GRwENTE FFtfftT
BLfEMEN B#LI_EIM
„Bezuinigen, maar niet ten
koste van landbouwonderzoek"
Gladiool vijf
dagen in het
zonnetje gezet
Watergoot voor
tomaten
onder het pad
Fruitteelt voor 1
iedereen"praktisch
handboek
AREAAL LELIE EN CHANTMENT KRIMPT
TOMATENPRIJS GING ONDERUIT
-AND EN TUINBOUW LEIDSECOURANT MAANDAG2JUL11979
IÏN GOEDEREEDE:
GOEDEREEDE - Van 24
tot en met 28 juli wordt in
Goedereede de gladiool in
het zonnetje gezet. Voor de
tweeëntwintigste maal opent
de Delta Flora zijn deuren
voor een tentoonstelling die
al meermalen op Goeree-
Overflakkee is gehouden.
Het is het gladiolenland bij
uitstek.
De telers zijn zeer gesteld
op een goed gewas en men
heeft het zoals dat heet, in
de handen. De Flakkeese
telers hebben „groene vin
gers". Dat wil niet zeggen,
dat deze fraaie bloemen al
leen op het eiland gekweekt
worden; integendeel. Men
kan ze alom vinden in den
lande, zelfs tot ver over de
grenzen. Vandaar ook de
internationale belangstelling
voor deze teelt.
De tentoonstelling, die ook
dit jaar aan de voet van de
Haringvlietdam wordt ge
houden, heeft veel meer va
riëteiten in zich dan voor
heen. Er is ruim 1000 m2
meer oppervlakte beschik
baar, zodat men nu over
een ruimte van 5000 m2 be
schikt. Er worden inzendin
gen uit heel Nederland en
het buitenland verwacht,
waarmee men wil meedin
gen naar de prijs voor de
fraaiste gladiool.
Kleine gladiool
De telers van nieuwe soor
ten komen weer aan bod en
ook de kleine gladiool gaat
een woordje meespreken.
Naar een kleine gladiool is
al jarenlang gestreefd en nu
schijnt het eindelijk zover
te zijn. De veilingen in het
algemeen doen mee en dan
ziet het er naar uit, dat er
fraaie stands zullen komen,
met niet alleen gladiolen.
Verwacht wordt, dat er veel
rozen zullen zijn en dat de
veilingen hun eigen speciali
teiten naar voren zullen
brengen.
Zo wordt met fraaie stands
geattendeerd op de bijzon
dere fresia en de anturium.
Er wordt meer dan vol
doende voorlichting gegeven
voor degene die het voor
jaar wat vlugger in huis en
tuin willen hebben, door te
wijzen op de mogelijkheid
van het hebben van allerlei
bolgewassen, die men in de
tuin kan hebben. Voor het
lente is. De zogenaamde
lenteboden.
Restaurant
Aan de tentoonstelling is
een restaurant verbonden,
waar de bezoeker op zijn
rondgang even tot rust kan
komen. Voor de afwisseling
natuurlijk de mechanisatie
in de tuinbouw en voor de
vrouw is er tevens een aan
trekkelijke huishoudbeurs.
Men heeft de beschikking
over de gemeentelijke visaf-
slag Goedereede en over
het prachtige terrein, waar
van alles te vinden zal zijn
en waar men voldoende
ruimte heeft tot parkeren.
De bezoeker kan er gerust
een dag voor uittrekken,
want, wanneer men het ei
land nog niet zo goed kent,
zijn er veel zaken, die de
aandacht trekken. Daarbij
kan men denken aan het
eeuwenoude stadje Goede
reede, dat al meer dan 600
jaar geleden zijn stadsrech
ten kreeg en de oude toren,
waarin een museum geves
tigd is, zodat ook het verle
den in de toren een woord
je meespreekt Men mag in
deze tijd zelfs de toren be
klimmen, zodat men een
overzicht heeft over de wa
teren, die het eiland omrin
gen en natuurlijk over de
tentoonstelling, de vissersha
vens en de wereldberoemde
Deltawerken. Men kan een
bezoek brengen aan de pau
senkamer, die men kan vin
den in het gebouw van De
Gouden Leeuw en men zal
niet uitgekeken komen in
het oude stadje, dat in zijn
geheel onder toezicht van
Monumentenzorg staat
De bezoeker kan tevens ge
nieten van het natuur
schoon op de kop van het
eiland, waarbij het Noord
zeestrand zeker een trek
pleister is. Een dag naar de
Delta Flora betekent, dat
men een lange dag zoek
kan brengen in een bijna
nog niet ontdekt gebied,
met zijn bloemenvelden,
schurvelingen en zijn prach
tige, smalle wegen, die er
om vragen om gezien te
worden.
