Bestuur KOV over brief van 150:
„aanval zonder bewijsvoering"
CX3 BOEKEN
Decaan Nijmegen
mee met Schillebeeckx
Zuster Kane
wil praten
met paus
Overweldigende
tentoonstelling
in Londen
V
428 Kostbare sehilderijen illustreren
post-impressionisme in Royal Academy
GEWEST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1979 PAGINA
Het bestuur van de Katho
lieke Onderwijs Vereni
ging: KOV heeft in een
commentaar in het Katho
liek Schoolblad van deze
week gereageerd op de
brief, die 150 Nederlandse
katholieken op 24 oktober
hebben gericht tot de Ne
derlandse bisschoppen en
de paus over de ontwikke
lingen binnen de Neder
landse kerkprovincie.
Het KOV-bestuur zegt in zijrf
reactie, die getiteld is
..Klachten, geen feiten", dat
lezing van de gehele brief
geen andere conclusie open
laat dan dat ,,hier met veel
vroom vertoon een aanval
wordt ondernomen op mede
gelovigen zonder dat ook
maar enigszins sprake is van
een bewijsvoering". Het be
stuur acht het bedenkelijk,
dat opnieuw personen en in
stanties in katholiek Neder
land zonder behoorlijke in
formatie en zonder een gede
gen gesprek aan de schand
paal worden genageld.
Met name wordt protest aan
getekend tegen het feit, dat
katecheten en „gewone on
derwijzers", net als andere in
de brief besproken groepen,
uiterst lichtvaardig worden
veroordeeld. Namen, aldus
het bestuur, worden niet ge
noemd. Zou men man en
paard hebben genoemd, dan
zou een serieuze discussie
mogelijk zijn.
Het commentaar constateert,
dat de briefschrijvers een ge
sloten kerkbeeld voor ogen
hebben, maar juist die geslo
tenheid is in de geschiedenis
van het Nederlandse katholi-
isme een onvruchtbare zaak
gebleken. Daarnaar willen
we zeker niet terug, aldus het
KOV-bestuur, dat besluit:
„Dat wil niet zeggen dat de
pastorale situatie anno 1979
geen reden zou geven voor
zorg. Op dit terrein zijn er
problemen volop. Met losse
flodders, van hoe respectabe
le zijde ook afgeschoten, is
echter niemand gediend. Ook
een bijzondere synode niet."
In hetzelfde nummer zegt de
directeur van het Hoger Ka-
techetisch Instituut, G.
Schlatmann, met betrekking
tot de schoolkatechese onder
meer, dat hij zich goed kan
voorstellen, dat mensen van
uit hun „referentiekader"
ongerust zijn geraakt. Teleur
stellend vindt hij het echter,
dat zij hun gedachtengang en
hun geloofsbeleving aan an
deren willen opleggen. Te
weinig zien zij volgens hem
dat het vroeger weliswaar
„orthodoxer" toeging in de
katechese, maar tevens veel
al minder persoonlijk.
Nu wordt er misschien min
der godsdienstige „kennis"
overgedragen, maar het
christelijk geloof komt niet
temin aan de orde en in het
algemeen veel meer van bin
nenuit, aldus Schlatmann, die
zich niet met zijn critici zal
verstaan. Hij denkt, dat dit
ook opgaat voor de kateche
ten, die zegt hij, onderhand
moe worden van de aanval
len, die de katechese-nieuwe-
stijl heeft te verduren. De
lust om er telkens op te rea
geren, vergaat.
De decaan van de theolo
gische faculteit der katho
lieke universiteit van Nij
megen, prof. dr. B. van Ier-
sel, zal aanwezig zijn bij
het gesprek in Rome waar
prof. dr. E. Schillebeeckx,
verbonden aan de Nijmeeg
se theologische faculteit,
zijn theologie moet verdé
digen. Schillebeeckx had
van Iersel hiertoe reeds
eerder uitgenodigd.
Prof. van Iersel zal in Rome
de wens kenbaar maken dat
hij niet als een willekeurige
collega, maar nadrukkelijk
als decaan van de faculteit
het gesprek wil bijwonen. Hij
acht dit noodzakelijk, omdat
dit proces niet alleen Schille
beeckx betreft, maar de ge
hele faculteit raakt. Een be
langrijke aanwijzing daartoe
is het feit dat de brief met de
aanklachten Schillebeeckx
niet heeft bereikt via zijn
oversten van de dominica
nen, maar via kardinaal Wil-
lebrands in diens functie van
grootkanselier van de theolo
gische faculteit.
