Dr. Castro van Wereldraad:
gesprek met andere
godsdiensten niet langer een luxe
El Salvador blijft een
brok politiek dynamiet
Pastorale werksters van Utrecht
schrijven bisschoppen over vrouw
Korte metten
texMPêtMn)
BEVOLKING BANANENREPUBLIEK VERDEELD OVER NIEUWE JUNTA
GEWEST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 20 OKTOBER 1979 PAG|(|
De kerk zal in het jaar 2000 een groeiende
minderheid zijn. De groei zal vooral in de
derde wereld te vinden zijn. De economi
sche macht en de communicatiemiddelen
zullen dan nog steeds in de westerse wereld
geconcentreerd zijn. Het tekort aan grond
stoffen zal veel spanningen tussen de gein-
dustrialiseerde landen en de ontwikke
lingslanden veroorzaken, die een test voor
de christelijke solidariteit zullen zijn.
Dr. Emilio Castro, directeur van de afdeling
Wereldzending en Evangelisatie van de We
reldraad van Kerken, zei dit op een samen
komst bij gelegenheid van het vijftigjarig be
staan van de Nederlandse Zendingsraad, waar
in de zendingsorganisaties van de protestantse
kerken samenwerken.
Dr. Castro, die sprak over „Zending in 1910,
1980 en 2000", stelde voorts, dat de politieke
rol in de godsdienst nu reeds waarneembaar
in bijvoorbeeld Iran dan in vele landen zal
leiden tot een beperking van christelijke acti
viteiten. Plaatselijke kerken moeten dan het
evangelie verkondigen in een vijandige omge
ving. Binnen de kerken zullen de spanningen
toenemen tussen enerzijds kerkelijke basis
groepen, die in kracht en vitaliteit zullen
Volgens dr. Castro hadden de 1200 afgevaar
digden op de eerste Wereldzendingsconferen-
tie in 1910 te Edinburgh de optimistische visie,
dat het uitdragen van het evangelie naar alle
uiteinden der aarde slechts een technisch pro
bleem was. Sindsdien hebben de kerken ge
leerd, aldus Castro, dat in de strijd voor ge
rechtigheid zij in beide kampen staan: de tradi
tionele kerken, die zending bedrijven in de im
perialistische centra en de zogenaamde zen
dingskerken in de economisch afhankelijke
landen van de derde wereld. „We kunnen niet
geloofwaardig zending overzee bedrijven wan
neer we niet in onze eigen maatschappij de on
rechtvaardige verhoudingen met andere lan
den aan de kaak stellen", aldus Castro.
Volgens hem is sinds het begin van deze eeuw
nog een factor heel duidelijk geworden, name
lijk dat de kerk in verschillende culturen ge
stalte krijgt. Een andere uitdaging voor de
kerk achtte hij de opkomst van andere gods
diensten, zowel als niet godsdienstige mach
tscentra. In dit verband noemde hij de nauwe
band tussen de islam en de macht van oliepro
ducerende landen. Het gesprek met andere
godsdiensten en ideologieën is niet langer een
luxe, aldus dr. Castro.
De pastorale werksters van
het bisdom Utrecht willen
een brief sturen aan de Ne
derlandse bisschoppen
waarin zij lucht geven aan
hun verontrusting over de
positie van de vrouw in de
rooms-katholieke kerk.
In dé brief, geschreven met
het oog op de bijzondere bis
schoppensynode met de paus
in Rome, staat dat de vrou
wen, hoe trouw ze ook aan de
kerk zijn, te weinig gehoord
worden door de bisschoppen.
Zij willen meespreken over
kwesties waarvan zij persoon
lijke ervaring heoben, zo
schrijven de pastorale werk
sters, en waarover de kerke
lijke leiding de laatste tijd zo
veel uitspraken doet. Hiermee
wordt gedoeld op geboortere
geling, huwelijk en gezin,
abortus provocatus, werk,
moederschap, opvoeding en
homofilie.
Volgens de briefschrijfsters
willen de vrouwen ook ge
hoord worden als het gaat om
hun roeping tot heiligheid, die
voor sommigen ook een roe
ping tot het priesterschap in
houdt. De vrouwen zijn, aldus
de brief, pijnlijk getroffen
door de uitlatingen van paus
Johannes Paulus II over de
vrouw en het priesterambt tij
dens zijn recente reis naar
Amerika.
