Kans op eer- en bloedwraak
onder Turken neemt toe
Astma wordt nog
te weinig herkend
Cabinet
ntvouwt de
lannen voor
iscussie
ernenergie
£eidóc0otncuit
Vreemdelingen krijgen meer rechtsbescherming
yOFFICIER VAN JUSTITIE HENGELO:
N
II
Twee van Breda
Rechter bemiddelt
in conflict Arabisch
Paardenstamboek
Y en D mag geen
„witte" platen
verkopen
PPR zoekt toe
nadering tot CDA
~NNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1979 PAGINA 9
:nt
23
ENGELO De kans op bloedwraak en
et wreken van de eer binnen de Turkse ge-
3.: ieenschap in ons land neemt toe naarmate
ze groep zich meer vermengt met de Ne-
^rlanders. Vooral dreigen er conflicten als
>et Ifurkse jongens wisselen van vriendin of
ern s ze ongetrouwd met een meisje gaan sa-
Oplienwonen. Veel Turkse ouders zijn van
I5 :n dergelijk gedrag niet gediend.
de verwachting van mr. B. W. F. van
iemsdijk. die als officier van justitie nauw be-
okken is bij de gerechtelijke behandeling van
n recente moord uit eerwraak op een in
engelo wonende Turk. Van Riemsdijk komt
t die sombere voorspelling mede aan de hand
an een onderzoek dat is ingesteld door drs. A.
H. Nauta, wetenschapelijk hoofdmedewerker
van de Rijksuniversiteit in Leiden. Deze signa
leert dat Turken bij het overbrengen van hun
gewoonten naar "Westeuropese landen, hier
ook het begrip eer- of bloedwraak introduce
ren. In verband hiermee moeten bijvoorbeeld
berichten over huurmoordenaars niet worden
onderschat omdat huurmoord vooral in Oost-
Turkije een bekend verschijnsel is, zo stelt drs.
Nauta.
Hij is ervan overtuigd dat de enkele moorden,
die in Nederland tot nu toe ujt eer- of bloed
wraak zijn gepleegd slechts éert topje van de
ijsberg vormen, waaronder veel onduidelijke
caféruzies en steekpartijen schuilgaan. Dit nog
afgezien van politieke tegenstellingen in de
Turkse gemeenschap.
Van eerwraak is volgens Turken onder meer
sprake bij wangedrag tegenover een vrouwe
lijk familielid. Te denkan valt hierbij aan ver
krachting, aanranding of schaking. Deze vorm
van wraak komt vooral voor op het platteland
van Turkije en plattelanders die naar de grote
steden zijn getrokkken. De vetes duren voort
in en buiten Turkije.
Vooral de provincie Girezun is berucht om
wraakacties. Uit deze provincie aan de Zwarte
Zee komen de families die een rol spelen in
het drama dat zich 3 november 1978 voltrok in
Hengelo. Vermomd als vrouw schoot een 16-ja-
ri^e Turkse jongen de 41-jarige Mustafa Tan-
han op straat dood. Het motief was dat Tanhan
de trouwbelofte tegenover de zuster van de
jongen niet was nagekomen. Door die handel
wijze was de eer van de familie, waartoe het
meisje behoort, geschonden. In feite voelden
alle uit Giresun afkomstige Turken dit zo aan.
Een beraad in hun gelederen wees uit dat Tan
han uit de weg moest worden geruimd.
Hoewel dit soort wraakacties in Turkije regel
matig voorkomt, staat hiervoor - in principe -
de doodstraf. Maar meestal wordt, aldus Nauta,
de straf omgezet in levenslang. Het bewijs van
bloedwraak blijkt doorgaans moeilijk te leve
ren doordat de waarheid van wat zich afspeel
de moeilijk valt te achterhalen. De oorsprong
van zo'n drama speelt zich meestal af in een
van de geïsoleerde Turkse dorpen.
uur groep gaat
tiviteiten begeleiden
HAAG De diskussie
ï<t komende tijd op grote
aal n ons land gevoerd
len gaan worden over
al dan niet gewenst zijn
de toepassing van kern-
•gie voor de opwekking
electriciteit mag het ge-
energiebeleid niét
>ekoek
nieuw
rdacht van
shandeling
1NEKOM Het tweede-
ierlid H. Koekoek (Boe-
artij) wordt opnieuw
acht van dierenmishan-
ng. De politie nam giste-
niddag na overleg met
openbaar ministerie in
hem twee verwaarloosde
rdjes van Koekoek in be-
Tegen het kamerlid
proces verbaal opge-
ikt.
