ardbeving Italië wellicht oorbode van lange reeks Svoboda's leven vol vreemde kronkelwegen TRÉCABIJ PANDER. SLAAPCOMFORT ALAFRANCAISE Pander li! kkoord met Muzorewa in zicht Van der Klaauw breekt in Polen lans voor Verkijk en Latka ™ieen meerderheid voor Turkse regering iGINi ITENLAND LEIDSE COURANT VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1979 PAGINA 11 DEN Als we de zegslieden van :hop Muzorewa mogen geloven, len de delegaties van Salesbury en it-Brittannië het in de loop van laag volledig eens kunnen zijn de nieuwe grondwet van de toe- stige onafhankelijke staat Zim- ive. Delegatieleider Muzorewa, de te zwarte premier van het huidige babwe-Rhodesië, denkt er voorlo- niet ineer aan tijdens het weekein- uit Londen te vertrekken. 12( Zijn woordvoerders ontkennen, dat de on derhandelingen tussen de delegaties van Salesbury en Groot-Brittannië nog zouden kunnen mislukken. Hoewel de Britten weigeren dit te bevestigen, spreken zij het ook niet tegen. Een akkoord schijnt dus wel degelijk tot de mogelijkheden te beho ren. Volgens sommige waarnemers staat Muzorewa's delegatie op het punt de Brit se grondwettelijke voorstellen volledig te accepteren. Groot-Brittannië dankt dit gedeeltelijk aan het feit, dat de blanke ex-premier Ian Smith van Rhodesië concessies heeft ge daan inzake de speciale rechten van de blanken, die hij vroeger onmisbaar vond. De prijs die de delegatie van Salesbury vraagt voor haar goedkeuring van het Britse ontwerp van een nieuwe grondwet is, naast erkenning, de spoedige opheffing van alle internationale sancties. Het spreekt vanzelf, dat Londen dit alles niet zo maar kan beloven. Niet alleen moet eerst nog een akkoord bereikt wor den met het Patriottisch Front, de Afri kaanse tegenpartij van Muzorewa-delega- tie, maar tussen die twee is er ook verzoe ning nodig. En deze lijkt voorlopig nog niet in zicht. Lord Carrington, de Britse voorzitter van de Rhodesië conferentie, heeft dus nog moeilijke onderhandelingen voor de boeg. ïklacht Zweden: kiezingsfraude CKHOLM De burger- partijen in Zweden heb- een aanklacht wegens ;iezingsfraude ingediend i de socialistische partij oud-premier Palme. Vol de beschuldiging zouden socialisten ongeoorloofde hebben uitgeoefend op :rs die bij volmacht stern- bewijs hiervan zal moei te leveren zijn. Wanneer ide met zekerheid wordt' gesteld zouden in Stock- nieuwe verkiezingen ten worden gehouden. De rderheid van de rechtse tijen na de verkiezingen zondag bedraagt een zetel een stemmenmeerder- van 8000. WARSCHAU (ANP) Minister Van der Klaauw heeft zijn bezoek en dat van premier Van Agt aan Po len aangegrepen om een lans te bre ken voor NOS-journalist Dick Ver kijk, aan wie een visum geweigerd is en voor de Nederlandse zakenman van Poolse afkomst Pavel Latka (53), die in Mei aan de Poolse grens is gearresteerd en van spionage be schuldigd wordt. Wat de zaak Verkijk betreft hebben de Poolse autoriteiten besloten hem alsnog een visum te verstrekken, al is dat te laat voor een verslag van Van Agts be zoek. Voorts hebben de Polen toege zegd, dat de vrouw van Latka haar man voortaan mag bezoeken. Minister Van der Klaauw heeft verder verklaard, dat de premier en hij in Po len veel redelijker gesprekspartners over het probleem van de taktische kernwapens had aangetroffen dan in de DDR. Van der Klaauw had de be zorgdheid van Nederland kenbaar ge maakt over de installatie van de Russi sche SS-20 raket in Oost-Europa. Tenslotte heeft Nederland met Polen een contract gesloten voor de levering van 6Ö0.000 ton kolen per jaar met een vooruitbetaling van 120 miljoen dollar. -.ARA Door het aftre- k i van vice-premier Faroek L [kan en het overlijden «I een van de fractieleden premier Ecevits partij 't de Turkse regering ;ertr meerderheid in het par ient verloren. fkan, enige vertegenwoord iger van de Democratische Partij in het parlement, moti veerde zijn ontslagaanvrage met de verwijzing naar de scheuring die in het - land dreigt door de omvang die het politieke geweld heeft aange nomen. Daardoor is het kabi- net-Ecevit niet in staat de doeleinden te verwezenlijken die het van het begin van haar regeerperiode heeft nages treefd. „Het is geen regering van nationele eenheid en ver zoening geworden", aldus Soe- kan. De regering heeft nu nog slechts de steun van 208 leden van de Republikeinse Volks partij en 15 onafhankelijke parlementsleden op een totaal van 450. Volgende maand worden tussentijds verkiezin gen gehouden voor vijf zetels in het Lagerhuis en vijftig in de Senaat. Deze zijn van door slaggevende betekenis voor het voortbestaan van het kabi net. Sinds Ecevit in januari aan het bewind kwam heeft het politieke geweld meer dan 2000 levens geëist. (Van onze correspondent Piet Tummers) ROME De aardbe ving, die woensdag nacht Midden-Italië heeft geteisterd en, zoals gisteren ge meld, aan vijf men sen het leven heeft gekost, heeft het dorpje San Marco bij Norcia geheel verwoest. In Norcia zelf moest het zie kenhuis ontruimd worden. De eerste schokken werden in heel Italië gevoeld. In de loop van de nacht werden ze ge volgd door 300 zwakkere be vingen. Op het vliegveld Fiu- micino verlieten de verkeers leiders haastig de schuddende verkeerstoren, zodat het lucht verkeer enige tijd stagnatie opliep. Het centrum van de aardbe ving, die een kracht van 5,5 Richter had, lag in de Abruz- zen langs de beruchte breuk lijn tussen Anzio en Ancona. LUANDA Jose Euardo dos Santos is gisteren geko zen tot president van de volksrepubliek Angola. Hij volgt Agostinho Neto op, die op 11 september in Moskou overleed. Onder Neto was Dos Santos minister voor het staatsplan. De 37-jarige Dos Santos is be kend als strijder van het eerste uur tegen het Portugese kolo- Een gescheurde kerkmuur en een gevallen kerkklok zijn de stille getuigen van de aardbevingenreeks in Midden- Italië. Dr Calvino Gasperini, seismo loog, heeft verklaard dat de aardbevingen de voorboden Dos Santos volgt Neto op niale bewind. Sinds 1961 is hij 'al actief in de MPLA, die sinds de onafhankelijkheid van An- kunnen zijn van een lange reeks, die wel een jaar kan aanhouden. gola aan het bewind is. Hij volgde een technische studie in de Sovjet-Unie en werd la ter belast met de buitenlandse betrekkingen van de MPLA. Na de onafhankelijkheid was Dos Santos korte tijd minister van buitenlandse zaken en vervolgens vice-premier. Van hem kan voortzetting van het beleid van Neto worden ver wacht. TREGA Tréca de Paris is inter 's^ d/iïuvï nationaal bekend om het verfijnde slaapcomfort. Een bed van Tréca is volkomen aan te passen aan uw persoonlijke voorkeur. Met of zonder hoofd einde. Met of zonder voeteneinde. Indien gewenst verstelbaar: elektrisch of met de hand. Tréca is leverbaar in vele maten terwijl u kunt kiezen uit liefst 12 verschillende types matrassen. En uit een serie Haute Couture aankledingen met de fraaiste stoffen uit Parijse ateliers. Pander presenteert Tréca in vele variaties. Een uitnodiging voor veeleisende mensen. Leiden: Breestraat 146 Botermarkt 21-22 DEN HAAG - ROTTERDAM - EINDHOVEN - LEIDEN - GRONINGEN - ENSCHEDE Arafat ontvangt zwarte Amerikanen BEIROET Jasser Arafat, de leider van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO, heeft gisteren tien zwarte Amerikanen ontvangen, leden van een delegatie van de Ame rikaanse beweging voor gelij ke burgerrechten SCLC (Sou thern Christian leadership conference) die een reis door het Midden-Oosten maken Na de urenlange bijeenkomst zongen Arafat en de Amerika nen gearmd We shall overco me", het lied van de campag nes voor burgerrechten in de Verenigde Staten. Delegatieleider dominee Jo seph Lowery gaf Arafat in overweging dat „de tijd is aan gebroken om Israël te erken nen", maar Arafat ontweek de suggestie en zei dat de Israë liërs de zaak van de Palestij- nen moeten erkennen. De PLO-leider hamerde erop fiat Israël bij zijn aanvallen op Zuid-Libanon gebruik