De wielerprof is vogelvrij
Keetie
van
Oosten
heeft
geen zin
meer
Amfetamines,
anabolen
en
cortisonen
bedreigen
gezondheid
LEIDSE COURANT ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1979 PAGINA 21
AMSTERDAM Het naderende
afscheid - hopenlijk vanavond
met een strijd om de gouden me
daille op de achtervolging in het
Olympisch Stadion in het kader
van de wereldkampioenschappen
- stemt haar niet triest. Voor Kee
tie van Oosten-Hage, die het da-
meswielrennen enig aanzien heeft
gegeven, heeft deze tak van sport
nog maar weinig te bieden. De
spanning is er af. Alleen de wed
strijden die de laatste tijd in
Amerika worden uitgeschreven,
oefenen nog enige aantrekkings
kracht uit. Zij is evenwel niet
van plan zich voor tien wedstrij
den per jaar echte grote opoffe
ringen te getroosten. „Ik heb geen
zin meer in dat verplichte num
mer, om elke dag na mijn werk
op te fiets te klimmen en 60 km.
te trainen. Het gaat me tegen
staan. Daarom is het goed nu te
stoppen".
Een markante sportvrouw verdwijnt daar
mede van het toneel. Vinden in het alge
meen de door de dames op de racefiets ge
leverde prestaties weinig weerklank, het
optreden van Keetie van Oosten-Hage mag
ais een uitzondering worden beschouwd.
Haar vijf behaalde wereldtitels hebben
daartoe uiteraard hun steentje bijgedragen.
Belangrijker nog is haar doorgaans strijd
bare opstelling in zaken waar principes
mee zijn gemoeid. Wanneer het in haar
ogen noodzakelijk is, verzuimt zij niet de
konsekwentie te trekken als zij de mening
is toegedaan dat er iets onrechtvaardigs
plaats heeft.
n d; Geen feministe
en z
o'tal Toch vind* deze lerares handwerken uit Kloe-
tinge bij Goes niet dat zij tot de feministen
enia moe* worden gerekend. „Ik kan heel veel ac-
J cepteren. Ik word ook niet gauw boos. Maar
J als ik erg ver word gedreven, dan is er met mij
eens problemen. Bovendien is het sfeertje bin
nen zo'n ploeg heel anders dan bij mannen
waar problemen worden uitgesproken en ver
geten.
Het doet Keetie van Oosten-Hage allemaal niet
veel. Zij blijft de pure individualiste die rustig
haar eigen gangetje gaat. „Ik ben er aan gewend.
Als je een keer te veel wint en je komt de verlie
zer tegen dan draait ze haar hoofd om! Zien ze je
soms niet eens staan. Dat is ook de voornaamste
reden waarom ik naar Amerika ben gegaan. De
jaloezie is hier zo groot!".
In de veertien jaren dat Keetie van Oosten-Hage
in het internationale aanvankelijk niets voorstel
lende peleton mee heeft gehuppeld, is er veel ver
anderd. „Het dameswielrennen is in de breedte
sterker geworden. Niet alleen in ons land, maar
ook bijvoorbeeld in Amerika. Als je ziet hoe sterk
die meisjes in eigen land zijn dan is het verwon
derlijk dat er nu tijdens de mondiale titelstrijd zo
weinig wordt gewonnen".
Nu gezellig trimmen
De plannen om een streep te zetten onder haar
flonkerende carrière - ondermeer vijf wereldti
tels en 26 nationale kampioenschappen - be
staan al een poosje. „Twee jaar geleden had ik
er al genoeg van. Omdat mijn sponsor toen be
sloot nog twee jaar door te gaan heb ik om die
man een plezier te doen nog even doorgezet.
Maar nu is het echt mooi geweest. Ik zal nog
wel een beetje blijven fietsen, maar dat is
meer gezellig trimmen. Om niet te vet te wor
den. Gewoon gezellig fietsen, samen met mijn
man".
