Henri Ford en de
auto-industrie
TERUGBLIK
Woede in Hilversum
over privé-vragen
wegens sluikreclame
TELEVISIE VANAVOH
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
-r
<1
RADIO/TELEVISIE LEIDSE COURANT MAANDAG 30 JUL11979
NEDERLAND 1
Nieuws voor slechtho
renden
Fabeltjeskrant
Journaal
Een beestenboel, te
kenfilmserie, afl.8
Oud-Limburgs schut
tersfeest (Voerendaal)
De man met de groe
ne vingers, TV-serie,
afl.3
Voor een briefkaart op
de eerste rang, film
quiz
Journaal
Gunsmoke, TV-serie
(Gerechtigheid)
Henry Ford's America,
documentaire
NEDERLAND 2
NOS
18.00 Nieuws voor slechtho
renden
18.55 Journaal
NCRV
18.59 Prof.Vreemdeling,
jeugdserie, afl.8, slot
19.25 Onkel Brasig, TV-serie
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.27 James Herriot, TV-se-
rie, afl.12
21.20 Lucy en mr.Mooney,
TV-serie
21.45 Kerkepad, afl.9
22.05 Meditatie
22.10 James Galway speelt
Bach
NOS
22.30 Journaal
DUITSLAND 1
18.00 Spass muss sein. 18.50 Jour
naal. 19 Indien8 Wunderwelt
der Tiere. 19.15 Eine ameri-
kanische Familie, TV-serie.
20.15 Hier und Heute
20.45 Tip um 4tel vor 8 (Frank
Zander-Tips)
21.00 Journaal
21.15 Die Raise von Charles Dar
win, TV-serie, sfl.4
22.15 Nach dem Schock von Har-
risburg, documentaire
23.00 Fredl Faal und seine Giste,
23.30 Tagesthemen
24.00 Gangsterfilm (En frimling
seg av taget), Zweedse
speelfilm (1974) van Lars
G.Thelestam
1.45 Journaal
DUITSLAND 2
18.00 Journaal. 18.10 Lassie, TV-
serie (Vondelingen). 18.35
Die Drehschsibe. 19.20 Kö-
nigliches Bayerisches Amt-
sgericht, TV-serie, afl.1 (Het
vijfpenningstuk). 19.55 Main-
zelmannchen (Sender Nord-
licht).
20.00 Journaal
20.30 Desnayland
Show)
21.15 Reklamationen
garage)
22.00 Journaal
22.20 Nero, TV-apel van
0.10 Journaal
DUITSLAND 3
WDR
20.00 Sendung mit der M
20.25 Von Ben Hur bis I
afl.2
20.55 Regionieuws
21.00 Journaal
21.15 Die Welt im Kr
(Bommen op
1940-1944)
22.00 Wo Manner noch
sein (Pardnera),
(1956) van Norman
23.25 Jahrhundertidee,
(Kernsplitsing)
ENGELAND
BBC 1
18.10 Big John, little Jo
Tekenfilm. 18.40
18.55 Reporting
19.20 Nationwide, t
the Family, spelprc
20.20 TV-film
21.10 Jacques Cousteau
22.00 Journaal
22.25 The Duke
23.55 The Devil's Music
BBC 2
19.55 Pick of the Philpotl
20.55 For Valour, documeii
rie
21.10 The Waltona, TV-si
Flight)
22.00 Pete Sayers sings
22£5 Inside Story, doet'
23.25 Best of Brass
24.00 Return Call to Brai
discussie
BELGIE NED. 1 e
18.45 Mariolino. 18.50
catch, TV-serie,
Worzel Gummidge,
afl.1. 19.30 Kijk ui
wen achter het stui
Morgen. 19.45 Jouri
20.15 Cleo Laine Show (m<
la Clark en Catering
»e)
21.05 A Horseman riding
aerie, afl.7 (The
Summer)
