„Ik ben
misschien
wel te
honkvast"
Adriaan
van Stolk
bezorgt
Nederlan
weer
een
imposant
oceaan
racer
SPORT
LEIDSE COURANT
EDDIE HARTMAN NA
12,5 JAAR MANAGERSCHAP:
BRESKENS Een reis om de wereld in een zeilboot.
Wat bezielt iemand die vrouw en kinderen een zoen
geeft, onbetaald verlof opneemt en een vol jaar van
zijn leven doorbrengt met steeds dezelfde mannen
met waarschijnlijk dezelfde verlangens? In een jacht
club in Breskens blijkt dat naast een avontuurlijke in
stelling, ook een druk bestaan en een soms slecht
huwelijk in de hand werken dat een typisch Neder
landse jongensdroom in vervulling gaat. Aan een kap-
stokje naast de bar hangen vier kapiteinspetjes. Die
behoren toe aan de nep zeelui, mooi-weer-zeilers, rij
ke stadsmensen. Tot deze groep behoort zeker niet
Adriaan van Stolk, assurantie-adviseur uit Delft en ei
genaar van de oceaanracer „The Spirit of Ramfish IV".
Met deze 15 meter lange eenmaster moeten echte
zeeraces worden gezeild. Dit weekend is er de Light
Vessel Race over honderd mijl, maar daarna volgen
races naar Perth (Australië), de Specerijrace van Dja
karta naar Rotterdam en als hoogtepunt de race om
de Whitbread Cup, een wereldtrip die vorig jaar door
het Nederlandse schip The Flyer werd gewonnen. Ie
dereen die zo'n grote race wil meemaken kan tijdens
chartervaarten zijn kunnen tonen.
Adriaan van Stolk stak zelf zes ton in de boot en
hoopte op een paar honderdduizend gulden sponsor
geld voor de eerste twee grote zeereizen. Zonder een
sponsor zal zijn investering pas na vele jaren weer
goedgemaakt kunnen worden. Dit laatste raakt hem
echter niet zo erg. Een gereformeerde opvoeding en
een nog immer gelovige instelling past bij zijn wens
om één met de natuur te zijn. De 47-jarige Van Stolk:
„Ik ben indertijd <>p m'n zesentwintigste gestopt met
zeilen en ben toen begonnen met bergbeklimmen en
daarbij doe je hele mooie ervaringen op. Omdat je in
zulke natuurlijke omstandigheden vertoeft in de bergen,
valt net angst-aspect bijna geheel weg. Ik heb toen ook
leren navigeren, iets dat in de bergen moeilijker is dan
op zee, want daar word je geholpen door radiopeilin
gen en signalen".
Te vermoeiend
Vijf jaar geleden werd de bergsport te vermoeiend
voor zijn partner de bergsport vergt 900 calorieën
per uur - en er werd weer een zeilboot aangeschaft.
Van Stolk's nieuwste schip bracht twee mensen sa
men, die beiden gek op zeezellen zijn, maar als jon
gen werden afgekeurd voor de zeevaartschool.
Van Stolk: „Ik kreeg een bril toen ik van school kwam
en Rob Kwekkeboom, mijn huidige schipper en één
van de weinige beroepszeezeilers, is kleurenblind". Rob
Kwekkebooms talenten leden daar weinig onder. Hij
voer al twee keer de wereld rond, eenmaal met „The
Tielsa" en eenmaal met „The Great Escape". Tijdens
de Whitbread Race en The Financial Times Teaclipper
Race was de ontvangst in de toegestane havens meest
al grandioos. Rob Kwekkeboom: „Tijdens een wereldra
ce mag je drie havens aandoen en als je snel gevaren
hebt, heb je veertien dagen adempauze. Je wordt dan
overal uitgenodigd en de verblijfskosten zijn daardoor
minimaal". Over Rio de Janeiro zijn de wereldzeilers
niet zo te spreken. Rob Kwekkeboom: „De jachtclub in
Rio bestaat voornamelijk uit rijke' snobisten, die liever
motorboten bevaren dan zeiljachten. Op slecht gescho
ren en ongewassen avonturiers, zoals zeezeilers vaak
gezien worden, staan ze niet zo te wachten. Een keer
werden we dan toch goed ontvangen, maar nadat en
kele zeilers de irritante voorzitter van de jachtclub, een
schout-bij-nacht, tot drie keer toe in het water hadden
gegooid - en er en passant ook een heel muziekkorps
in hadden gegooid - hielp de militaire politie ons de
haven weer uit. Men voelde daar de juiste zeilerssfeer
bepaald niet aan".
