[Dr. Anne Vondeling:
meer dan dertig jaar
duidelijk aanwezig in
regering en parlement
Ernstig verlies
£ddóc(Soutti/tit
PvdA: 4750 arbeids
plaatsen meer in onderwijs
Werkgevers haken af,
als looneisen blijven
-NNENLAND
Praten met
de Palestijnen
Rabani verheugd
over contact
regering-PLO
Lensink terug uit Libanon
Hulpverlening buitenlandse jeugd schiet tekort
ilNc
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1979 PAGINA 13
(Vervolg van de voorpagina)
EN HAAG Dr. Anne Vondeling,
iboren op 2 maart 1916 te Appelscha
i vannacht op 63-jarige leeftijd als
ïvolg van een auto-ongeluk overle-
:n, heeft sinds 1946, toen hij Tweede
amerlid werd, de politiek actief be-
even. Hij bedreef de politiek met
irt en ziel en bovendien even rech-
ijnig als zijn karakter was. Een dui-
ilijke persoonlijkheid, die daardoor
iwondering, maar ook tegenspraak
priep, ook in zijn eigen partij de
hrdA. Zijn afstamming zal aan deze
praktertrekken niet vreemd zijn ge-
st. Vondeling stamde uit een boe-
engeslacht. Vandaar dat de landbouw
Hn studie-object werd, waarbij hij
ch vooral op de economische kant
jchtte. In 1940 behaalde hij aan de
mdbouwhogeschool in Wageningen
jet diploma landbouwkundig inge-
ieur, in 1948 promoveerde hij. Tijdens
je oorlog, van 1940 tot 1945, was Von-
Jeling landbouwkundige bij de pro-
jnciale dienst van Friesland; hij was
en toegevoegd aan de Commissie
joordoostpolder. Tegelijkertijd lever-
hij bijdragen aan illegale bladen.
la de bevrijding werd Vondeling vrijwel
(eteen directeur van het Coöp. Ver. Ad-
iinistratie- en Adviesbureau CCLB te
jeeuwarden. Omdat hij in zijn jeugd al
jet het socialisme in aanraking was ge-
jomen en van zijn studententijd af poli-
lek actief was, werd hij als lid van de
rlmdA in 1946 in de Tweede Kamer geko-
IJ^en. Kamerlid en directeur van het bu-
g (vofeau in Leeuwarden bleef hij tot 1958,
in-nben hij door dr. Willem Drees werd aan-
S). ewezen als minister van Landbouw,
fct jlechts een jaar bleef hij bewindsman.
Joen keerde hij terug in de Tweede Ka-
*®'!ier, waar hij in 1962 fractievoorzitter
I J/erd- Intussen werd Vondeling ook bui
tengewoon hoogleraar aan de Groningse
iniversiteit. In 1965 werd hij opnieuw
VAN fiinister, nu van Financiën in het kabni-
CST let-Cals, waarin hij tevens vice-premier
genaas. Ook dat ministerschap duurde
llechts een jaar. Teruggekeerd in de
'weede Kamer werd Vondeling in 1972
amervoorzitter. Deze functie gaf hij dit
,ar opg voor een lidmaatschap van het
9 uropese parlement. In dit parlement
erd hij tevens een van de ondervoorzit-
ital
Jarenlang heeft Tweede Kamervoorzitter dr. Anne Vondeling de kamerleden aan het
einde van het parlementaire jaar een goede vakantie kunnen toewensen. Hij hield van
een goede politieke stijl, omdat de politiek die stijl volgens hem verdiende.
meer commandeur in de orde van de Ne
derlandse Leeuw.
Het was vannacht de tweede keer, dat
Vondeling bij een ernstig verkeersonge
luk was betrokken. In 1967 werd hij zeer
zwaar gewond toen hij bij Buitenpost met
zijn auto tegen een boom botste nadat een
andere auto hem van de weg had ge
duwd. Ook mevrouw Vondeling kreeg
ernstig letsel. Het kostte vele maanden
verpleging en revalidatie voordat hij in
het openbare leven kon terugkeren. Van
dat ongeluk is Vondeling nooit volledig
hersteld. Zelfs moest een speciale voorzit-
tersstoel in de Kamer worden gemaakt,
om de lange vergaderingen voor de voor
zitter niet al te vermoeiend te maken.