Indien het tot een verooorde-
aldus prof. Van Iersel op een
bijeenkomst van het Nij
meegs studenten overleg
over de zaak-Schillebeeckx.
Welke stap dit zal zijn, deel
de hij niet mee.
Prof. Schillebeeckx heeft van
de artsen, die hem behande
len, toestemming gekregen
naar Rome te gaan. Zij heb
ben hem echter verplicht
voorlopig alle afspraken af te
zeggen. Hij is inmiddels naar
familie vertrokken.
Zuster Theresa Kane, presi
dente van de conferentie van
vrouwelijke religieuzen in
de Verenigde Staten, pro
beert met steun van enkele
bisschoppen een onderhoud
te krijgen met paus Johan
nes Paulus II om met hem te
discussiëren over de open
stelling van alle kerkelijke
De aartsbisschop van San
Salvador, mgr. Oscar Ar-
nulfo Romero, heeft zich
genoodzaakt gezien terug
te komen op zijn eerdere
toezegging om van 8 tot 12
december naar Nederland
te komen in het kader van
de actie „Solidaridad". On
der meer zou hij deelnemen
aan een grote bijeenkomst,
die de actie op 10 december
in Utrecht organiseert. In
zijn plaats komen nu mgr.
Arturo Rivera Damas, bis
schop van Santiago de Ma
ria en pater Ricardo Urios-
te, vicaris-generaal van het
aartsbisdom. Mgr. Romero
wil zijn land niet verlaten
nu de linkse groeperingen
gedurende dertig dagen af
zien van demonstraties, be
zettingen of stakingen. Ge
durende deze periode zal de
nieuwe regering moeten la
ten zien dat het haar ernst
is met de bevordering van
sociale gerechtigheid en de
eerbiediging van de rech
ten van de mens. Mgr. Ro
mero is bij dit „staakt het
vuren" sterk betrokken.
Een 67-jarige Jehovagetuige
heeft in een ziekenhuis in
Minneapolis (VS) een trans
fusie met synthetisch bereid
bloed gekregen. Jehovagetui
gen achten transfusie met
menselijk bloed in strijd met
de bijbel. Het synthetisch
produkt, fluosol geheten, is
in Japan gemaakt en is daar
al met succes beproefd op
vijftig mensen. Het zal echter
nog lang duren voor men een
positief oordeel kan geven
over de doeltreffendheid er
van.
Prof. dr. Hans Küng, hoog
leraar aan de universiteit
van Tübingen, heeft zich
Korte metten
uitgesproken voor meer sa
menwerking piet de bis
schoppen. Over de recente
controverse met kardinaal
Ratzinger, aartsbisschop
van München, zei Küng,
dat hij deze beschouwde
als „een onweer, dat de
lucht zuivert". De aanval
van de kardinaal, die onder
meer had gezegd, dat Küng
niet het geloof van de kerk
vertolkte, zei hij niet als
persoonlijk gericht te be
schouwen. In een brief aan
de kardinaal had hij dat
ook geschreven en de wens
uitgesproken, dat „zakelij
ke meningsverschillen niet
ontaarden in persoonlijke
ruzie". De kardinaal had
hem onmiddellijk instem
mend geantwoord, deelde
Küng mee.
Ook dit jaar zal er in Neder
land weer een kaarsenactie
voor Soweto, de zwarte
woonwijk bij Johannesburg
in Zuid-Afrika worden ge
voerd. Vorig jaar zijn er in
Nederland honderdduizend
kaarsen verkocht. Eind van
de maand komen er 125.000
in Nederland aan. Doel van
de actie, die wordt gecoördi
neerd door de Generale Dia
conale Raad van de Neder
landse hervormde kerk, is
het vergroten van de werk
gelegenheid in Soweto. De
coöperatie Ukukhanya, die
de kaarsen vervaardigd, is
opgericht door de kerken.
Door de verkoop van de
kaarsen in Nederland kan de
produktie worden uitgebreid,
waardoor nieuwe machines
kunnen worden aangeschaft
en nieuwe industrietjes kun
nen worden opgezet.
ambten voor de vrouw. Zus
ter Kane, overste van de zus
ters van liefde in de Vere
nigde Staten, heeft deze aan
gelegenheid al eerder ter
sprake gebracht in haar ge
ruchtmakende toespraak tot
de paus, toen deze de Vere
nigde Staten bezocht.
