Het klinkt te miraculeus om bewaarheid
te kunnen worden, maar we moeten nooit
iets voor totaal onmogelijk houden. En an
ders mag Van Agt volgende week voor de
laatste maal roepen dat zijn kabinet voor
de duvel niet bang is.
DICK VAN RIETSCHOTEN
FRANKRIJK I1NBAN VAN „DE RODE TRUI"
(Van onze Parijse correspon
dent)
PARIJS - Op 28 juli 1976
werd de 22-jarige Christian
Ranucci in Marseille ont
hoofd wegens ontvoering
van en moord op de negen
jarige Maria-Dolores Ram-
bla. Enige tijd daarna ver
scheen van de hand van de
bekende letterkundige Gil
les Perrault een boek, geti
teld „Le Pull-over Rouge'
(De Rode Trui), waarir
aan de hand van een serit
voorvallen en feiten word
aangetoond, dat er twijfe
over bestaat of Ranucci in
derdaad de moordenaa
van het meisje is geweesl
Vooral de politie wordt e
in het boek van beschul
digd, de gearresteerde jor
geman tot een bekenteni
te hebben gedwongen, hiei
mee gevolg gevend aan d
onder het volk levende ei
tot wraak, die in de per
weerklank vond. De ondei
zoeksrechter wordt in hc
boek verweten, dat hij 2
het ontlastende bewijsm?
teriaal over het hoofd za
hebben gezien, met nam
het feit dat een gevonda
rode trui (de ontvoerde
was in een rode trui g*
zien), Ranucci enkele m-
ten te groot was. In Frank
rijk is de discussie over e
doodstraf weer eens opg-
laaid.
Het boek van Perrault wed
door de cineast Michel Drah
verfilmd. Deze film is de2r
dagen in de Franse bioscopn
gaan draaien. Vóór het zovr
was, hadden de ouders vn
het slachtoffer geëist, dat le
film zou worden verbodn,
maar de rechtbank wees lit
verzoek van de hand. Zij is-
te echter wel, dat een vietal
scènes uit de film werd je-
haald, die beschouwd komen
worden als inbreuk maknd
op het privé-leven van het
slachtoffer en de outers.
Maar deze laatsten heiben
zich niet bij die beslising
neergelegd en gaan roort
met hun actie om de ilm he
lemaal verboden te krijgen.
Maar niet alleen de ouders,
ook de politie is kwaad. Zij is
verbolgen over de wijze,
waarop haar rol in de affaire
door Drach wordt uitgebeeld.
Een aantal burgemeesters
van gemeenten in de omge
ving van Marseille waar
de moord werd gepleegd is
er toe overgegaan de film te
verbieden, omdat deze in
hun steden „waar de herin
nering aan de weerzinwek
kende misdaad nog levendig
is", onlusten zou kunnen ver
oorzaken. De Nationale Unie
van Artistieke en Culturele
Beroepen heeft daartegen ge
protesteerd. „Vandaag een
film verbieden, betekent
morgen een krant verbieden
en daarna een boek; een
vreemde opvatting van de
mocratie", aldus de Unie.
Politieke rel
De hele zaak is echter ook op
een politieke rel uitgelopen.
Aan de ene zijde staan dege
nen, die een herziening eisen
van het proces dat Christian
Ranucci naar het schavot
heeft geleid. Onder hen be
vinden zich veel tegenstan
ders van de doodstraf en
mensen die menen, dat een
grondige hervorming van
justitie- en politie-apparaat
hard nodig is. Tegenover hen
staan de justitie, die zich aan
gevallen en belasterd voelt,
en de politie. Tijdens de zit
ting van het Hof van Appèl
verklaarde de Officier van
Justitie „verontwaardigd en
geschokt te zijn door de tallo
ze aanvallen op de institu
ties". Hij vond het „pijnlijk
en onduldbaar in deze film
de politie, de onderzoeks
rechter en de rechtbank ge
discrediteerd en gehoond te
zien". De leider van de socia
listische kamerfractie, Gas
ton Defferre, heeft op zijn
beurt gezegd dat de steden
waar de film „moeilijkheden
heeft", rechtse burgemeesters
hebben, die voorstander zijn
van het handhaven van de
doodstraf. Daar staat tegen
over, dat een functionaris
van de gemeente Marseille
een comité van steun voor
het gezin Rambla heeft opge
richt, waarbij zich al meer
dan duizend sympathisanten
hebben aangesloten.
