Met friet in de hand groeit de jeugd op in 't hele land Grote belangstelling aan basis voor bijzondere synode kerk en wereld BINNENLAND De boterham mag niet in de versukkeling raken Straks het kind van de rekening... Werelddierendag en de mode... ONTHULLING ROND AANSLAG OPPAULUS VI LEIDSE COURANT DINSDAG 25 SEPTEMBER 1979 Op 2 oktober a.s. houdt het Genootschap van de Bakkerij de Nationale Dag van het Brood. Dit gebeuren is vier jaar geleden voor de eerste maal georganiseerd als een soort eerherstel van het oude oogstfeest. Vooral wordt de aan dacht gevestigd op de waarde van een goede dagelijkse broodmaaltijd, die door de welvaart wel eens in de ver drukking dreigt te komen. Snacks, crackers en andere tussendoortjes vervangen vaak de inhoud van het „trom meltje" van vroeger. Het thema van het Genootschap is: „Ons dagelijks brood, juist voor de kinderen van nu". Dat voedselvoorlichting nog steeds een noodzaak is illustreert een recent proef schrift van de heren Van der Haar en Kromhout, die in Wageningen promoveer den op de thesis: slechte voeding voor kinderen. Het proefschrift kreeg de naam „Onze jeugd heeft een onge lukkige start voor een ge zond en gelukkig leven". De samenstellers hielden enquêtes en onderzochten de voeding en de voeding stoestand van het school kind in drie gemeenten: Heerenveen, Harderwijk en Roermond. De resulta ten waren ronduit beang stigend. Een der belangrijkste conclu sies was. dat de serumcholes terolgehalten van de onder zochte groepen kinderen tot de hoogst gevonden waarden ter wereld moeten worden beschouwd. Vijf procent van de onder de loep genomen schooljeugd had uitgesproken vetzucht, van wie de meeste dikkerds in Roermond woon den (6 procent), het kleinste aantal in Heerenveen (3,2 procent), terwijl Harderwijk een middenpositie innam met 4,6 procent te dikke kinde ren. Overigens werd wel duidelijk gesteld dat een te hoog ge wicht niet direct gepaard hoeft te gaan met een hoog serumcholesterolgehalte, ter wijl evenmin verband is aan getoond tussen energie-opna me en cholesterolgehalte. Uitgaande van deze gegevens is het vanzelfsprekend nuttig om na te gaan wat de onder zochte kinderen dan wel naar binnen kregen en voor al of er iets aan hun dagelijks menu zou moeten verande ren. De Heerenveense jeugd bleek een aanzienlijke hoeveelheid kaas, yoghurt, limonadesi roop en ontbijtkoek te ver stouwen, terwijl de kinderen uit Harderwijk meer bruin- of volkorenbrood nuttigden en halfvolle melk dronken. In Roermond verorberde de jeugd grote hoeveelheden varkensvlees en patates-fri- tes, maar ze aten nu juist weer minder pindakaas. Op vallend echter was dat op groeiende schoolkinderen hetzelfde menu hadden als hun volwassen ouders. Aan de opbouw van het groeiend lichaam was blijkbaar weinig extra zorg besteed. De nieuwe generatie groeit al jarenlang op met de „friet in de hand". Ondanks protesten van voedselvoorlichters laten ouders en oma's de jeugd toe tasten in de fritestent, waar ook de frikadellen gretig af trek vinden. De zegeningen van de patates worden zo aangepraat dat de tramweg maatschappijen zich gedwon gen zagen het bekende zakje met de dot mayonaise erop, zichtbaar afgebeeld bij de in- Goed, eerlijk brood levert veel stoffen, die een kind deugd doen. gang, te voorzien van een groot rood kruis, dwars over de lekkernij: „Mag niet in de tram". De friet was namelijk al zo ingeburgerd dat men smikkelend uit het puntzakje het openbaar vervoer kwam teisteren. Het blijft niet bij de frites. Haal de krant uit de bus of druk de toets van de teevee in en daar komt de stoet smaakmakers, vleesmeesters, soepoma's, margarinemoe