De pastorale werksters wijzen
erop dat de vrouwen de meer
derheid vormen van de actie
ve gemeenschapsleden in de
rooms-katholieke kerk: ze
doen huisbezoeken, gaan naar
de kerk, zitten in kerkelijke
gespreksgroepen en doen mee
met de katechese.
In de brief staat dat niet al
leen de vrouwen in de directe
omgeving der bisschoppen,
maar ook vele andere mensen
zien, dat de opvattingen van
sommige van die bisschoppen
veraf staan van wat bij vrou
wen leeft. De pastorale werk
sters van het bisdom Utrecht
willen handtekeningen inza
melen van mensen die het
met de inhoud van de brief
eens zijn.
De briefschrijfsters vinden,
dat vrouwen in de leiding van
de bisdommen, dekenaten en
parochies een groter aandeel
kunnen krijgen. Ze zeggen sa
men met de bisschoppen er
aan te willen werken dat de
achterstand van vrouwen op
dat gebied opgeheven wordt.
Tenslotte wensen de pastorale
werksters van het bisdom
Utrecht de bisschoppen een
vruchtbaar gesprek in Rome
Het landelijk bestuur van
de katholieke vredesbewe
ging Pax Christi heeft zich
uitgesproken tegen de in
voering van nieuwe kern
wapens in de NAVO. Het
dringt er bij parlement en
regering op aan om in geen
geval toe te staan dat nieu
we kernwapens op Neder
landse bodem worden geïn
stalleerd. Verder pleit de
beweging voor stappen die
ten goede inwerken op het
afschrikkingsstelsel. In de
verklaring gaat Pax Christi
uitvoerig in op de achter
enden van dit verzoek.
Een veiligheidsbeleid, dat is
gebaseerd op afschrikking
door middel van kernwa
pens, is een beleid dat nooit
vrede kan garanderen. Een
dergelijk beleid schept er
steeds nieuwe gevaren bij
en vormt een hinderpaal
voor een vredesbeleid.
De voormalige staatssecretaris
voor kerkelijke aangelegen
heden van de DDR, Hans Sei-
gewasser, is eergisteren op 74-
jarige leeftijd in Rome overle
den aan een hartaanval. Sei-
gewasser nam in Rome deel
aan een reünie van oud-oor
logsstrijders.
Een delegatie van de Hon
gaarse bisschoppenconfe
rentie heeft deze maand op
uitnodiging van de Rus-
sisch-orthodoxe patriarch
Pimen een bezoek gebracht
aan de Sovjet-Unie. Van de
delegatie maakte deel uit de
aartsbisschop van Eszter-
gom, kardinal Laszlo Le-
kai, de secretaris van de
Hongaarse bisschoppencon
ferentie, bisschop Joszef
Cserhati, alsmede de bis
schop van Raub, Kornel Pa-
taky. De delegatie bezocht
behalve Moskou ook Litou
wen. Naar uit Rome ver
luidt zou het bezoek van d
Hongaarse bisschoppen zij
gebracht op uitdrukkelijk
wens van paus Johannc
Paulus II.
Bij de wijding van een gere
taureerde kerk in Warschs
heeft de primaat van Pole
kardinaal Stefan Wyszynsl
indirect de huidige Poolse n
gering een compliment g
maakt. Hij maakte een onde
scheid tussen „de moeilijke j
ren" tussen 1957 en 1972, toe
geen enkele vergunning vo(
de bouw van een kerk wei
verleend en de huidige peril
de vanaf 1972, waarin allee
al in Warschau en omgevii
veertien nieuwe kerken we
den gebouwd. Overigens, i
wordt verder gemeld, zijn j
de afgelopen weken twi
Poolse priesters veroordeel
omdat ze betrokken waren I
de illegale bouw van kerkei
Bij gelegenheid van h
feit, dat de katholieke kei
een eeuw lang in Rhodes
is gevestigd, is een geden
boek verschenen, waant
blijkt, dat er nu in Zimba
we-Rhodesië drie Afrikaa
se bisschoppen en 62 i
heemse priesters zijn. 1
1930 werd de eerste Afi
kaanse priester gewijd. I
1970 waren er nog pas tie
Daarna ging het aant
sterk omhoog. In tota
werken er in het land 3
priesters voor ongeve
620.000 katholieken. Het
niet gelukt een Afrikaan
broedercongregatie van
grond te krijgen, al wor
het nu in het bisdom Gwe
opnieuw geprobeerd. Bij i
zusters daarentegen hebbi
de inheemse de buitenlan
se ingehaald. In de twin!
zustercongregaties staan i
534 Afrikaanse zuste
naast 507 buitenlandse.
