Rosalynn Carter tegenover Joan Kennedy
AAN
GLAMOUR
EN
AANZIEN
ZAL HET JE
ALS
FIRST LADY
NIET
ONTBREKEN,
MAAR...
Rosalynn heet
—bijna
onhoorbaar—
de
stalen
magnolia
ledereen
dacht
dat ook Joan
In Kennedy-
patroon
zou passen
Blunderende
Teddy
verspeelt
veel
sympathie
AMERIKANEN KUNNEN DOOR IRAN VIETNAM VERGETEN
(Van onze correspondent
Harold Jackson)
SHINGTON Naar voren, stil staan,
dje geven, flits. Naar voren, stil staan,
dje geven, flits. Voetje voor voetje
uifelen de grijs-blauwgespoelde matro-
voorbij. Het lijken er wel honderden,
ir Rosalynn Carter werkt zich er met
snelheid van éèn per 15 seconden
irheen. Een fotograaf van het Witte
legt de handdruk van de First Lady
voor het nageslacht. Elke fotoflits be-
int een seconde onsterfelijkheid voor
rrouw Doorsnee.
foto in kleur uiteraard wordt ont-
celd op het Witte Huis en gehuld in een
lijstje verstuurd. Jarenlang zal hij aan
muur prijken en als gewaardeerd erf-
van kind op kind worden doorgege-
Niemand heeft zich ooit de vraag ge-
d hoeveel dit de belastingbetaler kost.
eenden mensen vinden dat het hoort
r de entourage van het Witte Huis. Het
W pt hun de kans om heel eventjes boven
•yauwe massa uit te steken,
^presidentsvrouw moet dit ritueel jaar
iür uit ondergaan. Het neemt niet eens
lel tijd in beslag. De meeste First
jf's ontwikkelen een Olympisch aan-
ide snelheid. Ze kunnen zich er echter
ongestraft aan onttrekken; zeker hun
zou het veel schade berokkenen.
Hd Je een klein stadje in van 4500 vier
de kilometer met 220 miljoen inwoners
e hebt de Verenigde Staten. Je kunt
r beter niet aan al die metropolen
a Jken. De mensen wonen er wel, maar ze
in er niet. Vele stedelingen hebben
jeugd doorgebracht in plattelandsge
len en die kleinsteedse achtergrond
ien ze een levenlang met zich mee.
e grondwet van de Verenigde Staten
den maar weinig woorden gewijd aan
ederale Regering. De positie van de
ident wordt uitgebreid belicht, maar
Ingewikkelde federale bestuur wordt in
iel 11 met 51 woorden afgedaan. De
t van de Pilgrimfathers blijft doorle-
het hart van Amerika klopt tot op de
van vandaag in de staten, de provin-
en de steden.
elke vrouw wier man besluit zich kan-
lat te stellen voor de presidentsverkie-
pn, weet wat haar eventueel te wach-
staat. Aan glamour en aanzien zal het
Is First Lady niet ontbreken, maar je
vaak wensen dat je je voeten in een
|e met koud water kon houden. Soms
je met liefde de overheerlijke sorbet in
ipenhangende mond van die saaie am-
sadeur rammen en de Kiwani's uit Ar
ias onomstoten vertellen dat ze luilak
zijn om vervolgens weg te zinken in
leringen over een makkelijke stoel op
terras van een klein huisje ergens op
irairie. Maar een First Lady kan zich
niet permitteren. Ze moet er altijd fris
huiselijk uitzien en steeds rekening
'aagtlen met de afschuwelijke details - die
image bepalen. Haar jurk, haar ziek-
Het Witte Huis in Washington
tes, haar huwelijksleven en haar depres
sies, alles is gemeengoed. Van een privé-
leven is geen sprake meer.
Alle presidentskandidaten voor de verkie
zingen van I980 zijn getrouwd, behalve
gouverneur Jerry Brown uit Californië. (De
mogelijkheid van een ongetrouwde First
Lady is onderwerp van gesprek bij de jet
set in Washington, maar Browns vriendin
Linda Ronstadt heeft zich de laatste tijd
nogal op de achtergrond gehouden). De
meeste vrouwen zijn echter, net als hun
eega's, nog onbekende grootheden. Al
leen Rosalynn Carter en Joan Kennedy
zijn buiten hun eigen kring bekend.