21.55 De Lobi-atammen,
mentaire
22.40 Journaal
BELGIE FRANS 1
18.15 Erreurs judiciaires. 11
mond Rouleau. 19.1
19.30 Journaal.
droits, juridische i
20.10 Les Santiers du Moni
Cévennes)
21.05 Styles
22.00 Journaal
22.15 Jazz
BELGIE FRANS i
19.55 Fa, e'est facile
kinderzangwedstrijd
20.00 Séniorama
20.30 Only Angels have
speelfilm (1939) vei
Hawke
NEDERLAND 1 en 2
NOS
13.00 Nieuws voor slechtho
renden
DUITSLAND 1
11.00 Journaal, Tagesthemsn. 11.25
Schauplatz der Geschichte
(Avignon). 12.10 An hellen
Tagen (liederen uit vijf eeu
wen). 12.55 lng.grad oder
Dipl.lng. (mogelijkheden na
de technische hogeschool).
13.25 Umschau. 13.55 Pres-
seschau. 14 Journaal. 17.10
Journaal. 17.15 Mit. der Ka
mera dabei (Buffels in Ca
nada).
DUITSLAND 2
1100 Kim A Co, TV-serl
Dia's maken. 16.35
vouwen. 17 De I
meermin, tekenfiln
Moaaik.
ENGELAND
BBC 1
7.38 Open Unhreraity.
barb. 10.40 Jackano
C.B.Beara. 11.15 W
you? 11 AO Flashin)
14.15 Journaal. 14.
aaw. 15 Autoracei
wood. 17.10 Play
17.45 Hunter's Gold,
rie.
BBC 2
7.38 Open University.
School. 17.50 Open
aity.
HILVERSUM 1
TROS: 18.10 (S) Aktua. 18.25 (S) De
kinderplatenbak. 18.40 (S) De blauwe
zaden, science-fiction hoorspelserie.
Afl. 18. 19.02 (S) Tross-country. 20.02
(S) Zomaar's avonds. NOS: 23.00-
24.00 (S) Met het oog op morgen.
AVRO: 0.02 AVRO's Radiojoum. 0.07
(S) Pim Jacobs' Platenscala. 1.02 (S)
One o'clock jump. 2.02 (S) AVRO1
Service station. 5.02 (S) Ochtend
blom.
ca Sacra. 20.00 (S) De orke
van Jan Dismas Zelenka (V).
Heitor Villa-Lobos: stem van
tinent (V). 21.30 (S) Literam
dag. 22.25 Bond zonder NaaP
22.40 De vakantie van Anne^
pijne van Copello. Gesprek
23.25 (S) Muz. van eigen tijd
24.00 Nws.
HILVERSUM 3
HILVERSUM 2
AVRO: 7.03 Journ. 7.30 (S)
AVRO: Muz. en verkeersin-
formatie. (8.03 Radiojourn.).
9.03 Tekst en Uitleg. 9.13
(S) Divertimento met
Strauss. 10.02 De zandbak
show. 10.12 (S-M) Arbeidsvitaminen.
11.02 Mijn dochter Muriel, hoorspei-
serle. 11.23 (S) Rondom. 12.30 Sport-
panorama. 13.03 Radiojourn. 13.20
(S) AVRO Diligence. 13.50 (S) 'n Mu-
ziekmiddagje. 16.02 (S) Van Borad-
way tot Carré. 16.30 De Zandbak-
ahow. 16.40 Kat in de zak. 17.02 (S)
Gas terug.
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Och-
tendgym. 7.20 Het levende
woord. 7.30 Nws. 7.36
Echo. 8.30 Nws. 8.36 The
Melachrino Strings. 8.50
Postbus 900. 9.00 Gymna
stiek voor de hulsvrouw. 9.10 Water
standen. 9.15 Scheepspraat. 9.20 De
letter M. 10.30 Ouder worden we alle
maal. 11.30 Ratel. OVERHEIDS
VOORLICHTING. 12.16 Uitzending
voor de landb. KRO: 12.26 Medede
lingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
NOS: 18.03 (S) De Avondsplt1
Nationale Hitparade. AVRO:
