BEELD
SPRAAK
VARA wil Kloos houden en Haasbroek hebben
1
Een film lang jacht op ontsnapte gevangene
TERUGBLIK
9
TELEVISIE DINSDAG ff]
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
MAANDAG 19 NOVEMBER 1979 PAGIN
Als de roman „Rebecca" van Daph
ne du Maurier begint, is de titelper-
soon juist dood en begraven. Toch
rijst zij uit elke bladzijde van dit
boek op, zo goed als zij aanwezig is
in elk beeld van de BBOserie naar
deze roman, die in vier delen op
TROS-tv komt, te beginnen donder
dag op Ned. II om 21.30 uur.
De overleden Rebecca leeft voort, omdat de
romanfiguren om haar heen geen raad we
ten met het raadsel van haar leven: haar
schoonheid waarmee zij haar omgeving in
palmde en tegelijkertijd haar harteloosheid
waarvoor men huiverde. Wie zich aan haar
gewonnen gaf, zette zij naar haar hand. Wie
zijn eigen waardigheid plaatste tegenover
haar dwingend karakter viel een kille beje
gening ten deel. Zo iemand drukt niet al
leen een stempel op anderen, maar vertroe
belt tevens de sfeer. Dit legt een doem over
allen en alles. Die stijgt op uit het boek en
tv-regisseur Simon Langton lukte het deze
invoelbaar te maken in zijn schermbewer-
king.
In de eerste aflevering krijgt de kijker te
maken met ene Maxim de Winter, een adel
lijke Brit, die verpozing zoekt in Monte Car
lo. In deze rol laat Jeremy Brett deze eenza
me Engelsman zien als een snel van zijn
stuk te brengen man, hoogst onredelijk te
gen de mensen om hem heen. Men vergeeft
hem veel, want men weet, dat hij onder tra
gische omstandigheden zijn vrouw Rebecca
verloren heeft. Haar dood heeft trouwens
veel vragen opgeroepen. Zelfs rijst de ver
denking, dat Maxim haar vermoord zou
hebben, een beschuldiging waarin een ex-
minnaar van Rebecca een rol speelt.
Al deze zaken moeten opgehelderd worden
voor Maxim kan hertrouwen- met een gaaf
geschapen weesmeisje, een rol van Joanna
David. Zij neemt haar intrek op het land
goed Manderley en rolt daar van de ene
vrees in de andere verbazing, waartoe der
tig man bedienend personeel aapzienlijk bij
draagt. Zij staan niet onwelwillend tegen
over de tweede mevrouw De Winter, maar
hun enige meesteres blijft Rebecca, die voor
eens en voor altijd de huisregels heeft ge-,
steld.
En daar stuit niet alleen de nieuwe me
vrouw De Winter op, maar niet minder de
kijker. Dat heeft te maken met die gerepu
teerde nauwgezette regie van de Britse tv-
maker. Die mevrouw De Winter vindt
moeizaam haar weg in het overvloedig be-
kamerde landhuis. Overal stuit zij op sporen
van Rebecca, in de boekenkast, de corres
pondentie, de boudoirs, de kledingkasten, de
rommelige zoldervertrekken, ja achter elke
deur en vreemde schaduw.
Alfred Hitchcock zag als eerste een film in
dit boek, nu alweer zo'n dertig jaar geleden,
maar toch met enige regelmaat terug in bio
scoop en op de televisie. Hitchcock was er in
zijn beste jaren de man naar om uit dit boek
te halen wat er voor zijn manier van filmen
in zat. Sombere spanningen in donkere tin
ten. Dat lag hem wel. Regisseur Langton,
die weet dat hij met zijn televisiewerk de
huiskamer in moet, hield het een stuk hui
selijker, onder andere door in zijn lokaties
een stuk gezelligheid in te bouwen. Hij laat
het personeel ook minder gestileerd acteren
dan Hitchcock deed. Die was er op uit de bi
oscoopbezoekers aan hun stoel te kluisteren,
waarin hij vortreffelijk slaagde.