ders, koffievaders en pud ding-gastvrouwen, gooche lend met poeder uit zakjes. Ondanks denderende recla me over alternatieve voe ding, waarschuwingen en de •verrijzenis van vele reform huizen, die schermen met „puur natuur" (en vaak te recht) blijven de media in dustrieel gemaakt voedsel verheerlijken. De teevee-kleuter glundert achter vla uit een kartonne tje, hij wuift met de chocola destick, waarin van alles zit behalve wat gezond is voor zijn groeiend lijf en zijn be schuitjes worden dik ge smeerd met namaakboter, zonder dat er iets werkelijk voedzaams op wordt gevlijd, wat eertijds „beleg" heette. Geloof je de teevee (met uit zondering van enkele hart verwarmende aanprijzingen) dan lusten ze wel limonade van alle dranken, waarin on duidelijke kleurstoffen zitten of toevoegingen, die roestwe- rend werken bij vastgelopen sloten. En dit in de letterlijke zin. Niettemin, wanneer wij Ne derlanders doorgaan onze jeugd vol te proppen met al die best smakelijke, maar niet altijd wenselijke happen uit kramen, uit de muur, uit de cafetaria en de ijssalon dan moeten we helaas tot de conclusie komen dat de fri- tesjeugd van nu straks kind van de rekening zal zijn. Onderzoeken als bovenge noemde tonen toch wel aan dat er waarschijnlijk op grote schaal aan de voeding van het schoolkind iets mankeert en dat zijn voedselpakket dringend toe is aan verbete ring. Er komt van de zijde van de moeders wel wat ge makzucht bij. Om de hoek krijg je groente uit blik, fles sen met frisdrank, zoutjes in plastic, waarbij kroepoekach- tige en hartige snoepjes, kant-en-klaar toetjes en brood uit de diepvries (wat goed kan zijn, maar er gaat weinig boven volkoren-vers van-de-bakker). Er zijn ge haktballen, klevend tegen sy nthetisch materiaal, waarvan niemand weet of de zuren daarin geen inwerking heb ben op het vlees, bitterballen om zo in de frituur te gooien, stukjes gevogeltje, die lekker smaken maar soms van onbe kende herkomst zijn, saté's met pindasaus en zo kun je nog wel een tijdje doorgaan. Deze voedingsmiddelen be hoeven geen gevaar voor de gezondheid op te leveren. De Keuringsdienst van Waren is alert en de meeste winkeliers kennen hun gevoel van ver antwoordelijkheid, maar we blijven in de industriële sec tor zitten: het tevoren gepre pareerde voedsel, waaraan net hooggeprezen „puur na tuur", waarmee de reform- huizen graag (en terecht) schermen, totaal vreemd is. Een enkele keer een blik op entrekken, wat voorgebak ken frietjes klaar maken, wie heeft er iets op tegen? Maar overdaad schaadt. Te veel van deze produkten verdrin gen de eerlijke boterham van volkoren of ander brood, aardappelen, vliesrijst en peulvruchten (levering van complexe koolhydraten, voe dingsvezel en plantaardig ei wit) terwijl vooral de jeugd door de voorbewerkte voe dingsmiddelen in de vorm van vleesgerechten (bami uit het „pak") te veel vet naar binnen krijgt. De eetgewoonten van school kinderen, die door meerdere onderzoeken aan het licht kwamen, tonen aan dat het over het algemeen met de vi taminen- en mineralenvoor- ziening wel goed lag (even eens als met de hoeveelheden eiwit), maar dat het percen tage van de energie dat door vet werd geleverd te hoog was en dat van de complexe koolhydraten (zetmeel) te laag! Vertaald in voedingsmidde len gaf dan ook een ander re cent proefschrift (De Bekker) het advies het schoolkind meer verse groenten en fruit (voedingsvezel) te geven, maar beslist minder (en voor al geen vet) vlees of vette vleeswaren. Wel volle melk en melkprodukten en marga rine (veel verzadigd vet) en tenslotte weinig suiker en suikerhoudende