De tentoonstelling is geo
pend elke dag van 10 tot 22
uur, behalve dinsdag, dan is
de officiële opening om 13
uur. De opening geschiedt
door de voorzitter van de
Koninklijke Algemene Vere
niging voor Bloembollencul
tuur, de heer J. P. M. de
Jonge.
t
AMSTERDAM Na de „Groentetuin voor iedereen" is
bij de uitgeverij Kosmos t£ Amsterdam verschenen
„Fruitteelt voor iedereen". Beide boeken werden ge
schreven door de heer ing. Tjerk Buishand, bekend door
zijn talrijke publikaties in de vak- en amateurpers.
Net zoals de groenteteeltuitgave bestaat de fruitteeltëditie
uit een algemeen en een praktisch gedeelte. In het alge
mene gedeelte komen aan bod: bestuiving, vermeerdering,
boomvormen, grond, voedingsstoffen, klimaat, snoei, ge
wasbescherming, oogsten, bewaren en conserveren.
De hoofdstukken kunnen geheel onafhankelijk van elkaar
gelezen worden. Het begrip „algemeen" is in zoverre mis--
leidend dat deze chapiters in feite boordevol staan met
praktische wetenswaardigheden. Hierin wordt antvyoord
gegeven op tal van vragen. Welke rassen moet ik naast
elkaar planten om tot een goede vruchtzetting te komen?
Hoe kan ik een appel, druif, kers, peer, perzik of bes
vermeerderen? Wat zijn boomvormen precies? Is mijn
grond geschikt? Snoeien o.k., maar hoe en wanneer?
Al lezende gaat men zich een beetje fruitteler voelen. Dat
moedigt de auteur ook nog aan door in het laatste hoofd
stuk van het algemene gedeelte een uiteenzetting te geven
over jam maken, diepvriezen, wecken, wijnmaken en
vruchtensapbereiding. Met andere woorden als de oogst
dan toch zo overvloedig is, moeten er passende maatrege
len op volgen.
In het praktische gedeelte wordt een beschrijving gege
ven van bijna tachtig soorten en rassen. Onder de bijbe
horende kleurenfoto staat overzichtelijk in een tabel aan
gegeven wanneer de snoei, bloei, het dunnen en oogsten
plaats moet vinden. Daarnaast omvat de beschrijving de
voedingswaarde en de karakteristieke eigenschappen plus
bijzonderheden. De bekende fruitsoorten komen uiteraard
goed tot hun recht in dit handboek. Bijvoorbeeld, van de
appel staan er negentien rassenbeschrijvingen in, van de
peer elf en van de kers vijf. Een van de fijne aspekten
van „Fruitteelt voor iedereen" is de aandacht voor de be
trekkelijk zeldzame fruitsoorten, zoals kiwi, loganbes,
nectarine, blauwe bes, vijg en moerbei. „Fruitteelt voor
iedereen" is een zeer passende titel voor dit handboek.
Echt iedereen kan hiermee zijn hobby op een hoger plan
brengen. Trouwens, het boek geeft, op een zeer prettige
wijze, inzicht in de werkelijke fruitteelt, een boeiende tak
van de tuinbouw die wat meer begrip voor dit veeleisen
de vakwerk best kan gebruiken.
„Fruitteelt voor iedereen" kost 42,50. Het eerder ge
noemde boek „Groenteteelt voor iedereen" is wegens het
grote succes herdrukt De verlaagde prijs daarvan be
draagt nu ook 42,50.
