^Paviljoen Schubertlaan voor
huisvesting bejaarden
Het luitboek van Thysius
Grootste circuscombinatie
aller tijden in Leiden
Van 13 tot en
met
15 augustus
op
Schuttersveld
BlwiBglw
NASTAD
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1979
jpalLElDEN Op het terrein tussen de Schu-
d04>ertlaan en de Korte Vliet in Leiden Zuid-
*West zal zeer waarschijnlijk in de eerste
gdJielft van 1980 een paviljoen worden ge
bouwd voor de tijdelijke huisvesting van be
verwaarden. Een aantal bejaardenoorden in Lei
dden voldoen niet meer aan de huidige eisen
voor huisvesting en verzorging van bejaar
den en moeten worden gerenoveerd. Het tij
delijke paviljoen aan de Schubertlaan zal
dan gaan fungeren als een soort wisselwo-
enfiining voor de bewoners van de betrokken be-
Repjaardencentra.
Katic
aHet gaat om bejaardenoorden als Haagwijk,
Groenhoven en Rijn en Vliet. De provinciale
heeft de besturen van deze huizen
erop gewezen dat renovatie spoedig zal moeten
plaatsvinden en deze besturen zijn inmiddels
bezig om de financiën daarvoor, onder meer
door middel van overheidssteun, bijeen te krij
gen.
Een gemeentelijke projectgroep heeft een tijd
lang het probleem van de tijdelijke opvang van
de bejaarden tijdens de renovatie bestudeerd.
Veel alternatieven bleken niet uitvoerbaar. Het.
gebruik van een hotel bleek niet mogelijk om
dat hotels voor een te korte periode beschik
baar zijn. Salonschepen moesten als mogelijk
heid worden geschrapt omdat ze niet geschikt
zijn voor bejaardenhuisvesting. Voor de bouw
van een nieuw permanent bejaardenoord kon
en kan geen toestemming worden verkregen
van het Rijk. Het plaatsen van een geprefabri
ceerd paviljoen bleef als enige bruikbare oplos
sing over. Het vinden van een geschikte plaats
voor het paviljoen bleek niet zo eenvoudig,
maar uiteindelijk bleek het terrein tussen
Schubertlaan en Korte Vlietkanaal ter hoogte
van de Kennedylaan en de Max Regerlaan de
beste plaats.
In het ter plaatse geldende bestemmingsplan
bestaan geen belemmeringen om het terrein tij
delijk te gebruiken voor de bouw van de behui
zing voor de bejaarden. Het gemeentebestuur
wil de grond tezijnertijd een recreatieve be
stemming geven, die nu dan echter voorlopig
nog even zal moeten wijken voor de bouw van
de bejaardenopvang. Nodig zijri nog de goed-,
keuring van de gemeenteraad voor verhuur
van het terrein en een bouwvergunning, waar
over het college van b en w moet beslissen.
Het te bouwen paviljoen zal niet meer dan één
verdieping beslaan. De bouw zal pas kunnen
beginnen in de eerste helft van 1980 omdat er
nogal wat voorbereidingen aan vooraf gaan. De
duur van de operatie is afhankelijk van enkele
nog onzekere factoren zoals het aantal deelne
mende tehuizen en de voortgang van de reno
vatiewerkzaamheden. Het paviljoen zal naar
schatting gedurende vijf jaar tijdelijke huisves
ting aan bejaarden bieden.
De bewoners van de Schubertlaan ter hoogte
van het gedeelte Kennedylaan/Max Regerlaan
hebben inmiddels een schrijven van de ge
meente in de bus gekregen waarin de plannen
worden uiteengezet. Naar aanleiding van me
tingen die op het terrein werden verricht was
er namelijk nogal wat ongerustheid ontstaan bij
de bewoners, hetgeen geleid heeft tot de op
richting van een belangenvereniging Zuid-
West, die zich speciaal met de gang van zaken
rond de bouw van het paviljoen bezighoudt.
"l.w" Rechts de koorddansende olifant van circus Knie. Links Ru-
pert Bemmerl met de Tigergroep van circus Knie.