Leiden H. Lodewijk za. 10.00 u. en 19.00 u.. zo.
8.30 u., 10.00 u. hoogmis, 11.30 u.. 18.00 u., 19.00
u. Lof; H. Middelares za. 19.00 u„ zo. 9.30 u. hoog
mis, 11.30 u.; O.L. Vr. Onbevl. Ontv. za. 19.00 u.,
-zo. 9.30 u„ 10.45 u. hoogmis, 12.15 u.; St. Antonius
varr Padua za. 19.00 u. euch. met muzikale omlijs
ting, zo. 9.30 u., 11.00 u. euch. met koor. 12.15 u.;
H. Leonardus za. 19.00 u., zo. 9.00 u.. 10.45 u.
hoogmis, 12.00 u.; H. Petrus za. 19.00 u., zo. 9.00
u.. 10.30 u„ 18.00 u. hoogmis, en 12.00 u.; O.L. Vr.
Hemelvaart zat. 19.00 u.. zo. 8.30 u.. 9.30 u.. 11.00
u. euch., mmv. Dames en Herenkoor; Oud Kath.
Kerk zo. 10.00 u. hoogmis.
Aarlanderveen za. 19.00 u.f zo. 7.30 u., 10.30 u.
hoogmis; dep. Ter Aar zo. 9.00 u. hoogmis. 12.00 u.
Alphen a/d Rijn De H. Geest za. 19.00 u., zo.
9.00 u.; 11.30 u. hoogmis, mmv. Bronzangertjes; H.
Bonifatius za. 19.00 u„ zo. 8.30 u., 10.00 u. hoog
mis, 11.30 u.; H. Pius za. 19.00 u., zo. 9.00 u., 10.30
u. hoogmis. 11.45 u.;
Boskoop za. 17.30 u. in De Stek, 19.00 u. in pa
rochiekerk, zo. 9.30 u. en 11.00 u. par. kerk.
Hazerswoude-Dorp H.H. Engelbewaarders za.
19.00 u. met orgel, zo. 10.30 u. Hazerswoude-Rijn-
dijk zo. 10.00 u. euch. H. Bernardus; Het Anker
za. 19.00 u. euch., zo. 8.45 u. en 11.15 u. euch.
Hoogmade za. 19.00 u.. zo. 10.00 u.
De Kaag za. 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u..
10.00 u. hoogmis.
Katwijk a/d Rijn za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoog
mis. 11.15 u.; Kerkgemeenschap Rijnsburg za.
19.00 u.. zo. 10.30 u.
LEIDEN Hervormde Gemeente: Hooglandse
Kerk: 10 ds. Bouhuys, 11.45 Oecum. Studenten-
dienst. Marekerk: 10 ds. Meyers. 17 ds. Bouman,
Heerde. Maranathakerk: 10 ds. De Zeeuw. Voor
schoten. Merenwijk: 9.30 ds. Van Leeuwen, 11.15
ds. v. Leeuwen en Pastor Van Well. Bethlehemkerk:
10 ds. Pannekoek. Bevrijdingskerk: 10.30 ds. De
Jong. Vredeskerk: 10 ds. v. d. Broek, Ghana. Egllse
Wallone: 10.30 pasteur Ribs. Acad. Ziekenhuis:
10.15 ds. Bakker. Diaconessenhuis: 10.30 ds. Van
't Hof. Jeugkapel Vredeskerk: 10.30; De Goede
Herder 10.30.
Gereformeerde en andere kerken:
Zuiderkerk: 10 ds. Bakker (Zendingszondag). Petra-
kerk: 10 ds. Hortensius. Oude Vestkerk: 10 ds. Wil
schut. 17 ds. Hortensius. Maranathakerk: 10 ds. De
Zeeuw, Bevrijdingskerk: 9 ds. Rietveld, 17 ds. Wa
genvoorde. Groenhoven: 10 ds. Zwaan. Jeugdha-
vendiensten: De Mirt 10 uur; Het Mierennest 10 uur.
Merenwijk aula Valkenpad 9.30 en 11 eucharistie/a
vondmaal. Geref. Gemeente: 10 en 16.30 ds. Boog
aard. Chr. Geref. Kerk: 10 en 16.3o ds. Bijkerk, En
schede. Geref. Kerk Vr. 10 en 17 ds. Gootjes. Ge
ref. Gem. Nederland 11.30 en 17.30 Leesdiensten.
Doopsgezinde en Rem. Kerk: 10.30 ds. Kuipers.