Zowel de gewone als de vleestomaten
zijn de afgelopen week flink in prijs ge
daald. Voor de A-I-tomaten daalde de
gemiddelde prijs van 1.53 per kilo
naar 0.86. De bodemprijs van 75 cent
per kilo is hiermee angstvallig dicht be
naderd. Ook de vleestomaten duikelden
fors in prijs, nl. de 3xB van 2,20 naar
1,47 per kilo. Voor dit ongewoon ster
ke prijsverval zijn er diverse oorzaken
aan te halen. Het wisselvallige weer
draagt er niet direkt toe bij dat de aan
voer regelmatig verloopt er is nogal
eens sprake van aanvoerpieken. Daar
naast produceert Frankrijk grote hoe
veelheden natuurtomaten, waar de bin
nenlandse markt mee voorzien wordt, zo
dat er minder import mogelijk is. Frank
rijk exporteert aanmerkelijk meer toma
ten naar West-Duitsland als in het vorige
seizoen. Naast Frankrijk is vooral Italië
aktiever op de West-Duitse markt Dit
land zet thans 600 ton per week af tegen
zo'n 200 ton in het vorige seizoen. Tot
slot is de aanbrekende vakantie een fak-
tor die marktverstorend werkt, dit zal de
komende weken nog wel enigszins merk
baar zijn. Een ongunstiger situatie dan
in de afgelopen week lijkt haast niet mo
gelijk. De aanvoer zal kleiner worden en
er wordt op hogere prijzen gerekend.
Komkommers
De opleving van de komkommerprijs
was slechts een kort leven beschoren. De
komkommeraanvoer nam weer toe, met
als gevolg dat de prijzen weer daalden.
Als er een prijsvergelijking gemaakt
wordt met vorig seizoen, dan lag de prijs
in de afgelopen week 2 tot 5 cent per
stuk hoger. De 61-ers brachten 35 cent
op, de 51-ers 30 cent en de 41-ers 26
cent De kwaliteit van de komkommers
laat nogal eens te wensen over, dit werkt
natuurlijk ook niet direkt exportbevorde
rend. Er is geen concurrentie van bete
kenis op de West-Duitse markt. De aan
voer zal gelijk blijven of weinig verande
ren, dit wordt ook van de prijzen ver
wacht
Paprika's goed betaald
De aanvoer van de verschillende kleuren
paprika's verloopt onregelmatig. De aan
voer van groene paprika's viel in de der
de week van juni terug. Dit had hogere
prijzen tot gevolg. Op donderdag 28 juni
lag de prijs voor de groene sorteringen
van 65/85 tussen de 2,80 en 2,95 per
kilo (vorig seizoen tussen de 1,42 en
1,56). De rode sorteringen liepen ook
flink in prijs op. De sortering 65/75 steeg
met 1 naar 3,80 per kilo. De sorte
ring 75/85 bracht 3,12 op. Het aanbod
van gele paprika's kromp fors in, voor
deze kleur stegen de prijzen het sterkst
De sortering 65/75 klom van 3,54 naar
4,35 en de sortering 75/85 van 3,85
naar 5,40. De aanvoer van groene pa
prika's kan wat toenemen, maar over de
hele linie wordt er op hoge prijzen gere
kend.
