Indrukwekkende
klokkenexpositie in
museum „Boerhaave"
Generaal Patton
als slachtoffer
in goudoorlog
Karst van der Meulen weer
met echt leuke jeugdfilm
Vijftigjarige Mickey Mouse
ster van Disney-show
VERDER
„DE
BRUINE
BOON"
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 29 JUN11979 PAGINA 7
11——
Bart Gabriëlse als Martiin en Lex Goudsmit als opa in „Martijn en de
magiër", de nieuwe jeugdfilm van Karst van der Meulen,
LlDOII: Martijn en de
magiër (a.l.- middag)
met Lex Goudsmit en
Joost Prinsen. Regie
Karst van der Meulen.
Het klinkt nogal vreemd;
maar de Nederlandse jeugd
film begint volwassen te
worden. Daarmee willen
we niets onvriendelijks zeg
gen over Rex-film uit
Schinnen, die al jarenlang
met een kleine kring de on-
verslijtbare Sjors en Sjim-
mies, Dik Troms en Pietje
Bellen over ons uitstort, in
Karst van der Meulen heb
ben we echter een man, die
een goed verzorgde film
met een aardig verhaal
voor de jeugd kan afleve
ren, waarbij ook de vijftig
plussers zich niet behoeven
te vervelen.
Evenals in zijn „Oom Ferdi
nand en de toverdrank" en
„Peter en de vliegende au
tobus" gebeuren er in zijn
nieuwste film „Martijn en
de magiër" weer heel won
derlijke, onverklaarbare
dingen. Daar is de zwarte
magiër uit het circus, ge
speeld door Joost Prinsen,
voor verantwoordelijk, die
niet zo'n slechterik is als
het in het begin lijkt.
Het jongetje Martijn, een
dromer, heeft het thuis niet
Opa als goede tovenaar en Martijn als de
jonge sprookjesprins in de film, die in de film
wordt opgenomen.
gemakkelijk. Zijn ouders
(Cor van Rijn en Mariëlle
Fiolet) hebben het te druk
met hun winkel om naar
hem te luisteren en de eni
ge met wie hij kan praten
is zijn oude opa, wie anders
dan Lex Goudsmit.
De moeilijkheden beginnen
pas goed als in de buurt
een sprookjesfilm wordt op
genomen en Martijn de
hoofdrol aangeboden krijgt,
maar dat thuis niet durft te
vertellen en daarom opa in
de arm neemt, die prompt
zelf de rol van tovenaar in
de film aangeboden krijgt
Karst van der Meulen haalt
het maximum uit de onhan
dige filmploeg, die de opge
wonden producent (Alexan
der Pola) steeds maar op
kosten en vaak tot wanhoop
drijft.
Met rekwisiteurs als Leen
Jongewaard en Albert Mol
kan dat bijna ook niet an
ders. Daar doorheen loopt
ook nog het verhaal van de
kleine Michiel, die in de
macht van de magiër is, en
wiens vader op de Neder
landse ambassade ergens in
India zit.
Twee intriges, die Van der
Meplen tegen het slot knap
in elkaar doet overlopen.
Zoals gezegd „Martijn en de
magiër" is een leuke, onder
houdende film, waar oude
ren ook nog plezier aan
kunnen beleven en die het
niet moet hebben van slap
stick en wilde achtervolgin
gen.
MILO
STUDIO Mickey Mouse
vijftig jaar jong (a.l.-mid-
dag) Overzicht van een
halve eeuw Disney-films.
Het feit, dat Mickey Mouse
een halve eeuw geleden als
eerste zingende en dansen
de tekenfilmfiguur een ge
hele nieuwe wereld opende
voor de bioscoopbezoeker
(en natuurlijk ook de Dis-
ney-studio's was aanlei
ding genoeg om Mickey's
„Abraham zien" met een
speciaal aan deze muis op
gedragen feestprogramma
te vieren.
Toch zal het dan iedere ou
dere kijker duidelijk wor
den, dat Mickey het dank
zij de om hem heen ge
creëerde bijfiguren als Plu
to, Donald Duck en Goofy
nog tot het eind van de ja
ren dertig als tekenfilmfi
guur kon volhouden om
met „De tovenaarsleerling"
in Fantasia waardig af
scheid te nemen van het
publiek.
„Mickey Mouse vijftig jaar
jong" is dus een wel wat
misleidende titel, want de
muis ging al op zijn veer
tiende met pensioen, maar
de compilatie onder deze ti
tel vertoond bevat wel de
beste Disney-shorts, waarin
ook Mickey een rol speelde.