Het vertwijfelde gezicht van Joan Kennedy
toen ze de verslaggevers in Boston vertel
de dat ze de kandidatuur van haar man
steunde en al het vereiste zou doen, is een
beeld dat nog lang zal blijven hangen. Die
paar zinnetjes beschreven haar hele leven.
Een fel contrast vormt de geharnaste
dame die de laatste maanden van hot naar
haar is gevlogen om steun te winnen voor
Jimmy Carter. De bedienden van het Witte
Huis noemen Rosalynn ofschoon niet al
te hoorbaar de stalen magnolia. Haar
langzame manier van spreken verraadt
haar zuidelijke afkomst, maar wekt ten on
rechte de indruk dat ze een slome vrouw
is. Een ieder die met haar te maken heeft
gehad, is binnen 10 seconden van het te
gendeel overtuigd.
Eenmaal per week staat er op de agenda
van het Witte Huis „Lunch met Rosalynn
Carter", 's Werelds beroemdste man
heeft deze lunch niet op zijn agenda staan
omdat hij anders zijn eega helemaal niet
meer zou zien. De lunch Is een belangrijk
onderdeel van zijn regering. Jimmy Carter
houdt zich er stipt aan, omdat het hem de
kans biedt van gedachten te wisselen met
één van zijn voornaamste politieke advi
seurs.
Ook Teddy Kennedy moet van tevoren
met zijn vrouw een afspraak maken voor
een gezamenlijke lunch, maar hun wegen
kruisen elkaar zo zelden dat het gewoon
de eenvoudigste manier is om elkaar weer
eens te zien. Hij woont aan de rand van
Washington, terwijl Joan een flat heeft in
Boston. Achttien maanden geleden be
sloot ze eindelijk om zich te ontrukken aan
de verstikkende banden van de Kennedy-
familie om op eigen kracht haar reeds ja
ren voortslepende alchoholprobleem op te
lossen. Gisteren verklaarde ze nooit meer
een druppel te zullen drinken. j
Zelf zegt ze dat ze niet precies weet hoe ze
aan de drank is geraakt. Dus wat kan een
buitenstaander ervan zeggen? De meeste
mensen denken echter dat ze de fles heeft
gepakt omdat ze niet langer opkon tegen
de eisen die de Kennedy-familie niet al
leen Teddy, maar de hele tot ondergang
gedoemde clan aan haar stelde.
Rosalynn Carter is een geboren presi
dentsvrouw. Velen menen dat Jimmy het
nooit gered zou hebben als zij zich niet zo
had uitgesloofd. Ze groeide op In Plains,
Georgia, en is van kindsaf aan gewend
aan saaie bijeenkomsten en diners. Daar
om kon ze het opbrengen om langs de
eindeloze boerderijen van Georgia te trek
ken, handjes te schudden, de oogst te be
wonderen, naar de kinderen te vragen en
hun namen nog te onthouden ook. Zo
heeft ze haar Jimmy in het gouverneurs
huis geholpen.
Toen hij (of zij) besloot dat hij maar presi
dent moest worden, nam zij het ongeloof
lijk zware karwei op zich om een tour door
de vanoudsher zeer belangrijke staat Flo
rida te maken. Een vriendin nam contact
op met de plaatselijke instanties en zo
stelden ze een lijst samen van alle voor
aanstaande vrouwen. Daarna zat ze uren
aan de telefoon en kon zo langzamerhand
een kaartsysteem opbouwen van Carter
supporters. Die lijst heeft ze nu nog. Van
tijd tot tijd belt ze die vrouwen weer eens
op. Elk roddeltje wordt nauwkeurig geno
teerd op de kaart, zodat ze het onderwerp
bij een volgend telefoongesprek terloops
weer eens ter sprake kan brengen.
Joan Kennedy stamt uit een heel ander
nest. Merkwaardig genoeg groeiden zowel
Joan als Rosalynn op zonder vader (Joans
Cou*
gh
reu.
Oer
IOC
lh€
ouders waren gescheiden en Rosalynns
moeder was weduwe), maar hier houden -
de overeenkomsten op. Joans ouders wa
ren rijk en Joan heeft op een exclusieve
Katholieke meisjesschool in New York ge
zeten. Ze werd gekozen tot debutante van
het jaar en trouwde op 22-jarige leeftijd
met de zoon van éèn van Amerika's rijkste
families. Grootgebracht in een beschermd
milieu ging ze alleen om met mensen van
"haar eigen soort. Toen de wereld zijn ogen
op haar ging richten, werd ze bang. Wie
zijn die mensen? Waarom moet ik tegen
hen lachen? Waarom laten ze me niet met
rust?