Zuster Kane wordt bij haar
pogingen om de paus te spre
ken gesteund door de confe
rentie van vrouwelijke reli
gieuzen, maar ook door de
voorzitter van de Amerikaan
se bisschoppenconferentie,
aartsbisschop John R. Quinn,
door de apostolisch delegaat in
de Verenigde Staten, mgr.
Jean Jadot, en door kardinaal
Pironio, prefect van de curie-
congregatie voor de religieu
zen.
De conferentie van vrouwelij
ke religieuzen heeft een ver
klaring uitgegeven, waarin
wordt meegedeeld, dat de po
gingen tot dusver geen succes
hebben gehad, maar dat ge
hoopt wordt op „een gesprek
binnen enkele maanden". Be
halve over de kwestie van de
vrouw in het ambt, zou zuster
Kane met de paus ook willen
spreken over het religieuze le
ven in de Verenigde Staten.
Leiden H. Lodewijk za. 10.00 u. en 19.00 u., zo.
8.30 u.. 10.00 u. hoogmis. 11.30 u.. 18.00 u.. 19.00
u. Lof; H. Middelares za. 19.00 u., zo. 9.30 u hoog
mis, 11.30 u.; O.L. Vr. Onbevl. Ontv. za. 19.00 u.,
zo. 9.30 u„ 10.45 u. hoogmis, 12.15 u.; St. Antonius
van Padua za. 19.00 u. euch. met muzikale omlijs
ting, zo. 9.30 u.. 11.00 u. euch. met koor, 12.15 u.;
H. Leonardus za. 19.00 u„ zo. 9,00 u„ 10.45 u.
hoogmis, 12.'00 u.; H. Petrus za. 19.00 u.. zo. 9.00
u.. 10.30 u., 18.00 u. hoogmis, en 12.00 u.; O.L. Vr.
Hemelvaart zat. 19.00 u.. zo. 8.30 u„ 9.30 u., 11.00
u. euch., mmv. Dames en Herenkoor; Oud Kath.
Kerk zo. 10.00 u. hoogmis.
Aarlanderveen za. 19.00 u., zo. 7.30 u., 10.30 u.
hoogmis; dep. Ter Aar zo. 9.00 u. hoogmis. 12.00 u.
Alphen a/d Rijn De H. Geest za. 19.00 u.. zo.
9.00 u.; 11.30 u. hoogmis, mmv. Bronzangertjes; H.
Bonifatius za. 19.00 u., zo. 9.45 u. hoogmis, 11.30
u.; H. Pius za. 19.00 u., zo. 9.00 u.. 10.30 u. hoog
mis, 11.45 u.;
Boskoop za. 17.30 u. in De Stek. 19.00 u. in pa
rochiekerk. zo. 9.30 u. en 11.00 u. par. kerk.
Hazerswoude-Dorp H.H. Engelbewaarders za.
19.00 u. met orgel, zo. 10.30 u. Hazerswoude-Rijn-
dijk zo. 10.00 u. euch. H. Bernardus; Het Anker
za. 19.00 u. euch., zo. 8.45 u. en 11.15 u. euch.
Hoogmade za. 19.00 u., zo. 10.00 u.
De Kaag za. 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u.,
10.00 u. hoogmis.
Katwijk a/d Rijn za. 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoog
mis. 11.15 u.; Kerkgemeenschap Rijnsburg za.
19.00 u., zo. 10.30 u.
LEIDEN Hervormde Gemeente: Hoogianase
Kerk: 10 ds. Pannekoek, 11.45 Oecum. Studenten-
dienst. Marekerk: 10 ds. De Jong, 17 drs. Meyers.
Maranathakerk: 10 ds. Van Achterberg. Merenwljk:
9.30 ds. pastoor Van Well, 11.15 idem en ds. Van
Leeuwen. Bethlehemkerk: 10 ds. mw. De Mey-Meu-
lendijk. Bevrijdingskerk: 9 en 10.30 ds. Rietveld,
gec. diensten. Vredeskerk: 10 dr. Lamping. Eglise
Wallone: 10.30 pasteur Ribs. Acad. Ziekenhuis:
10.15 ds. Bovenberg. Dlaconessenhuls: 10.30 ds.