Branchevervaging (1)
Een typisch geval van branchevervaging of branche
vervreemding. die nieuwe actie van grootgrutter Si
mon de Wit Zoiets als de groenteboer die melk gaat
verkopen en de melkboer die verse spruitjes aan de
man probeert te brengen. En dan nu een nieuwe ont
wikkeling op dit terrein. Een levensmiddelenbedrijf
dat zich als intermediair in de kamerverhuur opwerpt
Hoe is het mogelijk nietwaar. Welnu bij Simon kan al
les. Lees het persbericht maar dat dezer dagen onder
het kopje: Simon neemt proef voor kamerbewoners"
op de redactie verscheen.
Branchevervaging (2)
Simon zal vanaf 6 augustus bij wijze van proef een gedeel
te van zijn winkelramen beschikbaar stellen voor het aan
plakken van gratis kameradvertenties. Via speciale kaart
jes zal men kamers te huur kunnen vragen of te huur kun
nen aanbieden. De 'kamerkaartjes' zijn in de filialen ver
krijgbaar". Een verklaring van deze actie gaat erbij: ..Het is
gebleken, dat rond de vestigingen van de filialen veel ka
mers worden gevraagd en dat er tevens in veel gevallen
nog 'verborgen' kamerruimte besct.ikbaar is. Men wil na
gaan of het op deze wijze adverteren een bijdrage kan le
veren aan de oplossing van de kamernood, die ook dit jaar
weer in zijn volle om vang duidelijk zal worden. De cijfers
laten, aldus het levensmiddelenbedrijf, een schrikbarend
beeld zien. Een telling bij 26 kamerbureaus toonde aan dat
van de 3512 kamerzoekenden, die in één maand werden
ingeschreven, er na verloop van tijd slechts 263 onderdak
konden worden gebracht, nog geen 10 procent. Een lande
lijke tv-actie leverde slechts 396 geschikte kamers op. Maar
toch..", aldus Simon met een omhaal van woorden, „valt
aan te nemen dat er nog veel 'verborgen'kamerruimte is"
Branchevervaging (3)
Een goed initiatief van Simon, of misschien toch niet
en is hier sprake van een poging om een nog 'verbor
gen' markt aan te boren. Allerleids is benieuwd naar
het verloop van de proef van Simon en naar de mate
waarin wordt gereageerd en dan vooral naar het aan
tal aanmeldingen van verhuurders. Voor wie het in
Leiden overigens nog niet zou weten, de Stichting Stu
dentenhuisvesting heeft een speciaal Kamerbureau
aan de Doelengracht 4b, telefoon 071 -141110.
Grepen uit
de Leidse
muziekgeschiedenis
Op de hoek van het Rapen
burg en de Groenhazen-
gracht staan een zeventiende
eeuws gebouw, dat bekend is
als ,,de Thysiusbibliotheek".
Ik durf er veel onder te ver
wedden, dat U nog niet één
stap in dat gebouw hebt gezet
en dat U dus ook niet weet,
dat daar een heel boeiend
muziekalbum wordt be
waard, dat in de muziekwe
reld „het luitboek van Thysï-
us" wordt genoemd. Was
Thysias een componist
Neen: een hooggeleerde ama-
leurluitenist, die het boek
kocht op de veiling van
Smout en er lustig uit speel
de. Wat speelde hij uit dat
boek? Je zou bijna zeggen: al-
les wat los en vast zit, zowel
Cc psalmen, gezangen en geeste
lijke liederen als de toppop
rond het jaar 1600. Die top
pop was toen wat gecivili-
seerder dan tegen woordig,
want we komen er componis-
32 ten van naam in tegen zoals
J o.a. Sweelinck, Padbrué,
meester Maarten van Persijn
Lrlat en als 'k ze alIemaal ga op-
er noemen, zegt het U weinig.