politierechter in Arnhem
ordeelde Koekoek bijna
maanden geleden tot een
van duizend gulden en
week voorwaardelijke ge-
{enisstraf. omdat een pony
hem zo verwaarloosd
dat het dier moest wor-
ifgemaakt. Koekoek is te-
U| dh vonnis in hoger beroep
Mfan. Hij heeft gisteren te-
iver de politie ontkénd dat
nbeslaggenomen paarden
5ka eigendom zijn.
aardevolle
s over
njamin Deen
tECHT (ANP) De op-
via de televisie woens-
wi tvond om inlichtingen te
r d trekken over de dertien-
rin 'e Benjamin Deen uit
cht heeft 25 tips opgele-
j De jongen verdween
juli tijdens een vakan-
Zuid-Frankrijk.
ieeste tips waren afkom-
van terugkerende vakan-
elfd ngers. Volgens de politie
?est enkele tips het natrekken
j ze °der waard. Benjamin is
augustus gezien toen hij
te liften in Aix-de-Pro-
e. Een ander meent hem
^.p ie dag in Ville de France
v r ebben gezien. Deze week
zou hij in Avignon zijn ge
deerd. Andere plaatsen
tipgevers Benjamin me
te hebben gezien zijn de
sers-Duitse grens bij Ba-
het Scheveningse strand
een bus in Zeist. De poli-
Utrecht zal alle gegevens
betrekking hebben op
>krijk doorspelen naar de
ise politie.
6 iii
jvo
frusteren. Dat stelt minister
Van Aardenne (Economi
sche Zaken) in de opzetnota
voor de brede maatschappe
lijke diskussie over kernere
gie die hij gisteren naar de
Tweede Kamer heeft ge
stuurd. Volgens de bewinds
man moet het goed mogelijk
zijn een energiebeleid te voe
ren zonder op de resultaten
van deze diskussie vooruit
te lopen. In afwachting hier
van zullen echter geen
bouwvergunning worden af
gegeven voor nieuwe kern
centrales op grond van het
hiertoe in 1974 vastgestelde
bouwprogramma.
Minister Van Aardenne vindt
dat het hele energiebeleid in
de maatschappelijke diskussie
moet worden betrokken en dat
de algemene sociaal-economi
sche doelstellingen daarbij als
gegeven uitgangspunt gelden.
Een speciale stuurgroep zal de
maatschappelijke diskussie
over het al dan niet toepassen
van kernenergie moeten bege
leiden. De leden van die
Stuurgroep zullen zo van wan
ten moeten weten, dat het pro
bleem van een evenwichte sa
menstelling minder nijpend
wordt. Van Aardenne legt er
de nadruk op dat de maat
schappelijke diskussie de ver
antwoordelijkheden van rege
ring en parlement niet zal
kunneh aantasten. Er is zijn-
sinziens geen regeling te tref
fen, waarbij de besluitvorming
gebonden is aan de uitkomsten
van de maatschappelijke en de
politieke verantwoordelijkhe
den van regering en parle
ment onaangetast blijven.
Alle alternatieven voor kern
centrales moeten in de diskus-
sieperiode op tafel komen.
Ook bezuinigingsvormen zul
len de aandacht moeten krij
gen. Daarnaast zal het pro
bleem van de afvalverwerking
in de diskussie moeten worden
betrokken. Nederland heeft al
besloten deel te nemen aan
een internationaal onderzoek
inzake het begraven van radi
oactief afval in de bodem van
de diepzee en om voorberei
dingen te treffen voor proef
boringen in een van de in de
Noordzee gelegen zoutkoepels.
Maar minister Van Aardenne
benadrukt, dat wanneer zou
blijken dat de zouthorsten een
aanvaardbare oplossing zou
den kunnen bieden voor de
berging van afval, daarmee
nog geenszins is vastgesteld
dat eventueel tot daadwerke
lijke toepassing van deze me
thode zal worden overgegaan.
De hele maatschappelijke dis
kussie staat of valt volgens
Van Aardenne bij een hoog
waardige informatie ten be
hoeve Van de meningsvorming
van een zo groot en breed mo
gelijk publiek. Er zal via de
Stuurgroep geld ter beschik
king worden gesteld voor al
lerlei activiteiten om zo veel
mogelijk mensen mee te laten
denken over de kernenergie.