Hemmes. Jeugdkapel Vredeskerk: 10.30; De Goede
Herder 10.30.
Gereformeerde en andere kerken:
Zuiderkerk: 10 ds. Sytsma. Petrakerk: 10 dr. Wind.
Oude Vestkerk 10 ds. Koolstra en ds. Hortensius.
Maranathakerk: 10 ds. Van Achthoven. Bevrijdings
kerk: 9.30, 11 en 17 ds. Rietveld. Groenhoven: 10
ds. Hortensius. Jeugdhavendlensten: De Mirt 10
uur; Het Mierennest 10 uur. Merenwijk aula Valken
pad 9.30 en 11 eucharistie/avondmaal. Geref.
Gemeente: 10 en 16.30 ds. Boogaard. Chr. Ge
ref. Kerk: 10 en 17 ds. Hol, N. Pekela. Geref.
Kerk Vr. 10 en 17 ds. Gootjes. Geref. Gem. Ne
derland 11.30 en 17.30 Leesdiensten. Doopsge
zinde en Rem. Kerk: 10.30 ds. Knoppers, H. Av.
Baptistengemeente: 10 ds. Van Mameren; woe 20
gebedsdienst. Evang.-Luth. Kerk: 10.15 volledi
ge Hoofddienst ds. Happee. Nieuw Apostolische
Kerk: 9.30 en 16 diensten. Evang. Chr. Gemeen
schap 10 dhr. Dikkes. Leger des Heils: 10 en
19.30 samenkomsten. Zevende-Dags-Adventis-
ten: 11 ds. Bouwer. Evang. Centrum Zljlsjngel
2a: 10 dhr. Zijlstra. Zendingswerk Middern.groep
Jeruel: 18 samenkomst.
AARLANDERVEEN Herv. Gem.: 10 ds. Van
Malssen, Leiderdorp, -19 ds. Molenaar, Nieuwveen
Geref. Kerk, 10 ds. De Vries, 18.30 ds. Fernhout.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16 prof. Velema.
TER AAR Herv. Gem.: 10 ds. Lafeber, Alphen,
18.30 ds. Stelwagen, Boskoop. Geref. Kerk: 10
kand. Nathanael, 18.30 ds. Bezemer.
ABBENES Herv. Gem.: 9.30 ds. Goverts, 19 ds.
Ruitenberg, Vlanen, jeugddienst.
ALPHEN A.D. RIJN Herv. Gem.: Opstandlngs-
kerk: 10 ds. Bok, 18.30 ds. Bogers. Adventskerk: 10
ds. Bogers, 17 ds. Haksman. Kruiskerk: 10 ds. Bas-
tlaan, Maarssen. Geref. Kerk: Salvatorkerk 10
ds. Vree, 18.30 ds. Oldemans. Maranathakerk: 10
ds. Oldemans. 18.30 drs. Vree. Baptistenge
meente: 10 ds. Koekkoek, 18.30 ds. Koekkoek in
„Nabij" (jeugdkoor). Marthastichtlng: 20 Inter
kerkelijke dienst. Leger des Heils: 10 en 19.30
samenkomsten. Volle Ev. Gemeente: 10 samen-
ALPHÊN-NOORD (OUDSHOORN-RIDDERVELD)
Herv./Geref. diensten: Goede Herder: 9 ds. Moll,
10.30 en 18.30 ds. Verheul. De Bron: 9 ds. Verheul,
10 ds. v. d. Ree, 10.30 ds. Moll, 18.30 Comm. Sih-
glng. Ashram-Coll.: 9.30 ds. v. Santen, H.A. Drie-
hoorne: 19.00 R.-K. dienst. Sionskerk: 9.30 en
Langeraar za. 19.00 u., zo: 8.30 u., 10.00 u. en
11.30 u.
Leiderdorp H. Menswording za. 19.00 u., zo.
9.00 u. en 10.30 u. en 12.00 u.
Leimuiden za. 19.00 u., zo. 7.30 u.. 9.30 u.
hoogmis, 11.15 u.
Lisse Agathakerk, za. t!9.00 u., zo. 8.30 u., 10.00
u., 11.30 u.; dep. Poelpolder za. 19.00 u„ zo. 9.00 u.
en 11.30 u.; Mariakerk, za. 19.00 u. avondmis, zo.
8.30 u.. 10.00 u. hoogmis, 11.45 u.; H.H. Engelbe
waarders za. 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u., 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. en 17.45 u. avondmis.