Een ontwikkeling die haar besluit wellicht heeft
versneld is ook het gedrag van andere wielren-
sters. „Het is niet meer zo als vroeger. Naast de af
gunst wordt er tegenwoordig gevloekt en geschol
den. Dan vraag ik me af waarvoor dat nu allemaal
moet. Het was vroeger allemaal veel gezelliger.
Dan kon je met de anderen na afloop nog eens la
chen en een pilsje drinken".
De oude garde is er evenwel niet meer. Keetie
van Oosten-Hage vreest dat met het toenemen
van de populariteit het aanzien van het dames
wielrennen minder zal worden. Toch beschouwt
zij het elkaar niets meer gunnen niet als een teken
van professioneel met de sport bezig zijn. „Het is
niet goed als er wordt samengespannen. Maar
nogmaals, ik kan me er niet te druk om maken.
Zelfs die strijd om de gouden plak zaterdagavond
op de achtervolging doet me nog maar weinig. Ik
ben nu zover dat ik aan een fijne vakantie ga den
ken. Dat is er 's zomers nooit bij geweest. Natuur
lijk heb ik aan het wielrennen veel prettige din
gen overgehouden, die reizen bijvoorbeeld, maar
ik zal het wielrennen als sport beslist niet mis
sen"
PETER VAN PUTTEN
rz!'iVALKENBURG Vori
ge week zat sportmin-
nend Europa opnieuw
In si urenlang aan de beeld-
ziivj buis gekluisterd om
kennis te nemen van de
inspanningen van de
wielrenners die meedon
gen naar de wereldtitel
op de weg. In het Lim
burgse land was een
parkoers uitgezet van 16
kilometer, dat door de
beroepsrenners zeven
tien keer moest worden
genomen. Een uitge
kiend traject met een
hoge moeilijkheidsgraad
om het de deelnemers
htej maar zo lastig mogelijk
te maken. De veel ton-
ind4 gen los makende gouden
n h| race van Jan Raas sprak
dol zeer tot de verbeelding,
Het is echter een kuns
tmatig instandhouden
van de heroiek. Wie wat
dieper graaft in de wie
lersport ontdekt dat de
glans van de gouden
plak dikwijls minder
mooi is dan algemeen
wordt gedacht.
De vraag is langzamerhand
zelfs gerechtvaardigd of een
stel uitstekende sportmensen
niet bezig is hun lichaam op
afschuwelijke wijze te vernie-
i len. In de door vooral de com-
mercie in gang gezette jacht op
is bijna alles ge-
Sterker dan
geen land meer te bezeilen. Dan zeg ik keihard
waarop het staat en daar doen ze het dan maar
mee".
Hoewel zij oogt als een gezellige babbelaarster is
Keetie van Oosten-Hage toch geen type met wie
het altijd gemakkelijk werken is. Haar positie in
de selectie is dan ook herhaaldelijk onderwerp
van discussie geweest. De nu 30-jarige Keetie.van
Oosten-Hage is gewend haar eigen weg te gaan.
Daardoor heeft zij zich op haar geheel eigen wijze
voorbereid op de nu nog lopende baantitelstrijd.
Terwijl de Oranjeselectie in een trainingskamp in
Frankrijk zat verkoos de Zeeuwse een verblijf in
Amerika. De nationale concurrentie is niet gebukt
gegaan onder haar afwezigheid. Hoewel iedereen
die met het dameswielrennen te maken heeft veel
respect heeft voor de nog altijd regerende baan-
kampioene is zij niet echt geliefd.
Heel arider sfeertje
Dat kan eigenlijk ook niet, want een sport
vrouw die veel wint staat in de belangstelling
en dat geeft met name bij vrouwen toch wel
Op een traject zoals dat van afgelopen weekeinde tijdens de wereldtitelstrijd in Valkenburg, waar hoge eisen worden ge
steld aan de fysieke mogelijkheden van de coureurs, wil nog wel eens naar een verboden middel worden gegrepen.
nog een niet onderzocht mon
ster van de vorige keer. dan is
het vrij eenvoudig te constate
ren. of er sprake is van een
malig gebruik dan wel van
een herhaald consumeren.
