Met goud en zilver bekroond
KUNST
wensen
Je weet niet
wat je ziet
Kinder
boekenweek
met vele
toekomst-
Jj
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 3 OKTOBER 1979
KINDERBOEKEN
BIJSLAG
Voorzitter Paul Brinkman van
de werkgroep kinderboek van
de CPNB (Collectieve
Propaganda van het
Nederlandse Boek) in een
speelse bui: „We hebben nog
heel wat te doen en te wensen
voor de toekomst. We kunnen
ijveren voor het instellen van
een kinderboekenbijslag; voor
het vervangen van schoolmelk
door leesvoer; voor een Teleac-
cursus „Kijken naar
kinderboeken" als vervolg op
„Kijken naar kinderen".
Verder zijn we er ook nog altijd
niet in geslaagd om ieder
pasgeboren kind als eerste
levensbehoefte een klein
boekenkastje te geven".
WAAR GAAN WE
NAAR TOE?
In 1978 verschenen liefst 1760
nieuwe kinderboeken, een
groei met bijna 80 procent ten
opzichte van 1970. „Als je
bedenkt dat het kindertal terug
loopt, dan vraag je je af waar
we met z'n allen naar toe
gaan", aldus diezelfde Paul
Brinkman.
KLEINTJE BOEK
De CPNB komt met een nieuw
project: „Kleintje boek". De
eerste uitgave verschijnt maart-
april volgend jaar, maar de
boekhandel, bibliotheken en
scholen kunnen er al eerder
kennis mee maken. Het wordt
een halfjaarlijkse uitgave met
informatie in tekst en beeld
over representatieve kinder- en
jeugdboeken, die aansluiten bij
de belevingswereld van 4- tot
8-jarigen. Doel van de uitgave
is om jonge kinderen plezier te
laten beleven aan het omgaan
met boeken.
„Kleintje boek" zal in 48
pagina's - waarvan het
belangrijkste deel in
vierkleuren - per keer zestien
boekbesprekingen bevatten, die
ouders en opvoeders helpen een
juiste keuze te maken uit de
veelheid aan titels die voor de
jongste leeftijdsgroep
verschijnen. „Kleintje boek"
wordt aangevuld met spel- en
werksuggesties.
Er zijn in Nederland 1.333.000
kinderen in de leeftijd van 4 tot
8 jaar. De Nederlandse
uitgevers zorgen elk jaar voor
een enorme hoeveelheid titels
voor deze peuters en kleuters.
Hoe vinden ouders en
opvoeders hierin hun weg? Het
blijft in de praktijk erg moeilijk
de juiste boeken te selecteren
die aansluiten bij de
belevingswereld van de
kinderen. Ook voor de mensen
in de boekhandel en
jeugdbibliotheken is het
langzamerhand vrijwel
onmogelijk alle verschenen
publicaties te kennen en op
juiste wijze het publiek te
adviseren. Ditzelfde probleem
doet zich voor binnen het
kleuteronderwijs. Vandaar
„Kleintje boek".
Van3t/ml3 oktober wordt
op het thema 'Je weet niet
wat je ziet' de
Kinderboekenweek
(tiendaagse) gehouden; deze
week wordt geopend met de
uitreiking van de Gouden
en Zilveren Griffels,
Gouden Penseel in Tilburg
en dit jaar voor het eerst
de Boekensleutel. Op
deze en volgende pagina's
informatie over, onder meer,
griffel- en penseelwinnaars,
meningen over het belang
van het kinderboek en de
bekroonde boeken nog eens
op een rijtje.
Guus Kuyer
„Krassen in het
tafelblad"
Guus Kuyer heeft met „Krassen in het ta
felblad" - uitgeverij Querido - zijn drie
vorige Madeliefverhalen („Met de poppen
gooien", „Grote mensen daar kan je soep
van koken", „Op je kop in de prullen
bak") overtroffen. En die zijn al zo goed.
Madelief is een stukje ouder en zo komt
het dat ze zich nu meer bewust wordt van
dingen waar ze vroeger niet over zou den
ken. Oma is dood en het vreemde is dat
Madelief's moeder er niet om huilt. Ze
zegt: nou ja, ik hield niet zoveel van d'r.
