Ted heeft alles mee
behalve zijn
levenswandel
I
mvankelijk
een van de
luidelijkste
supporters
van de
Ji president
Broertje van de president
tot 1984, ligt in de naam Mondale. Als Car-
ter wordt herkozen, is het bijna vanzelfspre- yt
kend, dat zijn vice-president Walter Mondale
de „winkel" in 1984 zal overnemen, zo heb- V-
ben Kennedy's naaste medewerkers hem de
laatste tijd voorgehouden. Mondale, net als w
Kennedy een exponent van de progressieve r
vleugel van de Democratische partij, heeft „V
tot nu toe nauwelijks geleden onder Carters
dalende prestige. Integendeel, de man bij
wie vrijwel alles in zijn politieke carrière al of
niet toevallig kwam aangewaaid, lijkt de r-
meeste eer op te strijken van alles wat de
regering in de publieke opinie wél goed heeft
gedaan. "ff
Bovendien Is de Kennedy-groep bevreesd
dat de plotseling opgeleefde nostalgie naar
de „Kennedy-periode" in het begin van de
zestiger jaren over vier jaar goeddeels zal
zijn weggeëbd. De „nu of nooif'-theorie 7*
heeft Kennedy uiteindelijk overtuigd
In zijn toespraken speculeert Kennedy ook
duidelijk op deze nostalgie. „Er was een tijd,
dat we onze handen niet in wanhoop om
hoog hieven en waarin we niet spraken over
een crisis in de Amerikaanse maatschappij
In die tijd rolden we gewoon onze mouwen
op", zei hij onlangs op een bijeenkomst van
vakbondsvertegenwoordigers in zijn thuisha
ven Boston Er gaat bijna geen Kennedy
bijeenkomst: voorbij, of het „Happy dayS
arè here again" weerklinkt. Ook muziek uit
„Camelot" is op Kennedy-bijeenkomsten yC
erg populair. Camelot, het utopia, waar ko w
ning Arthur en zijn ridders vergaderden,
werd tijdens het bewind van John Kennedy
gebruikt om het idealisme en de nieuwe
geest van het beleid aan te duiden. Dat John
Kennedy een nieuwe spirit bracht na de wel-
varende, maar fantasieloze periode Eisenho
wer, staat wel vast. Maar John Kennedy
stortte de wereld ook via de tot mislukken
gedoemde invasie van Cuba in de Varkens-
baai in een onverantwoordelijk avontuur, hij
breidde de oorlog in Vietnam aanzienlijk uit
en wist maar een schamel deel van zijn veel-
belovende plannen door het Congres aan-
vaard te krijgen. Helaas kreeg hij nooit de
gelegertheid om zich echt te bewijzen.
Van Edward wordt gezegd, dat hij niet de
scherpe intelligentie heeft van John, noch de y£
hartstochtelijke overtuiging van Robert. Van
uit een moeilijke uitgangsstelling als „het
broertje van de president" heeft hij zich des-
ondanks ontwikkeld tot een algemeen als
voortreffelijk bestempelde senator. Edward
Kennedy lijkt alle kwaliteiten te bezitten om
een minstens aanvaardbare president van
de Verenigde Staten te worden. Het enige
wat hem tot nu toe ontbreekt, is een duide
lijk onderscheid van de man, die thans presi
dent van de Verenigde Staten is en die het
nog voor een termijn van vier jaar wil blijven.
Hoewel Kennedy zich de laatste tijd wat kri
tischer ten opzichte van Carter heeft opge-
steld, heeft hij dit jaar in de Senaat bij 97
stemmingen 85 maal de zijde van de presi
dent gekozen. Slechts drie andere van de
100 senatoren stemden nog vaker pro-Car
ter. Defensie en Gezondheidszorg worden
nog wel eens aangewezen als zaken, waarin
beiden sterk verschillen.
Tegen alle bestaande stromingen in Car
ter zal alle moeite hebben er een reële ver
hoging van het defensiebudget met
"slechts" 3 procent door te krijgen is
Kennedy in ieder geval verbaal tevens voor
stander geweest van een relatieve verlaging
van de defensie-uitgaven Toch stemde Ken
nedy onlangs voor een defensiebegroting
van 1980, die bijna 40 miljard gulden hoger
lag dan het oorspronkelijke voorstel van
Carter.
