Kabinet wil koopkracht ondanks
lastenverzwaring handhaven
Agt houdt looningreep als stok achter de deur
MARINE OVERDEKTE SAN FRANCISCO
IN 1950 MET BACTERIËN
IjfuiDöliuis
èloos M
_JPI
©UstaUoBM
AGUNA
Dinsdag 18 september 1979, 69e jaargang no. 2145i
34, 2312 DD Leiden, postbus 11. 2300 AA, tel. 071-122244 Giro 103003 Bank: Amro-bank N.V., Leiden. Directeur-hoofdredacteur: J. J. Hallewas
icteur: Wim Buijteweg. Advertenties (excl. BTW) ƒ0,49 per mm. Telefoontjes ƒ4,46 Klachten bezorging: tel. 071-122248 (18.00 tot 19.00 uur) Abonnementen:
3,05; jaar ƒ160,70; losse nummers: 55 cent.
Prinsjesdag
VARA-visie zal om 22.00 uur
op Ned. II geheel gewijd zijn
aan prinsjesdag. Bekende poli
tieke figuren discussieren over
de begroting.
Een nieuw "familieprogramma
'Kennen en kunnen' op Ned. I
om 20.00 uur.
Veel bewolking
Veel bewolking en nu en dan
regen of motregen. Middag-
temperaturen ongeveer 18 gra-
•den.
Morgen zon: 7.20
Schev. hoogw.: 3.02
Laagw.: 11.01 en 23.51.
19.48.
(Van onze parlementaire redactie)
0nfc)EN HAAG Als de vakbeweging
r®.Veigert de „uiterste matiging" te
ulerac*
iet komende jaar, „dan zal het kabinet
- 1 ijdig die maatregelen nemen, die nodig
in jjn om voorkomen dat zich
ntwikkelingen voordoen, die niet
-"■g uit hieer geredresseerd kunnen worden".
1 voort )it heeft premier Van Agt gezegd in
en ziek en toelichting op de troonrede. De
minister-president wilde zich niet
fraaie 2 luidelijker uitspreken. „Deze
Jerde a ormulering is er één van rituele aard.
raken cjpat wil zeggen dat er niets aan
•or zijn {veranderd kan worden," aldus de
1 de 3ikninister-president, waarbij hij verwees
u Klaasnaar een afspraak met zijn ambtgenoot
3 bestevan Financiën.
or zijn Uit de woorden van de premier maken
et totas iommige waarnemers op, dat het
cabinet een looningreep in gedachten
lioen 1 heeft voor het geval de vakbonden
n in L looneisen stellen. Dit temeer omdat Van
'vergeb
n deze krant veel aan-
owayo Jacht voor de Miljoenenno-
L' a, die de regering vanmid-
p. lag heeft aangeboden aan
parlement. De Troonre-
le en het hoofdredactio-
I commentaar staan op
jina 13. Op deze pagina
comt tevens de oppositie
lan het woord middels een
schouwing van de PvdA-
ionoom prof. Heertje. Een
irtikel over de sociaal-eco-
lomische ramingen van
iet Centraal Plan Bureau,
zgn. Macro Economi
se Verkenningen, staat
ip pagina 21. Het overige
lieuws uit de departemen-
ale begrotingen op pagina
|14, 15 en 17. Op deze laat-
ite pagina tevens de com
mentaren van de politieke
iartijen en werkgevers- en
{werknemersorganisaties.
Agt ontkende dat minister Andriessen
al een voorkeur heeft uitgesproken voor
zonodig nog meer bezuinigingen. „Hij
heeft alleen een paar mogelijkheden
genoemd, maar zeker niet gekozen".
Het kabinet wil er vooralsnog niet van
uitgaan, dat de vakbeweging reëele
loonsverhogingen zal eisen. „Wij
vertrouwen erop dat ons samenstel van
maatregelen met begrip en sympathie
zal worden pntvangen. Het zal kritici
moeilijk vallen er iets anders tegenover
te stellen". De premier doelde daarmee
vooral op de beleidskeuze om de
koopkracht veilig te stellen voor de
mensen tot en met het modale inkomen
32.000 bruto per jaar) èn voor de
trekkers van de sociale voorzieningen,
terwijl er tegelijkertijd 1,5 a 2 miljard
beschikbaar wordt gesteld ter
bevordering van de werkgelegenheid.
