ingerlings Droomwens ten bate
n de Herensingelkerk
'Beeldenroute'
in Alphen
(leidse Hooglandse of St. Pancraskerk
yertoont zich vernieuwd aan het volk
BURGERLIJKE
/STAMP
;epn;el Herensingel
delijk afgesloten
4id-Afrika project
4 de Leidse Waag
bijna 25 jaar van restauratiewerkzaamheden
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kgnt dan naar
toestel 18 vragen.
LEIDSE COURANT
DINSDAG 25 SEPTEMBER 1979 PAGINA 5
an
wflEN Het kruispunt Lage RijndijkHerensingel
net deze week geasfalteerd. Eerst zal de helft van de rij-
n vop de Herensingel aan de kant van de Lage Rijndijk
^euw wegdek krijgen.
rd I
ïnk de eerste fase van de werkzaamheden zal het verkeer
rkfle andere helft van de rijbaan worden geleid. De Lage
—Ijk is op dit moment al afgesloten voor doorgaand verkeer
Fband met werkzaamheden. Dit gedeelte van het werk
ivandaag gereed. Morgen treedt de tweede fase in, het ge-
TIvan de rijbaan aan de kant van de Zijlpoort. Tijdens die
fe is de Haven afgesloten voor doorgaand verkeer richting
Is. De werkzaamheden nemen drie dagen in beslag. Be-
hingsverkeer voor de Haven zal mogelijk blijven. De om-
gsroute voor doorgaand verkeer zal dan zijn Havenplein
(HerengrachtHerensingel.
nul o
•d#EN Boycot Outspan Aktie, Werkgroep Zuiderlijk
fjefa, Wereldwinkel Leiden en politieke partijen houden
lak december in de Waag een groots Zuid-Afrika project,
e lag wordt met een terugkerend programma over de si-
v# in Zuid-Afrika gevuld, gericht tegen de apartheid en
enting van de zwarte bevolking.
dpen korte toespraken door politici worden gehouden, op-
?rips van Leidse muzikanten en orkesten waarbij de muziek
iakking heeft op Zuid-Afrika, toneel en sketches, 's Avonds
tel cultureel programma zijn met Zuid-Afrikaanse musici en
ndueel een wat diepgaande toespraak door een genodigde.
fcr zullen allerlei akties worden gehouden zoals bijvoor
al een straatnamenaktie, waarbij mensen uit de Transvaal-
Aj worden gevraagd voor een handtekening om hun straat-
l(b v. Krugerstraat) te veranderen in de naam van de vrij-
itrijder (b.v. Mandelastraat). Verder willen de aktievoer-
0 loor middel van handtekeningen of een resolutie de ge-
nite om een uitspraak vragen ten aanzien van de situatie in
ei Afrika. Op maandag 8 oktober houden de deelnemende
01 en een vergadering op het contactadres van de Boycot
>an Aktie aan de Oude Vest 79, Leiden om 20.00 uur, tel.
12124
LEIDEN Geboren: Remco zn v. P.
G. Aalbersberg en C. van Hecke, Mi
randa dr v. P. Gravekamp en L. van
der Plas. Tesse Ariane dr v. S. Zanen
en A. E. van Eeghen, Elisabeth Maria
Christians dr v. M. H. de Reede en H.
M. de Kwaasteniet, Stefan Cornelis
Alexander zn v. D. van der Vijver en
W. Middelkoop, Arthur Jaques zn v.
A. C. M. van Wesenbeeck en C. J. A.
M. Groot Bruinderink. Robert Willem
zn v. W. Stlkkelorum en J. H. M. A.
Haak. Johannes Bastiaan zn v. B.
Vooljs en J. F. C. Berends. Menno
Leonard zn v. J. P. Bijvoet en M. W.
A. Kralt, Dinanda Adriana dr v. A. D.
Poortman en B. A. van Dijk. Janny
Maria dr v. J. Parlevliet en J. de Best.
Douwe Willem Pieter zn v. A. C. van
der Bent en M. van der Plas. Daphne
dr v. G Brizee en M. S. Molenkamp.
Jiska Miriam Sandrina dr v. R. M.
Maas en Y. P. H. Lignac, Tamara dc
v. W. Kloos en M. C. W. Smit. Evelien
dr v. A. H. M. Hillebrand en M. Geel.