maakt van Amerikaanse wapens. Wagner wordt niet uitgeleverd RIO DE JANEIRO (Reuter) Het Braziliaanse hoogge rechtshof heeft geweigerd een Westduits verzoek om uitleve ring van Gustav Wagner, ver dacht van oorlogsmisdaden, opnieuw in overweging te ne men. Wagner wordt mede verant woordelijk geacht voor de dood van honderdduizenden joden in de concentratiekam pen Treblinka en Sobibor. An derhalf jaar geleden werd hij in Brazilië aangehouden, maar hij kwam in juni jl. op vrije voeten. Nederlanders in Jeruzalem gewond JERUZALEM (DPA) Het Nederlandse echtpaar Unger uit Amsterdam behoort tot de gewonden van de bomaanslag die woensdagavond in een drukke winkelstraat in het centrum van Jeruzalem is ge pleegd. De ongeveer 60-jarige me vrouw Unger is volgens de Nederlandse ambassade de enige van de 51 gewonden die gisteravond nog in levensge vaar verkeerde. Het echtpaar, waarvan de man ook nog in een ziekenhuis ligt, was twee weken geleden voor zijn eerste bezoek aan Israël aangekomen. Ook een Westduitser die in een kibboetz gewerkt had, de 22-jarige Stephan Schülz uit Hamburg, is door de ontplof fing gewond. Paus nodigt alle kardinalen uit VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II heeft de 130 kardinalen uitgenodigd voor een bezoek aan Rome in de maand november. Het is niet duidelijk wat het doel van de bijeenkomst is, want de invitatie is in zeer algemene termen gesteld. Wellicht wil de paus het col lege weer de rol van advie sorgaan geven en niet voor namelijk aie van kiescollege bij de pauskeuze. In kerkelijke kringen wordt gegist naar de onderwerpen die aan de orde kunnen ko men. Genoemd worden de houding van de Kerk tegen over de dissidente bisschop Lefebvre, die op 15 oktober voor een nieuwe gedachten- wisseling met de Congregatie voor de Geloofsleer naar het Vaticaan komt. Andere moge lijke onderwerpen zijn de bui tenlandse reizen van de paus, I de gang van zaken tijdens het eerste jaar van zijn pontificaat, de traag verlopende herzie ning van het kerkelijk recht en de financiële problemen van het Vaticaan. PRAAG (ANP-Reuter) De gisteren overleden generaal Ludvik Svoboda zal de geschiedenis van Tsjecho-Slo- wakije ingaan als de president wiens loopbaan vreemde kronkels vertoon de. Enerzijds was hij de soldaat-presi dent die zich onvoorwaardelijk tegen over de Russen opstelde toen de le gers van het Warschaupact in augus tus 1968 Tsjecho-Slowakije binnen vielen en de „Praagse lente" platwal- sten. Anderzijds was hij de broze fi guur die nauwelijks een jaar later een spectaculaire ommezwaai maakte en de hervormer Alexander Dubcek be sluiteloosheid verweet en het toestaan van een campagne tegen de Sovjet- Unie. Desondanks genoot Svoboda het unanie-* me respect van alle Tsjechoslowaken omdat hij vorm gaf aan de noodzaak tot nationale eenheid en zich staande hield, dwars door de drama's en paradoxen van de moderne geschiedenis van Tsje cho-Slowakije heen. Hoewel hij bekend stond als held van twee wereldoorlogen bereikte zijn loop baan pas een hoogtepunt in maart 1968, toen hij op 72-jarige leeftijd tot president werd benoemd. Deze benoeming werd gezien als een slimme zet van partijlei der Dubcek die toenemende twijfel bij het Kremlin meende te bespeuren over de rigoureuze liberalisatie die hij had in gevoerd. Svoboda, zo redeneerde Dub cek, had de naam een eerlijk man te zijn die de onderscheiding „held van de Sov jet-Unie" had, en daarmee wellicht het Russische wantrouwen zou kunnen weg- In geheel Tsjecho-Slowakije heerste een opgetogen stemming toen de zilverharige generaal op 30 maart de eed als presi dent aflegde. De beëiding symboliseerde het einde van de harde lijn die op insti gatie van Moskou zo nauwgezet en hard handig door zijn voorganger Antonin Novotny was gevolgd. Maar nog geen half jaar later was de presidentiële resi dentie in Praag omsingeld door Russi sche tanks. Svoboda schroomde niet 'de invasie openlijk een onwettige daad te noemen, omdat