Baptistengemeente: 10 ds. Van Mameren; woe 20
gebedsdienst. Evang.-Luth. Kerk: 10.15 ds. Hap
pee. volledige Hoofddienst. Nieuw Apostolische
Kerk: 9.30 en 16 Diensten. Evang. Chr. Gemeen
schap 10 dhr. Dikkes. Leger des Heils: 10 en 19.30
samenkomsten. Zevende-Dags-Adventisten: 11 ds.
Bouwer. Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10 dhr. Zijl
stra. Zendingswerk Middern.groep Jeruel: 18 sa
menkomst.
AARLANDERVEEN Herv. Gem.: 10 ds. Zoeten-
dijk. Noorden, 19 dhr. De Wolf, Alphen. Geref.
Kerk, 10 ds. Helderman. Badhoevedorp, 18.30 ds.
Brouwer, Krimpen a/d IJssel. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 15 Diensten.
TER AAR Herv. Gem.: 9.30 dhr. Christ, Leiden.
18.30 ds. Stelwagen. Boskoop. Geref. Kerk: 9.30
ds. Bezemer. 18.30 ds. Los.
ABBENES Herv. Gem.: 9.30 ds. Den Harder.
ALPHEN A.D. RIJN Herv. Gem.: Opstandings-
kerk: 10 en 18.30 Diensten. Adventskerk: 10 en
18.30 diensten. Kruiskerk: 10 dienst. Geref.
Kerk: Salvatorkerk 10 drs. Vree, H. Av., 18.30 ds.
Stolk H. Av. Maranathakerk: 10 ds. Stolk, H. Av..
18.30 drs. Vree H. Av. Baptistengemeente: 10 en
18.30 ds. Koekkoek. Marthastichting: 20 inter
kerkelijke dienst. Leger des Heils: 10 en 19.30
samenkomsten. Volle Ev. Gemeente: 10 samen-
ALPHÊN-NOORD (OUDSHOORN-RIDDERVELD)
Herv./Geref. diensten: Goede Herder: 9 en 18.30
ds. Verheul. De Bron: 10 ds. v. d. Ree, 10.30 ds.
Verheul, 18.30 ds. v. d. Ree. Ashram-Coll.: 9.30 ds.
Mulder. Sionskerk: 9.30 en 18.30 ds. Ouwendijk.
Oudshoornseweg: 10 ds. Oort.
Langeraar za. 19.00 u., zo. 8.30 u., 10.00 u. en
11.30 u.
Leiderdorp H. Menswording za. 19.00 u., zo.
9.00 u. en 10.30 u. en 12.00 u.
Leimuiden za. 19.00 u., zo. 7.30 u., 9.30 u.
hoogmis, 11.15 u.
Lisse Agathakerk, za. 19.00 u.. zo. 8.30 u.. 10.00
u.. 11.30 u.; dep. Poelpolder za. 19.00 u.. zo. 9.00 u.
en 11.30 u.; Mariakerk. za. 19.00 u. avondmis, zo.
8.30 u.. 10.00 u. hoogmis. 11.45 u.; H.H. Engelbe
waarders za. 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u.. 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. en 17.45 u. avondmis.
Nieuwkoop za. 19.00 u., zo. 9.00 u. hoogmis,
10.45 u., 19.00 u. Lof.
Nieuwveen za. 19.00 u., zo. 9.00 u. en 11.00 u.
BODEGRAVEN Herv. Gem.: Dorpskerk: 10 ds.
Richter, evangelisatiedienst, 18.30 ds. De Vreugd.
Salvatorkerk: 10 ds. Geluk, Giessenburg, 18.30 ds.
Droogers. Bethlehemkerk: 10 ds. v. d. Berg, Aal
burg. 18.30 ds. Graafstal, Ermelo. Geref. Kerk:
10 en 18.30.
BOSKOOP Herv. Gem.: Dorpskerk: 9.30 ds. Hey-
mans, 18.30 ds. Haitsma. De Stek: 9.30 ds. Stelwa
gen. Geref. Kerk: 9.30 en 17 ds. Omta. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 en 17 ds. Van Langevelde.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30 ds. Den
Hoed, Sliedrecht, 18.30 ds. Hoogendijk, Alphen.
Geref. Kerk: 9.30 en 17 ds. Fernhout, Alphen.
HOOGMADE Herv. Gem.: 10 dr. Van Vliet.
DE KAAG Herv. Gem.: 10 ds. Kalkman.
KATWIJK A.D. RIJN Herv. Gem.: Dorpskerk: 10
en 18 Diensten. Ontmoetingskerk: 10 en 18.30 ds.
