ILeidse ,,St. Paneras" na „verjongingskuur''
van kwart eeuw overgeleverd aan toekomst
m
Variabele
groeispaarbewijzen
Leden Provinciale Staten
op bezoek bij Estec
COMMISSIE BUIGT ZICH OVER
DREIGEN MET POLITIEDWANG
i
II-
HOOGLANDSE KERK WEER LEVENDIG IN GEBRUIK GENOMEN
PvdA-Voorschoten verzet zich
tegen huisvestingsbeleid
aan toonder
LEIDSE SPAARBANK
TAD/REGIO
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1979
SB;
(S) I
:i® eesi
ithaal ai
51 ,EIDEN - Met opgetogen ingetogenheid
gistermiddag, na een periode van bijna
jaar restauratiewerkzaamheden, de
;ooglandse kerk hersteld aan een Leidse
emeenschap terug gegeven. Met toespra-
en, koorzang en aangeblazen muziek,
i-erd de blanke schoonheid van het ge-
iuw aan komende generaties overgedra-
n. Behalve CRM-minister mevrouw
ardeniers-Berendsen waren daar geno-
igden in formidabele geledingen. Om
en greep te doen: burgemeester Vis en
ega, wethouder Waal, raadsleden, de
id-burgemeesters Van Kinschot en Van
jr Willigen, nauw bij de restauratie be-
okken personen en vele anderen die
en kwart eeuw op de één of andere ma-
ier de restauratie van ver of nabij heb-
en meegemaakt. IJl inleidend spel van
•ganist Joop Brons en hoboïst Han Ka-
aan, habitué's van de Hooglandse kerk.
n heerlijke akoestiek, vooral voor de
ibo; dat zal menigeen niet zijn ontgaan.
;t in de oude binnenstad dat vandaag
worden voortgezet met een „open
waarbij opnieuw veel muziek en
ing de gotische ruimte in gezonden zal
sforden.
Minister Gar
deniers van
CRM op de
kansel van de
Hooglandse
kerk tijdens
haar opening
stoespraak.
linister Gardeniers deed het veel deugd, te
ogen spreken bij het weer in gebruik stel-
ii van „deze aan Sint Paneras gewijde
rk". Zij sprak namens een rijksoverheid
e op het gebied van monumentenzorg deze
iJJinserverende betrokkenheid ziet als „we-
h inlijk onderdeel van het door dit kabinet
•voerde cultuurbeleid". In dit verband leg-
mevrouw Gardeniers bijzonder de na-
:uk op het werkgelegenheidsmotief dat
gehanteerd. Maar ook: „restaureren
behalve deskundigheid (die in steeds
Djinaere mate wordt aangekweekt) betrok-
en inzet. Maar hier zien we de her
vreugde en de voldoening van het
bezigzijn terug",
werkzaamheden kunnen niet
een stimulans van overheidszijde tot
stand komen. Dat betekent: het scheppen
van de financiële voorwaarden om dat mo
gelijk te maken", aldus de minister, die
staande hield, dat op CRM „de monumen
tenzorg als een prioriteit wordt beschouwd,
binnen de gegeven mogelijkheden". „Het
gaat om het herstel van, zoals mijn Belgi
sche ambtgenote mevrouw De Backer het zo
treffend eens noemde: het web van ver
trouwdheid". Verder, zo meende zij, is het
restaureren van het gebouw één, maar het
laten voortleven van het gebouw een min
stens zo moeilijke tweede opgave. „Het fi
nanciële draagvlak voor de instandhouding
van onze monumentale kerkgebouwen is
bedenkelijk smal aan het worden".
De minister zei te hopen, dat een voorgestel
de onderhoudssubsidieregeling voor kerkge
bouwen spoedig „operationeel" zal worden,
zodat een bescheiden aanzet tot de aanpak
van het onderhoudsvraagstuk bij de grote
monumenten van de grond kan komen.
Even zo begerig op dit punt was president
kerkvoogd mr. B. Plomp, sprekend over de
zorgen die dit kostbare bezit van deze kerk
met zich brengt. De hervormde gemeente
zal acht ton moeten opbrengen binnen het
totale restauratiebedrag van 17,5 miljoen
gulden. „Maar twee dingen mogen duidelijk
zijn bij het onderhoud: er is een relatief
zware belasting wegens onderhoudskosten
van monumentale kerkgebouwen, die er
zijn ter wille van het algemeen belang.