Als kijker wordt men in deze televisieserie
veel geleidelijker binnengevoerd in het ver
haal. De spanning is er overigens niet min
der om. De regie heeft dit bereikt door een
zekere nervositeit te leggen in de wijze van
acteren van de personages. In de eerste afle-
door Ton Oliemuller
vering ervaart men dat in de bijna pijnlijke
zwijgzaamheid van weduwnaar de Winter,
die van tijd tot tijd fel kan uitvallen. In de
tweede aflevering krijgt Joanna David als
nieuwe echtgenote de kans te laten zien hoe
de alomaanwezigheid van de gestorven Re
becca op haar nerven werkt, het trillen van
haar hand als de telefoon rinkelt, de schrik
op het gezicht als onverwachts een deur op
engaat, het tastend zoeken van een eigen,
houding tegenover het personeel. Daar
hoort bij, dat ze precies aan de verkeerde
vraagt om geduld met haar te hebben en om
haar vertrouwen te geven. Daar voelt het'
huishoudhoofd miss Danvers zich niet toe
geroepen. Anna Massey maakte hier een
treffende rol van in stuitende vriendelijk
heid en achterbakse voorkomendheid, een
monster van een mens vol verbeten vorme
lijkheid. Zij vervult in dit verhaal een cen
trale rol. Schrijfster Daphne du Maurier
maakt van haar een spiegelbeeld van Re
becca, die zelf niet meer in leven als een
schaduw in haar voortbestaat. Miss Danvers
voert het beheer over een erfenis van mis
dadige vermoedens, die eerst ontzenuwd
moeten worden voor van een tweede huwe
lijk sprake kan zijn. De laatste slag is voor
„Rebecca" Danvers. Als de Winter tenslotte
een nieuw leven kan beginnen, staat zijn
landhuis in lichterlaaie, terwijl het huis
houdhoofd spoorloos blijkt verdwenen, op
gegaan in het niets toen de rol van de dode
Rebecca was uitgespeeld.
Daphne du Maurier werd nimmer in de of
ficiële literatuur ingelijfd. Zij schiep geen
mensen uit woorden, maar gebruikte men
selijke hebbelijkheden om door haar be
dachte merkwaardige verhalen een schijn
van geloofwaardigheid te verlenen. Het zou
best allemaal echt gebeurd kunnen zijn, om
dat men mensen ziet wie het allemaal is
overkomen. Daarin legt zij een grote
scherpzinnigheid aan de dag. Zonder zich in
karakters te verdiepen past zij menselijke
eigenaardigheden als legstukjes in elkaar.
Een toegewijde droomster als mevrouw de
Winter II levert in contrast met het haatlus-
tige huishoudhoofd Danvers dat mysterieu
ze schijnleven op, waarin mensen niet de
dingen naar believen hanteren, maar door
de dingen beheerst worden. Hierin past het
beeld van een hond die niet zijn natuur
volgt, maar als een schakel in het verhaal
wordt ingepast, ondergechikt aan de bedoe
lingen van de schrijfster die mensen, dieren
en dingen vast in handen houdt om het ver
loop van haar bedenksels te regelen. Geen
wonder dat Hitchcock haar verhalen voor
verfilming koos, want ook hij kent in zijn
films levende wezens en dode dingen de
zelfde waarde toe. En dat is er de oorzaak
van dat zowel Hitchcock als Du Maurier in
hun vertellingen dat merkwaardige effect
bereiken, waarbij lezers en filmkijkers zich
zelf in de arm knijpen om aan de weet te
komen of zij inderdaad nog deel uitmaken
van de wereld waarin gewone mensen le
ven.
Het boek „Rebecca" en deze televisieserie
danken aan deze vervreemdende situaties'
hun wonderlijke werking. Het gaat over ie
mand die niet meer bestaat en die je toch
overal tegenkomt en het hele gebeuren be
paalt. In het beeld wordt men dat nog beter
gewaar dan in het boek. Dat heeft te maken
met de bewerking door Hugh Whitemore,
meer nog met de regie van Langton die de
acteurs een even belangrijke rol toebedeelt
als de voorwerpen. Zie bijvoorbeeld een scè
ne als die waarin huishoudhoofd miss Dan
vers een kledingstuk toont dat door Rebecca
gedragen is. Zij strijkt er met haar handen
doorheen alsof er opnieuw leven vaart in
dit afgedankte stuk textiel. En dat niet al
leen. De nieuwe mevrouw de Winter voelt
bij het zien ervan een huivering door haar
leden gaan. Beschreven pakt dat persé min
der boeiend uit dan verbeeld. We hebben al
eens de theorie horen verdedigen, dat een
schrijfster als Du Maurier, die over haar
hoogtepunt heen was toen de televisie goed
en wel op dreef kwam, eigenlijk te laat ge
boren is, omdat wat zij te vertellen heeft be
ter direct kan worden vertoond dan eerst op
papier gezet. Britse televisieprecisie als in
deze serie aan de dag gelegd gooit deze theo
rie afdoend omver.