Toen hij koos voor het Europees Parle
ment hebben de politici hem node uit de
Tweede Kamer zien vertrekken. Ieder
een was het er toen over eens dat een
unieke figuur de landspolitiek had verla
ten.
Vondeling op tv herdacht
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM - Het overlijden van dr.
A. Vondeling zal vanavond ook op tv
worden herdacht.
NOS-tv doet dit in haar nieuwsuitzending
van 20.00 uur op Ned. II en in „Den Haag
Vandaag" op Ned. I om 21.55 uur. In
overleg met de NOS zal de TROS in „Ak-
tua-tv" op Ned. II om 22.30 uur ook aan
dacht aan dit overlijden besteden.
innen zijn partij (hij was er o.m. voorzit-
r van tussen 1969 en 1971), bij het NVV,
aar ook in de Zuiderzeeraad, de Fryske
kademy en de Friese Maatschappij van
andbouw was hij bijzonder actief. Een
tijd bezige man, di^ de publiciteit be-
aai tald niet schuwde en op grond van ja-
mlange ervaringen in het parlement
;le veranderingen bepleitte en invoer-
Bekendheid kreeg hij onder meer tij-
;ns een fietstocht door heel Nederland
Is propaganda voor de PvdA en zijn
impagne voor een zuiver gebruik van
,n|e Nederlandse taal." Fries bleef hij in
!twoart en nieren. Zijn verdiensten in Ne-
Naerland werden met vele onderscheidin
gen onderstreept. Vondeling was onder
De totaal verwoeste auto van de heer Vondeling.
door dr. W. Drees,
minister van Staat
Dat Vondeling in België is omgekomen bij een auto-ongeluk
is een diep schokkend bericht. Hij is weggevallen terwijl hij
stond aan het begin van een nieuwe taak, die hij zeer be
langrijk achtte, het werken aan de eenheid van Europa in
een gekozen parlement. Vondeling is tot de Partij van de
Arbeid toegetreden bij haar oprichting en heeft daarin spoe
dig een snel stijgende betekenis gekregen. Jarenlang reeds
een op de voorgrond tredend parlementslid werd hij des
kundig op het gebied van de Landbouw minister van Land
bouw als opvolger van Mansholt. Daarna is hij opnieuw lid
van de Tweede Kamer geworden en een tijd lang ook leider
van zijn Partij. Daarna is hij weer minister geworden, nu
minister van Financiën in het Kabinet Cals. Zijn minister
schap heeft telkens slechts kort geduurd, zodat hij zich daar
bij niet in zijn volle waarde heeft kunnen doen kennen.
Die waarde is voluit tot zijn recht gekomen toen hij voorzit
ter werd van de Tweede Kamer. De wijze waarop hij die
functie heeft vervuld is van grote kwaliteit geweest. Hij was
steeds van alles uitnemend op de hoogte, wist ook onder
moeilijke omstandigheden de orde uitstekend te handhaven,
maar had bovendien menigmaal goede denkbeelden ter ver
betering van de werkwijze der Kamer. Hij toonde zich ook
in die periode, evenals vroeger, een geestig spreker en
schrijver. Hij hoopte nu de rijke opgedane ervaring ten goe
de te kunnen doen komen aan een nieuwe taak van wijder
karakter, de Europese eenheid, waarvoor hij bijzonder
warm voelde. Zijn heengaan is zowel voor ons land als voor
Europa een ernstig verlies, dat door zijn onverwachtheid
dubbel pijnlijk treft.
„Overrompelend einde"
„Nog geen half jaar geleden namen wij in de Tweede Kamer
afscheid van Anne Vondeling. Socialist en onze voorzitter,
parlementariër een generatie lang. Voortdurend in bewe
ging, markant, immer respect afdwingend. Namens ons al
len zei Cor Kleisterlee bij Anne's afscheid als kamervoorzit
ter „het gaat u wel", en hij voegde er persoonlijk aan toe „ga
met God". God heeft Anne Vondeling nu tot zich genomen.
Anne Vondeling is zich tot dit overrompelende einde blijven
geven aan de publieke dienst. Hem is veel dank verschul
digd. Die dank en het respect voor hem moeten ons nu ster
ken en verder leiden; zo leeft hij voor ons voort", aldus
CDA-fractievoorzitter drs. R. Lubbers, vanmorgen in zijn
afscheidswoorden over Vondeling.