Daarnaast hebben wij de angstige zekerheid,
dat wat er aan onderhoud wordt uitgegeven
vaak gewoon niet voldoende is".
Ds. A. J. Lamping, voorzitter Centrale Ker-
keraad van de Hervormde Gemeenté van
Leiden, huldigde, evenals de vorige spre
kers, de nagedachtenis van de een jaar gele
den overleden grote man achter de restau
ratie, de architect Piet van der Sterre. „Hij
had bij deze voltooiing van de restauratie
een geschenk willen aanbieden, een door
hemzelf ontworpen doopvont. Op de laatste
dag van zijn leven, op 3 oktober vorig jaar,
tekende hij nog aan het ontwerp. Vandaag
mag ik dit doopvont, aangeboden namens
mevrouw Van der Sterre en het architec
tenbureau, aanvaarden. Mevrouw Van der
Sterre schonk ook een gerestaureerde tafel,
afkomstig van het oude Weeshuis". Een an
dere herinnering aan Piet van der Sterre is
een herdenkingssteen, die aangebracht is
naast de zuidelijke toegang van de kerk.
De plechtigheid, omspeeld door veel zon
licht dat in stralenbundels het zuidertran
sept binnen prangde, werd opgeluisterd, be
halve door hobo en orgel, ook door de voor
treffelijke zang van de Leidse Cantorij, on
der leiding van de cantor-organist Joop
Brons. Fibratieloos „Engels" stemgeluid in
„I was glad", van Richard Woodward; 17e
eeuws; een verrukking als in een „Abbey",
onder hoge gewelven. Even stijlvol in deze
gewijde ruimte (want die wijding hangt in
de oude St. Paneras nog steeds; ondanks de
„ontroomsing", die hier en daar bij de res
tauratie aan kracht heeft ingeboet vanwege
„herontdekkingen") waren de polyfone
Gloria en Hosanna uit een 16e eeuwse Missa
Brevis van Gabrieli. De Cantorij in blauwe
toga's; amateur - zangers en zangeressen die
een heel eind erg goed wegkomen.
Einde, na een slotwoord van de voorzittende
kerkvoogd. Sein voor een passend vertier,
bij verversingen in koor en middenschip.
En de zonnestralen maar binnenvallen; tot
op de zerken van wie ons, prominent, zijn
voorgegaan en nu in steen zijn achtergeble
ven.' Vervlogen tijden herleefden. Zonder
helemaal Breugheliaans te worden, leken de
middeleeuwen gematigd te zijn terugge
keerd, met brekend glaswerk en omgeval
len stoeltjes. De mens verandert nooit hele
maal en daarom zeggen we vandaag: leve
Sint Paneras die (een verdienste van
hoofd - kerkvoogd Plomp, door daarop te
wijzen) als één van de IJsheiligen voort
leeft, samen met Sint Bonifatius.
TON PIETERS
heer en mevrouw De Koning.
jisse neemt
ifscheid van
temeente-bode
tISSE Tijdens een drukbezochte
ïceptie heeft de gemeente Lisse gis-
èrmiddag afscheid genomen van
ar eerste gemeentebode. De heer P.
Koning is ongeveer 27 jaar als
de in dienst bij de gemeente Lisse
jfeweest. Hij gaat nu met pensioen.
jjamens de medewerkers van de dienst
Interne zaken ontving de scheidende bode
,4en fraaie pentekening waarop het huidi-
n# raadhuis staat afgebeeld. De perso-,
lieelsvereniging had voor het gezin de
atoning een cadeaubon, dat waarschijnlijk
rordt besteed aan de aanschaf van een
kinameublement. Burgemeester Berends
1 de heer De Koning namens het ge-
.'entebestuur een gouden horloge met
bcriptie aan. Mevrouw De Korjing kreeg
Bén bedrag aan geld om voor zichzelf te
festeden. De heer en mevrouw De Ko-
jlng kregen vervolgens honderden han-
te drukken.
NOORDWIJK Leden
van de provinciale staten
van Zuid-Holland maakten
gisteren hun jaarlijkse ex
cursie. De tocht voerde dit
jaar onder meer naar
Noord wijk, waar zij de Es
tec bezochten. Estec, het
„European Space Research
and Technology Centre", is
30 mei 1975 opgericht. Het
komt voort uit een fusie
tussen de Eldo en de Esa,
twee afzonderlijke Europe
se ruimtevaartcentra.
van de administratie van Es
tec, de aandacht op het vreed
zame karakter van de aktivi-
teiten van Estec. De Estec
houdt zich bezig met het ont
wikkelen van statelieten voor
meteorologisch onderzoek en
voor televisie en radioverbin
dingen. Daarnaast is het cen
trum actief in het Amerikaan
se „Space Shuttle" project.