Ilse-Kathelijne Louise Johanne dr v.
J. H. A. Leenders en L. H. M. de Wit.
Leendert Johannus zn v. J. Overbeek
en L. van Reeuwijk. Volkert Adriaan
Lodewijk zn v. J. Huurman en J. van
Asten, Adriana Clasina dr v. IJ. Plug
en A. van der Plas. Martha Elzelina
Caroline dr v. H. Filippo en J. H. T.
van der Hoek. Joyce dr v. R. G. J.
Knijnenburg en C. J. Ranselaar. Ra-
mona dr v. H. G. Buijn en J. T. M.
Kouwenhoven, Wikash Narindre zn v.
M. Sardjoe en E. S. Ramnath. Maar
ten Pieter. zn v. P. S. R. Kooistra en
J. W. Mulder. Martinus Theodorus
Rudolph zn v. R. H. M. C..van der
Hulst en M. H. E. Remmen.
Overleden: H. Jongman geb. 4 feb
1913 man, I. P. Laterveer geb. 13 feb
1907 man, J. van der Post geb. 25
mei 1886 man. A. Zwart geb. 9 juli
1884 gehuwd geweest met W. Eiken
boom. H. J. Schimmel geb. 26 okt
1901 echtgenote van A. Prins. P. Pas-
schier geb. 16 jan 1906 man, A. Ha
moen geb. 15 aug. 1917 man, J. M.
Sijpestijn geb. 27 mei 1908 gehuwd
geweest met L. L. Servaas. H. Dom
burg geb. 19 sept 1926 man, P. G.»
Bief.» geb. 6 juli 1893 man, A. M.
Colpa geb. 10 sept 1889 gehuwd ge
weest met G. van Zwieten, B. van
Schravendijk geb. 4 mei 1892 ge
huwd geweest met J. C. B. Knotter.
H. G. de Jongh geb. 2 mei 1911 man.
J. M. Heijn geb. 17 jan 1896 man, T.
J. I. Wester geb. 21 jan 1908 man. W.
van der Hoeven geb. 10 april 1907
man, W. P. van Winsen geb. 18 jan
1920 man, C H. J. Keijzers geb. 7 juli
1940 man. C. van Egmond geb. 3
sept 1898 man.
Economisch
wel en wee
Aan de Da Costastraat 12 is
de groothandel in kruiden en
specerijen „Kruitura" geves
tigd.
Aan de Nieuwe Rijn 6 is in
een v.m. slijterij, Giezen en de
Gunst, winkel in juweliers en
aanverwante artikelen van
goud, zilver en edelstenen, ge
vestigd.
Aan de Tieboel Siegenbeek-
straat 7 is „Tordoir onroerend-
goed", bemiddeling bij de aan-
en verkoop van onr.goed als
mede bij het tot stand komen
van financieringen en verze
keringen, gevestigd.
Aan de Morsstraat 44 is de
amb.handel in woningtextiel
van P. J. Mees opgeheven.
^.Aan de Sint Aagtenstraat 5-7
is „Motel" Mayflower" (motel
en bar) gevestigd.
steeds niet erg goed. met de
Helaas. Je verblijft er niet droog,
eerder op gewezen. Kerkbestuurders
ooit al. min of meer bedekt, laten weten,
sluiting niet tot de onmogelijkheden behoort,
zwaard van Damocles, waar vooral de trouwe
- Noorders erg tegenop kijken. Maar
is er niet bij. Zeker niet bij mensen zoals
de parochiële bard die op
geregeld in de poëtische pen klimt om
etens wakker te schudden en op de
te blazen. Hij weet, dat er ook heel wat
- parochianen zijn die de Herensingelkerk niet
willen missen. Met de onoverkomelijke
nog voor de boeg (schrikbeeld voor
kerkgangers die in het natte getijde weer van de
in de drup dreigen te geraken) schreef
op z'n eigen beproefde wijze weer een
„voor het behoud van de Herensingelkerk
in Leiden - Noord". Het gedicht gewerd mij en
De plaatselijke dichter (die ongetwijfeld ook de
laatste regels van een goed - vaderlands versje kent
en misschien wel genoegen zal willen nemen met
een kleine aanpassing mijnerzijds: Waar zal ik het
halen vroeg ringeling; „uit de beurzen der
lieden", zei Singeling")de dichter dan noemde z'n
opwelling „Mijn Droomwens", „omdat ik er
innerlijk van doordrongen ben dat deze kerk,
welke de enige kerk is die er in Leiden - Noord nog
staat, beslist behouden moet blijven". De
droonwens begint dan als volgt:
„In het Noorden van Leiden staat nog slechts één
kerk. Het slopen te vermijden maakt mijn
droomwens zo sterk.
