Hans Urs von Balthasar
kapittelt Hans Küng
De provincie Zuid-Holland in 1980
Welkom in het
provinciehuis
[uid-Holland geeft
[volgend jaar bijna 300
tiljoen uit.
laar waaraan?
^NNENLAND
)/lgr. Bluyssen
Dver plaats
hristenen in
/akbeweging
kerk
uvereld
Christendom Afrika
niet bedreigd
door islam
Korte metten
LEIDSE COURANT
DINSDAG 27 NOVEMBER 1979 PAGINA 9
flgr. J. Bluyssen van Den Bosch
leeft op de jaarvergadering van
Ie ARKA in Veldhoven erop ge
rezen, dat het de taak van
hristenen in de vakbeweging is
en evangelisch kritische func-
ie te vervullen.
•akbeweging is er op de eerste
ilaats voor de belangenbehartiging
•an de leden. Bij die belangenbe-
lartiging dienen christelijke be-
inselen als rechtvaardigheid, soli-
ariteit en bestemming van de
nens ook zó verstaan te worden
lat de belangen van de ene groep
/orden gezien in verhouding tot
ie van andere groepen en van het
ilgemeen belang. De bisschop
ichtte daarbij een analyse van wat
n de samenleving gaande is, van
root belang.
let was jaren geleden dat een bis-
chop een vergadering van de
iRKA bijwoonde. Mgr. Bluyssen
vilde aan zijn bezoek niet de con
clusie verbinden, dat katholieken
;ich alleen binnen het CNV zou-
len moeten organiseren. Het is de
erantwoordelijkheid van iedere
hristen om gestalte te geven aan
ivangelische beginselen, zo meen-
!e hij. Binnen welke vakbond hij
if zij dat doet is in beginsel ieders
igen zaak.
Us hij dat wil doen binnen een
:atholieke of christelijke organisa-
ie. legt dat aan de organisatie die
'én dergelijke naam draagt bijzon-
lere verantwoordelijkheid op. De
Rsschop meende, dat de beharti
ging van de christelijke levens
overtuiging een zaak is van geza-
enlijkheid. Hij hoopte dan ook,
it de mogelijkheid blijft bestaan
ze gestructureerd gestalte te ge-
De Zwitserse theoloog
Hans Urs von Baltha
sar heeft zijn collega
Hans Küng verweten,
dat hij in zijn „Tus
senbalans van één
jaar YVojtyla-paus"
kriteria heeft aange
legd, die wel de vra-(
gen van miljoenen ge-'
lovigen raken, maar
niet de centrale vra
gen van het katholie
ke geloof vormen. Het
gaat deze paus, net als
zijn voorgangers, er
uitsluitend om de fun
damentele waarheden
van het geloof veilig
te stellen, aldus Urs
von Balthasar in een
vraaggesprek met het
Italiaanse r.k. week
blad „II Sabato".
De kriteria van Küng
zijn, volgens Urs von
Balthasar, juist die the
ma's die „een bepaald
liberaal katholicisme
van na het tweede Vati
caanse concilie zozeer
naar het centrum heeft
getrokken, dat het lijkt
alsof deze meer dogma
tische geldigheid heb
ben verworven dan de
oude geloofswaarhe
den". De beslissingen
inzake het geloof, op
grond waarvan de paus
de levensproblemen wil
oplossen, vallen daar
waar de theologie van
Küng in een diploma
tieke mist gehuld is, al
dus Urs von Balthasar.
Hij noemt in dit ver
band ondermeer de leer
over Christus, over
God, de plaats van Ma
ria en de apostolische
successie.
Een katholiek theoloog
verliest het recht op
deze titel als hij „nieu
werwetse ontwikkelin
gen in de theologie, bij
voorbeeld in de exege
se, de moraaltheologie
om maar te zwijgen
van de protestantse the
ologie uitspeelt tegen
de concrete kerkelijk
heid van het geloof", al*-
duse Hans Urs von Bal
thasar.