Toch gaan inmiddels steeds
meer stemmen op de doping
problemen anders te benade
ren. Moet het nemen van sti
mulerende middelen door
sportmensen die hun sport als
vak beoefenen niet worden
vrijgelaten? Moet het sport-
medische instituut van de
overheid, dat kennelijk over
enige tijd wordt geraliseerd,
zich vooral met dopingcontro
les bezighouden, dan wel het
centrum worden waar voor
lichting wordt gegeven en de
profsporters om de twee
maanden wordt duidelijk ge
maakt hoe het met hun licha
melijke, respectievelijk geeste
lijke gezondheid staat? Het
niet weten wat er exact ge
beurt is één van de meest ver
werpelijke zaken. De UCI
heeft dat overigens - de eer
lijkheid gebiedt dat te zeggen -
ook ontdekt. Prof.dr. M. Mon-
tanaro heeft aangekondigd dat
er een voorlichtingsboek zal
verschijnen. Het gewicht van
dit onderwerp is zo zwaar, dat
is gewacht tot het moment
waarop een sponsor is gevon
den om de kosten te dragen
Over hypocrisie gesproken!
Meer slachtoffers
Door alle voorvallen wordt
steeds benadrukt dat de
profwielrenner - al zou hij
zijn trainingsschema en me
thodiek ook best eens mogen
aanpassen - meer een slacht
offer dan een boosdoener is.
Een sportman in een leefkli
maat waar van oudsher het
gebruik van stimulerende
middelen opgang heeft ge
maakt. ver voordat er van
sportgeneeskunde sprake
was.
Overigens is men in Neder
land hard op weg om de ach
terstand in te halen. Dat kan
rustig worden gesteld. Artsen
als Hein van Opstal en Ron
Schattenberg, om er maar eens
een paar te noemen, beseffen
uitstekend, waarmede zij bezig
zijn, maar zijn toch in vele ge
vallen ook machteloos.
Begrijpelijk, want de film is
niet eenvoudig terug te
draaien. Dat wordt nog eens
onderstreept wanneer wordt
gekeken naar „geschiedenis".
Begonnen is met het grijpen
naar amfetamines. Daarna zijn
de anabolen aan de beurt ge
komen, terwijl tevens de corti
sonen hun intrede hebben ge
daan. Steeds wanneer in de la
boratoria een middel kan wor
den opgespoord wordt weer
iets nieuws genomen, al kan
worden gesteld, dat vooral
sinds het controleren volgens
de zogenaamde in Londen in-
twikkelde verfijnde techniek
van massa-spectonometrie me
thode de mogelijkheden voor
de gebruikers geringer zijn ge
worden.
Wat doen
middelen?
Wat doen de middelen nu al
lemaal? In het kort samen
gevat kan onder meer het
volgende worden gesteld: de
amfetamines zijn een directe
stimulans voor het centrale
zenuwstelsel. Er kleven tal
van bezwaren aan het ge
bruik van deze stoffen, ver
slaving behoort tot de moge
lijkheden, maar toch zouden
vele renners zich wel eens
gelukkig prijzen wanneer
het bij amfetamine zou zijn
gebleven.
PETER VAN PUTTEN.
Aan de anabole steroiden kle
ven andere bezwaren. Ricky
Bruch, de bekende Zweedse
atleet - het is natuurlijk bela
chelijk om te denken dat al
leen wielrenners dit soort mid
delen gebruiken - heeft inder
tijd opzien gebaard met zijn
verklaringen waardoor voor
het eerst naar buiten is geko
men dat de spierversterkende
middelen invloed hebben op
het voortplantingsmechanis-
me. Ongezonde gewichtstoena
me, een negatieve stikstofba
lans blijken eveneens bekende
verschijnselen. Ook puisten
kunnen als bijwerking regel
matig voorkomen. Het „voor
deel" van het gebruiken kan
zijn,/le mogelijkheid langer te
kunnen doorgaan omdat het
middel voorkomt dat vooral de
eiwitten voortijdig in het li
chaam worden afgebroken.
