3.72
iasken en Cataloniërs mogen eigen weg bepalen
jpaans vorstenpaar
olgend jaar op
%ezoek in Nederland
(gxfl
suf**
!TA fel tegen autonomie
17
Rechter Jespers mogelijk
vervroegd in vrijheid
Britse gouverneur
voor Rhodesië
voorgesteld
Proces tegen
Praagse dissidenten
begonnen
'Doodklap' voor
nederzettingen
politiek Israël
'SU*
flN?
fflÉ
SS*"
J.T
p.P
y/iM
Él*
2* JITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 23 OKTOBER 1979 PAGINA 11
lat" IDRID (Reuter-AFP) In de twee
'n?1 bist bevolkte en meest geïndustria-
terde gewesten van Spanje, het veel-
1!! Idiff door gewelddaden geplaagde
01J skenland en het stabiele Catalonië;
ev rden donderdag volksstemmingen
ar" louden over autonomie-statuten die
gebieden na veertig jaar recht-
,aai eeks bestuur vanuit Madrid weer
i^rote mate van zelfbestuur moeten
pn.
lijdt geen twijfel dat de kiezers in bei-
gewesten zich met een ruime meerder-
dyoor de autonomie zullen uitspreken,
3r de mogelijkheid bestaat dat een ge-
:is^ ge opkomst een zwakke basis zal ver-
affen voor de nieuwe regionale parle-
nten en regeringen, die bevoegd zullen
*"J voor zaken als onderwijs, politie, o
penbare- werken, gezondheidszorg en in
dustrie.
Een hoog percentage wegblijvers in het
Baskenland zou ook een ernstige tegen
slag betekenen voor de hoop van Madrid,
dat het herstel van de autonomie het be
gin van het einde zal betekenen voor de
afscheidingsbeweging ETA.
De militaire vleugel van de ETA, die dit
jaar al bijna 70 mensen heeft gedood, ver
werpt het autonomie-statuut en lijkt erop
uit te zijn haar bloedige campagne voor
een onafhankelijke, marxistische Baski-
sche staat voort te zetten.
De terroristen worden op politiek vlak ge
steund door een linkse coalitie, de Herri
Batasuna (Volksunie), die haar aanhan
gers, heeft opgeroepen donderdag niet te
gaan stemmen. In twee verkiezingen eer
der dit jaar behaalde de Herri Batasuna
ongeveer 15 procent van de stemmen in
de Baskische provincies Vizcaya, Guipuz-
coa en Alava. Dit cijfer, gecombineerd
met een groeiende neiging tot onthouding
van partijloze of gedesillusioneerde kie
zers^ zou de opkomst kunnen drukken tot
50 a 55 procent. Volgens de gematigde
Baskische nationalistische leider Carlos
Garaicoechea zou een opkomst van 60
procent al een groot succes zijn.
Catalonië en Baskenland hadden in de ja
ren '30 korte tijd zelfbestuur, totdat daar
een einde aan werd gemaakt door dictator
Francisco Franco tegen het einde van de
burgeroorlog van 1936-'39.
Sinds de dood van Franco, vier jaar gele
den, heeft Catalonië even hard aange
drongen op herstelvan zijn autönomie,
maar het is gespaard gebleven voor het
separatistische terrorisme van het Basken
land. In Catalonië is de voornaamste hin
derpaal voot een grote opkomst apathie
van de kiezers. Sinds de dood van Franco
zijn al vijf verkiezingen gehouden. Maar
er is meer. „Veel mensen verkeren in
verwarring en menen dat het statuut al is
goedgekeurd", zei- de bejaarde Catalaanse
leider Joseph Tarradellas. Hij zei dat een
opkomst van 65 procent een succes zou
zijn.
Nog belangrijker dan het referendum of
het statuut zelf acht de 80-jarige Tarradel
las de mensen, die de autonomie in de ko
mende jaren in de praktijk moeten gaan
verwezenlijken. „Het statuut is alleen
maar een vertrekpunt voor Catalonië".