De familie van haar man gaf haar geen
steun. Het oude patriciërsgeslacht was
door de oude Joe Kennedy gedegen ge
traind om gehoor te geven aan de roep
van de plicht. Hun leven ging niet over ro
zen; steeds waren er weer die politieke
verplichtingen waarmee een openbare
functie gepaard gaat. Als je geluk had,
ging je het wel leuk vinden. Zoniet, dan
moest je je tanden maar op elkaar zetten
en je er door heen slaan. Voorop stond
dat je altijd aardig, open en tegelijkertijd
afstandelijk moest zijn.
Zo zijn de Kennedy's. En de meeste vrou
wen die in de familie trouwden, waren ook
zo. ledereen dacht dat ook Joan in het pa
troon zou passen, noblesse oblige. Maar
niemand had haar ooit verteld wat er van
haar verwacht werd, toen ze met Ted de
huwelijksboot instapte.
Het is niet eens zo dat het haar verveelt.
Het maakt haar bang. Het was eventjes
leuk om een zwager te hebben die presi
dent was, maar toen werd hij vermoord in
Dallas terwijl hij die verschrikkelijke men- -
sen op zijn hand probeerde te krijgen. En
daarna werd Bobby doodgeschoten. Joan
had toen net haar dertigste verjaardag ge
vierd. Met twee miskramen achter de rug
leek het alsof de hele wereld op haar af
kwam. De Kennedy's waren net bulldogs;
ze gaven niet op. „Ik heb geprobeerd om
hetzelfde te zijn", aldus Joan, „maar Ik
zou het nooit op kunnen brengen om zo
dynamisch en actief te zijn".
En toen begon ze haar bange dagen te
vullen bij de drankkast. Ze was er alleen
nog maar weg te slaan om te repeteren
voor een pianoconcert. Ze zit nu al weer
een tijdje bij de AA en het lijkt de goede
kant op te gaan. Maar dat komt omdat ze
nu in haar flat ver afgesloten van de we
reld zit. Ze bepaalt zelf wanneer ze de we
reld weer onder ogen wil komen. Soms
ontvangt ze wat intieme vrienden, maar
verder wil ze niets te maken met het druk
ke leven van een Kennedy. „De flat is van
mama, niet van papa", vertelt ze haar drie
kinderen.
Maar het was papa en niet mama die pre
sident wilde worden en die op 7 november
in de Faneuil Hall in Boston zijn kandida-
tuur bekend maakte. De camera's flitsten
en Joan Kennedy trilde even en bevroor
toen ter plekke.
(Copyright The Guardian)
(Van onze correspondent
DICK TOET)
in SHINGTON Hoewel de grote dis-
sie pas zal komen, als de gijzeling van
Amerikanen in de Amerikaanse ambas-
In Teheran op de een of andere ma-
tot een oplossing is gekomen, zijn nu
an aantal verstrekkende gevolgen van
Iraanse kwestie duidelijk. De crisis
dt nu reeds geplaatst temidden van
r de wereld zo ingrijpende gebeurtenis
als de oorlog In Vietnam, de oliecrisis
1973-1974, Watergate en de Cuba-cri-
van 1962.
de Tweede Wereldoorlog wordt er
ehaald, zij het dan om weer te geven,
de Amerikanen zich op een paar
en tijdens de Cubacrisis na sedert-
nooit meer zo verenigd hebben ge
ld als op dit moment. De nieuwe saam-
igheid wordt vooral afgezet tegen een
«urtenis, die de Amerikanen sinds de
Beroorlog wellicht meer verdeeld heeft
[ooit: de oorlog in Vietnam. Een breuk
het nog immer diep inwerkende „Viet-
nam-syndroom" zou wel eens het belang
rijkste gevolg kunnen blijken van de huidi
ge crisis. Voor het eerst sedert Vietnam
heeft een Amerikaanse president met
overweldigende steun van de bevolking
verklaard niet tot elke prijs bereid te zijn
zich van elke militaire interventie te willen
onthouden.