Een periodiek verschijnende
diskussiekrant moet daaraan
meehelpen.
Spierenergie
D'66 fractievoorzitter Jan Terlouw, voort
durend ijverend voor energiebesparing,
heeft gisteren de daad bij het woord ge
voegd en in Den Haag bij de zaak van de
bekende Gerard de Lange aan de buiten
muur een apparaat in werking gesteld,
waarmee de voorbijganger het licht iri de
etalage enige tijd kan laten branden. De
Lange heeft zelf ter besparing van ener
gie de etalagelichten sterk verminderd,
maar laat het aan de klant of de voorbij
ganger over of hij het licht even wil be
nutten.
Vragen over
ontslag
'intercity
plus' personeel
DEN HAAG Het PvdA-
tweede-kamerlid Castricum
wil van minister Tuijnman
van verkeer ên waterstaat
weten of het dienstverle
nend personeel van de 'inter
city plus' per 1 oktober ont
slag is aangezegd en of daar
over met de vakbonden
overleg is gepleegd. Ook wil
hij weten of per 1 oktober de
extra dienstverlening op de
'intercity-plus'- treinen goed
deels of helemaal zal ver
dwijnen.
Sinds oktober 1978 rijden deze
treinen tussen Maastricht en
Amsterdam, en tussen Heerlen
en Den Haag. De 'plusreizi
gers' betalen zes gulden extra
en krijgen daarvoor gratis kof
fie, thee en kranten. Daarmee
is bedoeld personeel belast.
Het socialistisch kamerlid wijst
erop dat de extra dienstverle
ning op deze trajecten steeds
gepresenteerd is als een reden
om de auto te laten staan en
om méér gebruik te maken
van het openbaar vervoer.
De Westduitse bondspresident Carstens heeft deze week de
Nederlandse regering via minister Van der Klaauw van Bui
tenlandse Zaken verzocht om de „Twee van Breda" op hu
manitaire gronden na een dertigjarige gevangenschap vrij te
laten. Dat voorstel van het Westduitse staatshoofd heeft be
hoorlijk wat stof doen opwaaien. Daarbij is onder meer ook
als argument gebruikt dat Carstens gezien zijn eigen, onlangs
bekend gemaakte oorlogsgedragingen zo ongeveer de laatste
is die een dergelijk verzoek had kunnen doen. Uit louter
menselijk gezichtspunt is dat een oneigenlijk verwijt.
MAAR dat neemt niet weg dat het verzoek van de West
duitsers tot g e 1 ij k t ij d i g e vrijlating van de beide bejaar
de oorlogsmisdadigers niet dient te worden gehonoreerd,
hoezeer ook overwegingen van humanitaire aard voor beide
individuele gevallen daartoe welllicht aanleiding zouden ge
ven. De levenslange gevangenschap van de twee is een res
tant van de oorlogsgruwel van de veertiger jaren; een restant
dat niet weg te wissen is met het simpele argument dat de
strafpleging voor de beide hoogbejaarden geen enkel positief
doel meer dient. Daarbij wordt voorbijgegaan aan de pijn, die
er nog steeds bij zovele Nederlanders is bij de herinnering
aan de oorlogsjaren, vol leed en onrecht.
In die situatie is sinds 1972, toen de Tweede Kamer voor het
laatst debateerde over wat toen de kwestie van „de Drie van
Breda" heette, niets veranderd. Het verstrijken van de tijd
blijkt die wonden niet te helen. Dat is een gegeven dat boven
alle andere feiten moet prevaleren. Daarom blijft het kamer-
startdpunt van 1972 nog steeds volledig van toepassing: i n d i
v i d u e 1 e gratip in verband met persoonlijke omstandighe
den blijft mogelijk, maar collectieve gratie kan niet.
Het verzoek van de Bondspresident is eén verzoek om collec
tieve gratie, en mag daarom niet worden gehonoreerd.
ZUTPHEN (ANP) De
machtstrijd binnen de Vere
niging Arabisch Paarden
stamboek (APS) duurt nog
altijd voort, zij het dat de
scherpste kantjes eraf zijn.