Gebraad. H. Av. Geref. Kerk: 9.30 ds. Bosman.
17 ds. Vrolijk.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem.: Nieuwe Kerk:
10 ds. Van Roon, 18 ds. Hoek, Veenendaal. Oude
Kerk: 10 ds. De Jong. 18 ds. Boer. Ichtuskerk: 10
ds. Arkeraats, 17 ds. Schuurman. Pnlëlkerk: 17 ds.
Boer. 18 ds. De Jong. School: 10 ds. Vroegindewey.
Geref. Kerk: Triomfatorkerk: 9 ds. Vrolijk, 10.30
dhr. Brouwer, 17 Opendeurdienst. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 17 diensten. Volle Ev. Gem. Rijn
land: 9.45 ds. Bulthuis. Soefiebeweging: 16 Ere-
KOUDEKERK A.D. RIJN Herv. Gem.: 10 ds. v. d
Nieuw Vennep za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. euch.
Noordon za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.00 u. en
10.30 u. hoogmis.
Noordwijk (Maria ter Zee) za. 19.00 u. euch. met
samenzang, zo. 9.30 u. hoogmis lat. zang, 11.00 u.
euch. met samenzang.
Noordwijk-Binnen za. 19.00 u., zo. 8.00 u.,
10.00 u. hoogmis, 11.30 u.
Noordwijkerhout St. Jozef za. 19.00 u. euch.
met samenzang, zo. 8.30 u. hoogmis euch. met
koorzang, 10.00 u. hoogmis; St. Victor za. 19.00 u.
met zang door dameskoor, zo. 9.30 u. hoogmis met
herenkoor.
Oegstgeest St. Willibrord za. 19.00 u., zo. 10.30
u. hooamis. 12.00 u. met samenzang.
Most. Rotterdam, 19 ds. v. d. Hoek, Nieuwegein.
Geref. Kerk: 10 ds. Bovenberg. Leiden, 19 ds.
Doesburg, Leiderdorp.
LEIDERDORP Herv. Geref. Kerken: Dorpskerk:
10 ds. Knorth. 18.30 mw. Jacobi van Duyn. Hoofd-
straatkerk: 10 ds. Doesburg. Scheppingskerk: 9 en
10.30 ds. Van Loenen.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Lalleman, ge-
zinsdienst. Geref. Kerk: 9.30 ds. Los, 19 ds. Be-
LISSE Herv. Gem. Dorpskerk: 10 ds. 't Hooft, H.
Av. Pauluskerk 10 v. d. Broek. Geref. Kerk: 10
en 19 ds. De Wit. Chr. Geref. Kerk: 10 en 16.30
dienst des Woords. Geref. Gemeente: 10 en 16
ds. v. d. Net. Utrecht. Geref. Kerk Vr. Pr.str.: 10
leesdienst, 16.30 ds. Boutsma. Geref. Kerk Vr.
BV Salv.: 10.15 ds. Schuurman, 17.00 ds. Verhey.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 en 18.30 ds.
Bronsgeest. Geref. Kerk: 9.30 ds. Harkamp,
18.30 drs. Scholten, Ouderkerk/Amstel. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 Dienst, 14.15 ds. Hèmstra, Al-
nÏeuWVEEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Molenaar,
18.30 ds. Ten Napel.
NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30 ds. Goverts.
19 drs. Germans. Vijfhulzen, jeugddienst. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Rang, 16.30 ds Wijngaarden. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 15 ds. Drechsler.
NOORDWIJK Herv. Gem.: Hoofdstr.: 10 dhr.
Krispijn; G. K. Vinkelaan 17 ds. Keuning. Hoofdstr.:
Bonaventura Mariënpolstr. za. 18.30 u. euch. ned.,
zo. 9.00 u. euch. ned. 11.00 u. euch. latijn.
Oud Ade za. 9.00 u., 19.00 u. avondmis, zo. 8.30
u. hoogmis, 10.30 u. gem.schapsmis.
Oude Wetering za. 19.00 u., zo. 11.30 u. hoog-
Roelofarendtveen Maria Presentatie: za. 19.00
u.. zo. 9.00 u., 11.00 u.; H. Petrusbanden za. 19.00
u.. zo. 8.00 u.; 9.30 u. hoogmis, 11.00 u.
Rijpwetering za. 19.00 u., zo. 7.30 u., 9.00 u.
met herenkoor, 10.30 u.