Overige gewassen
.Andijvie behoort nog steeds tot de
groentesoorten die in ruime hoeveelhe
den wordt aangevoerd. Dit zal de ko
mende weken niet veranderen. In de af
gelopen week werd er 82 cent per kilo
betaald. Er worden lagere prijzen ver
wacht. Het aanbod van spinazie zal gelei
delijk kleiner worden. Als het weer niet
te warm wordt dan lijkt een prijs van
1,30 per kilo ook voor de komende
week tot de mogelijkheden. Van hèt sla-
front vzilt er weinig opwindends te mel
den. Na een lichte opleving in de prijs
zakte deze de afgelopen week weer terug
naar gemiddeld 14 cent Het blijft een
vreemde zaak dat de consumentenprijs
in sommige gevallen soms zelfs 400 ho
ger ligt als de veilingprijs. Een krop sla
van een dubbeltje wordt dan verkocht
voor de prijs van twee voor 98 cent
Door het ruime aanbod zal de prijs on
veranderd laag blijven. Spitskool werd
de afgelopen week wat minder goed be
taald, nl. 57 cent per kilo. Met een afne
mend aanbod in het vooruitzicht wordt
er op hogere prijzen gerekend. In het
aanbod van tuinbonen begint duidelijk
meer beweging te komen. Het is een ge
was waarvan de aanvoer met sprongen
groeit en in een korte tijd is het hoogte
punt in de aanvoer gepasseerd. Voor de
komende week wordt er een to paan voer
verwacht, waardoor de prijs sterk zal
dalen. Flink warm weer zal extra prijs-
bedrevend werken. Het heeft wel lang
geduurd, de aanvoer van prei wordt nu
wekelijks weer groter. De periode van
extreem hoge prijzen lijkt voorbij. In de
afgelopen week daalde dé prijs van
3,79 naar 2,90 per kilo. Voor de ko
mende week lijkt de prijsdaling door te
zetten. Voor Chinese kool werd er 65
cent per kilo betaald. In de aanvoer en
de prijs wordt weinig verandering ver
wacht In de afgelopen week werd er
1,70 voor de bospeen betaald, de prijs,
zal verder dalen. Na een terugval in het
aanbod van bloemkool, waarbij de prijs
opnieuw opliep naar 3,27 voor de „zes
sen", wordt er voor de komende week-
op een flinke groei gerekend, waarbij de
prijzen lager komen te liggen. De radijs-
markt was vrij stabiel, er werd 54 cent
voor een bosje betaald. De aanvoer
wordt kleiner, er worden hogere prijzen
verwacht Voor rettich werd er 67 cent
per stuk betaald, courgettes noteerden
een prijs van 65 cent per stuk.
IR. D. LUTEIN:
LELYSTAD Bij de bezuinigingsope
ratie moet het voortreffelijke voorlich-
tings- en al het ondenoekapparaat in
de landbouw buiten schot blijven. Deze
stelling verdedigt ir. DXutein, voorzit
ter van de drie centrale landbouworga-
Volgens hem heeft de voor
treffelijke organisatie en de hoge scho
lingsgraad er mede toe bijgedragen dat
de ontwikkeling van de Nederlandse
veehouderij in de jaren zestig en ze
ventig ronduit spectaculair te noemen
is en zijn weerga in de wereld niet
kent
„Wie de cijfers nog eens op een rijtje
zet moet wel tot de conclusie komen,
dat geen enkele bedrijfstak, geen enkele
multinational in Europa, zich op derge
lijke resultaten kan beroemen", aldus
de heer Lutein. In de afgelopen twintig
jaar is de produktiestijging ronduit in
drukwekkend geweest De omzetproduk-
tie steeg sinds 1960 met vierhonderd
procent tot ongeveer 10 miljard gulden,
de produktie van varkens ging zelfs
omhoog met vijfhonderd procent tot bo
ven de 4 miljard gulden. Alleen in de
pluimveehouderij was de stijging gema
tigd met 25 procent De heer Lutein
waarschuwt echter tegen een genoegza
me houding. Stilstand is immers achter
uitgang. Vandaar dat de landbouw zich
steeds zal moeten bezinnen op de toe-,
komst waarin zij nieuwe en andere
problemen zullen tegenkomen. Nieuwe
uitdagingen noemt hij de problematie-
ken van de overschotten, de milieupro
blemen van landbouwbedrijven en inko
mens- en financieringsproblemen. De
landbouwvoorman voorspelt dat het
eind in zicht is wat betreft de afvloei
ing van arbeidsplaatsen in de land- en
tuinbouw. Wel zullen in de nabije toe
komst nog een aantal niet levensvatba
re bedrijven moeten verdwijnen, door
dat er geen opvolger is. Uiteindelijk
zullen er naar de mening van ir. Lutein
ongeveer 100.000 agrarische zelfstandi
gen overblijven. Tevens denkt hij dat
de afzetmogelijkheden voor de prod uk-
ten van de Nederlandse rundvee-, var
kens- en pluimveehouderij, met name
op de zo belangrijke Europese markt,
geen sterke groeimogelijkheden meer
bieden. De heer Lutein vindt dat in de
komende tijd prioriteit moet worden ge
geven aan een nog betere kwaliteit, bo
ven een hogere produktie.