Nieuwkoop za. 19.00 u„ zo. 9.00 u. hoogmis,
10.45 u., 19.00 u. Lof.
Nieuwveen za. 19.00 u.. zo. 9.00 u. en 11.00 u.
Nieuw Vennep za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. euch.
Noorden za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.00 u. en
'10.30 u. hoogmis.
Noordwijk (Maria ter Zee) za. 19.00 u. euch. met
samenzang, zo. 9.30 u. hoogmis lat. zang, 11.00 u.
euch. met samenzang.
Noordwijk-Binnen za. 19.00 u., zo. 8.00 u.,
10.00 u. hoogmis, 11.30 u.
Noordwijkerhout St. Jozef za. 19.00 u. edch.
met samenzang, zo. 8.30 u. hoogmis euch. met
koorzang, 10.00 u. hoogmis; St. Victor za. 19.00 u.
met zang door dameskoor, zo. 9.30 u. hoogmis met
herenkoor.
Oegstgeest St. Willibrord za. 19.00 u.. zo. 10.30
u. hoogmis, 12.00 u. met samenzang.
18.30 diensten. Oudshoornseweg: 10 ds. Oort.
BODEGRAVEN Herv. Gem.: Dorpskerk: 10 ds.
Kalkman. Ameide, 18.30 ds Cirkel, Woudenberg.
Salvatorkerk: 10 ds. Richter, 18.30 ds. De Vreugd,
jeugddienst. Bethlehemkerk: 10 ds. Heikoop, IJmui-
den, 18.30 ds Quak, Vlanen. Geref. Kerk: 10 en
18.30 ds. 't Hart.
BOSKOOP Herv. Gem.: Dorpskerk: 9.30 ds.
Stelwagen; 18.30 ds. Haitsma. De Stek: 9.30 ds.
Haitsma. Geref. Kerk: 9.30 ds. Dijkstra, 17 dr.
Vlijm, Lelden. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 ds.
Van Langevelde.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30 ds. Harteveld,
Rotterdam, 18.30 ds. Geertsema. Geref. Kerk:
10 en 17 ds. Swierts, Maassluis.
HOOGMADE Herv. Gem.: 10 ds. De Jong.
DE KAAG Herv. Gem.: 10 ds. Kalkman.
KATWIJK A.D. RIJN Herv. Gem.: Dorpskerk: 10
en 18. Ontmoetingskerk: 10 ds. Gebraad, 18.30 ds.
De Vos. Geref. Kerk: 9.30 ds. Kersten, 17 ds.
v. d. Horst.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem.: Nieuwe Kerk:
10 ds. Visser, 18 ds. De Boer. Oude Kerk: 10 ds.
Van Roon, 18 ds. De Jong. Ichtuskerk: 10 ds. Vink,
18 ds. Arkeraats. Pniëlkerk: 9.30 ds. De Jong, 18
ds. Bezemer. School: 10 ds. Schuurman. Geref.
Kerk: Triomfatorkerk: 9 en 10.30 ds. v. d. Horst, 17
ds. Kersten. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 diensten.
Volle Ev. Gem. Rijnland: 9.45 ds. Bulthuis.
Soeflebeweging: 16 Eredienst.
KOUDEKERK A.D. RIJN Herv. Gem.: 10 en 19
ds. v. d Linden, H. Av. Geref. Kerk: 10 en 19 ds,
Gesink, Sassenheim.
LEIDERDORP Herv. Geref. Kerken: Dorpskerk:
10 en 18.30. Hoofdstraatkerk 10. Schepplngskerk:
9 en 10.30.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Lalleman, 19
gezam. dienst. Ger. kerk, 9.30 ds. Los, 19 zie
Herv. opgave.
LISSE Herv. Gem. Dorpskerk: 10 ds. 't Hooft.
Pauluskerk 10 en 19 ds. De Gelder. Geref. Kerk:
10 drs. De Raadt, 15 ds. De Wit, afscheidsdienst.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 16.30 ds. Van Dijken.
Geref. Gemeente: 10 en 16 ds. Hakkenberg. Ge
ref. Kerk Vr. Pr.str.: 10 en 16.30 prof. Kamphuls.
Geref. Kerk Vr. BV Salv.: 9 en 17 ds. Schuurman.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 en 18.30 ds.
