m van
m
Gigantische problemen luchtverkeer VS
Hartstoch telijk
pleidooi van paus
voor vrede en
de mensenrechten
Thorpe weigert
te getuigen
Moord en afpersing onder Kroatische kolonie in de VS
Iartinair lijdt
I [rote verliezen
GIN4_
UITENLAND
LEIDSE COURANT/
VRIJDAG 8 JUN11979
BIPHOL - Het
Ivallen van de
J-10-vIoot kost
irtinair een
rart tot een half
ljoen gulden
r dag. De vier
istellen van de
^atschappij ma-
3 tezamen ze-
atig procent
de vlootcapa-
eit van Martin-
uit. Alleen gis
pen al moesten
Jft vluchten naar
hanse vakantie-
itemmingen met
jler materieel
worden uitge
voerd. Voor van
daag stonden vier
vluchten naar va
kantiebestemmin
gen op het pro
gramma. Hiervoor
zijn andere toe
stellen, waaronder
Boeing-737's vau
Transavia, ingezet.
Over de hele we
reld beginnen
luchtvaartmaat
schappijen zich
steeds meer te
verzetten tegen de
maatregel van de
Amerikaanse
dienst voor het
luchtverkeer FA A
om de DC-10's aan
de grond te hou
den. British Cale
donian overweegt
de FAA te vervol
gen, de Canadese
Wardair heeft de
FAA verzocht
voor enkele typen
van het toestel
een uitzondering
te maken, en
Swissair probeert
in de Verenigde
Staten het verbod
op het type DC-10-
30, het interconti
nentale type, inge
trokken te krijgea
De Indonesische
luchtvaartmaat
schappij Garuda
heeft de vluchten
naar Australië en
Nederland ge
staakt.
WASHINGTON Het stilleggen van alle
vluchten met DC-10's in de Verenigde Staten
plaatst het gigantische Amerikaanse passa
giersvervoer door de lucht voor grote proble
men. Dagelijks verplaatsen zeker 800.000
Amerikanen zich door de lucht, van wie on
geveer 70.000 per DC-10. Het vliegtuig is voor
veel Amerikanen wat de bus of de trein is
voor Europanen. Tussen enkele grote centra,
onder andere tussen New York en Washing
ton, vliegt elk uur een zogenaamde „shuttle",
waarbij het kaartje in het vliegtuig wordt
gekocht en op spitsuren onmiddellijk een
nieuw vliegtuig wordt ingezet als er een vol
„Het is een gekkenhuis", zei gisteren een
woordvoerder van United Airlines, de grootste
Amerikaanse luchtvaartmaatschappij, net te
rug na een wekenlange staking van het tech
nisch personeel. Getracht wordt zoveel moge
lijk andere vliegtuigen in te zetten, maar het
is vrijwel zeker dat de komende weken hon
derdduizenden Amerikanen hun reisdoel niet
per vliegtuig zullen bereiken.
Het stilleggen van de DC-1 O's komt op een
moment dat de vakantiedrukte begint en veel
Amerikanen door de benzineschaarste beslo
ten hebben het vliegtuig te nemen Bovendien
heeft United Airlines de terugkeer in de lucht
gevierd met halve prijstickets, een actie die
door andere maatschappijen ijlings is overge
nomen.
Er zijn op dit moment 275 DC-1 O's in gebruik,
waarvan 138 in de Verenigde Staten. Over de
hele wereld voeren deze toestellen dagelijks
750 vluchten per dag uit (1 miljoen passagiers
per week). McDonnell Douglas, de fabrikant,
heeft nog bestellingen en opties lopen voor
130 DC-1 O's, waarmee het totaal over de 400
zou komen. Daardoor zou de acht jaar gele
den geïntroduceerde DC-10 voor het eerst
winst gaan opleveren. Volgens de fabrikant
zijn na de ramp bij Chicago en de daaropvol
gende gebeurtenissen geen afgzeggingen bin
nengekomen. Wel heeft de Braziliaanse maat
schappij Varig sindsdien vijf nieuwe DC-10's
besteld. De fabriek drijft overigens voor ruim
drie kwart van zijn verkopen op militaire
vliegtuigen.