Het dak heeft veel gaten waar geen leien meer zijn;
ik kan 't zo niet laten, het doet mij te veel pijn.
Die kerk kan zo niet blijven omdat het vocht hem
verwoest; daarom blijf ik schrijven en hou ik'mij
niet koest.
Want het hout gaat verteren met vernietigend
werk, ik wil u mobiliseren voor 't behoud van die
kerk.(...)
Mijn hoop en vertrouwen op u is veel waard, help
ons met het bouwen als een christen op aard.
Ik leef met mijn wensdroom, zet mij niet voor spot;
maar geef zonder schroom aan een droog dak voor
God"; w. g. Aad Singerling.
Nu is Onze Lieve Heer geenszins uit op een droog
dak boven z'n goddelijk Hoofd, maar Zijn creaturen
des te meer. Die laatste theologische misvatting zij
Aad Singerling, in zijn vervoering, van harte
vergeven. Hoe dan ook: laten we met ons allen
achter Singerlings streven staan. Uw gift zal
dankbaar ontvangen worden op gironummer 26 909
49, ten name van de penningmeester
Herensingelkerk in Leiden.
ALPHEN AAN DEN RIJN Het centrum van Al
phen aan den Rijn zal nog dit jaar worden ver
fraaid met een aantal beelden. De beelden, afkom
stig van verschillende kunstenaars, zullen voorna
melijk worden geplaatst in het gebied waar veel
voetgangers komen. Daarmee volgt Alphen het
voorbeeld van Amsterdam, dat al een „beeldenrou
te" kent. De beeldenroute is een initiatief van de
commissie „Kunstuitleen Beeldende Kunst" van de
culturele raad.
Op dit moment zijn er 13 plaatsen aangewezen waar een beeld
(figuratief, non-figuratief en abstract) zou passen. In aanmer
king komen de Van Mandersloostraat, de Aarhof, de Alphense
brug, de Van Boetselaerstraat, de Castellumstraat en het Thor-
beckeplein. De beeldenroute beperkt zich tot een straal van on
geveer 200 meter. De beelden worden gratis beschikbaar gesteld
door de Stichting Beeldende Kunst (SBK). Voor rekening van
de gemeente komen de sokkels, het plaatsen daarvan en het
vervoer. Per beeld komt dat neer op een bedrag van ongeveer
2.000,- tot 2.500,-. De begroting van de culturele raad biedt
ruimte voor ongeveer 9 beelden. Het aantal beelden dat in eerste
instantie zal worden geplaatst ligt rond de zes. De beelden zullen
na 1 a 2 jaar vervangen worden door andere.
De SBK die ook de verzekering voor de beelden betaalt, houdt
er rekening mee dat jaarlijks 1 tot 2 beelden verkocht worden
aan de gemeente of aan particulieren. De gemeenteraad zou zich
hiervoor garant moeten stellen. Eventueel hieruit voortvloeien
de kosten kunnen betaald worden uit het fonds „Stadsverfraai-
ing" waarin inmiddels zo'n half miljoen zit. Er is ook de moge
lijkheid om een beeld te adopteren..Bij de keuze van de beelden
kan het publiek zijn voorkeur kenbaar maken via de culturele
raad.
Een van de beelden die in Amsterdam staan in de buurt v.h.
Leidsbosje. Het is „de wachters" van de kunstenaar Eric Claus.
financiële bronnen, de
geloofsijver was tanende,
ook al onder de invloed van
de opkomende „nieuwe
leer" die een spaak in het
middeleeuwse wiel stak.
Van „godshuis" tot
„bedehuis", volgens oude
roomse opvattingen; sinds de
„ziel" van de „versiering tot
Godes lof" aan het
bouwwerk was ontnomen en
de beelden van Gods lieve
heiligen (al dan niet
overgeleverd) in een
woedende volksstorm aan
gruizelementen waren
gehakt. Zoals een
bijwoonster van de
persconferentie opmerkte,
zien wendend tot een
kerkvoogd der Ned.