Bronsgeest, H. Av. Geref. Kerk: 9.30 kand. Jas
pers Focks, 18.30 ds. Leene, Zwanenburg. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 dienst, 14.15 ds. Hamstra, Al
phen.
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Molenaar.
NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30 ds. Kramer,
Aalsmeer, 19 ds. Goverts. Geref. Kerk: 9.30 ds.
Rang, 16.30 ds. Wijngaarden. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 15 ds. Visser.
NOORDWIJK Herv. Gem.: Voorstr.: 10 ds. Keu-
nlng, 19 ds. Van Bruggen. Sole Mlo 9 dr. Jansen,
Bonaventura Mariënpolstr. za. 18.30 u. euch. ned.,
zo. 9.00 u. euch. ned, 11.00 u. euch. latijn.
Oud Ade za. 9.00 u.. 19.00 u. avondmis, zo. 8.30
u. hoogmis. 10.30 u. gem.schapsmis.
Oude Wetering za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoog
mis. 11.30 u.
Roelofarendsveen Maria Presentatie: za. 19.00
u., zo. 9.00 u., 11.00 u.; H. Petrusbanden za. 19.00
u„ zo. 9.30 u. hoogmis, 11.00 u., 12.15 u.
Rijpwetering za. 19.00 u., zo. 7.30 u.. 9.00 u.
met herenkoor, 10.30 u.
Sassenheim za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis,
11.00 u.
Stompwijk za. 19.30 u., zo. 8.00 u., 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u., 18.00 u.
Voorhout za. 19.00 u„ zo. 9.00 u., 10.30 u.,
11.45 u.
Voorschoten za. 19.00 u„ zo. 10.00 u. hoogmis.
11.30 u.
Warmond za. 19.00 u., zo. 8.30 u., 10.00 u.
hoogmis, 11.30 u.
Woubrugge za. 19.00 u.. zo. 10.00 u. hoogmis.
Zevenhoven za. 19.00 u., zo. 9.00 u. hoogmis,
10.45 u.
Zoeterwoude-Rijndijk Meerburgparochie za.
19.00 u. met wisselende koren; zo. 10.00 u. hoog
mis met wisselende koren, 11.30 u. met volkszang.
Zoeterwoude St. Jan Zuidb. weg zo. 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u.; Chr. Dienaarkerk za. 19.00 u.
met zang, zo. 10.00 u. hoogmis.
De Zilk H. Hartparochie za. 19.00 u.; zo. 10.00 u.
en 11.30 u.
Hoofdstr. 10, ds. Keuning, Ger. Kerk 17 ds. War-
nink. De Rank/lchtus 10 ds. Droogers, 17 ds. Vroe-
gindewey; Vierboet 10 jeugddienst. Geref. Kerk:
Hoofdstr.; 10 en 17. Vinkelaan 9.30 en 17 dienst.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.: 10 ds.
Streefland, Nijkerk.
OEGSTGEEST Herv. Gem.: Groenekerkje: 10
dienst. Pauluskerk: 10 dienst. Gem. centrum: 10.30
dienst. Endegeest 9.30 dienst. Diaconessenhuis.
10.30 dienst. Van Wljckersloot 16.30 dienst. Ge
ref. Kerk: 10 en 19 ds. Heemskerk. Geref. Kerk
Vr. BV: 8.45 ds. Verhey, 16 dhr. Goudswaard.
Volle Ev. Broederschap Gem. Centrum: 16 samen-
OUDE WETERING Herv. Gem.: 9.30 dhr. Goed
hart. Geref. Kerk: 9.30 ds. Los, 18.30 dhr. Jas
pers Focks.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.: 9.30 ds. Hane-
maaljer, 19 ds. Oostenburg, Nijkerk. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 dienst, 14.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG Herv. Gem. Grote Kerk: 9.30 ds.
Romein Sr, bevestiging, 17 ds. Romein, intrede. Be-
thelkerk: 9.30 ds. De Jong, Brulnisse. Geref.
Kerk: Petrakerk: 9.30 dhr. Stam. 17 ds. v. d. Velde,
jeugddienst. Immanuelkerk: 9 en 10.30 dr. v. Oeve-
ren, 17 ds. Damsma. Maranathakerk: 9.30 dhr.
Brouwer, Katwijk, 18.30 ds Kersten. Chr. Geref.