Na een uitgebreide uiteenzet
ting over diverse facetten van
het werk werden de bezoekers
in stofvrije jassen gestoken om
vervolgens een bezoek te
brengen aan de testhal van Es
tec. In deze hal worden onder
delen van de te lanceren sate-
lieten getest op trillingsgevoe
ligheid, stabiliteit en warmte-
gevoeligheid. Door de interes
se die de statenleden aan de
dag legden, duurde dit bezoek
langer dan was voorzien zodat
het in het programma opgeno
men discussie-kwartiertje
kwam te vervallen.
Na een dankwoord van de
commissaris van de koningin
van Zuid Holland. Mr. M.Vro
lijk, aan de directie van Estec
vervolgen de statenleden hun
weg op deze excursiedag naar
het toekomstig recreatiegebied
Midden-Delfland.
Enkele statenleden in de testhal van de Estec.
Vrachtwagen kantelt na mislukte invoegpoging
ZOETERWOUDE Een 25-jarige bestuurder van een vrachtwagen uit Roosendaal ver
loor gistermorgen de macht over het stuur van zijn wagen, doordat de invoegstrook te
kort bleek te zijn. Noodgedwongen reed het voertuig de berm van Rijksweg 4 af en
kwam een tiental meters lager tegen een boom tot stilstand. De chauffeur kon onge
deerd uit de wagen klimmen.
Komend vanaf Zoeterwoude wilde de chauffeur invoegen op de Rijksweg richting Am
sterdam, maar door de drukte zag hij daar geen kans toe. Het einde van de invoeg
strook was te smal voor de brede wagen en het rechtervoorwiel raakte de zachte berm.
De bestuurder kreeg de wagen daarna niet onder controle en het 35 ton wegende ge
vaarte denderde'vervolgens naar beneden. De vrachtwagen werd bij de manoeuvre
grotendeels vernield.
VOORSCHOTEN De gemeenteraad kan
in meerderheid akkoord gaan met het beleid
van burgemeester en wethouders betreffen
de de woningbouw en huisvesting voor de
komende jaren. Dat beleid is vastgelegd in
de nota „Woningbouw en huisvesting". CDA
en VVD konden zich volledig verenigen.
D'66 had enige aanvullingen, terwijl PvdA
ook dit maal oneens bleef ten aanzien van
het niet plaatsen van Voorschoten op bijla
ge II van "de woonruimtebeschikking 1974.
Die plaatsing zou inhouden dat economische
gebondenheid met de gemeente noodzake
lijk is voor het kopen van een woning tot
f 270.000,-. B en W zijn van oordeel dat wo
ningen in een dergelijke prijsklasse thans
al maanden leeg staan in Voorschoten en
voorkeur voor Voorschotenaren dus niet
aanwezig is.
Van Leeuwen (PvdA) wees op de drastische
toeneming van de woningzoekenden en hij
vond de nota te veel gericht op de koopsector.
Visser (PvdA) meende dat Voorschoten moet
bouwen voor de eigen inwoners, die graag van
een flat naar een eengezinswoning willen over
stappen. De Keuning (VVD) toonde zich bereid
om gemeentewoningen over te dragen aan de
huurders indien ook de naastgelegen woningen
in particuliere handen zijn. Valkenburg (CDA)
sloot ook woningbouw voor de „naaste" (andere
gemeente) niet uit en Aikens (D'66) wilde eerst
naar de behoeften en pas daarna naar de finan
ciën kijken bij het woningbouwplan.
Wethouder Marselis (CDA) verklaarde dat B en
W een flexibel beleid voorstaan. Het aantal
koopwoningen dat langdurig leeg staat in Voor
schoten is thans 136 stuks. Wethouder Eveleens
(PvdA) wees op het versneld bouwrijpmaken
van Voorschoten-Zuid (Starrenburgerpolder)
en vroeg steun om zo spoedig mogelijk de gron
den in eigendom te gaan verwerven. Ten aan
zien van de totale bouw is ook Voorschoten
sterk afhankelijk van de rijksregelingen. Wet
houder Van Dalen (VVD) stelde dat het uit
gangspunt bij het vaststellen van een uitbrei
dingsplan moet zijn het gegeven dat het plan
moet voldoen aan de eisen welke door de rijks
overheid opgelegd wordt.