's-GRAVENZANDE Op het bedrijf van de heer G.
Vreugdenhil in 's-Gravenzande vindt het transport van to
maten vanuit de kas naar de schuur plaats door middel
van een watergoot. Dit systeem is niet nieuw, maar al
leen heeft tuinder Vreugdenhil, evenals enkele collega's
op andere kastbedrijven, de watergoot niet op maar on
der het pad aangelegd. Om de negen meter bevindt zich
een luik, waarin de tomaten, uiteraard na verwijdering
van het luik, worden gestort om in de schuur weer bo
vengronds te komen. De voordelen zijn duidelijk. Er is
geen installatie die de kas in twee helften splitst, de te
gels van het pad zijn zo stevig dat een heftruck er ge
makkelijk overheen kan rijden en in de goot kan eventu
eel een rolbaan gemonteerd worden.
Om de negen meter een luik
De tomaten komen in de schuur letterlijk weer boven water.
En dat weten de telers van lelies dan
ook weer: het areaal is - tot opluchting
van alle producenten ongetwijfeld! - fors
gekrompen. Van het meerjarige plant
goed, waar dus dit jaar de leverbare bol
len uit moeten komen, staat 10% minder
dan vorig jaar. Die krimp wordt voor
een niet onbelangrijk deel veroorzaakt
door de telers van Enchantment. Die
blijken er heel rigoureus het mes te heb
ben ingezet, want van deze oranje lelie is
maar liefst 181 ha minder opgeplant!.
Het areaal van Enchantment, een lelie
die vele jaren en nog! de toon aan
gaf, liep terug van 559 ha naar 378 bun
der. Nu lag het in de lijn van de ver
wachtingen, dat de oppervlakte van deze
mooie Midden-centuryhybride zou terug
lopen. Door overproduktie was de bollen-
prijs drie jaar geleden al naar een be
denkelijk laag niveau gezakt en konden
ook de bloemkwekers er geen droog
brood meer aan verdienen. Maar bijna
200 ha minder, dat hadden maar enkele
ras-optimisten verwacht. Geen wonder
dat dit bericht in de leliewereld dan ook
een pleizierige schok van verbazing heeft
veroorzaakt.
Grote sprong
Een schok veroorzaakten ook de areaal-
cijfers van de betrekkelijk nieuwe gele
Connecticut King. Maar deze schok was
van minder prettige aard. De oppervlak
te van deze gele schoonheid sprong in
één keer van 39 ha naar 101 bunder. Bij
na een verdriedubbeling van de beplante
oppervlakte en dét moet de producenten
van deze cultivar toch wel tot nadenken
en tot bezinning stemmen. Want als ze in
dit tempo met de vermeerdering van
Connecticut King doorgaan, dan behoeft
men waarlijk niet over profetische gaven
te beschikken om te kunnen voorspellen
dat de prijzen van deze lelie over twee,
hoogstens drie jaar ook in de goot zullen
liggen. En dan zal het stellig weer jaren
duren zie het voorbeeld van Enchant
ment voor men weer uit het dal ge
raakt.
Nog kwetsbaarder
Nuchter beschouwd is men nog kwets
baarder dan de telers van Enchantment
In het oranje was die lelie een eenling
wat betreft groeikracht, kleur, bruikbaar
heid voor de broeier, enz. Concurrenten
van enige importantie in die kleur waren
er nauwelijks. Dat ligt met Connecticut
King wel anders. Want in het gele genre
zijn diverse uitstekende nieuwe aanwin-
Er zijn vele nieuwe- en goede!.-
gele lelies in opmars.
sten in aantocht De positie van Connec
ticut King is dus nogal kwetsbaar.