Na jaren van toegeef
lijkheid op dogmatisch,
moraaltheologisch en li
turgisch terrein is er
niets dringender dan
het wezen van het ge
loof te redden. De paus
kan dit niet vanuit zijn
studeerkamer in het
Vaticaan bewerkstelli
gen, aldus Urs von Bal
thasar, maar doet het op
strategische plaatsen.
Hij heeft nu de voor
naamste fronten be
zocht en men mag ho
pen dat de grote reizen
voorbij zijn. „Ook in
Europa zijn vele zwe
rende wonden te gene
zen", aldus de Zwitserse
theoloog, die daarbij
verwijst naar Neder
land, Frankrijk en zijn
geboorteland.
De Wereldliga van Moslims" (Rabita al-alam al-isla-
mi) heeft berichten van de zijde van christelijke zen
dingsgenootschappen als zou het Christendom in Afri
ka door islamitische zendelingen bedreigd worden, te
gengesproken.
Alhoewel de islam momenteel de grootste aanhang heeft in
Afrika, groeit de aanhang van het Christelijk geloof ster
ker. In het jaar 2000 zullen de Christenen waarschijnlijk in
de meerderheid zijn.
De statistieken voor het jaar 1980 van de wereldliga gaan
uit van 141 miljoen christenen en 190 miljoen moslims.
Van die 141 miljoen christenen zijn er 63 miljoen rooms-
katholiek, 46 miljoen protestants, 18 miljoen zijn aanhan
gers van de Afrikaanse „vrije kerken" en 14 en de 141 mil
joen zijh orthodoxe of koptische christenen.
Voor het jaar 2000 verwacht de wereldliga 359 miljoen
christenen en 322 miljoen moslims, van wie 166 miljoen in
Noord-Afrika en 156 miljoen ten zuiden van de Sahara.
Er is dus, volgens de wereldliga, geen sprake van dat de
islam „over Afrika heenrolt", zoals wel eens beweerd is.
Dit geldt daarentegen veel meer voor het christendom, dat
ieder jaar rond de zes procent meer aanhangers krijgt (2,5
procent door middel van de bevolkingsgroei en 3,5 procent
door bekeringen). De aanhang van de islam neemt jaarlijks
met ongeveer 2,5 procent toe, voornamelijk door de groei
van de bevolking.
De Spaanse bisschoppenconfe
rentie heeft een felle aanval ge
daan op het plan van de rege
ring om echtscheiding te legali
seren. Het episcopaat roept alle
Spanjaarden, vooral de parle
mentsleden, op om geen wijzi
ging te brengen in het onder
Franco uitgevaardigde verbod
op echtscheiding. Spanje is het
enige land in West-Europa waar
echtscheiding niet mogelijk is.
Van de 65 Spaanse bisschoppen
gaven er 59 hun goedkeuring
aan het document tegen echt
scheiding, dat na een conferen
tie van zes dagen werd uitgege
ven. Vier bisschoppen stemden
blanco en twee stemden tegen.
In een verklaring, die hij heeft
uitgegeven tijdens zijn algemene
vergadering, zegt de Nederlandse
Protestantenbond diep getroffen te
zijn door het op handen zijnde
leertucht-proces tegen prof. Schil-
lebeeckx. Een beroep wordt ge
daan op alle in dit verband invloe
drijke personen in de rooms-ka-
tholieke kerk zich te keren tegen
een „gang van zaken die de ont
wikkeling van een eigentijdse ge
loofsbeleving en een mondig ge-
loofsdenken binnen deze kerk in
gevaar brengt". De vergadering
toonde zich teleurgesteld in de
rooms-katholieke kerk,
men in de overtuiging leefde, dat
deze een meer tolerante koers was
gaan volgen.