Ook op dit moment nog ligt militair Ingrij
pen door de Verenigde Staten in Iran be
paald niet voor de hand. Maar alleen het
feit, dat de door Vietnam opgelopen frus
traties in ieder geval verbaal zijn doorbro
ken, blijkt het land bevrijd te hebben van
een loden last. In hoeverre Iran voor nieu
we frustraties zal zorgen, is nog moeilijk te
overzien, maar voorlopig wordt de her
nieuwde eenheid bijna algemeen als ui
terst positief'ervaren.
President Carter profiteert tot nu toe dui
delijk het meest van de nieuwe situatie.
Met zijn „ingehouden verontwaardiging en
opwindende kalmte" blijkt hij de bijna per
fecte toon te hebben getroffen. De crisis is
tot nu toe een ramp voor de man, die
meende Carter gemakkelijk terzijde te
kunnen schuiven op basis van het ondefi
nieerbare begrip „leiderschap": Edward
Kennedy.
Sedert de senator ruim een maand gele
den zijn kandidatuur officieel stelde, is het
voor Kennedy opmerkelijk slecht gegaan.
Hij begon met zijn algemeen als onvol
doende beschouwde behandeling van de
kwestie Chappaquiddick, het eilandje,
waar hij ruim tien jaar geleden met zijn
auto van een brug reed, en waarbij een In
zittende jonge vrouw, zijn assistente Mary
Jo Kopechne, verdronk.
Niet dat de meeste Amerikanen niet be
reid zouden zijn het nog altijd met veel
vragen omgeven incident te vergeten en te
vergeven, maar Kennedy daagde een paar
maal zijn tv-interviewers uit zonder enige
schroom alles te vragen wat ze over het
incident wilden weten. De antwoorden van
Kennedy op die vragen waren echter zo
stuntelig en zo onbevredigend, dat de po
gingen van Kennedy om voor eens en voor
altijd een einde te maken aan „Chappa
quiddick" eerder het tegendeel veroor
zaakten. Ook op de vragen over zijn „lan
ge afstandshuwelijk" met zijn vrouw Joan
antwoordde hij ontwijkend en aarzelend.
Hij kreeg vervolgens weinig vleiende publi
citeit over de benoeming als zijn tv-cam-
pagneleider van de public relationschef
van Mobil Oil, een opmerkelijke zaak in
het licht van zijn felle aanvallen op de gro
te oliemaatschappijen. Bovendien slaagde
Kennedy er tot nu toe niet In zijn bood
schap over „het gebrek aan leiderschap"
van de kant van Carter erg overtuigend
over te brengen. De crisis in Iran verdrong
zijn campagne vervolgens uit het middel
punt van de belangstelling.
Onderuit
In de Irankwestle ging Kennedy deze week
genadeloos onderuit. Niet dat zijn felle uit
val naar de sjah op zichzelf zo merkwaar
dig is, maar politieke vriend en vijand wa
ren het er bijna roerend over eens, dat zijn
opmerkingen buitengewoon slecht geti
med waren. Kernpunt van de Amerikaanse
politiek ten aanzien van Iran is namelijk
het handhaven van de aandacht op het
probleem van de gijzelaars. Kennedy heeft
die lijn doorbroken en dat is hem enorm
kwalijk genomen. Zelfs hem goed gezinde
politici en invloedrijke journalisten spraken
onomwonden van „een enorme blunder".
Iran heeft Carter Intussen In de jongste
enquêtes vrijwel op een lijn gebracht met
Kennedy, een situatie, die tot voor kort
.volstrekt onmogelijk leek. Er wordt nu al
hard gespeculeerd op de mogelijkheid, dat
Kennedy zich voortijdig zal terugtrekken.
Het Carter-kamp doet alle mogelijke moei
te de plotseling hoge verwachtingen zo
veel mogelijk te temperen. Hoewel bijna
niemand nog een gok durft te wagen naar
het tijdstip, zal de gijzeling in Iran ooit tot
een einde komen. Als de volle aandacht
weer terug is bij de binnenlandse proble
men (inflatie, energie) kan het tij voor Car
ter gemakkelijk weer keren. Voorlopig ziet
het er echter naar uit, dat het duel tussen
Carter en Kennedy een tweestrijd is ge
worden zonder een uitgesproken favoriet.