Deze mening wordt gedeeld door Garai
coechea, die evenals tarradellas aan het
hoofd staat van het voorlopige gewestelij
ke bestuur. „Het referendum is een poort
naar de toekomst, maar alles moet nog ge
daan worden", zei hij.
Garaicoechea, de leider van de gematigde
Baskische nationalistische partij (PNV),
en de vermoedelijke leider van de eerste
democratisch gekozen gewestelijke rege
ring, is voorzichtig als hij spreekt over de
ETA. „De ETA is een factor in de moei
lijkheden van Euzkadi (Baskenland),
maar het is al te eenvoudig te zeggen dat
het de enige is", zei hij in een interview.
Op de vraag wat zijn partij in een regiona
le regering zou doen om de ETA aan te
pakken zei hij: „Wij zouden een enorme
inspanning doen om te komen tot commu
nicatie en verzoening. Maar als de PNV
de regering vormt heeft zij de plicht de
wet te doen naleven. Het is natuurlijk pa
radoxaal te spreken oververzoening als
een sector zijn wapens niet neerlegt".
Weinigen verwachten dat de ETA zijn do
delijke caippa'gne zal stopzetten als zijn ei
sen voor zelfbeschikking voor het Bas
kenland niet worden ingewilligd. Maar de
regering in Madrid en alle politieke par
tijen, met uitzondering van de Herrie Ba
tasuna, hopen dat het zelfbestuur de
volkssteun voor de terroristen geleidelijk
aan zal uithollen. Volgens Julen Guimon,
een vooraanstaand Baskisch lid van de re
gerende centrumpartij, is het autonomie-
statuut de beste hoop voor de Baskenland
sinds het einde van de burgeroorlog.
De Herri Batasuna is het daar niet mee
eens. „Ga niet stemmen, Euzkadi geeft
zich niet over", staat op èffiches van deze
partij in de straten van Bilbao. „Het sta
tuut zal de problemen van Euzkadi niet
:en", zegt Volksunie-leider Ziluaga.
'10 JAAR NA VERTREK II
(Van onze speciale verslaggever Rik in 't Hout)
IDRID Ruim 400 jaar na het ver- komen koning Juan Carlos en koningin
t van Filips II (1559), die bij die gele- Sophia voor een staatsbezoek naar ons
\heid zulke gedenkwaardige woorden land. Dit is er een bewijs van, dat de be
uk tot prins Willem van Oranje („Niet trekkingen tussen Spanje en Nederland
staten, maar gij, gij.....") zal er weer nu heel wat beter zijn dan ten tijde van
Spaans staatshoofd voet zetten op de eerstgenoemde vorst, die in 1581 door
derlandse bodem. Volgend jaar maart de Staten Generaal werd afgezworen.
ivan de redenen voor de maatschap van de EG is voor
Spanje van groot belang. Dat
land heeft grote economisch^
problemen, zoals een inflatie
van bijna 17 procent en een
aantal werklozen van ruim 1
miljoen (8,7 procent van de be
roepsbevolking).
Naast technische problemen,
zijn er ook politieke moeilijk
heden rond de toetreding van
Spanje. Dit land erkent, als
enige Europese mogendheid,
Israël nog steeds niet als staat.
Van Agt wees zijn ambtgenoot
erop, dat dit tot moeilijkheden
met de EG-landen zou kunnen
leiden. Suarez stelde daar te
genover, dat zijn land bijzon
dere relaties onderhoudt met
de Arabische staten (onlangs
nog werd PLO-leider Arafat
officieel in Madrid ontvan
gen), wat voor de Gemeen
schap ook voor grote waarde
zou kunnen zijn.
