ajan: Israëls relatie
net Bonn verslechterd
Agostinho Neto als
eenheidssymbool van
Angola onvervangbaar
tyiwyg
lïkomo: praten over vrede,
liet over een grondwet
Magere vanille vla
halve liter tjjdelijk
Guatemala: 2000 moorden in 16 maanden
kunstmaan
et ratten
Spoorweg
staking
treft
Frankrijk
Britse politie vindt
supervoorraad LSD
Extra: Anders eten.
AMNESTY-RAPPORT OVER KLEINE BANANENREPUBLIEK
IITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 12 SEPTEMBER 1979
onze correspondent Ami van
Vree)
De Israëlische minister van
ilandse Zaken, Mosje Dajan, is
lening dat de verhouding met de
republiek is verslechterds sinds
Vestduitse collega Genscher in
ndria onlangs als enige Europese
lus heeft gesproken over „het
schikkingsrecht van de Palestijn-
ibieren". „Dat is een verandering
e niet bevalt", zei Dajan tegen-
le pers aan het einde van zijn be-
aan Bonn waarbij hij erop wees,
ns inziens deze houding niet door
iropese Gemeenschap wordt ge
el de Bondsrepubliek aan dit zelf-
kkingsrecht voorwaarden ver
bindt, zullen de Arabieren het volgens
Dajan onmiddellijk interpreteren als
het recht om een Palestijne staat te
stichten. Dit is voor Israël echter „vol
strekt onaanvaardbaar". „Bovendien",
aldus Dajan, „is er van een dergelijk
zelfbeschikkingsrecht van de Palestij-
nen in het verdrag van Camp David
tussen Israël en Egypte geen sprake: dit
sluit de vestiging van een Palestijnse
staat „volkomen en zonder meer" uit."
Diplomatieke kringen in Bonn verze
kerden gisteren als reactie op Dajans
uitlatingen dat van een veranderde
Westduitse houding geen sprake is. De
Bondsrepubliek steunt al sinds 1974 het
recht op zelfbeschikking van de Pale-
stijnen en hecht daar een elementaire
betekenis aan.
Volgens Dajan zijn in zijn gesprekken
met Genscher en met Bondskanselier
Schmidt de Israëlische vestigingspoli-
tiek en de aanval op Libanon niet aan
de orde geweest. Dit klinkt niet erg
waarschijnlijk, aangezien Bonn ernstige
bezwaren tegen deze politiek van Israël
hjeeft en deze ongetwijfeld aan Dajan
ter kennis zal hebben gebracht.
Ondanks deze verschillen van mening
is Dajan overigens niet de opvatting
toegedaan dat de Westduitse politiek Is
raël vijandig gezind is. De betrekkin
gen zijn vriendschappelijk en van
bondskanselier Schmidt zei hij zelfs dat
Israël in hem „een van de engste en be
trouwbaarste vrienden in de Bondsre
publiek" heeft. Dajan legde er de na
druk op dat men hem in Bonn heeft
verzekerd dat de Bondsregering geen
officiële contacten met de PLO zal aan
gaan. Voor het overige hoeft Bonn zich
volgens Dajan niet verantwoordelijk te
voelen voor de Israëlische politiek
(evenmin als het omgekeerde het geval
is) en wil het dit ook niet. Men kan
deze uitspraak van Dajan uitleggen als
een zekere speelruimte die hij West-
Duitsland wil geven om, ongeacht de
gevoelige morele betrekkingen tussen
beide landen, zijn eigen belangen te be
hartigen. Bondskanselier Schmidt heeft
tegenover Dajan de wens geuit om nu
eindelijk zijn lang' beloofde bezoek aan
Israël te brengen. Een concrete af
spraak hierover is echter niet gemaakt.
HINGTON (DPA) De
et-unie zal eind september
cunstmaan met 38 ratten
:ren. Men wil nagaan of
aring onder bij gewich-
heid van invloed is op de
van zoogdieren,
nerikaanse organisatie
de ruimtevaart NASA
dinsdag in Washington
dgemaakt, dat de V.S.,
Tijk en enige niet nader
[mde Oosteurpese landen
het experiment deelne-
De Russische kunstmaan
twintig dagen in de
lis Royce
jet sluiten
DEN (AP) Ongeveer
employees van de Brit-
olls Royce vliegtuigmoto-
ibrieken komen vrijdag
Jijk op straat te staan,
at het bedrijf zegt niet
er te kunnen draaien van-
de stakingen in het me-
'ak.