Sastenheim za. 19.00 u„ zo. 9.30 u. hoogmis.
11.00 u.
Stompwijk za. 19.30 u., zo. 8.00 u.. 9.30 u.
hoogmis. 11.00 u., 18.00 u.
Voorhout za. 19.00 u.. zo. 9.00 u., 10.30 u..
10 ds. Keuning. 17 ds. Elgersma. H. Av. De Rank.
Ichtus 10 ds. Goyert, 17 ds. Vroegindewey; Sole
Mios 9 ds. Keuning. Geref. Kerk: Hoofdstr. 10
ds. Bolwijn; Vinkelaan 9.30 ds. Elgersma. 17 dr.
Jansen en Stichting 11 ds. Bosman.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.: 10 ds. Kalk-
OEGSTGEEST Herv. Gem.: Groenekerkje: 10 ds.
Vegter en past., oecum. dienst H. Av.; Pauluskerk:
10 ds. Ter Linden. Gem. centrum: 10.30 ds. Bruins-
ma, 19 ds. Heemskerk. Endegeest: 9.30 past. Bos
houwers. Diaconessenhuis. 10.30 ds Van 't Hof.
Van Wijckersloot 16.30 dr. Enklaar. Geref. Kerk:
10 en 19 ds. Heemskerk. Geref. Kerk Vr. BV:
8.45 en 16 ds. Smelik, Eindhoven. Volle Ev.
Broederschap Gem. Centrum: 16 samenkomst.
OUDE WETERING Herv. Gem.: 9.30 dhr. Krispijn
sr., Scheveningen. Geref. Kerk: 9.30 drs. Van Es.
Zwanenburg, 18.30 dhr. Schoemaker.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem 9.30 en 19 ds
De Kruijf. Chr. Geref. Kerk: 9.30 Dienst, 14.15
ds. Bouw.
RIJNSBURG Herv. Gem. Grote Kerk: 9.30 ds.
Van Niel. 17 ds. v. d. Oever, Dordrecht. Bethel-
kerk: 9.30 ds. Schuurman. Katwijk. 17 ds. v. Niel.
Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30 ds. Damsma. 17
dhr. Stam. Sassenhelm. Immanuelkerk: 9 en 10.30
dhr. Stam, 17 dr. v. Oeveren. Maranathakerk: 9.30
dr. v. Oeveren, 17 ds. Damsma. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 17 ds. De Vries.
11.45 u.
Voorschoten za. 19.00 u., zo. 10.00 u. ho
11.30 u.
Warmond za. 19.00 u., zo. 8.30 u., 10
hoogmis. 11.30 u.
Woubrugge za. 19.00 u., zo. 10.00 u. ho<
Zevenhoven za. 19.00 u.. zo. 9.00 u. ho
10.45 u.
Zoeterwoude-Rijndijk Meerburgparoch
19.00 u. met wisselende koren; zo. 10.00
mis met wisselende koren, 11.30 u. met v<
Zoeterwoude St. Jan Zuidb. weg zo.
hoogmis, 11.00 u.; Chr. Dienaarkerk za. 1!
met zang. zo. 10.00 u. hoogmis.
De Zilk H. Hartparochie za. 19.00 u.; zo.
en 11.30 u.
SASSENHEIM Herv. Gem 9 en 10.30 pre
thumus Meyes. 18.30 dhr. Hoffenaar, Voorhi
Geref. Kerk: 9.30 dhr. Stam, 17 ds. Van Sant)
Chr Geref. Kerk 10 ds. Pepplnk. Kampen, 17|
Ned. Prot. Bond: 10.30 dhr. Den Boeft. -j
Gem. 19 samenkomst in kerk NPB. i
VALKENBURG Herv. Gem.: 10 dienst ds. i
lingen, 18.30 dhr. v. d. Zande, evangelisatie*!
Geref. Kerk: 9.30 drs. De Raadt, 18.30 zie
opgave.
VOORHOUT Herv. Gem.:-10 ds. mw. BroK
VOORSCHOTEN Herv. Gem. 10 ds. Me)
19 ds. v. d. Schoot. Aula 9.30 dhr. v. d. Scho
Geref Kerk: 10 en 17 ds. De Zwart.
WARMOND Herv. Gem.: 10 ds. Den Tonki
WASSENAAR Herv. Gem. diensten: Dorp
10. 16.30 en 19. Kievitskerk: 10. Messia
10. Dorpse. 9.30. NPB: 10.30 ds. Jonkers
Haag. Geref. Kerk Dorp: 10 ds. v. d. M
Zuid: 10 drs. v. d. Kamp.