ire betrekkingen is te
in de democratiseringen,
fta de dood van Franco zijn
gevoerd. Deze maatrege-
(maken het nu mogelijk,
de Nederlandse minister-
dent Van Agt, samen met
ster Van der Klaauw en
isecretaris Van der Mei
en Buitenlandse Zaken)
officieel driedaags bezoek
jt aan Spanje,
n eerste gesprek met Sua-
eloofde Van Agt eraan te
n meewerken, dat Spanje
oedig mogelijk wordt toe-
en tot de Europese Ge-
ischap. De Spaanse rege-
wil, dat de onderhande-
n daarover eind volgend
worden afgesloten. „We
i dat dat mogelijk is,
de technische problemen
en niet worden onder-
aldus Van Agt. Het lid-
De Spaanse regering toonde
zich niet erg toeschietelijk te
genover het verzoek om toe te
treden tot het verdrag over de
non-proliferatie (niet-versprei-
ding) van kernwapens. Dat zit
er voorlopig niet in, „vooral
omdat zij buren hebben met
eigen nucleaire wapens", zo
zei Van Agt.
De Spaanse en de Nederlandse
regering zijn het wel eens over
de wenselijkheid om op de
tweede vervolgconferentie
van Helsinki (veiligheid en sa
menwerking in Europa), die
volgend jaar in Madrid wordt
gehouden, niet alleen over wa
penbeheersing, maar ook over
de mensenrechten te spreken.
ADVERTENTIE
igerwijzing Chinese premier
premier van de Chinese Volksrepubliek Hua Guofeng wijst
zijn vinger hemelwaarts tijdens de begroeting door Bonds-
lelier Helmut Schmidt voor de Bondskanelarij in Bonn. Op de
ergrond de erewacht. Hua Guofeng brengt een bezoek van
n dagen aan de Duitse Bondsrepubliek.
oodstraf
China
[ING Radjo-Peking
t gisteren bekendge-
akt, dat een volksrech-
nk in de provincie Hei-
'fjiang (in het noorden
van China) een vrouw we
gens verduistering van geld
ter dood heeft veroordeeld.
De vrouw, de 50-jarige Wang
Zhoexin, was als eassière
werkzaam bij een brandstofbe-
drijf. Zij heeft, omgerekend,
een bedrag van 750.000 gulden
verduisterd- Drie medeplichti
gen, haar zoons en een zus,
kregen lange gevangenisstraf-
Ten.
oden in San Salvador
N SALVADOR (Reuter-UPI) Tenminste vier mensen
i gisteren om het leven gekomen toen het in San Salva-
tot een schietpartij kwam tussen demonstranten en vei-
neidstroepen.
getuigen hebben dit gemeld. De'schietpartij brak uit toen de
figheidstroepen de demonstranten die tegen de regering be-
gden wilden controleren op het bezit van wapens.
ieuw serum hondsdolheid
?Z(AFP) Het bloedtransfusiecentrum van de Fran-
j j Narïcy *s er als eerste in geslaagd een serum tegen
Wsdolheid te ontwikkelen, dat van menselijke oor
tong is en geen risico voor de patiënt oplevert.
nu toe worden alleen sera gebruikt die zijn bereid uit dier-
plasma. Deze zijn niet zonder ongemak voor de patiënt.
rtsenstaking in Frankrijk
RIJS (AFP) De meeste dokterspraktijken in Frank-
zijn vandaag gesloten geweest door de nationale sta-
Svan 24 uur waartoe de twee grote federaties van artsen
"et land hebben opgeroepen. Alleen spoedgevallen wer-
1 oehandeld.
arisen willen met hun staking krachtig protesteren tegen de
«regelen waartoe de regering op 25 juli heeft besloten om de
"iciën van de .„securité sociale" weer op peil te brengen en
yolgens de bonden „de medische honoraria zouden binden
Te bezuinigingen die bereikt worden bij de onderzoeken en
"idelingen".
Premier Van Agt en zijn Spaanse ambtgenoot Adolfo Suarez tijdens het inspecteren
van de erewacht op het vliegveld van Madrid.