Gevolgen
onbekend
Het tenslotte grijpen naar
cortisonen is helemaal af te
raden. Alle gevolgen zijn
niet bekend, maar wel staat
vast dat het evenwicht bin
nen het lichaam aanzienlijk
wordt verstoord. Weliswaar
krijgt gebruiker niet meer
het alarmsignaal van „ik
ben nu kapot en moet stop
pen", maar er gebeurt meer.
Cortisonen verlagen de
weerstand. Dat kan zich
weer uiten door een toene
mend aantal puisten op het
achterwerk, infecties, een
slechte wondgenezing, en
volgens de onderzoeker zelfs
leiden tot ontkalking van de
botten en tot suikerziekte.
Gezien al deze gevaren is-het
buitengewoon gelukkig dat de
laboratoria zo ver zijn, dat de
meeste stoffen kunnen worden
opgespoord al weet iedereen
dat dit probleem daarmede
niet is opgelost. Wanneer de
werksituatie niet wordt aange
past en er geen voorlichting
komt, is het niet onmogelijk
dat een topsorter noodgedwon
gen „andere wegen" zal in
slaan. De volgende stap zou
dan kunnen zijn een gebruik
van stemmingsbepalende mid
delen. Hoewel er grote ge
heimzinnigheid wordt be
tracht, zouden volgens de ver
halen, met name de Oostduit
sers op dit gebied vorderingen
boeken. Daar zou worden ge
streefd onder goede begelei
ding te komen tot moraalver-
hogende effecten. Het kan
wellicht verantwoord zijn,
maar dan moeten de bijwerk
ingen wel worden uitgescha
keld! Enkele voorbeelden
daarvan? Droge mond, duize
ligheid, leverbeschadigingen,
impotentie, negatieve werking
op de ogen en agitatie!
Gezonde verstand
Gelukkig overheerst bij vele
profs en zeken de Nederland
se beroepswielrenners het
gezonde verstand. Zij trach
ten met behulp van vitami
nes de door hun sport ont
stane tekorten te bestrijden.
Met name de multi-vitami-
nepreparatcn A, D en E, zou
den in trek zijn. Met het ne
men van een overdosis van
deze vitaminen komt er
weer een ander naar effect
te voorschijn. Vitamines, die
in water oplosbaar zijn
raakt iedereen gemakkelijk
kwijt. Met vitamines die in
vet oplossen ligt dat anders.
Dat afbrekingsproces is in
gewikkeld en blijft niet zon
der gevolgen voor onder
meer het maag-darmkanaal.
Het klinkt allemaal negatief
Toch blijft het profwielrennen
een geweldige sport. Alleen zal
het voor een goede benadering
beter zijn voortaan te spreken
over een vak. Dan kunnen de
uitgangspunten tenminste
worden aangepast. Alleen zal
het nog wel even duren voor
dat het gigantische legioen
liefhebbers dit verschil juist
weet te interpreteren. Tot zo
lang dreigt de wielerprof vo
gelvrij te blijven. Ook in de
strijd om de wereldtitels, zoals
die de afgelopen dagen werd
afgewerkt.
ooit is de competitie oneerlijk
Gedwongen door de vaak té
talrijke en té lange koersen, de
koude, de slopende hellingen
van de bergmassieven en de
overvolle agenda's, grijpen de
renners, en vooral de profs die
dus een vak beoefenen naar
middelen liefst onbekend van
de steeds groter wordende lijst
van verboden stoffen. Medica
menten die bij onjuist gebruik
gevaarlijk zijn voor de gezond
heid
Besef dringt door
Gelukkig dringt dit besef
bij de coureurs- steeds meer
door. Velen hebben inmid
dels uitstekende contacten
met een dokter die hen bege
leidt. Maar ook dat betekent
geen oplossing van de pro
blemen, zoals onlangs in de
affaire-Joop Zoetemelk is
gebleken. Op het moment
dat een prof positief wordt
bevonden, wordt hij boven
dien pas echt vogelvrij ver
klaard.