Na fragmenten uit zijn mu
sicerend debuut in „Steam
boat Willie" en versneden
stukjes uit „Jack and the
beanstalk" zien we o.m. de
vrijwel complete versie van
„Lonesome ghosts", Mic
key's adembenemend cara-
vanavontuur, Mickey als
CAMERA - De twee missio
narissen (12) Het Trinity-
duo is immer goed voor
veel vertier, (reprise)
LIDO I - De ijzervreter (16)
Charles Bronson als strijder
tegen de maffia. De film is
wat traag, (tweede week)
LIDO II - The deer hunter
(16) Robert de Niro en John
Savage in een aangrijpende
film, waarin de dVerenigde
Statend van nu hun frustra-
walvisvaarder en als sleep
bootkapitein, films waarin
al snel duidelijk wordt dat
Goofy, Pluto of Donald
Duck de hoofdrollen gaan
overnemen.
Wel is duidelijk dat Mickey
de meest muzikale van het
viertal was, maar dat hij
toen het nieuwtje van de te
kenfilm met geluid er af
was, een pasje achteruit
moest maken voor de ande
re drie, die zich qua ont
werp en expressie beter
leenden voor visuele grap
pen.
Dit alles voor de mensen,
die de film willen bestude
ren, de jongeren zullen zich
alleen maar amuseren met
deze goede Disney-shorts uit
de jaren dertig.
MILO
ties over de oorlog in Viet
nam afreageren. Rijkelijk
overladen met Oscars, (der
tiende week)
LIDO III - Animal House
(a.l.) Een dolle komedie
over een zich doorgaans
keurig netjes gedragende
student, die de bloemetjes
eens buiten zet. (dertiende
week). Matinee: Tom and
Jerry (a.l.) Het bekende te
kenfilmduo dat de uitdruk-
pikt de draad
van het verleden
weer op
De Bruine Boon
Stationsweg 1, Lelden
Open: alle dagen In de week van 's
morgens tien uur tot 's avonds zes
uur. Van mei tot augustus Is „De
Bruine Boon"gesloten.
Snacks en lunch gevarieerd op de
kaart vertegenwoordigd. Zoals ge
bak, allerlei soorten tosti's, brood
jes, waaronder zelfs een boterham
met hagelslag of pindakaas.
Het eerste kopje koffie in een openbare gelegenheid werd in ons
werelddeel geschonken door de Siciliaan Francesco Procopio dei
Coltelli, die in de Rue des Fossés-Saint-Germain (de huidige Rue de
l'Ancienne Comédie) in 1686 een koffieschenkerij begon, die naar
het vocht voortaan „café" werd genoemd: „Le Procope", het eerste
café van de wereld.
Uit café en encyclopédie, in NS-Langs de Lijn.)
We zijn met „De Bruine Boon" niet ver
van de oorsprong van het huidige „café"
vandaan. Café en koffie zijn buiten de
taalgrens om uiteindelijk synoniemen van
elkaar. In 1686 was het Procopio die als
eerste de grondslag legde voor een feno
meen, dat een paar eeuwen later niet
meer uit de Europese cultuur was weg te
denken: het koffiehuis, dat in Nederland
eerst medio 1800 officieel café werd ge
noemd. Ben Jonkers (32) heeft met „De
Bruine Boon" de draad van het verleden
weer opgepikt. De eigenaar van de beken
de Leidse coffee-shop op de hoek van de
Stationsweg en Rijnsburgersingel geeft dat
ook volmondig toe:
„Het is inderdaad van meet af aan mijn
bedoeling geweest om wat „De Bruine
Boon" betreft terug te gaan in de tijd. Ik
heb misschien onderbewust best wel toe
gewerkt met deze zaak naar het oorspron
kelijke idee van het ouderwetse café. We
zijn met koffie begonnen en langzamer
hand is daar ook het tappen van bier bij
gekomen. Dit is wat je noemt een coffee
shop met een tap-vergunning: we zitten
met „De Bruine Boon" wellicht heel dicht
bij de bron, waaruit alles is ontstaan. We
hebben als dagzaak een belangrijke func
tie in de stad verworven. Ik denk dat we
met onze opvatting van een dergelijk type
horecabedrijf niet ver van het Amster
damse cafégebeuren afstaan. De bedoeling
is dat jong en oud hier zonder enige vorm
van drempelvrees binnen kunnen stappen.
Of dat nu voor een kopje koffie is of
voor een pilsje, dat maakt helemaal niets
uit.."