Juiste sfeer
Die juiste sfeer wel aanvoelend zijn de betalende gas
ten, die net in Breskens zijn teruggekeerd van een
trainingsvaart van de „Ramfish". Onder hen is Jaap,
een sieradenexpert uit Velp. Deze zegt oprecht dat hij
de laatste 20 jaar niet meer zo heeft genoten als tij
dens dit zeereisje. Herman, een huisarts uit Wezep,
voer mee om ervaring op te doen voor zijn eigen
jacht in aanbouw. Een operatie met een aardappel
schilmesje bewees het nut van zijn aanwezigheid.
Erik, eigenaar van bistro De Bok in Arnhem, heeft de
afwas verzorgd aan boord want koken wilde hij niet
in
zijn vrije week.
Voor de Light Vessel Race van vandaag in Zeebrugge
stappen in de jachtclub te Breskens alweer de nieuwe
mensen binnen, twee scholieren, een tandarts die gëin-
teresseerd is in deelname aan de grote Parmelia Race
op 27 augustus naar Perth, en Henk Meesters, een er
varen zeiler die met Rob Kwekkeboom op „The Great
Escape" heeft gevaren. De Light Vessel Race. waaraan
50 schepen - ondermeer De Schuttevaer en De Formi
dable - deelnemen, is uitgezet vanuit Zeebrugge (Bel
gië) tussen de lichtschepen de Westhinder en de
Noordhinder en de Galloper. Het geldt als selectiewed
strijd om The Admiral's Cup. ledereen wordt al direkt
aan het werk gezet. Boodschappen doen, sjouwen en
controlewerkzaamheden verrichten. Eigenaar Adriaan
van Stolk: „We hebben nog maar twee maanden voor
dat de Parmelia Race begint in Plymouth en er moeten
nog enkele bemanningsleden worden geselecteerd. Ik
vaar in ieder aeval mee tot Kaaostad. misschien hele
„Als ik
hoor wat
ander
managers
verdienen,
daar
ben ik
nooit aan
toe
gekomen"
bij deze herinnering. „Maar dat is
meer bij. Ik ga ook zelden naar uitwedfjè
den; dat is allemaal te vermoeiend. Ik
toch al heel anders naar een wedstriji
kijken dan een normale toeschouwer. Al
I tegen de paal zie gaan realises
me onmiddellijk wat de konsekwenties
van kunnen zijn. Een doelpunt voor ol
gen kan duizenden toeschouwers uitmal^!
Dat zijn van die dingen die ik me dan
denk. Daarom is het beter dat ik me
een aantal facetten bewust distantieer,
wel ik het wel betreur". |ete
aki
oplt
Geweldige dingen
„Ik heb toch geweldige dingen me
maakt", vervolgt Hartmann. „Neem nu
eerste jaar van Happel. Hij haalde on
dellijk de bezem door het elftal en
oude namen konden vertrekken. We
toen met een heel nieuw team opnl
begonnen. Na de eerste helft van heti
zoen stonden we gedeeld laatste met
Maar In het vervolg van die competitie
speelden we slechts drie punten en i
den we derde en speelden we intertoto".
„Een andere fijne ervaring was de Eui
Cupwedstrijd tegen FC Köln, die we r< -
ten onrechte verloren. Ook iets waar iki
genoegen aan terug denk is het eerste j
van Jezek toen we zestien wedstrijden
geslagen bleven. En dat was toch in du
van het beste Nederlandse voetbal.)
Cruijff en zo. Bovendien is in mijtl
tweemaal de KNVB-beker gepakt, waïsK^
de keer tegen FC Twente me erg is bij iVa„
bleven. De ontvangst die ons toen tenfc-ner
is gevallen vergeet ik nooit meer".