Joanna David als de tweede mevr. de Winter die overal in de tv-serie stuit op de schim van de dode Rebecca.
Aangenomen dat Jan Haasbroek,
de enige serieuze kandidaat voor de
functie van tv-directeur bij de
VARA, na alle moeilijkheden nog
geïnteresseerd is in deze baan, kan
deze benoeming hem bijna niet
meer ontgaan. Op de verenigings
raad in het afgelopen weekeinde
nam men voorzitter Kloos zeer
kwalijk, dat hij het advies van het
personeel om Haasbroek aan te
stellen naast zich had neergelegd
onder het dreigement zijn eigen
functie ervoor op het spel te zetten.
Er kwam op de verenigingsraad een aantal
moties op tafel die er niet om logen, zomin
als de uitslagen bij het in stemming brengen
ervan. Een motie om Kloos inderdaad naar
huis te sturen werd nog met ruim verschil
verworpen, 84 tegen 53 stemmen. De verga
dering kon op deze motie moeilijk anders
dan afwijzend reageren, nadat het personeel
daags tevoren er op had aangedrongen in
een gesprek met Kloos alsnog tot overeen
stemming te komen na eerder het vertrou
wen in hem te hebben opgezegd. Maar daar
na volgden enkele moties die Kloos ernstig
te denken moeten geven. Eén daarvan
kwam uit Amsterdam en stuurde aan op af
keuring van de houding van het hoofdbe
stuur inzoverre dit zich opstelde achter de
halsstarrige stellingname van Kloos tegen
over de figuur Haasbroek. Deze motie haal
de een ruime meerderheid en kwam er ver
taald op neer, dat het hoofdbestuur het zo
ver moet zien te krijgen, dat voorzitter
Kloos binnen de VARA ruimte schept voor
een figuur als Haasbroek en dat hij zijn per
soonlijke bezwaren tegen deze figuur moet
leren vergeten. Een tweede aansporing in
die richting kreeg hii uit de motie-Gelder
land, waarin het het hoofdbestuur werd
kwalijk genomen al te zeer op de hand van
Kloos te zijn geweest. Deze motie werd wel
iswaar verworpen, maar zou aangenomen
zijn als het hoofdbestuur zelf niet zou heb
ben meegestemd.
Op deze VARA-verenigingsraad zijn in
scherpe termen harde noten gekraakt. Re
sumerend komt het erop neer, dat men
Kloos wil houden en Haasbroek wil hebben.
Om het daarover met zijn personeel eens te
worden, zal Kloos vóór 15 december moeten
gaan praten met zijn mensen, waarbij o,ud-
minister van Kemenade is gevraagd om lei
ding te geven aan dit gesprek.
NEDERLAND 1
NOS
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Kortweg
18.50 Staatsloterij
18.55 Journaal
TROS
18.59 Charlie's Angels,
misdaadserie
19.47 Kieskeurig: consumen
tenrubriek
20.20 The Chase, speelfilm
TROS
21.55 The Chase, vervolg
22.55 Over leven, medische
documentaire serie
NOS
23.35 journaal
NOS
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
AVRO
18.59 Doctor Snuggles,
kinderprogramma
19.05 AVRO's Toppop
AVRO
20.27 Telebingo - Spelen
en laten spelen
21.30 De erfenis van
Aphrodite,
tv-serie
22.25 Televizier Magazirl
23.10 AVRO Academie f
NOS
23.30 Journaal
DUITSLAND 1
(Region, progr. NDR: 18.00
vera. 18.30 Actual. 18.40 I
nieuws. 18.45 Kleuterprogr. 18.l|
emo Henrlette, tv-serle. 19.25|
progr. 19.59 Progr.overa. WDR:|
Amus.progr. Aansl. Viel Laerij
Sandy, tv-serle. 18.30 Muziek]
18.45 Inform, serie. 19.15
19.45 Spiel um 4tel
Journ. 20.15 Buddenbrooks, 1,
21.15 Inform, magazine. 22.0
Jesprogr. 22.30 Actual. 23.00 C
ten drel Tage (Gil ultimi tre
speelfilm. 0.55 Journ.