WOUBRUGGE Herv. Gem. 9.30 ds. v. d. V
Doorn. 18.30 ds. Bezemer. Geref. Kerk: 9.
Hemmes. 18.30 ds. Mulder.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 ds. Nicd
Geref. Kerk: 9.30 ds. Treurniet. Woerden, 19
ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 10 prof. Grai
Gouda, 18.30 ds. v. Roon, Katwijk. Geref.
10 dhr. v. Leeuwen. Zevenhoven, 18.3
Schaafsma, Utrecht.
(Van onze speciale verslag
gever Jan Schmeitz)
SAN SALVADOR Staats
grepen zijn in El Salvador,
de kleinste en dichtstbevolk
te bananenrepubliek in Mid-
den-Amerika, geen ongebrui
kelijke gebeurtenis. Al een
halve eeuw wordt het land
bestuurd door verschillende
militaire dictaturen, die een
totaal van zes geslaagde en
een tiental mislukte staats
grepen al dan niet hebben
doorstaan. Maandag was de
beurt aan generaal Humber-
to Romero, in 1977 door een
internationaal bekend ge
worden vervalsing van de
verkiezingsresultaten aan
de macht gekomen. Middels
een zonder bloedvergieten
verlopen staatsgreep werd
hij .vervangen door twee jon
ge kolonels, Adolfo Majano
en Jaime Gutierrez, die
woensdag ook een drietal
burgers in de junta opna
men.
Hoewel staatsgrepen in El Sal
vador dus net zo gewoon lij
ken als de bananen die er aan
de bomen groeien is er dit
keer meer aan de hand. Het
Midden-Amerika van vandaag
is niet meer het Midden-Ame
rika van een aantal jaren gele
den, waar in de meeste landen
de militaire dictaturen stevig
in het zadel zaten. De gevol
gen van het onvermogen van
de dictaturen om de scherpe
tegenstellingen tussen arm en
rijk te verminderen, de armza
lige levensomstandigheden
van de meerderheid van de
bevolking te verbeteren en de
openlijke onderdrukking van
de democratische en progres
sieve bewegingen, hebben de
afgelopen jaren in Guatemala,
El Salvador, Honduras en Ni
caragua gezorgd voor een ster
ke polarisatie. Het hoogtepunt
van het verzet werd nog geen
drie maanden geleden bereikt
in Nicaragua, toen het Sandi-
nistisch Bevrijdingsfront,
FSLN, met behulp van de be
volking de overwinning be
haalde op de Somoza-dictatuur
en een links-nationalistische
regering vormde. Een voor
beeld én een stimulans voor de
snelgroeiende volksbewegin
gen en guerrilla-organisaties
in de andere landen van Mid
den-Amerika.
Demonstraties
Ook El Salvador was de afge
lopen maanden de totale bur-
teroorlog dicht genaderd,
inds de verkiezingsfraude
van 1977 is het land het toneel
geweest van massale demon
straties tegen het regime vani
generaal Humberto Romero.
Het antwoord van het leger
was weinig subtiel. Herhaalde
lijk werd het vuur op de
vreedzame demonstranten ge
opend. Het resultaat; tientallen
doden. Politieke leiders en
vakbondsvertegenwoordigers
werden ontvoerd en een aan
tal dagen later verminkt, ge
marteld en dood teruggevon
den. Alleen dit jaar vielen er
door de onderdrukking door
het leger en de verschillende
para-militaire organisaties, al
meer dan 500 doden. De aart
sbisschop van San Salvador,
Oscar Romero, protesteerde
herhaaldelijk tegen deze
schending van de mensenrech
ten. Tijdens eucharistievierin
gen kwam (en komt) hij op
voor de rechten van de armen
en onderdrukten. De bevol
king gaf hem de bijnaam
„Stem van de Mensen en zon
der Stem". Verschillende ma
len werd hij door de para-mili
taire organisaties met de dood
bedreigd.
Verzet
Ondanks de terreur groeide
het verzet tegen deze situatie.
Het aantal leden van de drie
revolutionaire volksorganisa
ties nam snel toe. De revoluti
onaire oppositie wordt ge
vormd door het Revolutionai
re Volksblok, PPR; het Een
heidsfront van Volksactie,
FAPU, en de Volksliga's LP-
28, drie marxistisch georiën
teerde organisaties met meer
dan 80.000 leden. Terwijl de
FAPU en LP-28 de tijd nu rijp
vinden voor een volksopstand,
meent het PPR dat de organi
satiegraad en het politiek be
wustzijn van de bevolking in
El Salvador nog moet worden
vergroot. Alle drie de organi
saties hebben nauwe banden
met de actieve guerrillabewe
ging in het land, die eveneens
verdeeld is in drie groeperin
gen.