Van Agt wil praten
over uitlevering
van Houke Patist
(Van onze speciale verslag
gever Rik in 't Hout)
MADRID Premier Van
Agt is van plan in Spanje
informeel te spreken over
de uitlevering van de oor
logsmisdadiger Houke
Patist, die in Nederland
ter dood werd veroor
deeld, maar voordien
naar Spanje wist te vluch
ten.
Premier Van Agt vin'd't dat
het geen zin heeft, deze
kwestie officieel te bespre
ken. Er is al om uitlevering
gevraagd. De Spaanse rech
ter moet daarover beslissen.
Deskundigen menen, dat de
kans op uitlevering erg
klein is, met name omdat de
man de Spaanse nationali
teit heeft en de veroorde
ling in Nederland al dertig
jaar geleden is uitgespro
ken. De regering-Franco
heeft nooit oud-nazi's wil-'
len uitleveren.
NA UITSPRAAK EUROPEES HOF
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL De Gentse rechter van
instructie Guy Jespers, die tot 20 jaar
veroordeeld is wegens moord op zijn
vrouw, zal wellicht vervroegd in vrij
heid worden gesteld. Het Europese
Hof voor de Rechten van de Mens
heeft het beroep ontvankelijk ver
klaard, dat Jespers tegen zijn veroor
deling had aangetekend.
Jespers heeft -altijd volgehouden, dat hij on
schuldig is. In zijn beroep betoogt hij, dat de
verdediging niet voldoende tot zijn recht is ge
komen. Bepaalde stukken uit het dossier zou
den uit handen van de jury zijn gehouden. Ver
der heeft hij gezinspeeld op een bepaalde sa
menzwering tegen' hem door de Gentse magis
tratuur.
Het Hof heeft de Belgische staat tot 14 decem
ber de,gelegenheid gegeven om de bezwaren
van Jespers te weerleggen. Slaagt de staat daar
niet ip, dan is vervroegde vrijlating niet uitge
sloten, aangezien een nieuw proces niet moge
lijk is.
Volgens de verdediger van Jespers is diens ge-
zonheidstoestand slecht. Hij zou aan gezichts
stoornissen en verlammingen lijden.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De moeilijkste fase van de aanslepende Rhode-
sië-conferentie is nu aan de gang. Groot-Brittannië heeft
beide Afrikaanse delegaties voorgesteld in de overgangspe
riode, die de onafhankelijkheid van Zimbabwe moet vooraf
gaan, een Britse gouverneur voor het land te benoemen.
Het lijdt geen twijfel, dat de Afrikaanse delegaties sterk verzet
zullen aantekenen tegen talrijke punten in dit plan. Zowel bis
schop Muzorewa, leider van de afvaardiging van Salisbury, als
de Frontleiders- Nkomö en Mugabe, hebben de wens uitgespro
ken het beknopte document dat de Britse conferentie-voorzitter
Lord Carrington hen gisteren overhandigd heeft, gedurende en
kele dagen nader te onderzoeken. Pas wanneer zij daarmee
klaar zijn, zullen de onderhandelingen worden voortgezet.
Belangrijkste onderdeel van de Britse voorstellen betreft de par
lementaire verkiezingen, die in "Zimbabwe-Rhodesië uitgeschre
ven moeten worderi wanneer de overgangsperiode aangebroken
is. Aangezien de verantwoordelijkheid voor het welzijn van
Rhodesië nog steeds op Britse schouders rust, stelt Londen de
benoeming voor van een gouverneur, die dan een verkiezing-
^commissie onder zijn toezicht zou kunnen nemen. Het leger en
de politie van Zimbabwe-Rhodesië zouden in die tijd onder het
bevel van de Britse gouverneur staan.
PRAAG Voor de Praagse
rechtbank is gisteren een be
gin gemaakt met het groot
ste politieke proces in Tsje-
choslowakijc in zeven jaar.