PvdA-fractievoorzitter drs. J. den Uyl over zijn verongeluk
te fractiegenoot: „Gestuwd door een nooit te verbreken ge
loof in democratisch socialistische idealen heeft hij zijn partij
in alle denkbare functies gediend. Een man met sterk ratio
nele afwegingen, een Fries vol ingehouden emotionaliteit,
een vriend zonder listen of lagen. De ontwikkeling van het
socialisme in ons land kan men bij Vondeling terugvinden,
ook in zijn spanningen en tegenstellingen.
Lang voor de filosofie over de invloed van de basis op
kwam, praktiseerde Vondeling een intensief contact met
zijn gewest en zijn kiezers. Als Kamerlid, als partijbestuur
der, als fractievoorzitter en minister gaf hij gestalte aan een
politiek, die de samenleving wil hervormen zonder de ver
antwoordelijkheid voor het bestaande te ontlopen. Hij heeft
de publieke zaak gediend met onbegrensde toewijding*. Hij
verdedigde de waarde en de waardigheid van politiek en
het politiek bedrijf tegen de sceptici en onverschilligen.
Voor zijn vrienden is het bitter te ervaren, dat zoveel leven
slust en dadendrang is afgesneden, is er verslagenheid, voor
al ook dankbaarheid om wat Anne Vondeling voor meer
dan een generatie betekend heeft".
\ypelsap uit
Verschotten
DERMALSEN (ANP)
'thi e veiling in Geldermal-
tter< probeert een eind te ma*
drec aan de enorme appelo-
geachotten door op het vei-
rrein een appelsapfa-
i neer te zetten.
ti
een Westduitse firma zijn
!9en rhandelingen gaande over
17 zoeken van een afzet
let. De fabriek zou in sep-
2.2 'er volgend jaar moeten
draaien en met een pro-
ie van tien miljoen liter
'Jper jaar moeten beginnen,
liet allemaal doorgaat, zou
Bev'^etekenen dat er in de Be-
geen appels meer doorge-
id hoeven te worden. Bin-
;ort wordt de overheid be-
:rd voor een mogelijke
i^idiëring van het project
iriruim twee miljoen gulden
investeringen vergt. Vol
de veiling bestaat er een
|j it voor appelsap, dat in-
5" 1 aad van appels is ge-
Ëii kt. „De mensen willen
tuee Is meer naar een gezond-
simago toe", aldus een
rdvoerder van de veiling.
rmaning krijgt
el proces
sten vergoed
udfEN De Drentse ama-
•archeoloog Tjerk Verma-
heeft van de president
het gerechtshof in Leeu-
adv den 58.000 toegewezen
"'W egen. Dit als vergoeding
de kosten die Vermaning
vorig jaar maakte in zijn
Da >epsprocedure tegen een
eeni nis van de rechtbank in
^gfn. Het hof stelde Verma-
in het gelijk, nadat hij
Ier wegens vervalsingen
maand voorwaardelijk
Met overgrote meerderheid heeft de Tweede Kamer een
motie aangenomen, waarin is vastgelegd dat feitelijke con
tacten met de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO niet
langer uit de weg moeten worden gegaan. Dat lijkt op het
eerste gezicht een vrij vérgaande uitspraak voor een land,
dat zowel nationaal als internationaal bekend staat om zijn
grote solidariteit met het Israëlische volk.
MAAR als de motie wordt gezien in het licht van het in de
afgelopen weken gehouden debat in de Tweede Kamer over
de begroting van Buitenlandse Zaken, dan kan worden ge
constateerd dat het eigenlijk om niets meer gaat dan een be
vestiging van een inmiddels gegroeide praktijk. Afgelopen
zomer kon er nog grote onrust ontstaan als het CDA-kamer-
lid Scholten uitspraken deed met dezelfde strekking als de
nu aangenomen D'66 motie. Maar sindsdien zijn vooraan
staande PLO-ers in Nederland op hoog niveau ontvangen,
onder meer door fractievoorzitters uit de Tweede Kamer.
ERKENNING van de PLO en de nog steeds niet inge
trokken tegen Israel gerichte doelstellingen van deze or
ganisatie zouden onaanvaardbaar zijn. Maar dat is ook niet
bedoeld. Het gaat er om de mogelijkheid te scheppen voor
een actief meewerken van Nederland aan het tot stand ko
men van een oplossing in het slepende Midden-Oostencon
flict.