Sympathie
De laatste maanden namen de
guerrilla-activiteiten in hevig
heid toe en grote delen van de
bevolking uitten openlijk hun
sympathie. Er werd een volks
front gevormd, bestaande uit
een veertiental organisaties
die het aftreden eiste van
Humberto Romero en het uit
schrijven van vrije verkiezin
gen. Ook de christen-democra
tische partij PDC en de soci
aal-democratische MNR on
dertekenden de proclamatie
van het volksforum. Het ant
woord van generaal Humberto
Romero bestond uit een verhe
viging van de repressie. Bij'
massademonstraties vielen op
nieuw tientallen doden. De si
tuatie werd onhoudbaar. Door
de kritieke politieke omstan
digheden stagneerde het eco
nomische leven en de onder
nemers brachten hun kapitaal
in het buitenland in veiligheid.
Vanaf januari 1979 verliet een
bedrag van meer dan 400 mil
joen gulden het land. El Salva
dor stevende rechtstreeks af
op een burgeroorlog en revo
lutie.
Speculaties
De speculaties over een staats
greep namen de laatste tijd
toe. Het optreden van het le
ger veroorzaakte steeds weer
geweld en generaal Humberto
Romero bleek de situatie niet
meer meester te zijn. Afgelo
pen maandag kwam het zover:
onder de leiding van jonge of
ficieren werd een staatsgreep
uitgevoerd. Een kort gevecht
in de centrale kazerne in San
Carlos en straaljagers die laag
over de stad scheerden dwon
gen Humberto Romero en het
merendeel van zijn generaals
het land te verlaten. De twee
opstandige kolonels gaven een
verklaring uit, waarin zij hun
liberaal-centrum georiënteer
de programma bekend maak
ten: het voorbereiden van
vrije verkiezingen, amnestie
De nieuwe junta van El Salvador: Mario Andino, kolonel Jaime Gutierrez, Guillermo Ungo, k<
Adolfo Majano en Ramon Quiroz.
voor alle politieke gevange
nen, doorvoering van de land
bouwhervormingen, garande
ring van de mensenrechten en
het recht op de vorming van
politieke partijen. De christen
democraten PPC en de soci
aal-democratische partij ga
ven, evenals de communisti
sche partij van El Salvador,
hun steun aan het programma
van de nieuwe militaire lei
ders. Woensdag werd de junta
met drie burgers uitgebreid:
Mario Andino, Guillermo
Ungo en Ramon Quiroz. Zij
deden een beroep op alle poli
tieke krachten in het land, het
programma van de junta te
ondersteunen of in ieder geval
een kans te geven.
„US-made"
De drie revolutionaire volk--
sorganisaties verklaarden ech
ter, dat de staatsgreep „US-
made" was en alleen was door
gevoerd om het revolutionaire
verzet in de kiem te smoren.
Het Guerrillaleger van de
ERP (Ercito Revolucionario
del Pueblo) bezette met behulp
van de bevolking enige volk
swijken. Deze werden echter
snel door het leger ontruimd.
Eveneens ontruimde het leger
enige bezette fabrieken. Het
resultaat: zestig doden. Maar
de eerste dagen van de nieuwe
kolonels kunnen nog moeilijk
als een bewijs Worden gezien
van hun al dan niet bereid zijn
de mensenrechten te garande
ren. Overigens verklaarden de
leden van de junta tijdens een
persconferentie dat „de garan
tie van de mensenrechten één
zaak is en de handhaving van
de openbare orde een andere
zaak
Nog zijn de gevolgen vi
staatsgreep moeilijk te
zien. De militairen zijn
geslaagd een verbond te
ten met de legale oppositi
tijen en zo een wig te dl
in de tegen generaal Hui
to Romero zo sterk vere
oppositie. Het programml
de militaire junta is, wal
het werkelijk wordt i
voerd, liberaal genoeg d
een deel van de bevolkin
te slaan. De sterke revd
naire volksorganisaties hi
de staatsgreep en het ni
regeringsprogramma
afgekeurd en zullen dat i
punt de komende weken
twijfel via massale demol
ties en acties kracht bijl
en botsingen met het leg!
dan ook niet uitgeslote
Salvador blijft dus een
politiek dynamiet.