Het zijn allemaal luitbewer-
roep kingen voor huiselijk ge
bruik. De luit was in die tijd
een heel geliefd instrument
en men bewerkte letterlijk
alles wat in het gehoor lag:
een vendellied van Jan van
der Does net zo goed als een
madrigaal of een Psalm. Zo
lang het leuk klonk, was al
les toegestaan. Een in Leiden
aanwijsbare luitspreler als
Joachim van den Hove gaf
een hele bloemlezing luitbe
werkingen uit. Hij gaf die
naamook naar de eis van
zijn tijd uiteraard in het La
tijn bloemrijk aan: „Flori
da".
Thysius en Van den Hove
waren niet de enige luitspre-
kers in Leiden. In de Non
nensteeg woonde Maarten
van Persijn. een leraar en
componist, die als luitbewer-
ker grote voorliefde toonde
voor kerstliedjes. Op de Doe-
zastraat woonde een tijdlang
de uit Haarlem afkomstige
musicus Padbrué en op het
Rapenburg - ter hoogte van
het huidige woonhuis van
prof. Bakhuizen v.d. Brink
op no. 40 - had Herman Piso
een uitgebreide lespraktijk in
een huis, dat hij ook aan stu
denten verhuurde. Schuin
achter het Rapenburghuis
van Piso woont Van den
Hove aan de Pieterskerkhof.
Deze Joachim verhuurt ook
kamers aan studenten en
geeft veel lessen bij mensen
in de stad aan huis. Zuid-Ne
derlander van geboorte heeft
hij een vurig temperament.
In de twintig jaar, dat hij
vanaf 1594 in Leiden heeft
gewoond, komen we regel
matig aantekeningen tegen,
waar duidelijk in staat, dat
hij meisjes erg aardig vond
en zijn seksuele driften graag
en vaak tot uiting kwamen
in het bed van de diens
tmaagd des huizes waar hij
les had gegeven. Van den
Hove paste helemaal in het
beeld van de zeventiende
eeuw, waarin de luit op schil
derijen een uitbeelding geeft
van seksualiteit. Ik denk, dat
ik daar een keer een verhaal
tje over zal schrijven.
In de loop van de eerste helft
van de Gouden Eeuw taant
de belangstelling voor de luit.
De enige instrumentmaker in
Leiden, Asseling, laat in 1649
een lijst opmaken van zijn
werkplaats en daaruit blijkt
duidelijk, dat de citer de luit
verdrongen heeft. De luit
luidt dan niet meer maar
gaat duiden.
Met dat appreciatie-verval
van de luit, raakt ook de luit
muziek in de vergetelheid.
Het luitboek van Thysius
gaat een kast in om er eeu
wen te blijven liggen. In de
vorige eeuw heeft prof. Land
het boek beschreven en de
heropleving van de belang
stelling voor luitmuziek in
onze dagen, heeft de stof van
het luitboek afgeblazen.
Schuin tegenover de Thysi
usbibliotheek hebben we in
het Museum van Oudheden
een schitterende concerthal
gekregen, waar luitmuziek
onder het oog van de Blinde
Harpenaar geweldig goed tot
zijn recht zou kunnen ko
men. Luit en harp zijn vanaf
de vroege middeleeuwen de
instrumenten bij uitstek ge
weest om hoofs en hoffelijk
muziek te maken ter ere van
heiligen of levende maagden.
Joachim van den Hove zat
niet zover naast de opvatting
van weleer inzake de luit.'
Dat de luit ook meer recrea
tief behandeld kan worden,
bewijst de dertiende eeuwse
Italiaanse dichter Jacopone
da Todi, die simpel stelt:
„zo gauw zag niet die snuiter
een troepje jongelingen
of hij ging met zijn luit er
de nieuwste wijsjes zingen".
Thysius rende niet zo hard,
maar speelde wel voor die
tijd de nieuwste wijsjes en te
kende ze op voor dagen „alst
friest" zoals een der composi
ties luidt.
JAN DOOVE
LEIDEN Drie gefuseerde Europese
circusgiganten zorgen van 13 tot en
met 15 augustus op het Schuttersveld
voor een groots circusevenement. Te
zien zullen zijn de circuscombinatie
Busch en Roland, die reeds tien jaar
bestaat en het Zwitserse Nationale Cir
cus Knie met zijn bekende dressuurat-
tracties. De circusgiganten bezoeken
Leiden in een tournée langs 9 Neder
landse steden dat 60 dagen duurt. Het
is voor de eerste maal dat deze circus
sen ons land aandoen.