produkten zoals snoep en frisdrank. Vooral van belang is een ver hoogde broodconsumptie waaraan men dan verant woord beleg kan toevoegen (goede appel- of perenstroop, rookvlees, sesamzaad, goede pindakaas, geen „muisjes" of hagelslag, maar weer wel ba naan, appel, Tartex (een broodbesmering in de vorm van pasta met kruiden of pa prika gemengd), Marmite, Vitam R (waarin een gistex- tract), dat maar dun hoeft te worden opgebracht. Natuurlijk moeten we de functie van brood niet zó overschatten dat de rest wordt vergeten, maar goed, eerlijk brood is wel een toele veraar van veel stoffen die een kind deugd doen: zet meel, plantaardige eiwitten, ijzer, B-vitaminen, voeding svezel en maar weinig (een heel klein beetje) vet. Samen met een voeding, die met wat kennis van zaken en belang stelling voor „bouwstenen voor het lichaam" is uitge dokterd, moet het een juiste plaats innemen in het dag menu van zoon en dochter. Deze 7/8 astrakanmantel, ge maakt van namaakbont, kost slechts 450 gulden. Een „ocelot", waarin geen dierevel is verwerkt. (Wallice Amsterdam). Tiny Francis Gerard Croné Aan de mode zou je niet zeggen dat er ooit een Werelddierendag is ingesteld. Nog nooit was er een seizoen dat zoveel bont jassen bracht, mantels waarvoor op bijna onverantwoordelijke wijze is huisgehou den onder het bestand der (onbeschermde) diersoorten, die nog in bossen leven of de velden bevolken. Vroeger waren er coutu riers en bonthandelaren, ieder op zijn ei gen terrein. Momenteel schijnt iedere ont werper of modemaker zich geroepen te voelen in ruime mate bontjassen aan zijn collecties toe te voegen, iets waarover de mensen van het Wereld Natuurfonds zich wel op de lippen moeten bijten. Rijen vossen, wolven, wasberen, eekhoorns (voeringen), bevers, konijnen (lapin), zeehon den (seal) trekken aan het oog voorbij. Kle ren uit een rijk dat vroeger alleen aan de bonthandelaar toebehoorde. Meer aanbod meer vraag en omgekeerd. Het lijkt echter wel of men de hele natuur aan het leegstro- pen is om de vrouw aan een statussymbool te helpen, terwijl er toch tal van jassen in fun fur in de mode zijn, die dan wel niet zo rijk aandoen, maar die geen bergen leed hebben veroorzaakt. Het gaat in de modetrend van nu niet om en kele vellen voor een muts, een kraag of man chetten, maar om grootse bontensembles, uit- neembare voeringen, chasubles, mouwloze vesten als kort overcoatje, met bijbehorende muts, meestal in vos, poolvos, of kruisvos, met de staarten er nog aan. Modisch erg fraai, maar toch te denken gevend. Dan de toenemende reeksen nertsjassen... Een met fun fur afgezet twe delig pakje, waarbij een lan< bloes in tijgerprint. Hoeveel nertsen (in fokkerijen de hele radeloos heen en weer dravend in hun kleine hokjes) gaan er niet in één der v vele jassen, die het modebeeld nu beheers Hoeveel vossen worden er niet opgeofl voor één ensemble nieuwe stijl? Notabeni een tijd waarin iedereen de mond vol hi van natuurbehoud. Steeds weer leest men berichten en repoi ges over massale slachtingen van zeehoni' Kortgelede"n zijn er nog zes Noorse sch< schutters aan te pas gekomen om bij de key-eilanden en Schotse wateren een kle 5000 zeehonden af te slachten. Een Sc! zesjarenplan bevat het heilloze voorner 30.000 zeehonden om te brengen, de helft het bestand in de Britse wateren. Veel van deze slachtingen vinden plaats de mode te dienen. De laatste vijf jaar v dubbelde de omzet in bont. Op verschillen shows, ook van bekende couturiers en mo< huizen kon men echter vaststellen dat sj thetisch bont, mits fraai verwerkt en goede kwaliteit een kostelijk effect geeft, is verkrijgbaar in alle