Leic
Hoe het ook zij en hoe druk Eddie H heic
mann het ook mag hebben genoegen
de voetballerij en zijn aandeel daarin bé mer
hij nog steeds. En dat is maar goed c
Want als FC Den Haag ook een man
Hartmann zou moeten missen zou het
wel eens een heel stuk somberder kun een
uitzien. Hoewel je zo'n constatering dooi du><
persoon in kwestie nooit zult horen bewfwe
gen. En dat siert hem".
FRANK WERKI
gaa
maal tot Perth. Rob Kwekkeboom vaart tot Kaapstad
mee als co-schipper en als schipper verder naar Aus
tralië. We hebben Tjerp Noorda, ook iemand die twee
maal alle zeeën heeft bevaren, uitgenodigd mee te zei
len. Hij is een bekend navigator, die door zijn vorige
beroep als marconist van erg grote waarde kan zijn.
De Zuidafrikaan Ocenasek is een vast bemanningslid en
de free-lance tandarts Hartsuiker ook".
Pikant detail
Nederland heeft er met de Ramfish IV weer een Im
posante oceaanracer bij gekregen en de traditionele
Specerijen Race zal In 1980 een extra goede Neder
landse vertegenwoordiging kennen. Pikant detail van
de komende nautische avonturen van de Ramfish is
de mogelijke deelname van een sergeant van notabe-
ne de luchtmacht.
Deze sergeant voldeed zo goed tijdens de Noordzee
Race, dat Adriaan van Stolk een verzoek heeft inge
diend bij de legerleiding om deze luchtman mee te
mogen nemen op zee tijdens de race naar Kaapstad en
Perth. Lucht en water, twee van de vijf oerelementen,
zouden garant kunnen staan voor een voorspoedig ra
cejaar.
HERMANJANSEN
DEN HAAG Eddle Hartmann zegt het wan
neer de bezoeker de klink van de deur
reeds in de hand heeft. „Je maakt er toch
geen huilverhaal van hè"! Al bij het telefo
nisch gedane verzoek om een gesprek met
de vorige week vanwege een twaalfëneen-
halfjarig jubileum in de bloemetjes gezette
cordinator van FC Den Haag laat deze eni
ge reserves blijken als hij hoort dat het
ditmaal gaat om een persoonlijk getint ver
haal. Hartmann blijkt daar niet zo gek veel
voor te voelen. „Ik wil wel over de club
praten", zegt hij wat afwerend. „Waarom
zou er over mijzelf een stuk in de krant
moeten komen? Ik ben niet zo belangrijk".
Na enig tegenstribbelen is Eddie Hartmann
toch bereid in zijn overvolle agenda een
plekje in te ruimen.
Dat de vroegere manager het inderdaad
druk heeft blijkt bij het binnentreden van
het kantoorgebouwtje in het Zuiderpark. De
bezoeker wordt verwelkomd door adminis
trateur Van der Tuijn, die verwijst naar een
lege kamer en daarbij opmerkt dat hij de
zelfde dag gelukkig met vakantie gaat. Dat
geldt niet voor Hartmann, wiens forse stem
geluid door twee gesloten deuren heen
dringt. Het is één van de talloze telefoon
gesprekken. die Hartmann. dezer dagen
moet voeren over allerhande zaken. Wan
neer hij even later heeft opgehangen en
binnen komt verontschuldigt hij zich met de
mededeling dat „er ontzettend veel is te
doen. vooral doordat zo veel mensen zo
lang wachten met het regelen van bepaalde
dingen".
Waarop Hartmann vervolgt met een betoog
over onder meer problemen met contracten,
invloed van de onlangs aangenomen voet-
bal-CAO. onzekere verwachtingen over het
blijven of vertrekken van bepaalde spelers,
het geringe aantal toeschouwers het afgelo
pen seizoen in het Zuiderpark en het ont
breken van bereidheid bij de voetballers .om
in te zien dat dit gebrek aan publieke be
langstelling konsekwenties heeft voor de
aanbiedingen in de contractsfeer. En pas
sant meldt hij ook nog even de hypocriete
sfeer in de amateurvoetbalwereld en de
Olympische beweging, waarin officieel spra
ke is van amateurisme, maar in de praktijk
grote bedragen onder tafel door gaan. Het
zal inmiddels duidelijk zijn dat er van een
echt, wat dieper gaand persoonlijk interview
met Eddie Hartmann weinig terecht komt
Pas tegen het eind van het gesprek, dat
enige keren wordt onderbroken door tele
foontjes, komt de ondervraagde ertoe enige
- doorgaans onder de oppervlakte blijvende
- persoonlijke mededelingen te doen.