Circus Busch beleefde zijn eerste wereld
première in het voorjaar van 1884 in de'
stad Svenborg op het Deense eiland Fu
riën. Directeur Paul Busch zag kans het
circus snel uit te bouwen en het circus be
trok vaste gebouwen in Berlijn, Hamburg,
Breslau en Wenen. Tijdens de regering
van keizer Wilhelm II kon het circus
Busch de titel „hofcircus" voeren. Na de
Eerste Wereldoorlog nam dochter Paula
de leiding over. Zij maakte het circus
Busch-Berlin internationaal bekend.
Het circus Roland-Bremen werd in 1948
door directeur Will Aureden en diens
echtgenote Ada opgericht. Zij fuseerden in
1962 met Busch-Berlin. Aureden is nog
steeds betrokken bij de planning en orga
nisatie van het circus.
General manager Jos Mullens (76), de nes
tor van het circus in ons land, en direc
teur Geier van de circuscombinatie Busch
en Roland die in Zwiterland onderhandel
den met de familie Knie over de dres-
suurcreaties, kunnen nu de grootste cir
cuscombinatie in ons land presenteren.
Te zien zal zijn het grote Batoude sprin
gen, waarbij vermetele artiesten vanaf
een verende plank verbijsterende afstan
den springen. Een hindernis van vijf vol
wassen olifanten is niets voor ze. Knie's
olifantenshow wordt gepresenteerd door
Ruppert en Mecky Bemmerl met als ve
dette „Madura" een 400 kilo zware olifan
tendame die balanceert op twee dikke
scheepskabels. Zij is de enige koorddan
sende olifant ter wereld. Louis Knie be
haalde met deze meesterlijke dressuur-
prestatie de Gouden Clown op het vierde
internationale circusfestival in Monte
Carlo. Dresseur Sacha Houcke presenteert
Knie's elegante vrijheidsdressuur, waarbij
niet alleen de mooiste paarden in de ring
komen maar ook hun wilde familieleden
uit de Afrikaanse steppen de zebra's die
erg moeilijk te dresseren zijn. Vurige
paarden, wilde ruiters en snelle Barsoi-
windhonden zijn een tafreel uit de Russi
sche steppen met Golgojew's kozakken
van circus Busch Roland. Verder zullen er
negen prachtige Bengaalse tijgers te zien
zijn die door Louis Knie zijn gedresseerd
maar al door een vingerbeweging Ruppert
Bemmerl gehoorzamen. Een andere Knie-
dressuur is een tijger die op een olifant
rijdt. De roofdierennummers worden ge
toond in een bijna onzichtbare kooi. Los
Munoz uit Spanje zal wat staaltjes van ge
durfde evenwichtskunst laten zien op
twee elkaar kruisende boven elkaar ge
spannen kabels.
Directeur Heinz Geier-Busch heeft behal
ve voor de optredens in het circus ook oog
voor de technische en organisatorishe as
pecten van dit bijzondere circus. Zo is di
recteur Geier tevens commandant van de
eigen bedrijfs-brandweer (een in de cir
cuswereld onbekende organisatie). Deze
brandweerploeg kreeg een volledige op
leiding aan de brandweerschool in Neder-
saksen. Zo zorgt Busch-Roland met een
optimaal uitgeruste brandweer zelf voor
de veiligheid van zijn bezoekers. Ook een
ambulance staat paraat.
Het circus reist met twee extra treinen en
een kilometers lang auto-konvooi. Voor
zijn meer dan 200 medewerkers zorgde di
recteur Geier dat zij gedurende het negen
maanden durende tourneé van alle ge-
makken zijn voorzien, zoals speciaal uitge
ruste wagens met een eigen douche- en
badgelegenheid en een rijdend restaurant.
Voor de kinderen is er een eigen school,
genoemd naar de directeur. De school
wordt uit eigen middelen gefinancierd.