DUITSLAND 2
18.20 Pollzeiarat Simon Lark, t>
19.00 Journ. 19.30 Spelprogr.il
Inform, progr. 21.00 Actual.
Fallstudien, tv-spel. 23.35 Journ
DUITSLAND 3 WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Tv-^|
Duits. 19.00 Inform, serie. 19.45L
nal 3. 20.00 Journ. 20.15 Filmref
ge. 21.00 Actueel magazine, jl
Fotografie (Fotografia),
22.30 Docum. ca. 23.15 Journ.jj
BELGIE NED.
18.00 Kinderfilmserie. 18.05 Jei
rie. 18.30 Open School. 19.00 IrT
progr. 19.30 Verkeerstips.
Meded.en Morgen. 19.45
20.10 Weerber. 20.15 Sp(
21.00 De Ceder (The Cedar
tv-serie. 21.50 Inform, progr. f
BELGIE FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Cult,
ne. 18.45 Sport. 19.15 Region, k
zine. 19.29 Weerber. 19.30
19.55 Juridische adviezen.
Filmmagazine. 22.10 Inform.
22.40 Journ.
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
NEDERLAND 2
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
DUITSLAND 1
10.00 Journ. en aktual. 10.25 Report.
11.10 Muz. progr. 11.40 Inform, ma-
gaz. 12.25 Umschau. 12.55 Perso-
vera. 13.00-13.10 Journ. 16.10 Journ.
16.15 Report. 17.00 Kinderprogr.
17.50-18.00 Journ. (Region, progr.:
DUITSLAND 2
16.00 Inform, serie. 16.30 Progf
ouderen. 17.00 Journ. 17.10
filmreport. 17.40 Aktual. en mui
DUITLAND 3 WDR
7.55 Gymn. 8.05-11.55 Schoot
sie (9.30 Kleuterprogr.). 17.00tii
Schooltelevisie. 17.30 Inform, sr\
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Tv-d™
wiskunde. 19.00 Report. 19.45M1C
nal 3. in
BELGIE NED. 1 *rei
14.00-15.00 SchooltelPg'
17.00-18.00 Schooltelevisie. fnd
Ene
BELGIE NED. 2 in.
14.00-15.00 Schoolteir
17.00-18.00 Schooltelevisie. ei?:
t li
BELGIE FRANS U i
14.00-15.15 Schoooltelevisie. li d
Schooltelevisie. 17.50 La bataten
planetes, tv-serie. p
HILVERSUM 1
TROS: 18.11 (S) Aktua. 18.25 (S) De verha
len van Virgilius van Tuil 18.30 (S) De kin-
derplalenbak 19 02 (S) Tross-Country
20 02 (S) Zorhaar 's avonds. 22.02 (S) TROS
-Big Band Show NOS. 23 02 (S) Met het
oog op morgen AVRO: 0 02 (S) AVRO's Ra-
dioiourn. 0 10 (S) Platenscala. 1.02 (S) One-
o'clock |ump. 2 02 (S) AVRO's Service Stati
on 6 02 (S) AVRO: Muziek en verkeersm-
HILVERSUM 2
NCRV: 18.00 (S) Muziek in vrije tijd. PP.
18.50 Uitz. van het GPV. NCRV: 19.00
ïai
;rd
Rondom het Woord. (Met c
NCRV-Leerhuis om 19.15 Psali..
week 19 40 Hervormd en gereforiPn:
20 00 (S)Oude muziek. 2130 (S) Liloi
-maandag 22.25 Bond Zonder Naan
22 30 Open School NCRV: 23.25 (S)
van eigen tijd. 23.55 Nws.