En daar 'is Madelief stil van. Stel je voor
dat je niet eens van je eigen moeder
houdt! Madelief gaat vragen en blijft vra
gen, zoals kinderen dat doen. Aan opa,
moeder, oom Wim en aan de oude kruide
nier. Ze kan er eerst geen touw aan vast
knopen, maar er ontstaat tenslotte bij Ma
delief een beeld van haar oma, dat de vol
wassenen tijdens het leven van oma niet
hebben kunnen vinden. Ondanks de con
frontatie met het overlijden van oma is
het geen treurig verhaal. In haar onbe
vangenheid komt Madelief dikwijls tot
grappige uitspraken. Elk hoofdstuk is een
kort verhaaltje, samen vormen ze een ont
roerend portret van Madelief's oma.
Guus Kuyer: 'Krassen in het tafelblad',
uitg. Querido, prijs 15,90.
Raymond Briggs
„De sneeuwman"
Beeldverhaal over een jongetje dat een
sneeuwpop maakt, 's Nachts beleeft hij in
zijn droom van alles met zijn koude
vriend. Samen ontdekken ze het huis van
het jongetje en de sneeuwman neemt hem
mee door de lucht en laat hem de winter
zien. Dit prentenboek met prachtig zach-
tgekleurde potloodtekeningen zonder
tekst is een fantasieverhaal, vol met ele
menten uit de werkelijkheid. Grotere
kleuters en 6-7-jarigen kunnen een eigen
verhaal verzinnen, waarin ze veel van
hun eigen wereld, die warm en geborgen
is, kunnen herkennen. Ook begrippen als
warm, koud, spelen met licht, en reizen
worden zo verbeeld dat het een kind aan
spreekt.
Raymond Briggs: 'De sneeuwman*,
uitg. Van Holkema en Warendorff,
prijs 15,25.
Virginia A. Jensen
en D. Woodbury Haller
„Wat is dat"
Dit boek over Kleine Ruig, Kleine Korrel,
Kleine Stippel, Kleine Streep en Kleine
Glad, die graag verstoppertje spelen, is
een vogelboek voor blinde en slechtziende
kinderen. De platen zijn in reliëf aange
bracht.
Niet-blinde kinderen worden zo op een
speelse manier vertrouwd gemaakt met
abstracties, zoals: vierkant, driehoek, glad-
ruig, strepen, cirkel.
Het initiatief, aldus de jury, om te zoeken
naar een vorm van prentenboek voor vi
sueel gehandicapte kinderen verdient
aandacht. Voor ziende kinderen heeft het
een extra dimensie: naast kijken en luiste
ren kunnen zij ook iets ervaren door te
voelen. Vandaar een speciale prijs voor
„Wat is dat?": de boekensleutel.
Virginia Jensen en D. Woodbury
Haller: 'Wat is dat?', uitg. Ploegsma,
prijs 14,90.
Sheila Lavelle:
„Allemaal Appeltaart'
Mevrouw Mulder heet een man en vijf
kinderen. Toch moet ze alles alleen doen,
want iedereen heeft het veel te druk.
Zelfs als ze een appelboom koopt wil nie
mand haar helpen die in de tuin te plan
ten. Iedere keer als ze iets vraagt zeggen
ze allemaal nee. Totdat...!
Voor kleuters met platen waar veel op te
zien is, het herhalen van bepaalde zinnen
maakt het voor hen heel aantrekkelijk.
Evenwel niet voor geëmancipeerde ou
ders, is gemeld. Er valt altijd over te pra
ten, nietwaar?
Sheila Lavelle: 'Allemaal appeltaart',
uitg. Heuff, prijs f 13,90.