Eerste en voornaamste doel van de contacten met de
PLO dient daarbij te zijn te bewerkstelligen, dat deze organi
satie afstand neemt van een van haar voornaamste doelstel
lingen: de vernietiging van de staat Israel. Dat moet op niet
mis te verstane wijze gebeuren, door de héle organisatie en
niet slechts door één groepering binnen de PLO, waar de an
dere onderdelen wanneer het zo uitkomt geen bood
schap aan hebben. Alleen in die zin willen wij de aangeno
men kamermotie als een aanvaardbaar besluit lezen.
DEN HAAG Consul Ra
bani van Koeweit is „ver
heugd" over de motie van de
D'66-er Brinkhorst die in het
parlement is aangenomen
over de noodzaak om con
tact te leggen met de Pale
stijnse Bevrijdingsorganisa
tie PLO. Volgens Rabani is
de motie een belangrijk ob
stakel uit de weg geruimd
voor de regering om "een re
alistisch beleid te gaan voe
ren ten opzichte van het
Midden-Oosten".
Een woordvoeder van de Isra
ëlische ambassade zei in een
reactie vanmorgen dat de er
varing leert dat contacten met
de PLO er niet toe bijdragen
dat er enige jota veranderd in
de houding van de PLO, die
nog steeds uit is op vernieti
ging van de staat Israël". Der
gelijke tegemoet- komingen
hebben volgens de woordvoer
der alleen een averechts ef
fect".
Wiegel: verkorting
werktijd GEB Rotterdam
is onaanvaardbaar
ROTTERDAM (ANP)
Minister Wiegel van binnen
landse zaken wil dat de ver
korting van de werktijd tot
33,6 uur, die bij het Gemeen
telijk Energie Bedrijf in
Rotterdam is ingevoerd,
wordt herzien en tenminste
teruggebracht op de oor
spronkelijke 36,8 uur.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Tijdens de
behandeling van de onder
wijsbegroting heeft de frac
tie van de PvdA vandaag
haar arbeidsplaatsenplan
voor het onderwijs voor 1980
bekend gemaakt. In dit plan
stelt de PvdA voor, voor
1980 4750 extra arbeidsplaat
sen te scheppen in het onder
wijs.
Drieduizend arbeidsplaatsen
als uitvloeisel van het PvdA-
alternatief voor het sociaal-
economisch beleid van het ka
binet kunnen als yolgt worden
verdeeld: 1000 arbeidsplaatsen
ten behoeve van het stimule
ringsbeleid in het kleuter-, la
ger en voortgezet onderwijs,
1000 ten behoeve van uitbrei
ding van onderwijsvoorzienin
gen voor 16- tot 18-jarigen, en
1000 arbeidsplaatsen door de
verlaging van de leerlingen-
schaal in het kleuteronderwijs
en de eerste twee klassen van
het, lager onderwijs.
Bovendien heeft de PvdA in
een motie voorgesteld om de
groepsgrootte in het gehele la
gere beroepsonderwijs te ver
lagen en ter financiering daar
van gebruik te maken van een
deel van de volgend jaar gere
serveerde gelden voor de prijs
bijstelling van de exploitatie
kosten. Hierdoor zouden nog
eens 750 extra arbeidsplaatsen
in het onderwijs kunnen wor
den geschapen ten behoeve
van leerlingen die extra-bege
leiding het meest nodig heb
ben.
NCW - V OORZITTER V. EIJKELENBURG DREIGT:
DEN BOSCH Het eisen
pakket dat FNV en CNV bij
ons op tafel hebben gelegd is
te duur. Looneisen en eisen
tot arbeidstijdverkorting
overschrijden de beschikba
re ruimte op onverantwoor
de wijze. Als de vakbewe
ging bij die eisen blijft, heb
ben de centrale werkgever
sorganisaties geen andere
verantwoordelijkheid dan
af te haken van het arbeids
voorwaardenoverleg voor
1980.