bontsoorten, van roodvos, persianer tot Afghaans lam (bijz< der voordelig is „Lamatex"). motten er geen diner van lusten, het tisch bont uiterst licht van gewicht is en zienlijk minder geld kost. De vrouw die alleen gelukkig is met natuur" heeft keus genoeg. Als moet ze echter, alvorens een jas aan te ken waarin tientallen tot honderden van eens levende schepsels zijn wel even bedenken wat er allemaal aan af is gegaan. Een goede gedachte voor relddierendag, 4 oktober. Ofschoon de tijd van voor bereiding voor de bijzonde re synode der Nederlandse r.k. bisschopen met de paus zeer kort is wordt officieel en onofficieel in de bisdom men aan de basis hard gewerkt om de bisschoppen de nodige suggesties aan de hand te doen voor het over leg met de. paus, dat vol gend jaar 14 januari begint. De paus heeft hiertoe uitge nodigd, nadat hij herhaalde malen met de Nederlandse bisschoppen individueel heeft overlegd. Volgens de officiële mededeling in de Osservatore Romano gaat het overleg over de pasto raal in de huidige Neder landse situatie. Voor 10 oktober moeten de Nederlandse bisschoppen hun voorstellen in Rome hebben ingediend. Op basis daarvan maakt het secretariaat van de algemene bisschoppensynode onder leiding van de Tsjechi sche mgr. Tomko het discus siepapier, dat officieel Linea- menta genoemd wordt, in Ne derlandse vertaling, een situa tieschets of ontwerp richtlij nen. In het bisdom Den Bosch wordt op 29 september de vergadering van de diocesane pastorale raad voor een be langrijk deel aan de bijzonder synode gewijd. Van bisschop Bluyssen wordt verwacht, dat hij voor de vergadering zal meedelen hoe hij de inspraak van de basis het liefst zal zien. De Bossche priesterraad ver gadert aan de late kant om nog nuttige wenken te kun nen geven. Deze komt name lijk pas op 10 oktober bijeen. Maar het diocesaan pastoraal centrum is voornemens om zo snel mogelijk een aantal za ken aan de bisschop voor te leggen. In het bisdom Rotterdam heeft bisschop Simonis zelf het initiatief tot overleg met de diverse instanties geno men, ofschoon hij er wel aan toevoegt, dat de bijzondere sy node een exclusieve aangele genheid van paus en Neder landse bisschoppen is. Van de bisschoppen veronderstelt hij, dat zij echt wel weten wat er aan de basis leeft. Niettemin vraagt hij priesterraad en dio cesane pastorale raadsleden om suggesties over maximaal drie onderwerpen, die het be langrijkst worden geacht. Hij belooft hun met die suggesties ernstig rekening te houden, wanneer hij zijn voorstellen naar Rome stuurt. Het aartsbisdom Utrecht heeft een ideeënbus geopend, waar uit kardinaal Willebrands als aartsbisschop zal kunnen put ten. Verder zal kardinaal Wil lebrands de vergadering van dekens en de Utrechtse dioce sane pastorale raad raadple gen. Het Utrechtse diocesane pastorale centrum heeft alle parochies gevraagd met sug gesties te reageren. Ook indi viduele kunnen dat doen. Het secretariaat van de Utrechtse DPR heeft zich bereid ver klaard als brievenbus te fun geren. In het Utrechtse stelt men zich de vraag, die ook in de rest van r.k. Nederland left, wat het uiteindelijke program van de bijzondere synode zal "worden. De vraag namelijk of de synode zich vooral zal be zighouden met de problemen binnen het bisschoppencolle ge, waardoor een gezamenlij ke pastorale aanpak verlamd wordt, of met conflictueuze hete hangijzers, zoals b.v. ho mofilie. katechese enz. In het bisdom Breda wil bis schop Ernst vooral twee za ken aan Rome doorgeven. Het betreft de collegialiteit onder de bisschoppen. Maar daar naast poneert hij nog een an dere belangrijke zaak, name lijk