10.000 mensen die onvrij-
g de steun in moeten,
bij negen Rolls Royce-
ijven, verspreid in het
land. De divisie vliegtuig-
iren van Rolls Royce werd
jaar geleden genationali-
om haar van een drei-
faillissement te redden.
Op de autoshow in Frankfort, die morgen geopend
wordt zullen nieuwe modellen ten toon worden gesteld.
Boven de nieuwe Mercedes 280 S en beneden: de ont
hulling van de AUDI 200.
(Van onze correspondent)
PARIJS Als gevolg
van de tweede spoor
wegstaking in drie we
ken zal het treinver
keer in en door Frank
rijk tussen woensdag
en zaterdag ontwricht
worden.
De staking is uitgeroepen
door de twee grote linkse
vakbonden maar de zelf
standige bond van spoor
wegpersoneel, dat de
meeste leden telt, heeft
zich niet bij de staking
aangesloten. Om die reden
zal niet het hele verkeer
worden lamgelegd. De sta
king is uitgeroepen om be
tere arbeidsvoorwaarden
af te dwingen en om twee
machinisten per locomo
tief te handhaven op goe
derentreinen, terwijl de
spoorwegdirectie met één
machinist wil volstaan.
Van onze correspondent
Roger Simons)
(DEN De Rhodesische
ferentie is gisteren nau-
ijks op gang gekomen.
Dmo en Mugabe, de lei
van het Patriottische
hebben geprobeerd
spaak in het Britse wiel
leken door tijdens de eer-
echte zitting te verkla-
dat ze naar Londen ge
ien waren om over vrede
raten en niet om de Brit-
een nieuwe grondwet
Zimbabwe uit een hoge
te laten toveren. „Dit
in de eerste plaats een
lesconferentie zijn", zei
truise Nkomo.
Carrington die de onder-
elingen voorzit, trok een
jnkelijk gezicht. Hij wees
rontleiders op het feit, dat
ivitatie van de Britse rege
ring tot het overleg in Londen
duidelijk de noodzaak van een
nieuwe grondwet vooropge
steld had. Hoewel Carrington
beloofde, dat hij de wens van
het Front in overweging zou
nemen, scheen hij niet geneigd
de oorspronkelijke Britse
agenda, waarop het grondwet
telijke overleg aan de kop
staat, zomaar in de prullemand
te gooien.
Nkomo zei: „U heeft niet het
recht ons een agenda te dicte
ren. Dit is onze conferentie.
Wij willen eerst praten over
vrede in Zimbabwe-Rhodesië
en de nieuwe verkiezingen,
die doorgang kunnen vinden
als de vijandelijkheden voorbij
zijn".
Maar volgens de Britten komt
het er in de eerste plaats op
aan, een algemeen aanvaarde
grondwet in elkaar te dokte
ren, die dan gevolgd kan wor
den door nieuwe verkiezingen.
Carrington moet een antwoord
op de eis van Nkomo en Mu
gabe nog bekend maken. Als
de Britse minister van Buiten
landse Zaken en de Frontlei
ders elk voet bij stuk houden,
zal zich eenflinke botsing
voordoen, die net verdere ver
loop van deze conferentie in
gevaar zou kunnen brengen.
In 1976 is te Genève een con
ferentie over Rhodesië ge
strand op een dergelijke agen
dakwestie. Londense waarne
mers betwijfelen evenwel, dat
voorzitter Carrington het nu
zover zal laten komen. Hij
heeft zelf gezegd, dat er veel
compromissen nodig zullen
zijn. Anderzijds is het duide
lijk, dat de leiders van de twee
Afrikaanse delegaties voorlo
pig nog geen zin hebben om de
verantwoordelijkheid voor een
eventuele ineenstorting van de
onderhandelingen in Londen
te dragen.