Meer, H. Av. Geref. Kerk: 10 ds. Van Santen, 17
dhr Stam. Chr. Geref. Kerk 10 en 17 ds. De Rui
ter, Franeker. Ned. Prot. Bond: geen dienst.
V.E. Gem. 19 samenkomst in kerk NPB.
VALKENBURG Herv. Gem.: 10 ds. Van leperen,
Bergschenhoek, nam. intrede ds. Vermeulen.
Geref. Kerk: 10 ds. De Wit, Lisse, 18.30 drs. De
Raadt.
VOORHOUT Herv. Gem.: 10 ds. mw. Brokerhof.
VOORSCHOTEN Herv. Gem. 10 ds. v. d Schoot.
19 jeugddienst. Aula 9.30 ds. De Zwart. Geref.
Kerk: 10 ds. De Zeeuw, 19 jeugddienst In Herv.
Kerk.
WARMOND Herv. Gem.: 10 en 17 ds. Den Ton-
kelaar.
WASSENAAR Herv. Gem. Dorp: 10, 16.30 en 19.
Klevitskerk: 10. Messiaskerk: 10. Dorpscentrum
9.30. N.P.B. 10.30 ds. Werner. Geref. Kerk
Dorp: 10 ds. Drost. 17 ds. v. d. Meulen. Zuid: 10
drs. v. d. Kamp.
WOUBRUGGE Herv. Gem. 9.30 ds. Geertsema,
18.30 kand. v. Vuren, Amsterdam. Geref. Kerk:
9.30 dienst, 18.30 ds. v. d. Ree, Alphen.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Nicolaï, 19
ds. Dijkstra, Boskoop. Geref. Kerk: 9.30 ds. De
Ruig, Haarlem, 19 zie Herv. opgave.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 1,0 ds. Haakman,
18.30 jeugddienst Ger. Kerk. Geref. Kerk: 10 ds.
Hoekstra, Den Haag, 18.30 jeugddienst.
Uitklapbaar boek
over circus:
kostelijke
heruitgave
Bijna een eeuw geleden, in
1887, verscheen voor het eerst
Het Groot Circusboek van de
Duitse cartoonist en tekenaar
Lothar Meggendorfer. Bij uit
geverij Ploegsma is thans een
heruitgave van dit kostelijke
werkstuk verschenen. Het
gaat niet om een leesboek,
maar om een uniek uitklap
baar circus met vele tientallen
uitgesneden figuren. Ingeklapt
heeft men ogenschijnlijk te
maken met een boek, uitge
klapt ziet men in driedimensi
onale vorm zes circusnummers
in een geweldige piste, omge
ven door een uitgebreid pu
bliek. Het is een kostelijk boek
met een spelelement, gecon
strueerd met een verrassende
techniek. Meggendorfer heeft
er meer gemaakt op dit gebied.
Dit Groot Circusboek is een
fijn bezit voor zowel de vol
wassen als de jeugdige circu
sliefhebber.
Lothar Meggendorfer: Groot
Circus Boek. Uitgeverij
Ploegsma te Amsterdam, prijs
ƒ25,-
Het Middenspel 2
Dit deel uit de serie schaak
boeken een aanwinst in de
Eeuwe-schaakbibliotheek
omvat de volledige theorie van
de openingen, het middenspel
en het eindspel. Het is een
heruitgave in plm. twintig de
len van het inmiddels klassie
ke standaardwerk, geheel bij
gewerkt door vooraanstaande
schakers in binnen en buiten
land.
Door de combinatie van prak
tische ervaring op het hoogste
niveau en theoretische kennis,
is dit werk voor velen uiterst
aantrekkelijk.
In Het Middenspel 2 vindt
men de stof in drie hoofdstuk
ken gegroepeerd; De strijd om
de open lijnen, Zwakke pion
nen en Het initiatief.
Naast vele voorbeelden uit
middenspelen van grote scha
kers, treft men korte instruc
tieve beschouwingen aan. Ook
in deze paperback zijn vele
diagrammen opgenomen.
Ket Middenspel 2.
M. Eeuwe-H. Kramer.
Paperback, 144 blz., f 16,50.
Het Spectrum B.V.