Hervormde gemeente,
waaronder de kerk sinds het
eind der 16e eeuw
ressorteert: „in deze
zuidelijke) gevel heeft een
beeld op die sokkel gestaan;
komt dat nu terug „Nee",
moest de voogd zich
verontschuldigen - want de
beeldenstorm zou bij hem
waarschijnlijk geen kans
hebben gemaakt - „dat beeld
is nu eenmaal verdwenen".
Maar de restaurateurs van
eind 20ste eeuw hebben
groots werk geleverd.
Vooral wijlen architect Piet
van der Sterre, die vorig jaar
overleed. Van der Sterre
was de grote figuur achter
de nauwgezette restauratie.
Zoals oud - president der
kerkvoogdij C. Jongejan het
zei: „Piet van der Sterre was
de bezielende raadgever,
vooral op die punten waar
wij als leken dienden te
zwijgen". Van der Sterre
leefde voor deze Hooglandse
vernieuwing, een machtige
arbeid dat nu zijn voltooiing
is genaderd en waarvan de
glorie op Van der Sterre
afstraalt.
Onze generaties kunnen het
ermee doen. Zeventien
miljoen aan subsidiabele
restauratiekosten,
waaronder acht ton aan
voorzieningen die op de
kerkgemeente drukken. Dat
is ook niet mis. „Maar
*overkoombaar", vond
voogdijlid Jongejan, „want
er is al heel wat van betaald
en de hervormde
gemeenteleden hoeven niet
nog meer te worden
afgeschrikt. Het is een niet
al te zware druk, niet
onverwacht ook, maar het
moet wel betaald worden".
Van de ruim 35. 000
nominale gemeenteleden
zijn er ongeveer 4000 bereid
tot het leveren van een
bijdrage.
De herleefde Hooglandse
kerk, stenen hooglied in een
zorgelijk stuk oud - Leiden
en monumentaal restant van
een verleden waarin de
materie nog ondergeschikt
was aan het „eeuwig loon",
komt weer beschikbaar.
Voor de wekelijkse
erediensten (waaronder de
zondagse „volle" vieringen
der studenten ecclesia)
uiteraard, maar ook voor
alle manifestaties en
activiteiten voor zover ze
„overeenstemmen met de
aard en stijl van het
gebouw". Concerten in
allerlei vorm en
universitaire bijeenkomsten
of welke gebeurtenissen dan
ook, voor zover passend
binnen het multifunctioneel
gebruik. Uitgesloten zijn
„politieke en
vakverenigingsactiviteiten".
Of eventueel Jehova's
Getuigen er een onderdak
zouden kunnen vinden kon
niet worden duidelijk
gemaakt, doordat een andere
vraagsteller op dit punt
„tijdig" de kerkvoogdij te
hulp snelde met een
randkwestie.
Als straks de restauratie van
de Pieterskerk (ook alweer
zo'n prachtig stuk Leiden, in
eerbiedwaardigheid de
„Hooglandse" overtreffend,
maar naar veler mening niet
in architectonische luister)
voltooid is, zal in overleg
een „samenloop" van de
verdeling der
werkzaamheden en
manifestaties moeten
Het hoogkoor van de oude, nu vernieuwde. Sint Pancras, waar soms de zonnestralen een
mysterieus spel spelen met de architectonische laat - gotische lijnenpracht, in een feestelijke,
blanke schoonheid.
worden vastgesteld. Feit is,
dat binnen een vierkante
kilometer Leiden bijna
schatrijk is aan
mogelijkheden om er
concerten te geven:
Stadsgehoorzaal,
Pieterskerk, Hooglandse
kerk, Marekerk, over een
tijd ook de Hartebrugkerk.
Dat tref je in weinig andere
steden aan. Volgens
planning komt mei volgend
jaar het gerestaureerde orgel
z'n stem weer geven aan het
geheel van nieuw Hooglands
leven. Dan zijn
kantatediensten mogelijk,
bijvoorbeeld, of een
uitvoering van de Mattheus
Passie en dergelijke.