William Steig
„Abels Eiland"
Een heel verwende, pasgetrouwde muis
Abel wordt tijdens een storm door een
woeste rivier meegesleurd en spoelt aan
•op een onbewoond eiland. Ondanks het
feit dat hij zich best kan redden op het ei
land voelt Abel zich erg eenzaam en mist
zijn innig geliefde vrouw Amanda. Op de
meest gekke manieren probeert hij bij zijn
vrouw terug te komen. Een Robinson
Crusoe dus, waarbij de innerlijke overwe
gingen en gedachten van de held een be
langrijke rol spelen. Daardoor is de taal
die gebruikt wordt hoogdravend en deftig
met veel sfeerbeschrijvingen. De illustra
ties van de schrijver zijn humoristisch.
Geschikt voor goede lezers vanaf 11 jaar.
William Steig: 'Abels Eiland', uitg.
Querido, prijs 15,90.
Roald Dahl
„Het wonderlijke verhaal
van Hendrik Meier"
Boek met vijf verhalen én twee verhalen
die iets apart staan, maar alle verhalen
vol spanning waarin ongewone dingen
heel gewoon zijn.
Eén verhaal gaat over ervaringen als oor
logsvlieger: „Een zacht eitje". Dahl be
schrijft het moment van neergeschoten
worden met zijn vliegtuig en de tijd die
erop volgt in het ziekenhuis. Het doet fan
tastisch aan omdat droombeelden een gro
te rol spelen. Origineel is bijvoorbeeld de
manier waarop de schrijver met de Duit
sers afrekent: door moppen te schilderen
op zijn vliegtuig opdat de vijand niet kan
richten en van het lachen zelf te pletter
valt. Het held-zijn spreekt veel kinderen
aari.
Een lifter, beroepsvingersmid, vult de
bladzijden nog hoofdzakelijk met luchtig
heid.
Het titelverhaal over de verwende, rijke
Hendrik Meier, die leert zien zonder
ogen, is al ernstiger, al wordt feestelijk
uitgeweid over behendigheid en bedotte-^
rij. In verhalen als: „De jongen die met de'
dieren praatte" en in „De Zwaan'" over
heerst ernst. In beide gevallen is wreed
heid jegens dieren de aanleiding tot con
flict. Ondanks de soms gruwelijke span
ning weet Roald Dahl te relativeren. Zijn
verhalen stemmen tot nadenken en zijn
erg boeiend. De illustraties die gemaakt
zijn door Tom Eyzenbach zijn heel mooi,
ademen dezelfde sfeer als de verhalen.
Niet voor niets een Gouden Penseel voor
de illustrator. Vanaf 14 tot 80 jaar.
Roald Dahl: 'Het wonderlijk verhaal
van Hendrik Meier', uitg. Fontein,
prijs /17.50.
De makers van het Kinderboekenweek-boek 'De klepel of de klok', v.l.n.r. Henk Kneepkens, Jack Botermans,
Mies Bouhuys en Pieter van Delft.
Het thema voor de
kinderboekenweek is „Je weet niet
wat je ziet". Is de werkelijkheid wel
altijd zoals die er op het eerste
gezicht uitziet? Is alles wat je hoort,
leest of ziet ook waar? Leer dubbele
bodems, halve waarheden of hele
leugens ontdekken.
Oordeel niet te snel over mensen en
dingen om je heen. Schrijfster Mies
Bouhuys en tekenaar Henk
Kneepkens verzorgden samen met
vormgevers en ideeënmakers Jack
Botermans en Pieter van Delft de
speciale uitgave ter gelegenheid van
de kinderboekenweek, „De klepel
of de klok", waarin een spannend
leesverhaal en fraaie illustraties met
optische raadsels, trucs en spelletjes
volledig samengaan en onderling
aansluiten. Tijdens de
kinderboekenweek is deze uitgave
voor 3,00 in de boekhandel
verkrijgbaar bij aankoop van een
kinder- of jeugdboek.
Zilver voor Dolfs Kat in de gordijnen.
Dolf Verroen
„Kat in de gordijnen"
Bevat vele korte afgeronde verhaaltjes
met als thema o.a.: vadertje en moedertje
spelen, vloeken, verschil in huidskleur,
snoepen, kinderlokker. Ze zijn qua onder
werp zeer herkenbaar voor de kinderen
en de schrijver neemt het dikwijls op voor
hen, ze krijgen heerlijk vaak gelijk.