Dat bleek gistermiddag bij
de rechtbank in Zutphen tij
dens een nieuw- kort geding
(het zevende) om de be
stuurszetels van de vereni
ging.
De Zutphense rechtbankpresi
dent, mr. J. Bellaart, kreeg de
partijen zover dat er toch nog
een verzoeningspoging wordt
ondernomen. Binnenkort ko
men de strijdende APS-bestu-
ren bijeen in de kamer van
mr. Bellaart. Het kort geding
werd gistermiddag om die re
den aangehouden.
Het geding was aangespannen
door het begin dit jaar ge
vormde voorlopige APS-be-
stuur onder voorzitterschap
van drs. H. van der Vorm te
gen negen leden die vorige
maand verklaarden de be
stuurlijke taken over te ne
men. Dit negental wordt aan
geduid met „de groep van J.
Remmers". De derde groep,
onder leiding van de burge
meester van Renkum, was
drie maanden geleden aan de
kant gezet. Alle drie partijen
verwijten elkaar ervan on
rechtmatig met de administra
tie van de vereniging er van
door te zijn gegaan.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Vreemdelingen krijgen
meer rechtsbescherming en recht op kostelo
ze rechtsbijstand. Minister van Justitie De
Ruiter en zijn staatssecretaris mevrouw
Haars hebben de Tweede Kamer een nota
van wijzigingen gestuurd op het onder het sing over hun verblijf in Nederland is afge-
vorige kabinet ingediende wetsonterp over wezen.
de rechtsbescherming en rechtsbijstand van
vreemdelingen in ons land. Daarin werd al
bepaald dat vreemdelingen altijd bij de
Raad van State in beroep kunnen gaan als
een verzoek om herziening van een beslis-
De Tweede Kamer ging dit ontwerp op sommi
ge punten nog niet ver genoeg. Minister De
Ruiter en staatssecretaris Haars willen met een
aantal wijzigingen aan de kritiek uit het parle
ment tegemoet komen. In het gewijzigd ont
werp is een recht voor de vreemdeling opgeno
men om hun belang te bepleiten. In de bestaan
de Vreemdelingenwet was dat slechts vastge
legd voor die gevallen, waarin de advies-
commsssie vreemdelingenzaken aan de minis
ter advies moest uitbrengen.
AMSTERDAM (ANP) Vroom en Dreesmann mag geen
platen of cassettes meer verkopen, waarvoor geen auteurs
rechten zijn betaald. Dat is de uitspraak van vice-president
mr. B. Asscher van de rechtbank in Amsterdam in het kort
geding dat onder andere het bureau Stemra (voor auteurs
rechten op muziek) had aangespannen tegen het grootwin
kelbedrijf.
Aanleiding was de vondst van een aantal „witte" cassettes met
muziek van Elvis Presley in de Amstelveense vestiging van V
en D. Het grootwinkelbedrijf stelde dat de betrokken cassettes
per vergissing „in de verkoop" waren beland. Daarbij tekende
men aan dat dergelijke vergissingen ook in de toekomst niet
konden worden uitgesloten. De vice-president heeft de uit
spraak gedaan dat V en D nu en in de toekomst voor elke ver
gissing 5000 gulden moet betalen aan de vereniging van platen
producenten en importeurs. Hetzelfde bedrag moet worden be
taald aan de betrokken platenmaatschappijen voorzover deze ei-.
sers waren in het geding.
onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De PPR
sluit een toekomstige sa
menwerking met het CDA
niet langer uit. In een be
leidsnota van het partijbes
tuur wordt een nieuwe rege
ringssamenwerking tussen
progressieven en christende
mocraten in de tóekomst
weer mogelijk geacht. Bij de
vorige formatiebesprekin
gen weigerde de PPR elke
vorm van samenwerking
met het CDA, waardoor de
partij zichzelf buiten spel
zette.
Volgens PPR-voorzitter Her
man van Beek zit het er dik in
dat de kiezer bij de volgende
kamerverkiezingen de huidige
regeringscoalitie van CDA en
VVD naar huis stuurt. Van
progressieve zijde moet daarop
volgens Van Beek dan een
antwoord worden gegeven.
Wat de PPR betreft blijft het
eerste doel het tot standbren-
gen van een „progressieve
meerderheid", waaronder de
partij een samenwerkingsver
band rekent dat zich uitstrekt
van D'66 tot en met de CPN.