De verwachting in de VS is dat de maatregel
om de toestellen aan de grond te houden, niet
snel zal worden opgeheven. De meest optimis
tische geluiden spreken van zeker een week,
maar het lijkt niet uitgesloten dat het veel
langer zal duren. In kringen van het Ameri
kaanse bureau voor de burgerluchtvaart, dat
de maatregel afkondigde, wordt zelfs gespro
ken van „niet eerder dan dat mogelijke essen
tiële constructiefouten zijn verholpen".
Kernpunt daarbij is dat het verlies van niet
direct fatale onderdelen als een vrachtdeur
(de ramp bij Parijs in 1974) of een motor
(Chicago) heeft geleid tot het volledig oncon
troleerbaar maken van het toestel. In de Ame
rikaanse pers wordt een direct verband gelegd
met de haast waarmee de fabriek de DC-10
heeft ontwikkeld, een haast die nodig was in
verband met de ontwikkeling van de Lock-
heed-jumbo, de Tristar. Van de Tristar zijn
momenteel 163 exemplaren verkocht. Beide
toestellen zijn overigens sterk achtergebleven
bij de succesvolle Boeing-747.
quarel van
1it Ier brengt
B
25.000.- op
YORK (UPI) Op een
,Iing in New York is don-
rdagavond 25.000 gulden
[aald voor een waterverf-
tilderij van Adolf Hitler.
<r een ander schilderij van
hand van Hitier vóór hij
hrer" was werd 14.000
|den neergeteld en vier
id-omrande dank-u kaarten
i zijn hand brachten 1500
Iden op.
ansichtkaart beschreven
r Eva Braun, Hitiers
ndin en echtgenote te elf
ure. werd verkocht voor
0 gulden.
wente blijft
ïgerust over
?rnopslag
haus
SCHEDE (ANP) Het
•port van Nederlandse en
itse technici over de tusse-
islag van radioactieve
ndstofelementen in Ahaus
de ongerustheid in
ente over dit plan niet
ïgenomen. Dit vindt de
'ieucommissie van het ge-
st Twente. In het rapport
dien de deskundigen dat de
llag in Ahaus geen kwaad
voor volksgezondheid en
eu.
leden van de milieucom-
vinden dat de conclu-
van het rapport niet vol-
jnde zijn toegelicht. Verder
pen ze de nota achterge-
lld omdat die ervan uitgaat
F de bouw van de opwerk-
pfabriek in Gorleben door-
Dat plan is echter in-
Idels van de baan. Een ge
il van het niet-doorgaan
i Gorleben zou volgens het
irest Twente kunnen zijn
de opslag van radioactie-
;stof in Ahaus gaat duren
oorspronkelijk de bedoe-
mada stelt
fcrhuizing
jassade in
iraël uit
i
fl'AWA (UPI) - Canada
fdaagt de verhuizing van
n ambassade in Israël van
I Aviv naar Jeruzalem om
l vredesoverleg tussen Isra-
en Egypte niet in de wie-
i te rijden, zo heeft minis-
!dens de .recente verkie
scampagne heeft mijn
ij laten weten dat zij be-
3 is de ambassade te ver-
|atsen. Dat is nog zo. Zij is
f van plan ervan terug te
hen", aldus MacDonald.
paanse
fficier
ermoord
fN SEBASTIAN (AP) - In
jlosa, een industriestad in
t noorden van Spanje, is
teren een majoor van het
jaanse leger, Andres Varela,
or twee mannen doodge-
hoten toen hij zijn woning
anenging. Zegslieden van de
laanse politie hebben ver-
lard dat de moord het
)rk leek te zijn van de Bas-
jche^ afscheidingsbeweging
AUSCHWITZ Het bezoek,
dat paus Johannes Paulus
II gistermiddag aan Ausch
witz heeft gebracht is het
hoogtepunt tot nu toe ge
worden van de pauselijke
pelgrimage door Polen. Tij
dens een vele malen door
applaus onderbroken preek
hield hij een hartstochtelijk
pleidooi voor de bescher
ming van de rechten van de
mens en de menselijke
waardigheid. Ook deed hij
een dringende oproep tot
vTede in de wereld en vroeg
hij eerbiediging van de sou-
vereiniteit van alle volke-
De paus was tijdens de
"ruim drie uur durende
plechtigheid duidelijk ont
roerd. Tevoren had hij hij
enige tijd gebeden in de be
ruchte hongerbunker waar
de Poolse pater Maximilian
Kolbe eind juli 1941 de dood
vond. Hij had daar de
plaats ingenomen van de va
der van een groot gezin. Met
een aantal anderen werd pa
ter Kolbe opgesloten om de
hongerdood te sterven. Toen
de bunker na vele dagen
werd geopend bleek alleen
pater Kolbe nog in leven.