Vaccineren tegen polio verraadt
geen gebrek aan vertrouwen op
Gods voorzienigheid. De bijbel
se gegevens die tegen vaccinatie
worden aangevoerd, worden ver
keerd uitgelegd. Dit schrijven
de hoogleraren dr. J. Douma uit
Apeldoorn en dr. W. H. Velema
uit Apeldoorn in een advies aan
staatssecretaris Veder-Smit van
Volksgezondheid en Milieuhy
giëne. Zij had hen daarom in
1978 gevraagd. Vaccinatiedwang
wijzen de beide hoogleraren af.
Tijdens de polio-explosie in 1978
bleven de schadelijke gevolgen
van beperkte aard en juist dan
moeten zaken als gewetensvrij
heid zwaar wegen, aldus de
hoogleraren. Het tot andere ge
dachten brengen van bestrijders
van vaccinatie moet met rustige
voorlichting gebeuren en niet
met geweld.
„Missie voor de jaren 80" is de titel
van een brochure ten dienste van
gesprekken in parochies en deke
naten. Zij is gisteren verschenen
en aangeboden aan kardinaal Wil-
lebrands, voorzitter van de Neder
landse Missieraad. Het initiatief is
genomen door de Pauselijke Mis
siewerken in Den Haag, die een
werkgroepje belastte met de vraag
om de brief van de bisschoppen uit
1974 („Een nieuw missionair tijd
perk") opnieuw onder de aandacht
te brengen, samen met het Ro
meinse document uit 1975 „De
evangelisatie van de moderne we
reld". In vier hoofdstukken wor
den in de brochuren enkele passa
ges uit beide stukken naast eigen
tijdse voorbeelden van evangelisch
getuigenis gezet. Bij elk onderdeel
is een vraag toegevoegd voor ge
sprek.
Volgens informatie, binnenge
komen bij de Evangelische Pres-
sedienst in Frankfort, heeft het
bezoek van de paus aan Polen
geleid tot een verslechtering
van de betrekkingen tussen de
rooms-katholieke kerk en de
protestantse minderheidskerken
in het land. Reeds op de eerste
dag van het bezoek hebben ka
tholieken in Baranowa de pro
testantse kerk bezet. Zij plaat
sten een Mariabeeld en een ade
laar met een kroon. Ook in okto
ber werd een kerk bezet en wel
in Spychowo. Toen de lutherse
predikant en de kerkgangers
het kerkgebouw wilden verla
ten, nam een groep mensen, on
der wie een priester, hen de sleu
tel af, drong de kerk binnen,
plaatste een altaar en sloot de
kerk voor de ogen der luthera
nen. De kerk wordt sindsdien
door de (-ooms-katholieken ge
bruikt.
Voor het begin van elk jaar gaan het rijk, de provincies en de gemeenten praten over hun financiële
:|I situatie. Bij het rijk gebeurt dat vooral in de Tweede Kamer (de „algemene beschouwingen"), bij de
provincies in provinciale staten en bij de gemeenten in de gemeenteraad.
Al deze mensen in deze besturen zijn door gekozen. Logisch eigenlijk, want het is tenslotte ook üw geld
waar ze - straks, maar ook de rest van het jaar - over praten en beslissen.
In deze publikatie gaat het vooral over de plannen
van de provincie Zuid-Holland voor 1980. En wat
il die plannen kosten. Maar eerst even iets an
ders.
De provincie. Wat is dat?
De provincie is „het stukje overheid" tussen het
rijk en de gemeenten. Het bestuur van de provin
cie bestaat uit provinciale staten (83 door u geko
zen leden), gedeputeerde staten >(het dagelijks
bestuur, in Zuid-Holland acht mensen) en hun
voorzitter, de commissaris der koningin.
De elf provincies van ons land moeten elk jaar
heel wat werk verzetten. Een paar belangrijke ta
ken van een provincie zijn de ruimtelijke ordening
(het maken van streekplannen), milieubeheer,
recreatie, volksgezondheid, culturele zaken, ver
keer en vervoer (waaronder het uitbreiden van het
fietspadennet), vaarwegen, gemeentelijke herin
delingen en het toezicht op de gemeentefinan-
ciën. Allemaal zaken, die erg veel geld kosten.