Kennedy's plannen voor een nationaal sy
steem voor de Gezondheidszorg dateren al
van 8 jaar geleden en zijn tot nu toe vol
strekt onhaalbaar gebleken Zijn plan heeft
het in acht jaar zelfs niet tot bespreking in
één van de senaatscommissies gebracht. In
middels is hij teruggekeerd van zijn oor
spronkelijke voorstel, dat ruim 160 miljard
per jaar zou kosten, tot een bescheidener
opzet, die het eerste jaar beneden de 100
miljard zou blijven Daarmee is hij vrijwel op
gelijke hoogte gekomen met Carter wiens
plan overigens door veel politici "té duur'
wordt gevonden
Politieke midden
Het is toch opmerkelijk, hoe Kennedy de
laatste weken steeds verder naar het politie
ke midden opschuift. Zo heeft hij te kennen
gegeven van het stempel „liberaal" (dat wil
in de Verenigde Staten zeggen „progres
sief") af wil en liever wil doorgaan voor eert
pragmaticus. Passend in de Republikeinse
traditie heeft hij voorzichtigjes de mogelijk
heid van een belastingverlaging in het voor
uitzicht gesteld en zijn conservatieve toon
tijdens een recente toespraak voor een ge
zelschap zakenlieden werd met name door
vertegenwoordigers van zwarte groeperin
gen „ronduit schokkend" genoemd. Een
Cartermedewerker zei schamper: „Als hij in
dit tempo doorgaat, komt hij nog ver voor
de verkiezingen rechts van Reagan en Con-
nally uit".
Tot nu toe heeft Kennedy in feite niet veel
meer gezegd dan dat hij het meeste wat
Carter heeft gedaan „beter, overtuigender
en effectiever" zou hebben aangepakt. Hij
zou bijvoorbeeld eerder loon- en prijsrichtlij-
nen hebben uitgevaardigd en hij zou meer
nadruk op energiebezuiniging hebben ge
legd. Kennedy belooft ook nadrukkelijke
steun aan Israël en het bevriezen van de
bouw van nieuwe kerncentrales voor twee
jaar in plaats van (voorlopig) één jaar, zoals
thans het geval is. En Carters opmerking,
dat „de macht van de regering beperkt is",
wordt door Kennedy „met grote kracht"
ontkend.
Het is bij deze politieke manoeuvres op de
vierkante millimeter dan ook niet verwonder
lijk, dat de grootste aandacht rond Ken
nedy's kandidaatstelling tot op dit moment
is gegaan naar Kennedy's persoonlijke han
del en wandel: Chappaquiddick en de wan
kele relatie met zijn vrouw Joan, want een
president zonder „first lady" is in de Vere
nigde Staten maar een halve president.
In veel recente tv-interviews was Chappa
quiddick het belangrijkste onderwerp. Daar
toe uitgenodig door Kennedy zelf (,,U kunt er
alles over vragen wat U wilt") werd hij on
derworpen aan een soms gênant kruisver
hoor over het gebeurde van tien jaar gele
den. Een duidelijk niet op zijn gemak zijnde
Kennedy slaagde er echter niet in een enkel
nieuw licht op de nog altijd mysterieuze zaak
te werpen Ook over de relatie met zijn
vrouw liet Kennedy zich erg aarzelend uit
De grote druk van het leven als lid van de
,Kennedy-clanen van de politieke society
in Washington en de bij haar oudste zoon
ontdekte kanker waardoor een been moest
worden afgezet werden Joan Kennedy en
kele jaren geleden te veel. Ze woont thans
alleen in Boston is genezende van alcohol
verslaving en studeert weer pedagogie en
muziek Of ze Edward in voorkomend geval
zaï vergezellen naar net Witte Huls is nog
een open vraag
Achterstand kleiner
Duidelijk is dat Kennedy nu Hij een echte
kandidaat is en niet meer een wat mystieke
figuur, die meer dan tien jaar een hoofdrol
moet hebben gespeeld in de nachtmerries
van vele presidentskandidaten, onderworpen
zal worden aan meer aardse maatstaven
Edward Kennedy zal moeten afdalen van de
boven de grauwe wolken verheven bergtop,
waarop hij door veel Amerikanen is ge
plaatst.