De nazi's dienden hem toen
een dodelijke injectie toe.
De door pater Kolbe gered
de man, de Pool Franciszek
Gajowniczek, die nu 78 jaar
is, bevond zich onder de
honderdduizenden, die de
plechtigheid meemaakten.
Paus Johannes Paulus hield
een indrukwekkende preek,
die door veelvuldig en vaak
langdurig applaus werd on
derbroken. De paus sprak
langzaam, nadrukkelijk en
duidelijk geroerd. „Ik kniel
op het Golgotha van de mo
derne wereld, op deze gra
ven. Ik kniel voor al de in
scripties die de herinnering
aan de slachtoffers van
Auschwitz in vele talen dra
gen. Ik wil vooral stilstaan
bij een inscriptie in het He
breeuws. Deze herinnert aan
het volk, welks zonen en
dochters totaal uitgeroeid
moesten worden. Het volk,
dat van God zelf het gebod
„Gij zult niet doden" kreeg
en zelf op een bijzondere
manier ondervond wat do
den is. Niemand mag deze
inscriptie onverschillig voor
bijlopen".
De menigte was doodstil
toen de paus deze woorden
vanaf zijn podium sprak.
Hij memoreerde de in het
Russisch gestelde inscriptie.
„Ik wil daar niets over zeg
gen. Ik weet goed, dat zij
afkomstig is van een volk,
dat een groot aandeel had
in de strijd voor de vrij
heid".
Hij zei, dat men in Ausch
witz niet als toerist kon ko
men. „Hier moet men zich
afvragen waar de grenzen
Even los van de honderdduizenden, die hem bij zijn tocht door Polen omrin
gen, bidt paus Johannes Paulus II bij de dodenmuur in het voormalige con
centratiekamp Auschwitz, nadat hij daar een krans had gelegd. In de kampen
van Auschwitz en Birkenau kwamen tussen 1941 en 1945 tenminste zes mil
joen mensen om.
van de haat, de grenzen van
de vernietiging van de mens
door de mens, de grenzen
van de gruwelijkheid lig
gen". Auschwitz is een pro-
dukt van de oorlog. Deze
brengt een uitzonderlijke
toename van de haat, van
de verwoesting en van de
gruwelijkheid met zich mee.
En hoewel men niet kan loo
chenen, aldus de paus, dat
de oorlog ook nieuwe moge
lijkheden van menselijke
moed, van dapperheid en
van vaderlandsliefde open
baart, wint toch bij een ver
gelijking de negatieve zijde.
Zij wint steeds meer, omdat
de vernietigingskracht van
de door de moderne tech
niek uitgevonden wapens
van dag tot dag groeit. Ver
antwoordelijk voor de oorlog
zijn niet alleen diegenen die
de oorlog aanstoken, maar
ook diegenen, die niet alles
doen wat in hun vermogen
ligt om de oorlog te verhin
deren.
De paus legde er de nadruk
op, dat hij niet wilde be-
Bij degenen, die de herdenking in het concentratie
kamp Auschwitz bijwoonden, bevond zich ook de
nu 78-jarige Pool. Franciszek Gajowniczek. Hij is
nog in leven, dankzij de daad van de Poolse pater
Maximilian Kolbe, die in 1941 zijn plaats innam in
de beruchte hongerbunker en daar de dood vond.
worpen aan de eisen van
het systeem?", aldus de
paus die verder zei: „Kan
het iemand verbazen, dat de
paus die geboren en opge
voed is in dit land, de paus
die naar de zetel van Sint-
Petrus kwam uit het bisdom
waarin het kamp Auschwitz
ligt, zijn hele eerste ency
cliek „Redemptor Hominis"
(Verlosser van de mens),
heeft gewijd aan de waar
digheid van de mens en zijn
onvervreemdbare rechten
die zo gemakkelijk vernie
tigd kunnen worden door
zijn medemensen?"