Bisschop Muzorewa, de zwarte
premier van de nieuwe rege
ring waardoor Zimbabwe-
Rhodesië momenteel bestuurd
wordt, nam tijdens de zitting
van gistermiddag als eerste het
woord. Hij vroeg met aan
drang, dat Groot-Brittannië
zijn bewind zou erkennen en
dat ook de internationale sanc
ties tegen Rhodesië ingetrok
ken zouden worden. Muzore
wa liet tevens doorschemeren,
dat hij geen genoegen zou ne
men met een nieuwe grond
wet, die sterk verschilt van de
huidige Rhodesische constitu
tie. Deze laatste is een van de
belangrijkste steunpilaren van
zijn regiem, dat door het Patri
ottisch Front met ondergang
bedreigd wordt.
Newyorkse brand
weerlieden dragen
een vrouw uit een
treinstel van de
Newyorkse onder
grondse, nadat in
een van de tunnels
afval in brand was
geraakt. Honder
den passagoiers,
van wie sommigen
tekenen van rook
vergiftiging ver
toonden, moesten
ijlings uit de tunnel
worden geëvacu
eerd. Bij het geheel
waren drie treinen
betrokken.
LUANDA-MOSKOU President
Agostinho Neto van Angola, oud-arts
en „dichter van het protest", is na een
langdurige ziekte in Moskou overle
den. Naar gisteren officieel werd be
kendgemaakt, stierf hij maandagmid
dag, een week voor zijn 57-ste verjaar
dag, aan kanker. Sovjet-artsen hadden
twee dagen eerder nog gepoogd door
middel van een operatie zijn leven te
rekken.
Volgens een medisch rapport leed Neto
aan chronische geelzucht en verharding
van de lever, toen hij in ernstige toestand
vorige week donderdag in Moskou aan
kwam. Doordat ook de nieren niet goed
meer werkten, was een toenemende ver
giftiging opgetreden, waardoor het centra
le zenuwstelsel en de bloedsomloop wer
den gestoord.
Tn de Angolese hoofdstad waar een rouw-
periode van 45 dagen werd afgekondigd,
gaven waarnemers als hun mening dat de
plaats van Neto niet alleen in Angola,
maar ook in geheel Midden-Afrika moei
lijk zal kunnen worden ingenomen. Alge
meen werd hij beschouwd als een symbool
van nationale eenheid in een land dat in
ruim 15 jaar verscheurd werd door twee
oorlogen. Eerst de bevrijdingsoorlog tegen
Portugal van 1961 tot 1975 en, na de ver
werving van de onafhankelijkheid en de
uitroeping van de volksrepubliek op 11
november 1975 een burgeroorlog, waarin
de Volksbeweging voor de bevrijding van
Angola (MPLA) van Neto met steun van
Cuba en de Sovjet-Unie tenslotte de over
winning behaalde.
Hoewel de MPLA in 1976 als overwinnaar
uit de burgeroorlog tevoorschijn was ge
komen, was het laatste jaren toch nog on
rustig in de hogere regionen. Binnen het
centrale comité van de MPLA ontstond
een ernstige crisis toen verscheidene le
den, onder de minister van binnenlandse
zaken Nito Alves, wegens „fractievor
ming" werden uitgestoten. Op 27 mei 1977
mislukte een staatsgreep van de dissiden
ten. Ook daarna bleven er miningsver-
schillen bestaan.
Hoewel Angola, ondanks steun van voor
namelijk de Sovjet-Unie en haar bondge
noten, economische moeilijkheden kent,
schijnen buitenlandse beleggers vertrou
wen te hebben in de stabiliteit van het
huidige bewind. In Luanda is men van
oordeel dat de Cubanen in het land de op
volger van Neto zullen blijven helpen
zoals zij dat de overleden president heb
ben gedaan. Verwacht wordt dat het wel
enkele weken zal duren voordat de opvol
ger zal zijn aangewezen. Lucio Laza,
plaatsvervangend partijvoorzitter, zou de
beste kans maken.
ADVERTENTIE
Alleen voor Melkunie-of Menken Landbouw produkten.
(Van onze
correspondent Roger Simons)
LONDEN Een miljoen
LSD-tabletten, met een
marktwaarde van 22 mil
joen gulden zijn vrijdag
door de politie opgegraven
in een bos nabij het Engelse
plaatsje Ampthull, in Be
dfordshire. Het was de
grootste ontdekking van die
aard in het Verenigd Ko
ninkrijk.