HILVERSUM 3
NOS: 18 03 (S) De Avondspits met d(
nale Hitparade AVRO: 1902 (S)
nieuwe 19 30 (S) Folk Live. 20 02 (S)
paal 15. 21 02 (S) Superclean Drear
ne. 22.02 Radiojourn. 22.10 (S) Blu
lads 6 beat. 23.02 (S) AVRO's Swin
AVRO 7.02 (S) Muz. en verkeer-
sinlorm. (7.03 en 8.03 Radio-
lourn.) 9.03 Tekst en uitleg. 9.08
(S) Divertimento. 10.02 De zand-
13.11 Goal. 13.30 Lange vingers
Open School. KRO: 15.15 Opvoeden
rboden toeg<
Nws. 17,36 Echo.
ia. 17.24 Meded.
11 30 (S) Rondom twaalf. 12.30 (S) Franse
chansons. 13.03 Radiojourn. 13.20 (S) De
AVRO Diligence 13.55 Beursplein 5. 14.02
(S) 'n Middagje AVRO. 16.02 Hersengymn.
n® tendgym. 7.20 Het levende
4F woord 7.30 Nws. 7 36 Echo.
4J~| (8 00 Nws 8 30 Nws. 8 36 Amus-
IfO muz. 8.50 Postbus 900. 9.00
Gymn. v.d. vrouw. 9.10 Waterst.
5 Scheepspraat. 9.20 De letter M. 10.30
HIUTRSUM VARA: 7.02 (S) Gesodemi
|V (Van 7.00 tot 18 00 akt
A-. dingen van de dag.) 8 30
("O 'and. ze zeggen10.30
-Wsp- pisch Jansen 1130 (S)
plaatje. 13 30 (S) Spit
15.30 (S) Popkrant. 16.30 (S) f
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S)<
cio. 9 00 Nws. 9.02 (S) E
orgel in9.30 (f
11.00 II
te praten. 11.30 Rate.
OVERHEIDSVOORLj 12.16 Uitz. voor de
landbouw. KRO: 12.26 Meded. voor land
en uitnb. 12.30 Nws. 12.36 Echo. 13.00 Nws.
Marlon Brando, Jane Fonda,
Angie Dickinson en Robert
Redford spelen de belang
rijkste rollen in de film
„The chase" (de jacht) van
Arthur Penn. Marlon Bran
do als sheriff Calder zit een
hele film lang achter de ont
snapte gevangene Reeves
(Redford) aan. Hierbij tre
den allerlei verwikkelingen
op, o.a. door toedoen van
Jane Fonda, die als de
vrouw van de ontsnapte het
niet zo nauw neemt met
haar liefdesrelaties.
Ned. I 20.20 uur.
Toppop
Ad Visser, die bij de jeugd nog
aan populariteit schijnt te win
nen, komt opnieuw de muzi
kale keuze van de scholieren
toelichten.
Ned. II 19.05 uur.
Telebingo
Vanuit de Arnhemse Stads
schouwburg leidt Mies Bouw
man „Telebingo", waarvan de
opbrengst bestemd is voor de
gehandicaptensport. Charles
Aznavour en Paul van Vliet
Angels
Charley's Angels krijgen te
maken met een stichting die
rijken van hun geld afhelpt
door ze een mooi plaatsje te
verkopen in de ruimte.
Ned. I 18.59 uur.
Aphrodite
Kieskeurig
Marlon Brando (rechts) in een scène In de film „De Jacht"
Aandacht voor de belangen
van de consument in de ru
briek „Kieskeurig".
Ned. I 19.47 uur.
Over leven
In de medische documentaire
„Over leven" ditmaal aan
dacht voor het zenuwstelsel.
Ned. I 22.55 uur.
In de tv-serie „Erfenis van
Aphrodite" komt David met
vermoedens over zijn dode
broer bij de politie, maar hij
weet deze niet te overtuigen,
o.a. omdat Helen niet met de
waarheid voor de dag durft te
komen.
Ned. II 21.30 uur.
Assertiviteit
Hoe men van zich moet leren
afbijten leert men weer in de
cursus „Assertiviteit".
Ned. II 23.10 uur.