Dat doel komt volgens de PPR
steeds dichter bij, maar of het
in 1981 al zo ver zal zijn blijft
onzeker. Dan komt de vraag
aan de orde wat dan. Voor de
radikalen is het CDA dan een
aanvaardbare regeringspart
ner.
Goud voor „Roxy Music"
Een gouden plaat was er gisteren in Hilversum voor de
Britse popgroep ,,Roxy Music" vanwege de elpee „Ma
nifesto". Van links naar rechts Fenwick, Phil Manzanera,
Brian Ferry, die geldt als het gezicht van de groep, Andy
Mackay en Paul Thompson.
Van der Wal-
Pabst opvolgster
van Vellenga
in Kamer
DEN HAAG (ANP) Het
Friese statenlid, de 55-jarige
Irma van der Wal-Pabst uit
Wolvega zal het tweede-ka
merlid Vellenga opvolgen
als lid van de PvdA-fractie
in de Tweede Kamer.
Persoonlijke redenen en de
voor hem teleurstellende af
loop van de verkiezing van
een nieuwe kamervoorzitter
hebben een zoals bekend een
rol gespeeld bij het besluit van
Vellenga om zijn kamerlid
maatschap te beëindigen.
DEN HAAG (ANP) Cara, de weten
schappelijke naam voor astma, bronchitis
en longemfyseem, wordt nog steeds te wei
nig herkend, zowel door mensen die eraan
lijden als door de hulpverleners. Het be
lang van de bestrijding van deze luchtwe
gaandoeningen wordt echter in toenemen
de mate ingezien: de inkomsten van het
Astma Fonds stegen vorig jaar met meer
dan een kwart tot 7,7 miljoen en steeds
meer artsen zijn het eens over een geza
menlijke aanpak.
Dit staat in het jaarverslag over 1978 van het
Nederlands Astma Fonds. De luchtwegaan
doeningen vormen na de hart- en vaatziekten
en kanker de derde doodsoorzaak in ons
land. Cara komt voor onder tien procent van
de Nederlandse bevolking. Het kan leiden tot
een chronische overbelasting van het hart,
met als gevolg een hoger sterftecijfer voor
hartziekten. Naar schatting wordt dertien
procent van alle vroegtijdige invaliditeit in
ons land eveneens door cara veroorzaakt.
Gelukkig, aldus het Astma Fonds, begint in
steeds bredere kring - en ook bij huisartsen -
het besef te groeien dat deze cijfers kunnen
worden teruggedrongen als cara sneller
wordt herkend en daarop sneller een juiste
behandeling wordt toegepast. Een vroegtijdi
ge behandeling brengt niet alleen de patiënt
verlichting, maar kost ook aanzienlijk minder
geld omdat ziekteverzuim en invaliditeit
daardoor kunnen worden teruggedrongen.
De inkomsten kreeg het Astma Fonds voor
meer dan de helft uit inzamelingsacties.
Daarnaast kwam er vijf ton binnen uit de
puzzelactie van een serie dagbladen, twee ton
aan subsidie, vier ton aan contributies en an
derhalf miljoen via lotto, voetbalpool en lote
rij.
Vooi'uitzichten voor zondag:
Eerst veel bewolking en kans
op een bui. Later zonnige peri
oden en ook warmer.
Vooruitzichten in cijfers voor
zondag:
Aantal uren zon: 2 tot 10.
Min. temp.: omstreeks 13 gra-
Max. temp.: omstreeks 21 gra-
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 90 pro-
Kans op een geheel droog et
maal: 60 procent.
Weersvooruitzichten voor de
vakantielanden:
Duitsland: Op de meeste
plaatsen langdurig regen, later
van het, westen uit opklarin
gen. Temp. 15 - 18 graden.
Alpenlanden: Van het westen
uit regen- of onweersbuien.
Temp. 18 - 23 graden.
Frankrijk: Opklaringen,
maar in het oosten eerst nog
regen. Temp. 18 - 25 graden.
Spanje, Portugal: Zonnige
perioden en op de meeste
plaatsen droog. Temp. 20 gra
den in het noorden tot 30 gra
den in het zuiden.
Italië: Zonnige perioden, maar
in het noorden ook enkele
buien. Temp. omstreeks 30
graden, maar in het noorden
afkoeling.
Weersgesteldheid van gisteren
Mai Neer-
Amsterdam