Het Steenen Tijdperk. 20.02
Clean Dreammachine. 21.02
Radiojourn. 21.07 (S) North
festival 1979. 22.02 (S) V
23.02-24.00 (S) Blues. Ballad1
Nws. 12.36 Echo. 13.UU Nv el
Goal. 13.30 Sporen in av,
NOS: 14.30 Openbaar Ki
15.15 Boekenwijsheid. 15i"
verboden toegang. 16.30
winst en het strand. 17.24
17.30 Nws. 17.36 Echo.
VARA: (Van 7.00-
Aktalit. Dingen
7.02 (S) Gesoder
8.30 (S) Holland
gen... 10.30 (S)
Jansen. 11.30 (S)
zoekplaatje. 13.30 (S) Sp
15.30 (S) Popkrant. 16.30 (S
Alfred Lagarde.
-1
STROS: 7.00 Nws. r
Capriccio. 9.00 N
(S) Er staat een rofl
ulle (S). 9.30 (S) VI -
en verre. 10.00
tien tot twaalf. 12
12.02 (S) Specialiteiten A
13.00 (S) De meest verkoch
ke Tien. 13.30 (S) Korer.
14.00 Nws. 14.02 (S) Om h
14.30 (S) Gultarltelten. 15.
(S) Belcantorium.
Met verbazing, verbijstering, ont
stemming en woede, zo lezen we in
„Spreekbuis", het blad voor om
roepmedewerkers, nam men in Hil
versum kennis van de schriftelijke
vragen, waarop antwoord moet
worden gegeven aangaande per
soonlijke betrekkingen. Dit alles
naar waarheid en niets dan de
waarheid en met het oogmerk een
einde te maken aan evt. commercië
le bindingen en activiteiten in om
roepland. Ook uit Hilversumse
monden kan men vernemen, dat de
sluikreclame en ongeoorloofde bij
verdiensten hier en daar de spuiga
ten uitlopen. Maar momenteel
wordt er eender gedacht over de
manier waarop men hier een einde
aan wil maken.
Ofschoon er al jaren over deze zaak wordt
geklaagd en gepraat, vatte minister Garde
niers van CRM eind vorig jaar de koe bij de
horens door aan de omroepen te berichten,
dat aan regeringscommissaris voor de om
roep Custers was opgedragen te onderzoe
ken in hoeverre er in strijd werd gehandeld
met artikel 13 in de omroepwet, dat omroe
pen verbiedt winst te maken of zich daar
aan dienstbaar te maken. De minister liet bij
die gelegenmheid tevens weten, dat aan
prof. Nordemann van het gelijknamige ac
countantskantoor was opgedragen bij de
verchillende omroepen boekhouding en evt.
commerciële bindingen te controleren. De
professor was vooral geïnteresseerd in gege
vens over organisaties, waarmee de omroe
pen bindingen onderhouden, financiële, ju
ridische of contractuele. En niet alleen de
omroepen zelf, maar ook de mensen die in
de leiding of in het bestuur van omroepen
zitten. Zelfs van de familie van deze mensen
wilde men weten aan welke bedrijven of
rechtspersonen zij op enigerlei wijze gebon
den zijn. Niet zo gek natuurlijk, want het
geval is bekend van een directeur van een
platen-b.v. die deze functie aan zijn vrouw
overdroeg, toen hij zelf in dienst trad van
een omroep. En zo zijn er meer in Hilver
sum, die op twee stoelen zitten of die delen
met zwager, broer, zuster, gade dan wel
vrienden en vriendinnen uit andere hoofde.
Op grond van vermoedens heeft prof. Nor-
deman in de loop van dit vooijaar aan ver
schillende omroepen een bezoek gebracht
om een en ander ter plaatse door te praten.
Aldus werd de top onderzocht en uitge
kamd, waarna de mensen aan de voet volg
den, de regisseurs, de producers, de pro
grammamakers, de filmers, de platen-
draaiers enz.
Die kregen van de professor allemaal een
gestencilde vragenlijst thuis voorzien van
een toelichting omtrent het gebruik. Over
die vragenlijst ontstonden de verbijstering
en de woede. Niet alleen liggen de vragen
op hoog academisch niveau, zodat men ze
twee keer moet lezen om ze één keer te
kunnen begrijpen, maar bovendien graven
de vragen in privé-gegevens. Niet iedereen
is bereid om die prijs te geven. Je bent bij
wijze van spreken al verdacht als je ge
trouwd bent met de dochter van een platen-
handelaar, althans aan dit huwelijk een
zwager dankt.