Eén vierkante meter fietspad, om een enkel voor
lid te noemen, kost vaak al zo n 250. Dat is
ruim zes ton per kilometer fietspad!
De begroting. Of: wat moet
eerst?
Eén keer per jaar zet ook de provincie Zuid-Hol
land onder elkaar, wat er het afgelopen jaar is
uitgegeven. Plus wat de plannen zijn voor het
"olgend jaar, en hoeveel geld daarvoor be
schikbaar is. Al deze plannen staan in de begro
ting. Welke plannen er volgend jaar uitgevoerd
gaan worden bepalen de leden van provinciale
staten. Clw vertegenwoordigers bij de provincie,
zoals gezegd. Wantzfj bepalen wat er uitgegeven
mag worden. En waaraan.
Er zijn altijd veel meer wensen dan waarvoor geld
beschikbaar is. Er moet dus steeds een keuze
worden gemaakt: wat moet eerst, en wat kan nog
wel even wachten? Zoiets beslisje niet eventjes in
een paar minuten. Mee, provinciale staten gaan er
ook dit jaar maar liefst vier volle dagen voor zitten,
vier „begrotingsdagen", zoals dat heet U kunt
daar ook bij zijn. Hoe en wanneer kunt u elders op
deze pagina lezen.
Enkele (begrotings)djfers
De begroting bestaat uit twee vrij dikke boeken.
Het dikste van die twee bevat vrijwel alleen maar
cijfers. Geen boek dus dat je voor het slapen gaan
nog even inkijkt Maar dat hoeft ook niet
Enkele cijfers uit de begroting voor 1980 kunt u
hieronder vinden. Voor de meer geïnteresseer
den geeft de provincie gratis een speciaal boekje
uit met een samenvatting van de gehele begro
ting. Dit boekje kunt u aanvragen bij Bureau
voorlichting van de provincie (070-264111). De
echte liefhebbers kunnen in het provinciehuis in
Den Haag de gehele begroting komen inzien, of
zelfs een exemplaar aanschaffen.
En dan nu de beloofde cijfers.
Zuid-Holland heeft ruim drie miljoen inwoners. In
1980 is de provincie van plan bijna 300 miljoen
gulden te gaan uitgeven: zo'n 100 gulden per
Een vergadering van de Staten van Holland In 1651 in de Ridderzaal op
het Binnenhof. In die tijd had de prc*inde nog niet de beschikking over
300 miljoen per jaar...
De belangrijkste bron van inkomsten is het Pro
vinciefonds. Dit is een pot van het rijk, gevuld met
belastinggeld, waaruit elke provincie volgens een
bepaalde verdeelsleutel een bedrag krijgt Voor
Zuid-Holland is dat volgend jaar bijna 127 mil
joen. Daarnaast krijgt de provincie van het rijk
nog eens 104 miljoen, maar dit bedrag moet
Zuid-Holland aan bepaalde zaken besteden
(zoals: bescherming waterstaatswerken in oor
logstijd, civiele verdediging, muskusrattenbe-
strijding, wegen). De belangrijkste „doeluitke
ring" is die voor het onderhoud en de uitbreiding
van het provinciale wegennet Voor de - ver
plichte - uitvoering van enkele wetten ontvangt
de provincie nog eens enkele miljoenen (Wet
inzake de luchtverontreiniging, Afvalstoffenwet.
Wet op het openbaar bibliotheekwerk e.d.).