„De Bruine Boon" is typisch uitgegroeid
tot een ambiance voor het zogenaamd
„grotere" publiek. De ligging in de stad is
erg gunstig te noemen: 100 meter verwij
derd van het station, op een steenworp af
stand van de Steenstraat (samen met de
Stationsweg een drukbelopen winkelroute),
met vlak in de buurt de Universiteit. Ter
wijl zich tegenover de coffee-shop dan
ook nog de musea voor Volkenkunde en
Boerhaave bevinden, op een mooier punt
kan je met je zaak eigenlijk niet zitten.
Eivol
Aan de klantenkring van „De Bruine
Boon" is dat dan ook goed te merken, een
gemêleerder publiek kun je je nauwelijks
voorstellen. Ben Jonkers daarover: „De
Bruine Boon betekent veel meer dan al
leen een honk voor scholieren en overblij
vers. Er komen hier ontzettend veel 65-
plussers. Vooral in de ochtenduren tegen
koffietijd is dat goed te merken. De men
sen komen dan van het station of uit een
van de musea en halen hier hun kopje
koffie met de onafscheidelijke appelpunt.
Het is heel gek, maar als er voor het
raam een paar oudere mensen zitten dan
stroomt deze zaak binnen de kortste keren
vol met leeftijdgenoten. Vaak ook zijn het
bustoeristen, die hier wat komen gebrui
ken. Van de ene minuut op de andere is
het dan ei- en eivol.
„De Bruine Boon" is in dat opzicht mis
schien wel het best te vergelijken met een
reusachtige vogelkooi, waarbij de verschil
lende soorten bewoners of passanten el
kaar aantrekken. De habitué's van de cof
fee-shop bestaan uit vroege koffieklanten,
scholieren, kantoormensen (vooral 's mid
dags met de lunch) en studenten. Opval
lend van deze localiteit is de overduidelij
ke. maar zeker niet overdadige, aanwezig
heid van vrouwelijk schoon. Het terrasle
ven aan de Stationsweg heeft hier een on
miskenbare impuls door gekregen. Een be
zoek aan het etablissement is in dit op
zicht dan ook beslist lonend. „De Bruine
Boon" dankt zijn naam dus niet uitslui
tend aan zijn fantastische koffie: er lopen
tientallen wegen naar de bron van de so
ciale lafenis, en Ben Jonkers heeft met
zijn formule d la Procopio op éen daar
van patent weten te krijgen.
De Bruine Boon heeft zomers een van de weinige terrasjes in Leiden.
king „leven als kat en
muis" overtuigend gestalte
geeft, met dit verschil dat
in de film de kat het bijna
altijd aflegt tegen de slim
migheid van de muis (eerste
week)
STUDIO - Waterschapsheu
vel (a.l.) Ontroerende teken
film over een aantal konij
nen dat de streek waar ze
van daan komen, verlaat op
zoek naar meer leefruimte.
Naar de gelijknamige ro
man van Richard Adams,
(reprise, vierde week)
TRIANON - Halleluja voor
een paar vuisten (12) De
tweede film van het Trinity-
duo in Leiden, (tweede
week)
REX - Sexhuis Rosemary
(16) Zwak porno-produkt.
EUROCINEMA I (Alphen
aan den Rijn) - Halleluja
voor een paar vuisten (12)
LEIDEN On
der de titel „Oc
trooi op de tijd"
wordt in het mu
seum „Boerhaa
ve" in Leiden
van vrijdag 6
juli tot en met
zondag 28 okto
ber een klokken-
tentoonstelling
gehouden. De
naam van de ten
toonstelling ver
wijst naar het
privilege dat op
16 juni 1657 aan
de Haagse klok
kenmaker Samu
el Coster werd
verleend. Coster
namelijk ver
wierf daarbij het
alleenrecht om
s I i ngeruurwerken
volgens de uit
vinding van
Christiaan Huy-
gens te vervaar
digen. Het gaat
ongetwijfeld om
het meest belang
rijke octrooi dat
ooit ten behoeve
van de tijdme
ting is verstrekt.
Immers de uit
vinding van het
door een slinger
gereguleerd uur
werk is een mijl
paal geweest in
de geschiedenis
van het opvoeren
van de nauwkeu
righeid van de
mechanische
klok.
De tentoonstelling
„Octrooi op de
tijd" laat onge
veer veertig slin
geruurwerken
zien, die tussen
1657 en 1710 zijn
vervaardigd door
verschillende
klokkenmakers
uit Nederland,
Frankrijk en En
geland. In alle
klokken is Huy-
gens' slinger toe
gepast en in een
aantal zijn ook
andere technische
vondsten uit die
tijd verwerkt.