Eddie Hartmann met Ernst Happel,
herinneringen bewaart.
aan wie hij goede Ook aan Vaclav Jezek denkt Eddie Hartmann met ge
noegenterug.
Betalende gasten
Het maximum van acht bemanningsleden wordt bereikt
door nog enkelen van de beste charter-gasten mee te
nemen. Deze moeten wel betalen. Eigenlijk hebben
we nog een huisarts liever nog een chirurg - nodig.
Aan een hersenschudding of aan een verbrijzeld been
kan zo'n man echter ook niet veel doen. Het grootste
gevaar schuilt in het overboord slaan van een van de
zeilers. Ook rustige zwempartijtjes bij windstilte zijn
niet zonder gevaar.
Bij windstilte kan er ook niet gevaarloos worden gevist.
Enkele eetbare vissoorten kennen giftige exemplaren,
zodat darmziekten het eenzame zeeverblijf nog wat ver
velender maken. Maar is zo'n lange zeereis wel verve
lend? Adriaan van Stolk: „De Parmelia Race is mijn
eerste lange reis. maar naar wat ik van Rob Kwekke
boom en Tjerp Noorda heb vernomen, valt de verveling
wel mee. Zeelieden en vooral zeilers zijn erg geduldige
mensen. Een horloge is voor hen alleen belangrijk tij
dens de race (voor het maken van je bestek bijvoor
beeld) - en voor eb en vloed als je vertrekt - maar ei-
genlijk'moet je zonder zo'n uurwerk kunnen".
Deze beelden bewijzen dat het er tijdens het oce-
aanzeilen totaal verschillend aan toe kan gaan. Op
de ene foto kan de bemanning ontspannen aan dek
zitten, op de andere moeten de opvarenden alle
zeilen bijzetten om het vege lijf te redden na een
mastbreuk.
mee") laat hij zich toch ontvallen dat hij in
het verleden kansen heeft laten liggen op
zowel positie- als financiële verbetering.
„Maar dat werd veroorzaakt door de club
binding". meent Eddie Hartmann, die tijdens
het praten zijn ogen vaak tot spleetjes dicht
knijpt. „Hoewel ik moet zeggen dat die
band er vroeger in heviger mate was dan
nu. Jaren geleden was er echt sprake van
een clubleven. Nu FC Den Haag een stich
ting is bestaat dat niet meer. En dat is jam
mer. Maar door die binding met eerst ADO,
waarvoor ik jaren in het eerste team heb
gespeeld, en later FC Den Haag ADO ben ik
nooit veeleisend geweest. Ik heb bij onder
handelingen over mijn positie nooit het on-
Eddie Hartmann: „Als er iets is waar ik een hekel aan heb is het
sleur; en dat maak je in dit bedrijf zelden mee".
derste uit de kan gehaaid. Daarom durf ik
te zeggen dat voor de club nooit duur ben
geweest. Als ik wel eens de bedragen hoor
die andere managers in het betaalde voetbal
verdienen moet ik zeggen dat ik daar nooit
aan ben toegekomen. Maar ik klaag niet, ik
ben tevreden over wat ik heb bereikt en
wat ik daarbij heb verdiend. Er zijn moge
lijkheden in het verleden geweest om er
gens anders onderdak te komen, maar het
is niet gebeurd. Het heeft dan nu geen zin
meer om daar nu moeilijk over te doen".
Goudschaaltje
Deze laatste opmerking past geheel in het
beeld van Eddie Hartmann, de zijn woorden
veelvuldig op een goudschaaltje wegende,
vaak met veel omhaal van woorden tot een
stellingname komende en zelden (ook let
terlijk) stil zittende coördinator.