de collegialiteit van de bisschoppen met de gelovigen. Bisschop Ernst vindt, dat een bijzondere synode er niet is om hete hangijzers te behan delen, maar het hele pastorale optreden en handelen. Terwijl Bisschop Möller van Groningen, al begonnen' is met het overleg met zijn priesters, heeft bisschop Gijsen van Roermond zijn denkbeelden op papier gezet. De Roer- mondse perschef deelt erover mee, dat de inhoud ervan nog niet bekend is. Bisschop Gij sen is met vakantie gegaan, zodat verdere mededelingen niet mogelijk zijn, aldus de perschef van het bisdom Roermond Bisschop Zwartkruis van Haarlem kan rekenen op sug gesties, die afkomstig zijn van een werkgroep, die de dekens in het bisdom Haarlem heb ben gevormd. Deze werk groep verzamelt de suggesties van de priesters. Aan de de kens is gevraagd vooral te let ten op het tweede deel van het door Rome voorgestelde onderwerp, namelijk de een heid van optreden der r.k. kerk Nederland. Bisschop Zwartkruis voorts rekenen op adviezen van zijn kapittel, van de Haarlemse diocesane pastorale raad en de Haarlem se delegatie naar het landelijk pastoraal overleg. Bovendien zullen de docenten van de Katholieke Theologische Ho geschool van Amsterdam graag ingaan op een verzoek van de bisschop om adviezen te geven. De Haarlemse werkgroep der dekens verklaarde: „Wij zul len ons achteraf niet het ver wijt hoeven maken, dat we niet van alle kanten gepro beerd hebben de bisschop op de hoogte te brengen van de vragen, die er bij priesters en gelovigen leven. Wat de bis schop ermee doet in Rome, is zijn zaak". Over eventuele resultaten van de bijzondere synode wordt allerwege druk gespe culeerd, zij het met veel vraagtekens. Wel wordt in goed geinformeerde kerkelij ke kringen er ernstig reke ning mee gehouden, dat een der resultaten de oprichting van twee nieuwe bisdommen in Nederland zou kunnen zijn. Als mogelijke plaatsen wor den daarvoor Deventer en Eindhoven genoemd. Over een opdeling van het bisdom Dan Bosch, het grootste dio cees van Nederland, is al eer der gtoproken, over opsplit sing van het aartsbisdom nog nauwelijks. De secretaris van wijlen paus Paulus de zesde heeft zondag erkend dat de paus v erd gewond tijdens een mislukte aanslag die in 1970 op het vliegveld van Manil la op hem werd gepleegd. Monseigneur Pasquale Mac- chi, die gedurende vijftien jaar privésecretaris van Pau lus VI was, vertelde dat de Boliviaanse schilder Benjamin Mendoza y Amor de paus, aan de borst verwondde, toen hij op 27 november 1970 in de Fi lippijnse hoofdstad met een mes op hem toesprong. De toen 73-jarige paus was bezig aan een Aziatische reis langs zes steden toen Mendoza, een 35-jarige, naar eigen zeggen, surrealistische schilder, onder het uitroepen van de kreet, „Dood aan het bijgeloof", Paulus VI aanviel. Mendoza was verkleed als priester. Paus Paulus heeft tijdens zijn leven het incident nooit wil len bespreken en de Heilige Stoel ontkende altijd berich ten dat hij was gewond. De paus overleed op 6 augustus 1978 aan een hartverlamming. Macchi deed zijn onthulling tijdens een herdenkingsplech tigheid in de Dom van Mi laan. Hij trad niet in bijzon derheden omtrent de grootte en ernst van de wond. De Paus onderbrak er zijn ver plichtingen niet voor. Mendo za zat wegens poging tot moord vier jaar gevangenis straf uit en ondertekende in november 1970 een verkla ring waarin stond dat presi dent Ferdinand E. Marcos van de Filippijnen de aanslag had verhinderd door hem in bedwang te houden. Ooggetuigen hebben echter gezegd dat Marcos niet dicht genoeg bij de paus was om de aanslag in de kiem te hebben kunnen smoren en