Blijft een matiging van de particuliere
inkomens uit „dan betalen de
gemeenschapsvoorzieningen het gelag
ofwel de werkgelegenheid of misschien
zelfs wel beide". Deze zin uit de
troonrede, die ook opgevat zou kunnen
worden als een dreigement voor de
nabije toekomst, slaat volgens de
premier niet specifiek op het komende
jaar, maar „schouwt de jaren tachtig in".
Het kabinet heeft daarmee duidelijk
willen maken, aldus Van Agt, wat op de
lange duur de gevolgen zijn van niet-
matigen. Hij knoopte daar een „puur
theoretische" beschouwing aan vast,
waaruit moest blijken dat ook
loonmaatregelen geen afdoende
oplossing betekenen, als ze niet
gedragen worden door de mensen, die
erbij betrokken zijn. Hij verwees
daarmee niet alleen naar de
werknemers maar ook naar die
werkgevers die hogere lonen betalen
dan overeengekomen omdat ze anders
niet voldoende personeel kunnen
krijgen.
Van Agt erkende volmondig dat het
kabinet de bevolking niet heeft kunnen
overtuigen van de ernst van de
financieel-sociaal-economische toestand
en daardoor in feite machteloos staat.
Volgens de premier is het zelfs zo dat
„we aan het vastlopen zijn". Dit met
name als gevolg van het te groot
worden van de zogenaamde
overdrachtsuitgaven, vooral die ten
behoeve van de sociale zekerheid. Het
jongste verleden heeft echter
uitgewezen, aldus Van Agt, dat een
regering niet bij machte is daar echt iets
aan te doen. „Zelfs minuscule
wijzigingen, als het korten met een half
procent op de stijging van een bepaalde
uitkering, riep een massieve weerstand
op". Wat dit betreft maakt het naar de
mening van de premier niets uit wat
voor coalitie er aan het roer staat, zodat
het geen zin zou hebben voor het
kabinet om op te stappen en
verkiezingen uit te schrijven.
Het ontbreken van een algemene
bereidheid om de collectieve lasten te
verlichten, maakt het de regering, aldus
Van Agt, onmogelijk méér ruimte te
scheppen voor de ondernemingen en
zodoende de werkloosheid aan de
wortel te bestrijden. „Er zijn nu 210.Cf00
werklozen en dat zal volgend jaar wel
zo blijven". De premier wees er in dat
verband ook op dat de vraag naar
arbeid voorlopig alleen nog maar zal
stijgen, bijvoorbeeld vanwege het op de
arbeidsmarkt komen van de
zogenaamde tweede geboortegolf. Het
uiterste wat het kabinet nu kan doen
(„een gigantische opgave") is, aldus de
premier, de bedrijven in staat te stellen
iets goed te maken van de achterstand
die ze in de jaren '72-'77 hebben
opgelopen en tegelijkertijd de
werkgelegenheid op hetzelfde peil te
houden.
Daarmee is volgens Van Agt niet gezegd
dat Bestek '81, dat mikte op het fors
terugdringen van de werkloosheid (tot
150.000 in 1981), is mislukt. „De cijfers
van het Centraal Planbureau wijzen uit
dat we op de goede weg waren, maar de
ontwikkeling van de energieprijzen
heeft ons de voet dwars gezet". Volgens
de minister-president is het ook niet
terecht te zeggen dat het tot nu
gevoerde matigingsbeleid geen resultaat
heeft gehad voor de werknemers. Van
Agt is ervan overtuigd dat zonder dit
beleid nog veel meer arbeidsplaatsen
verloren zouden zijn gegaan. Dat dit
niet direct zichtbaar is, komt doordat
vele bedrijven de extra ruimte moeten
gebruiken voor investeringen, die
gericht zijn op overleven en derhalve
ook tot een verkleining van het aantal
arbeidsplaatsen in een onderneming
kunnen leiden, aldus Van Agt.