Hij wil koste wat kost de indruk vermijden
dat hij ontevreden zou zijn met welke gang
van zaken of ontwikkeling dan ook. Vandaar
ook dat hij eigenlijk liever niet in dit ver
haal vermeld wil zien dat van de in ons
land werkzame managers slechts de bij PSV
actieve functionaris dankzij de relatie met
Philips een pensioen geniet op basis van de
in de voetballerij verrichte werkzaamheden.
De inmiddels 55-jarige Hartmann heeft tegen
deze onzekere situatie zijn maatregelen ge
nomen, terwijl hij bovendien zegt enig ver
trouwen te hebben in de sociale wetten te
gen die tijd.
Over zijn oren
Zoals eerder opgemerkt zit Eddie Hart
mann, terwijl alle bij het voetbalcircus ac-
tfef betrokkenen inmiddels of op vakantie
zijn of zeer spoedig naar zonniger oorden
afreizen tot over zijn oren in het werk.
Daar zag het tweeëneenhalf jaar geleden
overigens niet naar uit.
De altijd bezige bij raakte enorm overwerkt,
zong het nog een tijdje uit, maar moest op
een zeker moment het advies van zijn dok
toren om volledige rust te nemen wel opvol
gen, omdat het simpelweg niet anders meer
kon. Na een half jaar non-activiteit zette hij
voorzichtig middels een halve dagtaak, voor
namelijk gericht op administratieve werk
zaamheden, weer de eerste schreden op het
voetbalpad. Na verloop van tijd nam de por
tie werk van de vroegere manager, die zich
vanaf zijn terugkeer coördinator liet noe
men, omdat trainer Piet de Visser een aan
tal begeleidingstaken voor zijn rekening
nam, evenwel weer ouderwetse grootte aan.
Mede door stagnerende bestuursactiviteiten
kreeg Hartmann steeds meer zaken op zijn
dak geschoven. Met een al of niet blijmoe
dig gezicht zette Hartmann zich aan de klus
en naar zijn zeggen klaart hij het karwei
zonder al te grote persoonlijke problemen.
Weerterug
Waarmee Eddie Hartmann in feite weer te
rug is op het punt waar hij ooit, officieel
twaalfëneenhalf jaar geleden, begon. Hij
gold als één van de eerste beroepskrach
ten in de begeleidingssfeer van het voet-
balgebeuren, een eer die hij deelt met
Guus Brox van Feyenoord, Wim Beltman
van Go Ahead en Ben van Gelder van
PSV.
Waarmee hij tevens één van de langst actie
ven is, want Brox is inmiddels opgevolgd
door Peter Stephan. Van Gelder doet het
nog één jaar en Beltman is helemaal uit
beeld verdwenen. Hoe lang Hartmann dit
toch niet geheel van zenuw- en krachtenslo-
pende elementen gevrijwaarde vak nog kan
of wil uitoefenen kan hij op dit moment
nog niet zeggen. „We moeten gewoon zien
hoe lang het gaat", verklaart hij. „Ik ben
wat fatalistisch aangelegd geworden na eni
ge ervaringen in de privé-sfeer. Daarom
hoor je mij niet zeggen: zo lang blijf ik het
nog doen. We zien wel".
Vertrouwd
Dat betekent dat Eddie Hartmann een ver
trouwd figuur blijft In het Zuiderpark, waar
hij zich op aanraden van zijn arts zo min
mogelijk bemoeit met stress-verwekkende
facetten van de voetballerij.
„Vroeger zat ik naast de trainer op de
bank", zegt hij met een zichtbaar genoegen
Pas dan verklaart Eddie Hartmann openhar
tig dat hij misschien wel wat te honkvast
is geweest in al die jaren dat hij nu In de
voetballerij meeloopt
Na in het midden van de zestiger jaren te
zijn begonnen als onbezoldigd manager (in
combinatie overigens met de functie van se
cretaris in het bestuur) en twee jaar later
zijn baan bij een bank definitief verruild te
hebben voor een positie in de voetbalwereld
groeide Hartmann mee met het gebeuren in
het Zuiderpark. Hoewel hij zegt daar geen
moment spijt van te hebben gehad („Als er
iets is waar ik een hekel aan heb is het
sleur; en dat maak je in dit bedrijf zelden