Zes dissidenten, onder wie
de bekende toneelschrijver
Vaclav Havels staan terecht
op beschuldiging van „on
dermijnende activiteiten te
gen de republiek", een ver
grijp waarvoor zij maxi
maal tien jaar gevangenis
straf kunnen krijgen. Drie
beklaagden verklaarden on
schuldig te zijn, een vierde
weigerde te antwoorden. De
twee overige verdachten,
Petr Uhl en Vaclav Havel,
werden gisteren niet ge
hoord.
De vrouw van Uhl, Anna Sa-
batova, werd toen zij in de
rechtzaal aantekeningen
maakte in hechtenis genomen
en door de politie weggevoerd.
Alleen de familieleden van de
verdachten, die alle zes Char-
ta-77 hebben ondertekend en
lid zijn van het „comité ter
verdediging van ten onrechte
vervolgde personen", kregen
toegang tot de rechtzaal. Net
als bij vorige dissidentenpro
cessen werden diplomatieke
waarnemers, de internationale
pers en een vertegenwoordiger
van Amnesty International'
buiten de zaal gelaten, omdat
deze te klein zou zijn.
Buiten het gerechtsgebouw de
monstreerden ongeveer 100
sympathisanten van de ver
dachten. Een aantal leden van
deze groep tussen de der
tien en vijfentwintig zou
door de politie zijn aangehou
den.
Zowel in Frankrijk (de com-
munstische partij) als in de VS
(Buitenlandse Zaken) heeft
men het proces in Praag sterk
bekritiseerd.
TEL AVIV Premier Begin van Israël heeft in
een reactie op de uitspraak van het Israëlische
Hooggerechtshof over de nederzetting Elon Mo-
reh verklaard dat hij de uitspraak aanvaardt.
„Er zit niets anders op dah te gehoorzamen. We
leven nu eenmaal in een rechtsstaat", aldus Be
gin. De door het Hooggerechtshof geëiste ontrui
ming van de nederzetting zal volgens een mede
werker van minister Sharon van landbouw, de
grote voorvechter van de joodse nederzettingen
in bezet gebied, de „doodklap" betekenen voor de
toekomst van deze versterkte dorpen.
Het Hooggerechtshof heeft de stelling van de Israëli
sche regering van de hand gewezen dat Elon Moreh
van wezenlijk belang is voor de nationale veiligheid
van het land. Het hof deed de uitspraak na een
klacht van een groep Arabische landeigenaars.
De regering had gesteld dat Elon Moreh uitziet over
de hoofdweg naar de Westelijke Jordaanoever, en
daarom nodig is voor de veiligheid van Israël. Deze
stelling werd door stafchef Eitan ondersteund. De tij
delijke huizen van de nederzetting werden tijdens
een verrassende nachtelijke actie naar de heuveltop
van Elon Moreh overgebracht onder leiding van mi
nister Sharon. Volgens rechter Landau is „niet be
wezen dat de militaire autoriteiten de vestiging van
een burgernederzetting aanvingen op basis van mili
taire plannen. Het initiatief kwam vanuit de politie
ke sector, die daarna de chef-staf vroeg zijn professi
onele mening te geven".
Een beeld van de Israëlische nederzetting Elon Moreh op de westelijke Jordaanoever,
eenkomstig de uitspraak van het Israëlische hooggerechtshof ontruimd zal moeten
die over
worden.
Spionnenwerving
per advertentie
in Zuid-Afrika
JOHANNESBURG (Reuter)
De Zuidafrikaanse inlichtin
gendienst probeert via adver
tenties spionnen te werven. In
de ochtendbladen van gisteren
zijn advertenties verschenen
van het Departement van Na
tionale Veiligheid, het voor
malige Bureau voor de Staats
veiligheid (BOSS), waarin het
woord spion weliswaar niet
wordt gebruikt, maar wel per
sonen worden gevraagd voor
diverse functies, waaronder'
„het vergaren van inlichtinr
gen en het interpreteren hier-
ADVERTENTIE
4