ze bepaald niet had plaatsgehad op uitnodiging van de Tsje- choslowaakse regering, zoals het Krem lin het later zo graag wilde doen voorko men. Hij stapte in het vliegtuig naar Moskou voor een onderhoud met de Russische leiders maar aan het voldongen feit van de invasie viel niet te tornen. Met de Russen werd een akkoord gesloten waar aan Svoboda geen ongunstige uitleg meende te hoeven geven. Bij zijn terug keer in Praag liet hij de Tsjechoslowa ken immers plechtig weten: „We zullen nooit een duimbreed wijken." Het be richt circuleerde destijds dat hij op de Moskouse conferentietafel een pistool had gelegd met de woorden dat hij zelf moord zou plegen als de gevangengezette partijleider Dubcek en premier Oldrich Cernek geen toestemming kregen aan het overleg deel te nemen. De Russen, geschrokken van de golf van veront waardiging in het buitenland, konden niet veel anders doen dan toegeven. Naarmate de Sovjet-Unie meer greep kreeg op de ontwikkelingen in Praag moest Svoboda steeds meer terrein prijs geven. Na de afzetting van Dubcek in april 1969 mocht hij dan verkaren: „In de geest van ons allen zal kameraad Dubcek voor altijd verbonden blijven met de periode van na januari", de afzet ting kon hij niet tegenhouden. Later moest hij ook toezien dat Dubcek niet de „verantwoordelijke taak" kreeg die hij hem had beloofd madr dat de liberale In de tijd die volgde voerde Dubcek's op volger Gustav Husak grootscheepse zui veringen uit. President Svoboda vereen zelvigde zich met de nieuwe, hardere po litieke geest. Eind oktober 1969 hield hij in het Russische Wolgograd een van zijn zeldzame politieke toespraken en uitte daarin voor het eerst kritiek op het be leid van Dubcek, die naar hij zei niet streng genoeg was opgetreden tegen een anti-Russische campagne in Tsjecho-Slo wakije. De ommezwaai van Svoboda was in overeenstemming met de rest van zijn loopbaan die, evenals bij vele tijdgeno ten, vreemde kronkels is gaan vertonen door de beroering in het Midden-Europa van de 20ste eeuw. Generaal Ludvik Svoboda (geboren 25 november 1895 in West-Moravië) was af komstig uit een familie van kleine boe ren. Hij streed reeds in de Eerste We reldoorlog aan Russische kant en vocht na de oktober-revolutie mee tegen het Rode Leger. In zijn officiële biografie staat hiervan niets vermeld. Zijn memoi res, die in 1971 werden gepubliceerd en de periode van 1914 tot 1939 beslaan, wa ren slechts twee maanden in Tsjecho- Slowakijke te koop. Daarna zijn ze uit de winkels verdwenen. In 1939 begaf hij zich naar Polen, waar hij zich aan het hoofd stelde van een Tsjechisch legioen. Na de ineenstorting van Polen ging hij naar de Sovjet-Unie, van waaruit hij het bevel voerde over een Tsjechisch bataljon dat aan de zijde van de Russen tegen de Duitsers vocht In 1945 werd hij minister van defensie in Praag. Pas eind 1948 werd hij lid van de com munistische partij, nadat zich in februari de communistische staatsgreep had vol trokken. In 1950 viel hij in ongenade en werd naar een afgelegen kolchos ver bannen. Waarschijnlijk door tussen komst van Kroetsjov werd hij in 1956 ge rehabiliteerd en tot leider van de Militai re Academie Klement Goitwald be noemd. Ludvik Svoboda verscheen de laatste ja ren nog maar zelden in het openbaar. Zijn gezondheid was niet best, reden waarom hij ook niet blij was met zijn herverkiezing voor een nieuwe termijn van vijf jaar op 22 maart 1973. Hij had er geen geheim van gemaakt zich liever te rug te trekken om van een rustige oude dag te kunnen genieten. Zijn wens stuit te echter af op het netelige probleem van een bekwame opvolger die, net als Svo boda, door de gehele bevolking van Tsje chen en Slowaken werd gerespecteerd en hooggeacht en die op even waardige wijze de rol van staatshoofd kon vervul len. In het voorjaar van 1975 werd hij opgevolgd door Gustav Husak, die sinds dien staatshoofd en partijleider is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 11