Utrecht/Antwerpen.
irf
ld'
ld'
eb
'Wegaanleg
tion van Wa
te Saint Rémy" van Vincent van Gogh (1889) uit de Philips Collec-
'ashington.
overreding: en andere inspanning ge
kost heben om de 428 schilderijen van
meesters zoals Picasso, Cézanne, Ma
tisse, Van Gogh, Gauguin, Manet, Re
noir, Degas, Monet en Toulouse-Lau
trec bij elkaar te brengen, die momen
teel in de Britse hoofdstad te zien zijn
in de Royal Academy aan Piccadilly.
De verzameling, samengebracht uit
vele landen, maakt een overweldigen
de indruk. Ze blijft toegankelijk tot
16 maart 1980.
Geen 'wonder, dat het een van de groot
ste en belangrijkste tentoonstellingen is,
die de Koninklijke Academie van Lon
den ooit op touw gezet heeft. O na wille
van het thema „post-impressionisme"
was het noodzakelijk in binnen- en bui
tenland schilderijen te lenen van musea
en particuliere verzamelaars. De totale
waarde van de kunstwerken wordt op 50
miljoen pond geschat.
Da Britse staat heeft hun verzekering
voor zijn rekening genomen. Dat bete
kent een besparing van meer dan hon
derdduizend pond voor de Royal Aca
demy, die met grote financiële proble
men worstelt en nu tot 16 maart de tijd
heeft om de tweehonderdduizend pond
organisatiekosten te recupereren door
middel van het toegangsgeld van 2 pond
en de verkoop van een bijzonder fraaie
catalogus, die 5,25 pond kost.
Het post-impressionisme floreerde als
kunststroming van het einde van de ja
ren 1880 tot in 1906. Er werd aan deelge
nomen door schilders zoals Degas, Reno
ir en Manet, die impressionisten geweest
waren. Met hun volgelingen zochten zij
andere manieren, in vormgeving en
kleuren, om zowel hun gevoelens als wat
zij zagen in beeld te kunnen brengen.
Als impressionisten hadden zij het leven
geschilderd zoals zij het te zien kregen.
Post-impressionisten wilden een stap
verder gaan: in plaats van zich te beper
ken tot het oppervlakkige voorkomen
van mensen, dieren, de natuur en de
dingen, zorgden zij ook voor een eigen
interpretatie.
Sommige schilerijen op de tentoonstel
ling in Londen worden voor de eerste
maal in het openbaar geëxposeerd. Ze
zijn afkomstig uit Britse, Ierse, Franse,
Duitse, Italiaanse, Griekse, Portugese,
Belgische, Nederlandse, Deense, Noorse,
Amerikaanse en Canadese musea of van
particulieren uit die landen. Sommige
privé-verzamelaars wensen onbekend te
'Spittende boe
rin' van Cami lie
Pissarro, ge
leend door Du-
rand-Ruel te Pa-
1 rijs.
Een van de hoogtepunten van deze
prachtige tentoonstelling is de „Jonge
Matroos" van Matisse, die afgelopen juli
in Londen geveild werd voor 720.000
pond, het hoogste bedrag dat men tot nu
toe betaald heeft voor een kunstwerk uit
de 20ste eeuw. Verder is er het portret
van Père Tanguy, geschilderd door Van
Gogh en geleend door de Griekse reder
Stavros Niarchos. De „Strijkende
Vrouw" van Degas werd voor deze gele
genheid door de Walker Art Gallery van
Liverpool naar Londen gestuurd.
Uit het Gemeentemuseum van Den
Haag hangt nu ondermeer „De Duinen
en Zee te Zoutelande" van Jan Toorop in
de Royal Academy van Londen. Het Ste
delijk Museum van Amsterdam leverde
ondermeer Willem Witsens „De Oude
Schans". Het Antwerpse Museum voor
Schone Kunsten heeft voor deze ten
toonstelling o.a. Henri Van de Veldes
„Vrouw bij het Raam" aan Londen ge
leend.
Een van de Van Goghs, „De Olijf pluk
kers", werd geleend van een Zwitserse
verzamelaar, die onbekend wenst te blij
ven. Men schat dat dit doek een waarde
heeft van bijna een miljoen pond. Het is
nog net op tijd in Londen aangekomen,
nadat het verloren was gegaan in Parijs.
Het mooie van de post-impressionistische
expositie in de Royal Academy van Lon
den is, dat de kunstwerken verdeeld zijn
over. verschillende zalen, naar gelang
hun land van herkomst of de tijdsspanne
die ze vertegenwoordigen. Een hele zaal
is gewijd aan de Grote Meesters van het
post-impressionisme.