BENZINE 5 CENT
OMHOOG
DRANK ƒ.2.50
PER LITER
Voor auto's 2 -
méér neertellen
AARDGAS 8 CENT
PER m3 DUURDER
ïrnati
door
9 41-j
isteni
von<
moto
hij
hy va
amfe<
twee<
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het kabinet heeft in zijn vanmid
dag aangeboden rijksbegroting voor 1980 een aantal
prijsstijgingen aangekondigd die er niet om liegen:
- benzine wordt aan de pomp ruim vijf cent per li
ter duurder;
- sigaretten en shag gaan veertig cent per pakje
meer kosten;
de jeneverprijs wordt bijna een rijksdaalder per
liter hoger;
nieuwe auto's gaan 2 5 procent omhoog;
- voor aardgas moet men 8 cent per kubieke meter
meer betalen, wat neerkomt op zo'n 240 gulden per
gezin per jaar.
Deze prijsverhogingen zijn deels nodig om hogere rijksuit
gaven te dekken, maar hebben tevens tot doel het energie
verbruik te beperken. De kosten van levensonderhoud zul
len vólgend jaar met 5,5 a 6 procent stijgen. Maatregelen
zijn getroffen om de inkomens tot modaal (32.000 gulden)
in koopkracht gelijk te houden zonder dat er naast prijs
compensatie loonsverhoging nodig is (zonder „initieel"
dus). De hele rijksbegroting is dan ook opgesteld vanuit de
verwachting van een uiterste loonmatiging.
Minister Wiegel van binnenlandse zaken, tevens
vice-premier, sloot gisteren voor één dag het parle
mentair jaar tijdens een gezamenlijke zitting van de
Staten-Generaal
Handhaving van de koop
kracht tot modaal is, blijkens
de miljoenennota, mogelijk ge
worden door de loon- en in
komstenbelasting aan de voet
te verlagen en de sociale pre
mies (ten koste van de reser
ves) globaal te stabiliseren,
9rwi1 hier en daar zelfs iets te ver-
9 w®j lichten. Dit komt vooral de la-
gere inkomens ten goede. Aan
0,%* de andere kant was verhoging
van indirecte belastingen no
dig, met het hierboven reeds
vermelde effect, om meer in
komsten voor het rijk te ver
werven. Mede hierdoor zullen
de inkomens boven modaal er
in koopkracht op achteruit
gaan, zelfs als er nog een bè-
perkte persoonlijke loonsver
hoging zou worden toegekend
(zogenaamd incidenteel).
Hogere inkomsten zijn voor
het rijk ónder meer nodig (1,5
c miljard) om de werkgelegen
ere heid zowel in het bedrijfsleven
ïzei als bij de overheid te verster-
'©lis ken. Zonder gerichte maatre-
dut| gelen zou de werkloosheid na
melijk volgend jaar toenemen.
Voorts zijn extra miljarden no
dig voor loon- en prijsbijstel
lingen en sociale voorzienin
gen.
Extra middelen kon het kabi
net naast belastingverhoging
onder meer vinden door de
aardgasprijs extra te verhogen,
dus boven de verhoging die
nodig is om de gasprijs gelijk
op te laten lopen met de olie
prijs, door de inflatiecorrectie
op de belastingen niet volledig
doch voor slechts 80 procent
toe te passen en door minder
geld te stoppen in het Fonds
Investeringsrekening ten be
hoeve van nieuwe en uit te
breiden bedrijven. Aldus ont
stond ook ruimte om hetzelfde
woningbouwprogramma als
dat van dit lopende jaar te rea
liseren. Bij de woningbouw
wordt het accent verlegd naar
huurwoningen ten koste van
koopwoningen.
In de sfeer van de belasting
plannen heeft de regering
voorts aangekondigd:
- er wordt een groter bedrag
(700 gulden, was 200) aan ge
kweekte rente op spaartegoe
den Vrijgesteld van belasting:
- de mogelijkheid om rente
van schulden af te trekken
(persoonlijke leningen bijvoor
beeld) wordt beperkt tot glo
baal 5000 gulden, maar hypo
theeklasten voor eigen woning
vallen niet onder deze beper
king;
- er komt een nieuwe regeling
voor de vermogensbelasting,
maar vermogensaanwas zal
niet extra worden belast.