Lopen we even door het vragenlijstje van
prof. Nordemann heen, vragen die zodanig
zijn gesteld, dat het antwoord daarop al bij
na een zelfbeschuldiging inhoudt. Bijv.
door mij worden momenteel functies ver
vuld voor organisaties waarvan ik weet of
kan vermoeden, dat mijn omroep daamee
enigerlei relatie heeft. Of: Ik heb financiëel
belang in de volgende instellingen die zich
bewegen op omroepgebied. En verder: Van
de volgende personen, met wie ik een fami
lierelatie dan wel een duurzame relatie heb,
weet ik of kan ik vermoeden, dat zij op geld
waardeerbare voordelen genieten van een
functie bij een organisatie die een binding
heeft met mijn omroep.
Deze laatste vraag heeft velen razend ge
maakt. Deze verplicht de beantwoorder niet
meer of minder dan de verklikker te spelen
van zijn naaste omgeving. Je kunt zelfs nog
een stap verder gaan en op dat lijstje namen
invullen van mensen, die je een hak zou
Henri Ford I kon in 1903
niet vermoeden dat zijn
automobielconcern zo'n
stormachtige ontwikkeling
zou doormaken als is ge
beurd. Ook over de invloed
van de auto op de Ameri
kaanse samenleving had hij
geen idee. De documentaire
„Henry Ford en Amerika",
die de KRO op het scherm
brengt, laat zien hoe de ver
anderingen die de auto te
weeg heeft gebracht van
daag de dag worden ver
guisd of hemelhoog gepre
zen. De Canadese tv-journa-
list Donald Brittain maakte
een openhartig interview
met Henri Ford, de klein
zoon van de stichter van de
Ford Motor Company. Deze
productie uit 1977 won de
Emmy Award.
Ned.I, 22.45 uur.
Beestenboel
De serie „Een Beestenboel"
gaat over dorstige kelen.
Ned.I, 18.59 uur.
Schutterfeest
Begin juli werd in Limburg
het jaarlijkse schutterfeest ge
houden. De KRO laat beelden
van het grote treffen zien.
Ned.I, 19.10 uur.
Groene vingers
David Bellamy vertelt in de
vierde aflevering van „De
man met de groene vingers"
over de stap in de evolutie die
leidde van leven in de zee
naar leven op het land.
Ned.I, 20.05 uur.
Briefkaart
Bob Bouma presenteert „Voor
een briefkaart op de eerste
rang". Hierin zien we o.m.
fragmenten uit „Elvis the mo-
stond ook op het punt los te
barsten. Daaronder enkele na
men Dolores Ibarruri en
Gil Robles die destijds vrij
wel dagelijks op de voorpagi
na's van de kranten versche
nen. De documentaire was vrij
chaotisch gemonteerd en de
brokkelige interviews lever
den vooral in het begin een
verward en verwarrend beeld
op. Gaandweg kwam er echter
meer lijn in de zaak. En inge
laste archiefbeelden van de
bloedige broederstrijd waren
van een soms huiveringwek
kend dramatische kracht.
Wie zaterdag, overweldigd
door een plotseling optredende
zomeravond, niet eens geke
ken heeft ik kan dezulken
gerust stellen bepaald wei
nig gemist. De Tros bracht met
„Tatort" ongetwijfeld een pas
sende ontspanning, maar er
liggen ongetwijfeld nog veel
meer afleveringen van deze
aard op de kast. En „Aktua"
zocht het wereldgebeuren on
der meer in Burgers Dieren
park, waar een chimpansee
een flessekind bleek te hebben
geadopteerd, in Amerika waar
Willem van Hanegem toch ook
tegen een gele kaart schijnt te
zijn opgelopen, in een film
over Elvis Presley, een oor
verdovende onding op het eer
ste gezicht, en op de zon, die
vlekken vertoont. Maar ik
moet zeggen, dat het toch al
klamme zweet mij toen hele
maal uitbrak.