De tentoonstelling
kan worden ge
nen als een wel
kome uitbreiding
van de grote en
nu al beroemde
expositie „Een
Queastie van
Tijd, Christiaan
Huygens, 1629-
1695", die op dit
moment tot en
met eveneens
zondag 28 okto
ber naar aanlei
ding van Huy-
gens's 350-ste ge
boortejaar in mu
seum Boerhaave
wordt gehouden.
Zoals bekend
werd deze exposi
tie voordat deze
naar Nederland
kwam voor het
Franse publiek in
Parijs gehouden.
De ingelaste ten
toonstelling „Oc
trooi op de tijd"
toont de relatie
Nederland-Frank
rijk eveneens
heel duidelijk
aan. Nadat name
lijk in de 17e
eeuw bekend
werd dat Huy
gens een geniale
uitvinding had
gedaan, togen
vele Franse klok
kenmakers aan
het imiteren van
het aan Coster
verleende privile
ge: het vervaardi
gen van de me
chanische slin-
gerklok. De Fran
se klokkenma
kers, zoals Isaac
Thuret, pasten
echter het uiter
lijk van de een
voudige „Haagse"
klok aan de
Franse smaak
aan.
Initiatiefnemer
van de tentoon
stelling is de Am
sterdamse hoogle
raar prof. dr. ir.
R. Plomp, die de
collectie klokken
voor de tentoon-
stellling vanuit
alle hoeken van
het land heeft
bijeen weten te
brengen. Speciaal
voor „Octrooi op
de tijd"is een
handig boekje sa
mengesteld, waar
in op overzichter
lijke wijze met
tal van mooie il
lustraties op de
geschiedenis van
het slingeruur
werk wordt inge
gaan. De tekst
van het boekje is
gebaseerd op een
in augustus te
verschijnen werk
van prof. Plomp,
Spring-driven
Dutch pendulum
clocks, 1657-1710.
Schiedam, Inter-
book Internatio
nal.
Museum Boer
haave is geopend
van tien tot vijf
uur op weekda
gen en van 's
middags een tot
vijf uur op zon
dagen. Adres:
Steenstraat la te
Leiden.
Sensationele fictie rond nog
niet eens zo erg historische
figuren is een gewild artikel
op de boeken- en film-
markt. „The day of the jac
kal" van Frederick Forsyth
was er, met z'n sluipschut
ter op jacht naar president
De Gaulle, een voorbeeld
van. Een beetje naar dat
model is „Brass Target" ge
maakt
Eerst een boek („The Al-
conquin Project") van Fre
derick Nolan waarin de his
torische hoofdfiguur nog
niet met z'n eigen naam ge
noemd wordt nu een film
die de Amerikaanse, gene
raal George S. Patton vol
mondig centraal zet. De in
middels bijna mythische
mannetjesputter, al eerder
via George C. Scott levens
groot op het doek gezet, is
de „vier-sterren-schietschijf
voor een uiterst smerig oor
logje binnen het Ameri
kaanse leger. George (de
voornaam schijnt het 'm te
doen) Kennedy mag de ge
renaal nu een verdere film
carrière geven.
Patton stierf in december
1945 in Duitsland bij een
auto-ongeluk. Dat is waar.
LUXOR: Brass Target
(12) met Sophia Loren
en John Cassavetes. Re
gie: John Hough.
Schrijver Nolan heeft die
waarheid met andere daar
van losstaande waarheden
uit die dagen gecombineerd
en er een fictief en misda
dig verband tussen gelegd.
Patton wordt er door de
Russen van beschuldigd dat
„zijn" leger het nooit boven
water gekomen Nazigoud
achterovergedrukt heeft
Dat heb je in de film dan
inmiddels zien gebeuren, en
de schuldigen in de top van
het leger en de ook in'45
opgeheven inlichtingendienst
OSS (later vervangen door
de CIA) worden uiterst on
gerust, Pattons terriërsmen
taliteit kennende. Er wordt
dus een complot gesmeed
om hem te vermoorden. Je
weet dus van meet af aan
dat Patton zal sterven, want
dat is uiteindelijk de échte
waarheid, je hebt gezien
wie de schuldigen zijn en
dan is het een opgaaf om
de spanning erin te houden.
BERTJANSMA
EUROCINEMA II (Alphen
aan de Rijn) - SOS Concor
de (12) Rampenfilm waarin
het lijkt alsof de Ameri
kaanse makers de zwakte
van het Franse vliegtuigpro
duct willen aantonen.
EUROCINEMA III (Alphen
aan den Rijn - Haastige
spoed is zelden goed (a.l.)
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) Sexworld (16)
„Octrooi op de tijd"
Binnenwerk van een ..Haagse klok,, van de uurwerkmaker Pie-
terVisbagh.