Onschuldig
Michel Drach heeft al ver
klaard, dat hij niet van plan
was aan te tonen dat Christi
an Ranucci onschuldig was,
maar alleen, dat er rond
diens schuld twijfels bestaan
en bestonden. „Mijn film wil
de slordigheid van het onder
zoek aantonen en het feit dat
met zekere gegevens geen re
kening gehouden werd. En
alle bijzonderheden zijn au
thentiek", aldus Drach. In de
pers heeft de rel grote
weerklank gevonden. De
conservatieve, rechtse „Figa
ro" en de socialistische „Ma-
tin" kwamen tot het eenslui
dende oordeel, dat Michel
Drach de zaak heeft over
trokken. De socialistische
krant zei, dat de film „uiterst
onvolledig en verschrikkelijk
simplistisch" is. De commu
nistische krant „Humanité"
was het daarentegen volledig
met Drach eens, vond de film
„volkomen juist", zei dat er
in het proces beslissende fei
ten verwaarloosd zijn en dat
Ranucci bekende „onder
voorwaarden die niet be
paald vleiend voor de poltie
zijn". Het weekblad „Le
Point", tot slot, vond de film
nuttig in de campagne voor
het afschaffen van de dood
straf.
Opiniepeilingen hebben in
middels uitgewezen, dat het
overgrote deel van de Fran
sen voor handhaving van de
doodstraf is. Hierbij wordt
echter gelijk opgemerkt, dat
het moeilijk is zich een be
trouwbaar beeld van de o-
penbare mening te vormen,
omdat een peiling korte tijd
na een weerzinwekkende
misdaad een zeer hoog per
centage voorstanders van de
doodstraf oplevert en een
peiling in een kalme periode
een veel lagere.
Als u hebt meegedaan aan de Zilvervloot of
spaareffecten bezit, dan weet u ook dat u recht kunt
hebben op belastingvrije premie van de overheid.
Die u wèl zelf moet aanvragen
(d.w.z. 31 december op z'n laatst). Als u dat dit jaar al
gedaan hebt, hoeft u niet verder te lezen.
Anders: doen! Want 't gaat om geld waar u recht op hebt.
Als u meevaart op de Zilvervloot is
het in uw eigen belang om nü direct na te
kijken wanneer u daarmee bent begonnen.
Want was dat in 1970, dan hebt u
uiterlijk tot het eind van deze maand de tijd om
uw spaarpremie aan te vragen. U weet wel: die
10 procent (belastingvrij) overspaarbedrag-plus-
rente.
U moet de premie aanvragen bij de
instelling waar u hebt gespaard. Doe dat. Nü!
Natuurlijk, de Zilvervloot blijft varen.
Alle jongeren van 15 t/m 20 jaar kunnen
aanmonsteren. Vraag een folder aan bij
"De Zilvervloot", postbus 51,
2500 RR Den Haag.
Publikalie van het ministerie van Sociale Zaken.
Kijk even na of u in 1972 spaar
effecten kocht, want u kunt nog tot het
eind van deze maand spaarpremie daar
over aanvragen. U weet wel: de 35% spaar
premie (belastingvrij) over maximaal f 250,-
van het aankoopbedrag uit 1972.
Ook hier moet u de premie aanvragen
bij de instelling waar u hebt gespaard. Voor dit
jaar voorbij is!
Tussen haakjes: u kunt ieder jaar
opnieuwdeelnemen aan de spaareffectenregeling.
En nu een spaarpremie over f 500,- van de
gekochte spaareffecten verdienen.
Vraag de folder "Sparen in spaareffec
ten" aan bij postbus 51,2500 RR Den Haag.