Bij het voorstel tot verhoging van de tarieven
voor de gemeentelijke belastingen kwam wet
houder Van Dalen (VVD) met een nieuw voor
stel dat tegemoet kwam aan de wensen van de
marktkooplieden en waardoor de stijging van
de standplaatsen minder drastisch is. Schoor
voetend ging de raad akkoord, nadat een voor
stel tot verdaging van Meerhoek (CDA) werd
afgewezen door de raadsmeerderheid.
Het spreekrecht van het publiek voor de raads
vergadering is thans definitief. Maximaal een
half uur voor de vergadering kunnen sprekers
het woord voeren, ieder met een spreektijd van
vijf minuten.
Krachteloos
politiek stuk
in
Schouwburg
LEIDEN De grootste hoe
veelheid sociaal-politieke
stukken werd en wordt ge
produceerd in West-Duits-
land. Gezien de grote ver
scheidenheid aan stukken, is
het niet verwonderlijk dat
Mannen van den Dam gis
teravond met een stuk van
de Duitser Horvath de
Schouwburg bespeelde.
Het is in beginsel geen gemak
zucht die een groep die iets
over de huidige situatie wil
zeggen, doet grijpen naar een
Duits stuk uit de jaren '30. In
de geschiedenis zijn altijd pa
rallellen te trekken; mensen
dienen lering te trekken uit
gemaakte fouten.
Horvath schetst in zijn stuk
„Geloof, hoop en liefde" de si
tuatie van Elisabeth, jong,
werkloos en wanhopig. Mense
lijk gezien onterecht, maar
wettelijk terecht, wordt zij
veroordeeld tot een gevange
nisstraf, die haar mogelijkheid
voor een gelukkige toekomst
vernietigt. De wijze waarop
Horvath dit thema uitwerkt,
blijkt echter niet aan te slaan
bij het hedendaagse publiek.
Mannen van den Dam ving
aan het stuk te spelen in een
afgemeten, abrupte speelstijl
die krachtig overkwam. Gaan
deweg verwaterde dit echter,
en kwam het naturalistische
spelen weer boven.
De krachtige impuls waarmee
het stuk begon, verdween niet
alleen in het spel, maar ook in
de tekst van het stuk. Roman
tisering van de hoofdpersoon
vond onverwacht plaats, daar
uiteindelijk getoond werd, niet
hoe Elisabeth haar werkloos
heid ervaart, maar hoe ze haar
verloofde verliest. Aangezien
nergens in het stuk werkelijk
de economische achtergrond
en de uitzichtloosheid van de
crisissituatie duidelijk werden,
kreeg deze liefdesgeschiedenis
teveel nadruk.
Mannen van den Dam. waarin
overigens ook vrouwen spelen,
heeft een stuk gebracht dat
niet meer aansluit bij onze be
levingswereld; de gekozen
speeltrant bleken ze niet te
kunnen volhouden, met als re
sultaat een voorstelling zonder
zeggingskracht.
.TACQITF.T.TNF. MAHIFTT
Teleurstellend
concert in de
„Meester"serie
LEIDEN De Meesterserie
van K&O startte gistera
vond. In dit geval kon
„meester" alleen slaan op de
bezetting. Per slot gaf Ne
derlands tweede orkest acte
de présence. De programma-
keuze was regelrecht „pro
menade": vier stukken,
waarvan drie populair-klas-
siek en één drakerig virtu
oos. Wat bezielt het Rotter
dams Philharmonisch Or
kest en/of Zinman en/of
K&O? Ongetwijfeld is een
vollere zaal een van de za
ken waarnaar moet worden
gestreefd. Maar is men zich
er tevens van bewust dat
men een bepaalde groep be
zoekers van zich ver
vreemdt?
Beethoven (Ouverture Eg-
mont) gaf een beheerst drama
tische visie te zien, maar voeg
de aan het al van noot tot
noot geïnterpreteerde beeld
van De Egmont zeker niet iets
toe. Mozarts hoboconcert (314)
is in de orkestbegeleiding van
een benauwende clichématig
heid. De solopartij daarente
gen heeft volop ruimte.