HERMAN HOFHUIZEN
Als een tv-regisseur, wiens zwager bij Kwatta werkt, dit beeld in een tv-uitzending laat zien, mag men hem er
van verdenken, dat hij van dit soort sluikreclame een bijverdienste geniet.
lijk al aan prof. Nordemann laten weten het
moeilijk te hebben met de wijze waarop hij
zijn onderzoek pleegt. Zij die aanvankelijk
zich bereid verklaarden tot honderd procent
medewerking hebben er na het ontvangen
van het vragenlijstje geen trek meer in. De
vragen stoelen volgens deze omroepmensen
op een mensonterende methodiek, die op
gang doet in politiestaten, waar men zijn
buurman onbewezen van iets kan beschul
digen, maar dat niet past in een rechtsstaat
als de onze. Het beantwoorden van de vra
gen kan leiden tot allerlei infame insinua
ties.
Prof. Nordemann doet overigens niets an
ders met de uitslag van dit onderzoek, als
hij het al rond krijgt, dan het in de vorm.
van een rapportage ter hand stellen van de
minister, d.w.z. via de regeringscommissaris.
Deze laatste zal dit rapport, dat uiteindelijk
zijn goedkeuring moet dragen, aan de om
roepen voorleggen alvorens het door te stu
ren naar de minister. Daarna gaat het naar
de omroepraad, die omtrent de te nemen
maatregelen de minister van advies zal die
nen. Een en ander zal t.z.t. ook in de publi
citeit worden gebracht.
Zullen daarmee tevens persoonlijke gege
vens in de openbaarheid worden gebracht?
Geheimhouding is gewaarborgd, aldus heeft
de regeringscommissaris verzekerd, althans
voor wat betreft gegevens die niet in strijd
zijn met artikel 13 van de omroepwet. Blijkt
echter dat twijfels of vermoedens, die uit de
gegevens oprijzen, tot een botsing leiden
met genoemd wetsartikel, dan zullen die in
het rapport vermeld moeten worden.
Zoals de zaken nu liggen, zit het er echter
in, dat die vragenlijsten niet of niet allemaal
of niet naar waarheid beantwoord terug zul
len komen. Dan heeft dit onderzoek geen of
een zeer beperkte zin. Hier heeft prof. Nor
demann al rekening mee gehouden. Als het
op deze wijze niet mogelijk is medewerking
te verlenen aan het onderzoek, vertel mij
dan op welke wijze het wel moet, heeft hij
al laten weten. Het is er niet alleen om be
gonnen om commercieel misbruik van de
omroep uit te bannen, maar zeker ook om
toenemende geruchtenvorming uit de we
reld te helpen.
Zo gemakkelijk ligt dat in een boekhouding
die met feiten en cijfers werkt en op resul
taat uit is. Maar mensen laten zich niet zo
eenvoudig tabellarisch benaderen.
willen zetten. Tenslotte wordt de beant
woorder uitgenodigd nog eens uitvoerig al
les te melden waarvan hij denkt, dat dit in
het belang van het onderzoek van prof.
Nordmann kan zijn. Boven de te plaatsen
handtekening staat, dat men verklaart naar
beste weten en inzicht juist en volledig te
hebben geïnformeerd.
Het ziet er niet naar uit, dat veel van die
vragenlijsten beantwoord bij prof. Norde
mann terecht zullen komen. Een omroep
man die zijn omgeving vertelt, dat hij dit
wel gedaan heeft, loopt de kans ervan ver
dacht te worden bepaalde collega's van een
en ander te hebben beschuldigd, hetgeen
niet bepaald bevorderlijk mag heten voor
een prettige en vertrouwelijke werksfeer.