zij geven de eer daarvan aan Macchi en de Amerikaanse curiebisschop Paul Marcinkus, die vanaf dat ogenblik de bijnaam kreeg van 's pausen „gorilla". Monseigneur Macchi onthulde verder dat Paulus VI onder zijn toog dikwijls een boetek leed droeg waarvan het ruwe weefsel hem nog meer onge mak bezorgde dan de chroni sche beenderreumatiek waar aan hij al leed. Macchi las verder gedeelten uit persoonlijke geschriften van Paulus VI, om aan te to nen dat deze niet de gemartel de en Hamletachtige man was waarvoor de buitenwereld hem wel versleet. Een der gedeelten luidde: „Mijn geestestoestand? Ham let? Don Quichot? Links? Rechts? Ik heb niet het gevoel dat ik ontdekt ben. Twee za ken overheersen: ik ben ver vuld van troost, vol vreugde bij elke beproeving. Ja, zeker heid en blijdschap". Viering priesterjubileum Lefebvre „provocatie" genoemd De gesuspendeerde Franse kardinaal Marcel Lefebvre he<£ zondag te Parijs met een mis het feit herdacht dat hij 50 j geleden de priesterwijding ontving. Ongeveer 12.000 aanha^ gers van de conservatieve geestelijke waren aanwezig. I Franse bisschoppen hadden tevoren deze bijeenkomst provocatie genoemd. Lefebvre werd drie jaar geleden door paus Paulus 6 uit hf ambt gezet vanwege zijn fel protest tegen de invoering van f landstaal in de mis. Paus Johannes Paulus 2 heeft de sanctir tegen Lefebvre niet opgeheven. Sindsdien leidt Lefebvre ea' groeiende beweging met een eigen priesteropleiding in Econ' (Zwitserland). Tijdens de dienst riep Lefebvre de katholieken op een „nier we kruistocht" te beginnen om het „christendom te hersta' len". „De vijanden van de kerk zijn geinfiltreerd", aldus Lr febvre. „Hun eerste doel is altijd geweest de mis te verwoei; ten. Onder het voorwendsel katholieken te zijn beroven zij kerk van de heilige kenmerken". Jonge priesters van het seminarie te Econe namen de biecr af in de markthallen. Buiten stonden rechtse groepen en antr abortusaanhangers pamfletten uit te delen. Op een ervf stond te lezen: „Johannes 23 was een vrijmetselaar". Hij heer indertijd het Tweede Vaticaanse Concilie bijeengeroepen waar besloten werd tot invoering van de mis in de landstaa ie doorn in het oog van Marcel Lefebvre. Vaticaanse radio interviewde Maria Na met veel succes op 15 mei van dit jaar Jezus te hebben gl ïnterviewd, heeft radio Vaticana zaterdag een gesprek uit gij zonden met de Heilige Maagd Maria. Maria, door haar interviewer vertrouwelijk nifct „jij" aangj] sproken, antwoordde in zinnen die aan de evangeliën zit ontleend. L Ondervraagd over bepaalde „halve dwaasheden" rond het ft minisme, antwoordde de Heilige Maagd raadselachtig „i hebben geen wijn meer", met een verwijzing naar de bruilok van Kana en een zinspeling waarschijnlijk op het ontbrekd van echte vrouwelijkheid. f Ook de zelfmoord van de Amerikaanse filmactrice Jean St berg in Parijs kwam aan de orde. De moeder van Jezus z«T „Mijn kind, waarom heb je ons dit aangedaan? Je vader en hebben je met smart gezocht". Naar aanleiding van de televisiefilm Holocaust en de pelgii mage van Paus Johannes Paulus II naar Auschwitz, vei trouwde Maria aan de Vaticaanse radio toe, dat haar zoon <f hoogmoedigen vernedert, de machtigen van hun troon stoi en de nederigen opheft. Over haar eigen „uitzonderlijke loopbaan" zei Maria dat d almachtige grote dingen aan haar had gedaan, maar dat daat aan zelfs voor haar een einde was gekomen. Zij ried een iedi aan alles te doen wat Jezus voorhoudt. De „antwoorden" van Maria werden gesproken door een onf roepster van de Vaticaanse radio van Spaanse afkomst. i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 10