Niemand rept over de oorzaak
van de ellende, maar bijna ie
dereen staat wel klaar om met
een beschuldigende vinger in
de richting van. de betrapte at
leet te priemen en strafmaa
tregelen te nemen. Het ont
breekt er eigenlijk alleen nog
maar aan, dat de gebruiker of
ficieel aan de schandpaal
wordt genageld. En dan te be
denken. dat hij eigenlijk voor
al het slachtoffer van zijn
slechte vaak onmenselijke
werkomstandigheden is.
Hoezeer de renner in deze
moeilijke strijd alleen staat, is
vorige week nog eens aange
toond, tijdens een door de UCI
uitgeschreven doping-congres.
Onder leiding van de voorzit
ter van de medische commissie
van de UCI, prof.dr. M. Mon-
tanaro, alsmede hoog in de
rangen opgeklommen officials
als de Pool M. Jekiel, de
Tsjech M. Slavik en de Itali
aan Pacciarelli was een bijeen
komst gerealiseerd waarvoor
alle betrokkenen zich zouden
moeten schamen. Prof.dr.
Montanaro slaagde erin een
indrukwekkende reeks ge
meenplaatsen aaneen te rijgen.
Al of niet bewust - gevreesd
moet zelfs worden voor het
eerste - heeft hij alle harde
kernen van het dopingpro
bleem vermeden. Zelfs op de
uitstekende vragen van de
voorzitter van de medische
commissie van de KNWU, dr.
Lon Schattenberg is niet inge
gaan.
Overdosering
Laatstgenoemde vroeg on
der meer of er niet gestreefd
moet worden naar zoge
naamde kwantitatieve
analyse van de urinemon
sters teneinde te kunnen
ontdekken of er sprake is
van overdosering. In dat
laatste geval zou er inder
daad alle reden toe zijn om
de lijst met meer dan dertig
verboden middelen in ere te
houden.
Het probleem is echter dat
veel van deze verboden stof
fen door de geneesheren wor
den voorgeschreven om een
patiënt gezond te maken. Met
andere woorden, zieke renners
mogen niet worden geholpen.
Wanneer een bekend coureur
last heeft van een accute bron
chitisaanval, dan kan hem
geen cortisone worden voorge
schreven. Er wordt dus rustig
doorgegaan de therapeutische
dosering en misbruik over één
kam te scheren. Voeg hier ook
nog eens aan toe dat er grote
verschillen van inzicht bestaan
tussen de medisch-ethische
alsmede de juridische kant van
de zaak en het web waarin de
profwielrenner zit gevangen is
compleet.
Niet waterdicht
Nu zou dat allemaal mis
schien nog niet zo erg zijn,
wanneer de controles gega
randeerd waterdicht zijn.
Helaas moet herhaaldelijk
het tegendeel worden gecon
stateerd. Trouwens het sy
steem zou ook best eens op
de helling mogen. Tot op he
den worden de prijswin
naars en een tweetal door
het lot aangewezen coureurs
(wie het zijn is van tevoren
soms al bekend; red.) voor
controle opgeroepen. Het
zou wellicht beter zijn tij
dens elke koers willekeurig
twaalf renners - ook de af-
stoppers die zich voor de
kopman volledig hebben
leeggereden! - een plas te la
ten inleveren.
Van deze twaalf monsters zou
den er drie kunnen worden
onderzocht, terwijl de negen
andere zouden moeten worden
bewaard. Wanneer bij eea vol
gende controle iemand positief
zou zijn en er staat van hem
Zo veel pillen zal een coureur
nog niet tot zich nemen, maar
het grote1 aantal beschikbare,
deels nog moeilijk of niet op
spoorbare arsenaal preparaten
schaadt niet alleen het imago
van de wielrennerij, maar
eveneens de lichamen van de
renners.