Dit is een publikatie van de provincie Zuid-Holland
Tekst: Bureau voorlichting
Vormgeving: Edvard Pfeiffer/Bert Osborne
Provinciehuis. Koningskade 1. 2596 M Den Haag
Telefoon: 070-264111
De uitgaven: in grote lijnen
Bijna 90 miljoen gulden gaat op aan salarissen en
sociale lasten van ambtenaren. Daarbovenop
komt nog eens 11 miljoen, nodig voor de huis
vesting van het provinciale apparaat
Per „beleidsterrein" geeft Zuld-HoQand
vérder uit aan:
- algemeen bestuur
(statenleden, toezicht
gemeentebesturen e.d.): 27 miljoen
- openbare orde en
veiligheid 6 miljoen
- verkeer en vervoer
(aanleg, onderhoud) 136 miljoen
-waterhuishouding 10 miljoen
- milieubeheer 30,5 miljoen
- welzijn 38 miljoen
- ruimtelijke ordening en
volkshuisvesting 25 miljoen
- recreatie 17 miljoen
- economische en
agrarische zaken 3 miljoen
- overige, waaronder
onvoorziene uitgaven 6 miljoen
bent altijd van harte welkom in het Zuidhollandse provinciehuis aan de Koningskade 1 (hoek Zuid-Hol-
landlaan) in Den Haag. Om een vergadering bij te wonen, een tentoonstelling te bezichtigen of vragen te
stellen. Veel mensen komen-ook vaak per groep-gewoon maar eens het gebouw van binnen bekijken;
en dat is zeker de moeite waard! (Belt u even voor een afspraak, als u met een groep komt?)
Vergaderingen:
altijd openbaar
Eén keer per maand komen de 83 leden van
provinciale staten bij elkaar in het provinciehuis:
de statenvergadering. Tussendoor vergaderen de
commissies uit provinciale staten. Elke commis
sie - er zijn er zestien, die allemaal bestaan uit
„specialisten" op een bepaald terrein - houdt zich
bezig met een bepaald gedeelte van het gehele
beleid. Ze bereiden eigenlijk de maandelijkse
statenvergadering voor. Er zijn commissies voor
agrarische aangelegenheden, algemene be
stuurlijke aangelegenheden, culturele aangele
genheden, sociaal-economische zaken en ener
gievoorziening, gemeentefinanciën, inspraak en
voorlichting, milieubeheer, monumentenzorg en
molens, personeelsbeleid en organisatie, provin
ciale financiën, recreatie, natuurbescherming en
landschapszorg, ruimtelijke ordening, sociale
aangelegenheden, verkeer, volksgezondheid, en
waterhuishouding en waterschappen.
Al deze vergaderingen kunt u bijwonen, als u dat
wilt De meeste ervan vinden plaats in het provin
ciehuis. Vooraf kunt u de agenda voor zo'n verga
dering aanvragen bij Bureau voorlichting. Daar
kuntu ook zaken als vergaderdata, samenstelling
van de commissies e.d. te weten komen.
Eén keer per maand plaatst de provincie in diver
se kranten een advertentie, waarin al de verga
derdata staan, kunt de commissie tijdens een
vergadering ook iets vragen, of vertellen: u heeft
daar spreekrecht
De begroting staat vier dagen
centraal
Een mooie gelegenheid voor een bezoek aan het
provinciehuis is misschien de behandeling van
de begroting voor 1980 op 29 en 30 november
en 7 en 14 december. Wat die begroting inhoudt
kunt u elders in deze publikatie lezen.
De begrotingsbehandeling begint op deze vier
dagen om 10.00 uur 's morgens. Metals de „ge
wone", maandelijkse provinciale statenvergade
ringen.
Gratis informatie ligt klaar
Over diverse onderwerpen heeft het Bureau
voorlichting van de provtnde voorlich
tingsfolders. Zo is er een samenvatting van
de begroting 1980, en er zijn folders over
wat de provlnde doet, het provlndale beleid
en de recreatie, om enkele voorbeelden te
noemen. Al dit informatiemateriaal ls gratis
verkrijgbaar, u kunt het komen halen, of u
krijgt het toegezonden als u opbelt of een
brieije schrijft.
Trouwens, alle Informatie over de provlnde
kunt u bij het Bureau voorlichting krijgen:
niet alleen over vergaderingen en agenda's,
maar ook over streek- en bestem
mingsplannen, recreatiemogelijkheden, de
politieke partijen In provlndale staten.te
veel om hier allemaal op te noemen.
Het adres ls: Koningskade 12596 AA Den
Haag, telefoon 070-264111.