De politie dankt deze belang
rijke vondst, die pas vandaag
wereldkundig gemaakt werd,
onder meer aan informatie
van personen die in de gevan
genis zitten naar aanleiding
van „Operatie Julie", daterend
uit 1977-78. Een speciaal team
van de Britse politie heeft toen
de grootste illegale organisatie
voor LSD-fabricage in Europa
opgerold.
De schuldigen beschikten o.m.
over een LSD-fabriek in Cen
traal Wales. Vijftien personen,
onder wie twee dokters en
twee apothekers, kregen ge
vangenisstraffen van twee tot
dertien jaar. De politie slaagde
er evenwel niet in een belang
rijk deel van hun LSD-pro-«
duktie te ontdekken.
De ligging van de bergplaats is
pas aan het licht gekomen tij
dens een onderzoek naar aan
leiding van beschuldigingen
over corruptie bij de politie
van Londen.
Potvissen brengen jacht tot zinken
(Van onze correspondent)
Parijs Een Frans jacht dat voor de Corsicaanse kust
kruiste, is gisternacht door potvissen aangevallen en tot
zinken gebracht.
De opvarenden, een echtpaar uit Marseille, kon gered worden
door de Italiaanse veerboot Leopardo, die de verbinding tussen
Genua en Sardinië onderhoudt. De potvissen waren zeven of
acht in getal. Zij omsingelden het Grand Hotel geheten jacht en
gaven het klappen met hun staarten. Het echtpaar kon op het
laatste nippertje aan boord van de Leopardo worden genomen.
ADVERTENTIE
Anders, beter, gezonder eten.
Waarom zoüden we eigenlijk? Hoe
vertel ik 't aan man en kinderen? Alles
over prijsverschillen en smaakverschil.
Plus: recepten en andere suggesties.
In Lïbelle van deze week.
Overal te koop. f 1,65
DEN HAAG Eerbiediging van
de mensenrechten blijft voor veel
machtshebbers in Midden- eri Zuid-
Amerika een onbekend fenomeen.
Zo ook in Guatemala. In deze Mid-
denamerikaanse republiek zijn de
afgelopen 16 maanden meer dan
2.000 vakbondsleiders, journalis
ten, wetenschappers, politici, juris
ten en vooral Indianen vermoord;
tussen 1966 en nu zijn in totaal
meer 22.000 Guatemalteken door
geweld om het leven gekomen.
Amnesty International maakte
deze cijfers vanmiddag bekend bij
het begin van een internationale
actie, waarmee men wil proberen
om aan de voortdurende schending
van de menenrechten in Guatema
la een halt toe te roepen.
De kleine en straatarme bananenre
publiek wordt sinds 1954 door mili
tairen bestuurd. In dat jaar werd met
hulp van de CIA en met goedvinden
van president Eisenhower een eind
gemaakt aan het bewind van de
vooruitstrevende (en volgens de VS
door Moskou gesteunde) president
Arbenz Guzman. Het land werd ge
durende zestien jaar door junta's en
vanaf 1970 door president Carlos
Osorio bestuurd. In 1974 kwam presi
dent Kjell Laugerund (een generaal
van Noorse afkomst) aan het bewind.
Tijdens zijn vierjarige ambtsperiode
werd al regelmatig melding gemaakt
van op grote schaal uitgevoerde
moorden en ontvoeringen. In maart
1978 werd generaal Romeo Lucas tot
president gekozen. Sindsdien zijn, zo
meldt Amnesty International, min
stens 2.000 mensen door martelingen,
politieke moorden en ontvoeringen
om het leven gekomen.
Rapporten
De vandaag begonnen actie van Am
nesty wordt ondersteund door een ze
vental rapporten over onderdrukking
van bepaalde groepen (politici, vak
bonden, juristen, campesinos en Indi
anen, academici, christenen en jour
nalisten) in Guatemala. Daaruit blijkt
dat bedreigingen met de dood ge
volgd door aanslagen, ontvoeringen
en moorden aan de orde van de dag
zijn. In totaal zijn meer dan 400 ge
vallen van intimidatie, bedreiging,
ontvoering, marteling en moord in de
rapporten opgenomen. Volgens Am
nesty bereikten de schendingen van
de mensenrechten hun hoogtepunt in
mei 1978, toen in de stad Panzos 100
Indianen van de Kekchi-stam, die
wilden onderhandelen over het bezit
van het land dat zij al eeuwenlang
bewerken, werden vermoord. Onder
de slachtoffers bevonden zich 25
vrouwen en kinderen. Het leger
heeft in officiële verklaringen de In
dianen ervan beschuldigd, met schie
ten te zijn begonnen. Ooggetuigen
hebben, volgens Amnesty, echter het
tegendeel beweerd. Zij hebben ver
der verklaard dat al twee dagen voor
de komst van de vertegenwoordigers
van de Kekchi-stam in Panzos mas
sagraven werden gedolven.