De regering betreurt het dat
de inflatie volgend jaar waar
schijnlijk weer wat zal toene
men (5,5 a 6 procent tegen dit
jaar 4,5 procent), maar de con
currentiekracht van het be
drijfsleven zal hierdoor niet
worden geschaad omdat het
buitenland, met name Duits
land, in dezelfde mate verder
infleert. Teneinde alles zo
goed mogelijk in evenwicht te
houden, is het niet gelukt het
financieringstekort van de
overheid wezenlijk te vermin
deren. Het zit vrijwel op het
niveau van dit jaar. „Onont
koombaar", aldus het kabinet,
„anders zou de koopkracht
hebben moeten dalen of zou er
dramatisch gesnoeid moeten
worden in de rijksuitgaven".
Het financieringstekort be
draagt volgend jaar 12 miljard
op een totaal aan rijksuitgaven
van 111,6 miljard en inkom
sten van 100,5 miljard gulden.
De uitgaven zijn 9 miljard ho
ger dan vorig jaar.
Uit de rijksbegroting kan
voorts worden aangestipt dat
minister Ginjaar een milieube
leidsplan heeft opgesteld, dat
komend jaar drie miljard gaat
kosten, vervolgens telkens
stijgt en in 1985 uitkomt op
vijf miljard. Voor ontwikke
lingshulp, die vooral zal wor
den gericht op directe armoe-
bestrijding, is opnieuw 1,5 pro
cent van het netto nationaal
inkomen beschikbaar, wat in
concreto komend jaar neer
komt op vier miljard gulden,
een kleine vier ton meer dan
in 1979 werd uitgetrokken.
De Gouden Koets op weg naar de opening van het nieuwe, waarschijnlijk zware, parlementair jaar
iljoenen
figer hadden we het op de
I L| de dinsdag van september
Bt de miljoenennota.
alsof het niets Is.
Barry Hughes
weg bij KRO
HILVERSUM Barry Hug
hes, trainer van de voetbalver
eniging Haarlem, moet na
dertien afleveringen van zijn
kwis weg bij de KRO. Kijkcij
fers en waardering zijn zoda
nig dat blijkt dat de kwis niet
is aangeslagen.
(Zie ook pagina 2.)
Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur nummer 071-
122248 en per speciale koerier wordt de krant alsnog gebracht.
(Van onze correspondent
Dick Toet)
WASHINGTON De Ame
rikaanse marine heeft in
1950 bij een oefening in bio
logische oorlogvoering een
enorme wolk met bacteriën
over San Francisco ver
spreid. Zeker 800.000 inwo
ners in een gebied van meer
dan 70 vierkante kilometer
zouden daarbij gedurende
zes dagen zijn blootgesteld
aan een bacterie die een
soort longontsteking kan
veroorzaken.
De feiten zijn aan het licht ge
komen door de juridische
strijd die al jarenlang wordt
gevoerd namens Edward Ne-
Vins, die in 1950 aan longont
steking overleed. Volgens de
militaire documenten werd de
Jiacterie ten tijde van de proef
als onschuldig beschouwd en
werd pas later het gevaarlijk
karakter ontdekt. Hoewel zich
ADVERTENTIE
Haarlemmerstraat
Tel. 071-131204
Met één der grootste collecties bruids-
cn avondjaponnen van heel Nederland.
na jde proef een explosie van
longontstekingsgevallen in
San Francisco voordeed, was
Nevins voor zover bekend het
enige slachtoffer. Ondanks ar
tikelen in medische tijdschrif
ten heeft het leger nooit eer
der de „aanval" op San Fran
cisco onthuld.
De onthullingen zullen zeker
leiden tot een hernieuwd on
derzoek naar andere biologi
sche proefnemingen, waarbij
ondermeer New York en Was
hington betrokken zouden zijn
geweest.
Het is voor de derde maal bin
nen een jaar dat de Ameri
kaanse strijdkrachten in op
spraak komen door geheime
proefnemingen waarbij de ge
zondheid van mensen bewust
in de waagschaal werd gesteld:
de eerste keer naar aanleiding
van atoomproeven in de 50-er
jaren, de tweede keer door het
toepassen van LSD op dienst
plichtigen.
Voor bouw en interieur:
W. Barentszstraat 19, Leictep, tel. 071-134541.