Koot wilde als vroeger een
sketch inzetten, maar werd
door Bie de mond gesnoerd.
Sketches zijn volgens de nieu
we aanpak immers taboe.
Soms dreigde het toch weer
zoiets te worden en dat bleek
dan lang niet het minst leuke,
zoals dat dubbele interview
met een linkshandige. Eerst
volgens de normale methode,
daarna op de manier zoals een
op de nieuwe school in Tilburg
in ethica geschoolde katholie
ke journalist het zou doen. He-'
laas waren er weinig van zul
ke terugvallen tot een iets ou
dere stijl. Wel werd wild in
het rond getrapt, zelfs al voor
het eigenlijke programma was
begonnen. Maar dikwijls toch
zoals dat gebeurt met open
deuren. Al te voorspelbaar
dus. Die manier om voor 1980
het kabinet te laten vallen, die
kende elke simplistiese kijker
immers allang, en dat Sinter
klaas in Rotterdam niet geat
tendeerd werd op Cambodja,
och, wat zullen we ervan zeg
gen, die hulpverlening komt
toch wel op gang.
Iets heel anders was Bie's al
leenspraak over zijn geblok
keerde relatie. Daar zat zelfs
iets in van de dagsluiting. Er
wordt dacht ik, in dit pro
gramma, dat we toch niet kun
nen missen, nog te veel gewor
steld met het echte op de prik
getrapt zijn en de behoefte te
vens een soort moraal uit te
dragen. Dat maakt het alle
maal nogal tweeslachtig.
Cornells Verhoeven, de onbe
kende grootheid met wie de
VPRO een extra had, zei vol
gens de interviewer te inge
wikkelde dingen. Dat het
woord een oponthoud is tussen
denken en doen, zoals. Verhoe
ven stelt, zal wel niet onmid
dellijk opkomen bij een een
voudig vraagsteller. Verhoe
ven, die erg verguld zei te zijn
met zijn PC Hooftprijs, moest
ook nog zijn handschrift laten
zien, maar ook dat helderde
weinig op over zijn filosofie.
Voorts konden we kennisma
ken met en nieuwe comité dat
de belastindruk wil verminde
ren en eventueel ook in de po
litiek wil belanden. Den Haag
is dus gewaarschuwd, zei de
voorzitter dreigend. Hollands
Spoor belichtte het voor velen
netelige debat over de kern
wapens vanuit een aantal ver
gaderingen.
Achter het Nieuws had zater
dag twee explosieve thema's
zoals Brugsma het noemde. De
moeilijkheden in eigen
VARA-kring, al enkele jaren
geteisterd door conflicten die
op het punt staan in een ver
trouwenscrisis uit te barsten,
en vreemde zaken rond de
kerncentrale van Borssele. Het
eerste onderwerp mocht nog
een familiebericht heten, het
tweede kon die huishoudelijke
opdruk nauwelijks verdragen.
Wat de VARA betreft, wel een
voorbeeld van democratische
openbaring. De eigen vuile
was werd breed buiten g<
gen. Brugsma leek aan
was. Alle emoties en moti
hun verwerping passeerd
revue. De draad tussen be
en vereniging bleek mee
len nog net niet gebroker
diepere oorzaak van de
ningen werd gewezen o
gevarieerde pluimage
sterk uiteenlopende dent-
den bij de VARA. Dat L
harmonische samensp
Beide partijen in het tele
gesprek waren het e
eens, dat een vernieuwinjEll
in het bestuur niet te o uz
men valt. Maar het moe tei
gebeuren volgens demo trc
sche regels. Dan zal heior
dachten de sprekers, nojad
heel moeilijk gesprek wo n
Maar schoon schip moet re
maakt worden. Brugsma n
zekerde, dat er toch ge n
wordt doorgewerkt en h< Hg
wijs presenteerde hij in ap
penbaarmaking van eer ng
dusver geheim gebleven nc
port over de kerncentralfeu
Borssele. Een rapport, w eu
door de ondervraagde K; n
leden en provinciale bes on
ders nogal terughoudend >oi
gereageerd. Het contract eu
de funktie van Borssele aj<
niet meer waard zijn dal 30
papier waarop het geschr in
is, zo werd er gezegd. in
HAN JONK us
el