Na de pauze speelde Kaoru
Kakudo de vioolpartij in een
concert (nr. 5) van Henri
Vieuxtemps, een romantische
selfmade componist met een
onbedwingbare reislust. Het
werk was tendentieus, hart
stochtelijk en Kaoru's streek
paste, met veel vibrato, excel
lent bij deze toch wat drakeri
ge compositie. Het laatste
werk was een monster met
vele koppen maar een van pa
pier maché: „Les Sylphides".
Het is een orkestbewerking
van Roy Douglas van diverse
kleinere werken voor piano
van Chopin. Veel goedkoop
vertoon hier en we moeten het
dus maar snel vergeten.
VF.RENA KOPERDRAAT
."ZflDEN Het ziet er
et naar uit dat de twee
onschepen die eind
Hiei^rig jaar illegaal lig-
■lats hebben gekozen in
Boshuizerwetering er
lang zullen blijven.
e commissie voor de be-
pepschriften boog zich
Istermiddag over de
ïag of het college al
i niet de politie kan
schakelen bij het ver-
ideren van de schepen.
Inzake verwijdering woonschip uit Boshuizerwetering
juni kregen de bewo-
ri de schepen,
en woonboten in de al-
nene zin van het
(S) jbord, maar bewoonbaar
Imaakte vrachtschepen,
nog kunnen varen,
aanzegging van het
illlege dat zij zich moes-
7.«n verschepen naar de
iovinciale wateren. Het
[Uege stelde een bepaal-
termijn. Wanneer die
»u worden overschre-
j-n, zouden de schepen
por de politie worden
verwijderd. Tegen deze
dreiging met politied-
wang nu heeft een van
de bewoners, de heer M.
Lührman een bezwaar
schrift ingediend.
Volgens de verdediger
van de heer Lührman, de
heer Slenitzr, heeft de
gemeente vooralsnog
wettelijk gezien geen
been om op te staan om
het woonschip onder po-
litiedwang te doen ver
wijderen uit de Leidse
wateren. Hij stelde dat
het iets anders zou zijn
als het college de door de
heer Lührman tegelijk
met het bezwaarschrift
ingediende aanvraag
voor een ligplaatsvergun
ning, had afgewezen. Het
college heeft evenwel in
een eerder stadium laten
weten niet bereid te zijn
een ligplaatsvergunning
voor het schip af te ge
ven. Op de later inge
diende aanvraag heeft
het nog niet gereageerd.
Het gemeentebestuur wil
eerst de uitspraak van de
commissie voor de be
roepschriften inzake het
al of niet gerechtigd zijn
om politiedwang aan te
kondigen, afwachten.
De heer De Raad deelde
namens he>t college mee
dat het Leids gemeente
bestuur het huidige
woonschepenbestand be
waakt. „Dat is ook nood
zakelijk. Als er een min
der streng beleid zou
worden gevoerd, hebben
we binnen de kortste ke
ren een noodsituatie met
al die woningzoekende
studenten in Leiden, die
dan hun toevlucht tot
een woonboot zullen zoe
ken". De heer De Raad
ontkende de heer Lüh
rman in eerdere instantie
te hebben beloofd mede
werking te verlenen aan
het verplaatsen van het
woonschip naar e£n nabij
de Boshuizerwetering ge
legen kreekje.
De gemeentelijke dienst
reiniging, havens en wa
renmarkten heeft enige
tijd geleden een beton
nen paal in het midden
van de toegang tot de
kreek gezet om te voor
komen dat de schepen
hier ligplaats zouden kie
zen. De directeur van de
dienst, die zich bezig
houdt met het toezicht op
de woonschepen, Van
Overmeire, stelde dat er
al genoeg moet worden
gewoekerd met de ruim
te om alle legale woon
schepen een plaatsje jn
de Leidse wateren te ge
ven. „Leiden heeft wel
veel water, maar niet alle
water is uit planologisch
oogpunt geschikt om er
boten in te leggen. Er
kan hier en daar wel wat
geschoven worden, maar
dan moeten we altijd
voorrang geven aan lega
le boten die in de weg
liggen, zoals binnenkort
het geval zal zijn met en
kele woonschepen aan de
Haagweg", aldus de heer
Van Overmeire.
De commissie voor de be
roepschriften doet bin
nen enkele weken uit
spraak over deze zaak.
Bij een looptijd van 5 jaar: rente4 9% 0 ol/n/
Ook inwisselbaar na 2,3 of 4 jaar: rente4 resp. 7 /4, 8 en 8 /2 /O
4rente op basis van samengestelde interest.
Verkrijgbaar in coupures van: f 500,-, f 1000,- en f 5000,-.