Deze dreigende taal sprak gis
termiddag voorzitter S.J. van
Eijkelenburg van het Neder
lands Christelijk Werkgever
sverbond tijdens de jaarverga
dering van de aannemersbond
AVBB. De looneisen schieten
trouwens over hun doel heen,
zo meende hij, want ze zijn be
doeld voor koopkrachthandha-
ving en die handhaving wordt
nu bereikt met de door het ka
binet aangekondigde belas
tingverlaging. De looneis heeft
ook geen zin (meer), aldus Van
Eijkelenburg, want zij veroor
zaakt nieuwe inflatie en het
effect wordt sterk beperkt
door de belasting en de sociale
premies, die er over worden
berekend; bovendien gaat bij
een te grote looneis de belas
tingverlaging niet door.
Verkiezingen
Voorne-Putten
VOORNE Op het Westelijk
deel van het eiland Voorne-
Putten zijn gisteren gemeente
raadsverkiezingen gehouden,
in verband met de herindeling
van gemeenten per 1 jaunuari.
In alle gemeenten werd D'66
de grote winnaar. De PvdA
verloor, CDA en VVD ver
toonde een wisselend beeld in
vergelijking met de vorige
verkiezingen.
Luitenant-kolonel H. E. Lensink is gisteren voorgoed uit Liba
non in Nederland teruggekeerd. Hij is bijna acht maanden in
Zuid-Libanon commandant geweest van het Nederlandse
Unifildetachement. Met hem kwamen nog 150 Nederlandse
Libanongangers definitief naar huis. Op Schiphol werd de
overste door zijn dochtertje Nettie begroet.
AMSTERDAM (ANP) De hulpver- Stichting in Amsterdam na een onderzoek
leningsinstellingen hebben weinig mo* onder Amsterdamse hulpverleningsorga-
gelijkheden om de problemen van bui- nisaties.
tenlandse jongeren tot een oplossing te e.t onderzoek was gericht op
brengen. De kans op hulpverlening aan un moSehjkheden om Turkse en Marok-
deze jongeren is dan ook zeer klein. kaanse jongeren van 12 tot 18 jaat de hel
pende hand te bieden. Hulpverelening
Tot deze conclusie komt de Averroes aan kinderen van buitenlandse werkne
mers eist een speciale deskundigheid,
waarover de instellingen momenteel niet
beschikken. Uit ander onderzoek is geble
ken dat de aanpassing van kinderen met
een afwijkende culturele achtergrond ja
ren gaat duren. Daarbij doen zich econo
mische maar vooral ook psychische span
ningen voor.
De Christelijke Federatie van
bonden van Overheidsperso
neel (CFO) en de vakgroep bij
het energiebedrijf hebben
woedend gereageerd op dit in
grijpen van de minister. De
werktijd van 33,6 uur geldt
sinds 1 januari voor de 400
GEB-werknemers die in vijf
ploegen-continudienst werken.
Het personeel moest hiervoor
11,7 procent van de continu-
toeslag en een vrije dag inle
veren. De bewindsman kan
zich met deze maatregel niet
verenigen omdat in het be
drijfsleven de invoering van
een vijfploegendienst met ge
lijktijdige verlaging van de arT
beidsduur tot beneden veertig
uur per week, nog maar juist
in discussie is, laat staan dat
deze al is ingevoerd. De over
heid mag in deze zaken niet
voorop lopen, zo/meent de mi
nister, die zelf maatregelen zal
.nemen als het Rotterdamse
stadbestuur weigert de 33,6
uur te herzien.
A'Dam akkoord
met stadhuis/
muziektheater
AMSTERÖAM (ANP) De
gemeenteraad van Amster
dam heeft zich gisteren in
grote meerderheid (veertig
stemmen voor, vier tegen)
akkoord verklaard met het
college-plan voor de bouw
van een nieuw stadhuis an
nex muziektheater aan het
Waterlooplein. Met de bouw
is een bedrag van 306 mil
joen gulden gemoeid; het
Rijk draagt 230 miljoen bij.
If» Amsterdam wordt al sinds
'53 gepraat over de noodzaak
van een muziektheater en
staat ook een nieuw stadhuis
al jaren bovenaan op het ge
meentelijke verlanglijstje.
Bouwplannen sneuvelden
veelal op financiële onhaal
baarheid. De bevolking van
Amsterdam zal overigens re
gelmatig bij de uitwerking van
de plannen worden betrokken,
zo is gisteren door b en w be
loofd.