Bladverbranding
Pirate, een elegant gemodelleerde mid
delgrote donkerrode lelie, is tot 1978
sterk „en vogue" geweest De bollenpro-
duceten gaven 'm dan ook van Jetje.
Door middel van schubben en weefsel
cultuur maakten ze snel grote partijen.
Er kwam steeds meer aanbod van lever
baren, maar inmiddels had de praktijk
geleerd dat deze lelie enige minder fees
telijke gebreken had. Met name de zeer
grote gevoeligheid voor bladverbranding
in de kas. Dat kostte een aantal bloemk
wekers handenvol geld en bij een vol
gende gelegenheid lieten ze de eer, wat
Pirate betrof, graag aan een ander. Die
gevoeligheid voor bladverbranding werd
nog versterkt omdat men de bollen
vroeg rooide. Enchantment kan daar te
gen, maar Pirat niet. Het gevolg was een
complete catastrofe in 1977. Een groot
aanbod van. leverbare bollen, maar men
kon Pirate aan de straatstenen niet meer
kwijt Wat zien we nu? Het areaal meer
jarig plantgoed van deze lelie is gekel
derd als een baksteen. Dat ging van 50
naar 39 ha. Nog frappanter is de krimp
van de schubben. Stond daar in 1978
nog 15 ha van, nu kwam men nog niet
aan vier bunder. Binnen drie jaar is Pi
rate dus van een bergtop rozig futurisme
in een put vol troebel pessimisme ge
stort Het kan gauw gaan.
Sterke groei
Nog een paar opvallende punten uit de
een dezer dagen verschenen leliestatis
tiek. Neem het areaal van de nieuwe
rode Firecracker, wat somber van tint
maar wel toegerust met diverse goede
kwaliteiten voor de broei. Vorig jaar
kwam deze lelie in de statistiek nog niet
voor, maar nu blijkt er plotseling 11 ha
van te staan. Soortgelijke cijfers zien we
bij Sunray die van niets zo maar op 9
bunder is gekomen en bij Yellow Blaze
die vorig jaar in het stuk niet voor
kwam, maar nu 10 ha beslaat. In 1978
hebben de kwekers deze lelies natuurlijk
opgegeven onder de rubriek „Andere
Midcenturyhybriden". Zij gingen en
vermoedelijk niet ten onrechte! uit
van de stelling dat het voor de handel in
plantgoed van nieuwe lelies alleen maar
nuttig kan zijn als de grote massa niet
weet hoe groot het areaal van deze culti-
vars is...
Energiekosten
Bij Lilium speciosum zien we een terug
gang van 16 ha. Dat is op een totaal van
107 ha van deze lelies in 1978 toch wel
een flinke ingreep. Nu staat er dus 91
bunder van en het is vooral de bekende
en gewilde Lilium speciosum rubrum nr.
10, die een veer heeft moeten laten. Het
areaal van deze lelie ging van 28 naar 19
ha. Ongetwijfeld wordt deze krimp mede
veroorzaakt door het feit dat de Specio-
sums een zeer lange trektijd in de kas
hebben en dus extra veel energie vragen.
Als bloemkwekers hun teeltprogramma's
gaan opstellen, is dat stellig een punt dat
veel gewicht in de schaal legt. Men zal
onder de huidige omstandigheden liever
een keus maken uit de beschikbare Mid
centuryhybriden, die beduidend minder
lang werk hebben om in bloei te komen.
Gladiolen
Hoe het ook zij: de leliekwekers weten,
wat de beplante oppervlakte betreft,
waar ze aan toe zijn. Het wachten is nu
op een andere, ook heel belangrijke sta
tistiek nl. die van de gladiolen. Men
hoopt dat de producenten van dit knol
gewas ook hun verstand hebben gebruikt
en minder hebben opgeplant Of die
hoop in vervulling gaat, zal binnen enke
le weken blijken!
De tomaten worden in de goot gestort.