Carter lijkt in de eerste schoorvoetende
schermutselingen van de uitdaging te profi
teren. Bij zogenaamde „straw votes" (proef-
stemmingen) in Florida en lowa een soort
politieke „miss-verkiezingen" toonde de ver
vroegd op toeren geraakte Carter-organisa
tie zich zeer sterk. De recente enquête van
Time Magazine toonde aan, dat Carter de
ruime achterstand op Kennedy aanzienlijk
had teruggebracht. Een dag later liet een
enquête van de New York Times echter zo
ongeveer het tegendeel weten. Daarmee is
de trend gezet voor het politieke nieuws van
de komende maanden: een voortdurend wis
selende strijd tussen Carter en Kennedy.
Waarschijnlijk zullen ook de eerste officiële
„primaries" nog geen definitieve doorbraak
opleveren. Kennedy wordt geacht de eerste
„kandidaatsverkiezingen" in New Hampshi
re, Vermont en Massachussetts op zak te
hebben, vervolgens zou Carter Florida, Ala
bama en Georgia opeisen, waarna pas in Illi
nois, Pennsylvinia en New York de zwaarde
re klappen zullen vallen. Voor de goede
orde: de uiteindelijke verkiezing voor een
nieuwe president van de Verenigde Staten
vindt plaats op 4 november van het volgend
jaar
DICK TOET
WASHINGTON Edward Kennedy heeft
zich deze week aangediend als de eerste of
ficiële presidentskandidaat voor de Demo
cratische partij, een inmiddels niet meer ver
rassende, maar wel historisch te noemen ge
beurtenis. Elf jaar geleden al viel zijn naam
voor het eerst als mogelijke toekomstige be
woner van het Witte Huis. Dat was nadat zijn
broer Robert, zojuist door de Democratische
partij aangewezen als hun kandidaat, in Los
Angeles werd vermoord
De toen 35-jarige senator had net de „presi
dentwaardige" leeftijd bereikt en leek de
aangewezen figuur om als laatste van de
drie Kennedy-broers de fakkel over te ne
men. Sedertdien was hij onafgebroken de
meest besproken kandidaat, maar tot een
officiële kandidatuur bracht hij het nooit. In
1968 voelde hij zich vanwege de dood van
Robert emotioneel nog niet rijp, en in 1972
en 1976 trok hij zich voortijdig terug na
compromitterende publicaties over een dra
matisch incident, dat zijn politieke carrière in
1969 voorgoed leek de breken. Op een ei
land voor de kust van Massachussetts reed
Kennedy toen met zijn auto van een brugge
tje. Zijn medepassagiere, Mary Jo Kopech
ne, een 28-jarige medewerkster uit zijn staf;
verdronk. Kennedy rapporteerde het onge
luk pas tien uur later. Over de juiste toe
dracht zijn tot op de dag van vandaag vra
gen blijven bestaan.
Hoewel de laatste jaren in diverse enquêtes
een meerderheid van de ondervaagden te
kennen gaf het incident op het eilandje
Chappaquiddick te willen „vergeten en ver
geven", heeft het er lang naar uitgezien dat
Kennedy ook dit keer geen officiële kandi
daat zou worden. Ondanks de sterk dalende
populariteit van Carter, bleef hij zijn partijge
noot tot,enkele maanden geleden nadrukke
lijk steunen. Niet alleen behoorde hij in de
Senaat tot de meest uitgesproken suppor
ters van de president, maar ook daarbuiten
liet hij steeds weten er niet aan te twijfelen
dat Carter zou worden herkozen en te ver
wachten hem daarbij van harte te zullen
steunen.
Ook toen echter al rezen in vele delen van
het land „Pro-Kennedy"-groepen als padde
stoelen uit de grond en werd een Kennedy-
-kandidatuur door de overgrote meerderheid
van de Amerikaanse media als onvermijde
lijk beschouwd.
De druk van de politieke actiegroepen, van
de media en vooral ook van een aantal voor
aanstaande Democratische politici, die
vreesden met een steeds maar in populari
teit dalende Carter in de afgrond te worden
getrokken, hebben een rol gespeeld bij Ken
nedy's uiteindelijke ommezwaai. Zelfs onver
dachte Carter-fans hebben de zenuwen
meermalen door de keel voelen gieren, als
nieuwe onheilspellende enquêtes er op we
zen, dat de Democratische partij haar sterke
positie (inclusief het presidentschap) wel
eens zou kunnen verliezen.
Maar de voornaamste reden voor het feit,
dat Kennedy besloten heeft niet te wachten
Kennedy
niet
langer
man
achter
Carter