Op een beetje zonnige dag is
het binnen de oude Sint
Pancratiuskerk, waar eens
kanunniken zich in hun
kapittel konden uitleven (en
daarmee de Pieterskerk
naar de kroon staken), een
spel van licht en hoog
.oprijzende gothiek, in witte
en beige tinten. Oppervlakte
pleisterwerk: een hectare.
De meer dan 1600 vierkante
meter glas in lood ramen
bieden tot dat spel volop
gelegenheid. Glazenier
Jilleba verzuchtte: „daar
hebben wij nog jaren werk
aan.." Want ook deze
verzameling van diagonaal
gesneden glaasjes is vaak het
mikpunt van ingooiers die
niets anders te doen hebben.
Toch zou het erg mooi zijn,
als ook hier een of andere
milde gever voor een „echt"
gebrandschilderd raam zou
zorgen", aldus Jilleba jr.
fylaar die mildheid komt niet
veel meer voor. Laten we
voorlopig dankbaar zijn, dat
dit uitnemende bouwwerk -
een erfenis die wij met z'n
allen hebben door te geven -
•voor een stuk toekomst
behouden is gebleven.
Op zaterdag 29 september
houdt de vernieuwde St.
Pancras een „open dag" met
veel muziek. Dat begint al
om 10 uur. Daar zijn dan
organist Joop Brons, met
welhaast onafscheidelijk
hoboïst Han Kapaan (Brons
met z'n Kapaan, hoor je
weieens), gemengde en
jongerenkoren, de fluitiste
Mijke de Ru, Hans Pieterse
op dwarsfluit, de Leidse
Cantorij, Ingrid de Groot,
hobo, en Hans de Groot,
orgel. De hele lieve open dag
door, tot 's middags vijf uur.
Leidse wijken zijn die dag
aan het woord. En dat dan
vele malen, met orgel,
stemmen en trompet, Gods
lof zal worden bezongen kan
nauwelijks verbazing
wekken. Want dat is, zeker
deze week, passend en
billijk.
Leiden proeft een beetje
mee van de glorie die bijna
een kwart eeuw van
restauratiewerken opnieuw
heeft verleend aan de oude
Hooglandse of Sint
Pancratiuskerk. Vrijdag
wordt het resultaat bezongen
en omspeeld en „gepredikt"
op een bijeenkomst van
autoriteiten, onder wie de
minister van CRM, en
genodigden. De Hooglandse
kerk is voor de komende
vijftig jaren zowat gered, na
veel vijfen en zessen; kosten
om en nabij de zeventien
miljoen harde Nederlandse
guldens. De presentatie
wordt nu omgeven met een
documentatiemap, waarin
tal van Leidse aspecten de
kop opsteken. Want de Sint
Pancras mag dan opnieuw
zijn „opgeleverd", de hele
stad blijft waard om onder
ieders aandacht te worden
gebracht. De VVV roerde
zich, op een persconferentie
gistermiddag in het
Hooglandse Huys (in de 17e
eeuwse langsbouw), zo ook
gemeentelijke voorlichting,
met „Zo'n stad is Leiden",
en Leiden Museumstad; het
één en ander over Leidens
Ontzet, Leiden - Holland,
met behartigenswaardige
adressen en andere gegevens
en een plattegrondje. Een
andere brochure heet „Zo is
Leiden gegroeid". Maar dat
neemt allemaal niet weg, dat
de hooggeprezen Hooglandse
kerk opnieuw aan een
gemeenschap wordt
aangeboden.
Een werk van ruim twintig
jaar ligt achter ons. In feite
begon het al in 1954, met het
„consolideren" van
verroeste onderdelen in de
ramen. Een kwart eeuw
„kerkgeschiedenis" in
Leiden, rond een afgeknot
godshuis, dat volgens de
oorspronkelijke opzet van
„kathedrale" afmetingen
had moeten zijn, reikend tot
aan de Nieuwe Rijn. Het
heeft niet zo mogen wezen.
In de eerste decennia van de
16e eeuw stokten de
lorkijk vanuit de in het begin der 16e eeuw nog onvoor-
Jne, „laagbouw" van het middenschip naar het (oostelijke)
ofor toe. Zoals alle (zeker middeleeuwse) kerken, lag ook de
^loglandse „georiënteerd", gericht op Christus' geboorte-
>nd. In het „westen" stokte de middeleeuwse schepping,
idat „de centen" op waren.