Prof. Nordemann ontving direct al een brief
van de VPRO terug. Hierin stond, dat het
bestuur van deze omroep meent dat de opzet
van dit onderzoek een werkbare uitkomst
bij voorbaat onmogelijk maakt. De vraag
omtrent de relaties van de omroepmensen
roept niet alleen ethische bezwaren op,
maar heeft bovendien als nadeel, dat op die
manier geen duidelijkheid te verkrijgen valt
over minder makkelijk te omschrijven rela
ties, die nochtans bestaan en commeciëel
kunnen zijn. De vragen omtrent familiere
laties worden in deze VPRO-brief als niet
minder dan belachelijk omschreven. De
VPRO zegt niettemin toe naar best vermo
gen aan dit onderzoek te zullen meewerken.
Dit betekent niet, dat de VPRO het er mee
eens zal zijn als prof. Nordemann tot de con
clusie zou komen, dat er commercieel niets
mis is in Hilversum.
De ondernemingsraad van de NCRV moet
ook al niets van de vragenlijst hebben. Deze
raad laat de professor weten, dat de wijze
waarop de vragen zijn verwoord het voor de
omroepmedewerkers vrijwel onmogelijk
maakt te doorgronden welke informatie nu
eigenlijk wordt gevraagd. Uit de vragen van
prof. Nordemann zou men bovendien kun
nen afleiden, dat hij over recherchebe
voegdheid beschikt. Dit kan leiden tot een
onaanvaardbare invasie in de privé-sfeer,
anderzijds tot het verzwijgen van voor de
onderzoeker belangrijke gegevens.
Omroepmedewerkers hebben ook persoon-
vie" en „Prova d'Orchestra".
Ned.I, 20.35 uur.
Gunsmoke
In de Amerikaanse westernse
rie „Gunsmoke" draait al(es
om gerechtigheid.
Ned.I, 21.55 uur.
Vreemdeling
In de laatste aflevering van
„De wonderlijke avonturen
van professor Vreemdeling"
heeft de sprekende plant Flora
heimwee.
Ned.II, 18.59 uur.
Brasig
De grootgrondbezitter Pomu-
chelskopp vestigt zich- in
Mecklenburg. Hij stelt alles in
het werk om opgenomen te
worden in adellijke kringen.
Ned.II, 19.25 uur.
James
Tristan slooft zich in de serie
„James Herriot" plotseling on
gelooflijk uit. Wat zou daar
achter zitten?
Ned.II, 21.20 uur.
Lucy
Lucy neemt toneellessen. Ook
Dinsdagmiddag zendt de VARA een nieuwe aflevering ™r Mooney zet zijn beste
uit van de tekenfilm-serie Captain Caveman" Ook nu im^tJ,ee vv°a°nr ees„ vJa"ch?PUns
weer spelen de drie Amerikaanse meisjes een belangrij- beroemdste korte films doen.
ke rol.jNed.l, 14.22 uur). Ned.II, 21.20 uur.
Gisteravond werden wij
royaal in de gelegenheid ge-
•steld een duik te nemen in de
gechiedenis. Bij de Tros ging
het om de historie van de mis
daad, die op 8 augustus 1963
om zo te zeggen een hoogte
punt vond in een treinroof in
Engeland, waarbij vijftien
bandieten in de kortste keren
de lieve som van twee miljoen
pond sterling achterover druk
ten. Een van hen, Ronald
Biggs, die naderhand ook nog
uit de gevangenis wist te ont
snappen, vertelde in 1978 aan
een Australische filmploeg
van zijn wedervaren in de
loop der jaren. „De biecht ven
een treinrover". Hij bleek zich
inmiddels in zoverre te heb
ben bekeerd, dat hij zijn on
dervrager kon toevoegen:
„Laat u maar liggen wat u
wilt, ik zal het niet stelen". Ik
weet niet of de man ook de
proef op de som heeft geno
men. Wel dat Biggs verder liet
weten dat hij soms bijna geen
geld had om van te leven. En
als dat waar is, schijnt het al
thans in dit geval drastisch
waar te zijn dat de misdaad
niet loont.
De VPRO had een hele avond
uitgetrokken voor de verto
ning van „La Vieja Memoria"
(„oude herinneringen") een
film van de Spaanse televisie
over de Spaanse burgeroorlog
in de dertiger jaren. Zij be
stond voor een goed deel uit
interviews met kopstukken uit
die zeer broeierige dagen,
want de tweede wereldoorlog
I