Dolf Verroen tekent de volwassene met
een laconieke verwondering over het
doen en laten van grote mensen. De hu
mor zal zeker aanslaan, de taal is weer be
wust eenvoudig gehouden en ruim ge
drukt, zodat lezertjes uit einde klas 1 en in
klas 2 dit heel goed aankunnen. Vanwege
de korte zinnen is deze tekst wel saai om
voor te lezen. Echte voorleesboeken zijn
er wel en dat kan niet gezegd worden van
veel aardige boekjes voor kinderen die
net hebben leren lezen. De illustraties zijn
grappig en passen als één geheel bij de
tekst.
Dolf Verroen: 'De kat in de gordijnen',
uitg. Lemniscaat, prijs 15,90.
Alet Schouten
„Roos en Lap"
Dit verhaal gaat niet alleen over de cyper
se poes Roos en de lapjeskat Lap, maar
ook over het huis. Dit huis leeft door zijn
bewoners. We leren ze kennen als mensen
die echt van dieren houden, nuchter, ner
gens sentimenteel en echt zorgend voor
hun poezen. Alet Schouten vertelt haar
verhaal door de ogen van de poezen,
waardoor de mensenwereld er soms onge
woon uitziet en veel geestige situaties op
levert. Roos gedraagt zich als een poes uit
de hogere stand, Lap komt van de boerde
rij, haar vader was werkkater. Jaloezie en
vriendschap leiden tot spanningen, maar
desondanks blijft het kameraden-zijn de
boventoon voeren.
De zinnen zijn kort en niet moeilijk, het
boek ziet er uit alsof het daardoor ge
schikt is voor jonge lezers, dat is niet het
geval. Vanaf 9-10 jaar, voor alle poezen-
en dierenliefhebbers!
Alet Schouten: 'Het huis van Roos en
Lap', uitg. Van Holkema en
Warendorff, prijs 15,90.
Roald Dahl, die voor zijn Wonderlijk verhaal van Hendrik Meier zilver J
verdiende. r
Nigel Hinton
„Vluchten kan niet meer"
Een 15-jarige jongen steelt een motor, die
onbeheerd staat en maakt een tochtje. Hij
rijdt een oude vrouw dood, verbergt de
sporen en vlucht. In de dagen die volgen
wisselt zijn stemming van angstig tot: mij
kan toch niks gebeuren. Hij moet toch
langzaamaan tot het inzicht komen dat je
verantwoordelijk bent voor wat je doet.
Het onderwerp spreekt de jeugd zeker
aan. De taal is gemakkelijk en eenvoudig,
voor 14-jarigen.
Nigel Hinton: 'Vluchten kan niet
meer', uitg. Lemniscaat, prijs 13,90.
Gerard Brands „Padden
verhuizen niet graag"
Een informatief boek over inheemse die
ren in en om het huis, in de wei, in en
langs de sloot, aan de rand van het bos.
En dit alles op een aantrekkelijke manier
in eenvoudige taal. Ook uitstekend op
school te gebruiken.
Gerard Brands: 'Padden verhuizen niet
graag', uitg. Querido, prijs 15,90.
Jacques Vriens
„Zondagmorgen"
Op zondagmorgen willen de vader en
moeder van twee kleine kinderen uitsla
pen. Helaas hebben deze kindertjes er
moeite mee ongehoord te blijven. Ze heb
ben andere plannen en tijdens de uitvoe
ring ervan gebeuren er kleine ongelukjes.
Van uitslapen komt dan niets meer.
Jacques Vriens is er zeker in geslaagd een
zeer herkenbare situatie te schetsen, zo
wel voor ouders als voor kinderen. Het is
een klein, door de manier waarop de
plaatjes van J. de Weerd getekend zijn,
lief uitziend boekje. 7- en 8-jarigen kun
nen het zelf lezen en voor jongeren is het
geschikt om vóór te lezen.
Jaques Vriens: 'Zondagmorgen', uitg.
Van Holkema en Warendorff, prijs
f 10,90.