Twee, ook internationaal bekende,
Guatemalteekse politici, Fuentes
Mohr en Manuel Colom Argueta,
werden in januari en maart van dit
jaar in koelen bloede vermoord. Het
opvallende hierbij was, dat beiden
hun gewelddadige dood hadden voor
speld. Fuentes Mohr werd vermoord
achter het stuur van zijn auto. Manu
el Argueta werd, toen hij onderweg
was naar zijn werk, door een motor
tot stoppen gedwongen. Hij wist te
ontkomen, maar de motorrijder ach
terhaalde hem. Evenals zijn liifwach-
ten werd Arguenta met kogels door
zeefd.
Vakbondsleider Manuel López Balan
werd in april van dit jaar, toen hij
net hersteld was van een eerdere
aanslag, ontvoerd. Zijn lichaam, met
opengesneden hals, werd een dag la
ter teruggevonden. Verschillende
studenten, docenten en rectoren van
universiteiten werden ontvoerd of
verdwenen zonder een spoor achter
te laten. Naast de eerder genoemde
100 Kekchi-Indianen werden, zo
blijkt uit de gegevens van Amnesty
International, vele boeren en campe
sinos, die strijden tegen het groot
grondbezit, op beestachtige wijze ge
marteld en vermoord.
Ook journalisten, hoofdredacteuren,
uitgevers en kantoren van kranten
zijn de afgelopen 16 maanden regel
matig het doelwit van bedreigingen,
schietpartijden en aanslagen geweest.
President Romeo Lucas, zijn minis
ters en het hoofd van de Nationale
Politie wezen voortdurend iedere
verantwoordelijkheid van de hand en
veroordeelden op hun beurt alle ter
reurdaden.
Verantwoordelijkheid
Volgens Amnesty International ligt
de verantwoordelijkheid voor het ge
weld wél bij de Gualtemalteekse re
gering, het leger, de veiligheidsdien
sten én bij de semi-clandestiene
„doodseskaders", waarvan sommige
met medeweten van de regering lij
ken te opereren. Deze eskaders wer
den aan het begin van de jaren '60
gevormd om de guerrilla te bestrij
den. Toen deze beweging vrijwel he
lemaal was verdwenen, bleven de
„doodseskaders" actief. Zij legden
zich toe op ontvoering van en moord
op oppositieleiders en hun geestver
wanten.
Volgens de Nationale Politie van Gu
atemala werden in de eerste vier
maanden van 1979 meer dan duizend
lijken gevonden, die met het 'teken
XX (van de „doodseskaders") waren
gebrandmerkt. De weinige slachtof
fers die herkend konden worden (ve
len waren verminkt door martelin
gen en schoten in het gezicht), bleken
als vermist te zijn opgegeven. Zij
kwamen echter veelal voor op de zo
genaamde dodenlijsten, die vooraf
gaande aan een nieuwe reeks van
moordpartijen door onbekenden wer
den gepubliceerd.
Begraafplaatsen
De vondst van geheime begraafplaat
sen en massagraven, zowel in 1978 als
in dit jaar, bevestigt volgens Amnesty
dat tussen 1966 en nu meer dan
22.000 Guatemalteken het slachtoffer
zijn geworden van politiek geweld.
Toen president Romeo Lucas begin
dit jaar ip de Verenigde Staten was,
werden hem vragen gesteld over de
situatie in zijn land. Hij verzekerde
de journalisten echter, dat de men
senrechten in Guatemala worden ge
respecteerd. Op vragen over de ge
noemde 20.000 slachtoffers merkte hij
op dat, wanneer alle doden die in de-
zélfde periode (1966-heden) een na
tuurlijke dood waren gestorven wer-
"den opgeteld, het er nog geen 20.000
zouden zijn