Een zeer lang applaus kreeg
de paus toe hij zei: „Nooit
mag een volk zich op kosten
van een ander volk ontwik
kelen", daarmee duidelijk
doelend op bijvoorbeeld de
positie van de Sovjet-Unie in
Oost-Europa. Maar hij be
pleitte ook het op gang hou
den van een dialoog tussen
partijen die verschillende
maatschappijvisies hebben.
In groot contrast tot het in
drukwekkende bezoek van
de paus aan Auschwitz
stond het bezoek, dat hij
gisteren eerder op de dag
bracht aan zijn geboorte
plaats Wadowice, een stadje
van nu twintigduizend inwo
ners op vijftig kilometer af-
De paus zelf greep direct
naar de microfoon als het
volk weer eens een van zijn
oneindig aantal liederen aan
hief en zong er met zijn ba
riton de tweede stem bij. Hij
schijnt de hele, nagenoeg
onuitputtelijke. Poolse liede
renschat uit het hoofd te
kennen. Met de gebaren en
de berekende rustpauzes van
de geboren toneelspeler
wees hij tijdens zijn uitbun
dig bejubelde toespraak op
zijn geboortehuis, op de la
gere school, die hij bezocht
heeft en op het plein, waar
op hij als kind gespeeld
heeft. Zijn tevoren geschre
ven toespraak legde hij weer
eens nonchalant terzijde om
diep in zijn herinneringen te
tasten en het was andermaal
het juiste gebaar op de juis
te plaats.
Voor velen had hij een per
soonlijk woord. Tegen een
oude vriend, Zbigruew Sit-
kowski, zei hij:„We moeten
elkaar veel vaker zien, Zbig-
niew, want we worden als
maar ouder". En toen^hij de
mensen vroeg hem eindelijk
te laten gaan, omdat „ze in
het Vaticaan denken, dat ik
eeuwig paus blijf", zong de
menigte nog maar eens „Sto
Lat": dat hij minstens hon
derd jaar mocht worden...
schuldigen, doch slechts tot
bezinning wilde oproepen.
Hij vroeg zich af hoe het
mogelijk is, dat de onver
vreemdbare rechten van de
mens zo gemakkelijk door
medemensen met voeten
kunnen worden getreden. „Is
het al voldoende om iemand
een ander uniform aan te
trekken en hem te wapenen
met het apparaat van de
vernietiging? Is het voldoen
de om hem een ideologie op
te leggen waarin de rechten
van de mens worden onder-
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Het sensationele proces-Thorpe, dat sinds 7 mei
aan de gang is voor de Old Bailey in Londen, is plotseling
geschorst omdat de 50-jarige gewezen liberale leider en nog
twee andere beklaagden weigerden te getuigen. Zij worden
onder meer beschuldigd van samenzwering om Thorpe's ho
mofiele vriend, ex-mannequin Norman Scott (35), te vermoor
den.
Door de onverwachte wending kunnen volgende maandag de
pleidooien al beginnen, omdat de verdediging haar getuigen
verhoor heeft afgesloten. Het oordeel van de jury. die bestaat
uit negen mannen en drie vrouwen, en de uitspraak door
rechter Cantley zullen daarna niet erg lang meer op zich laten
wachten.
In deze nieuwe omstandigheden zou het proces-Thorpe al ein
de volgende week afgelopen kunnen zijn. Als Thorpe en zijn
drie mede-beklaagden schuldig bevonden worden, kunnen zij
een gevangenisstraf krijgen van maximaal tien jaar.
De enige beklaagde, die zich tijdens het proces als getuige
heeft laten verhoren, is de Welse zakenman George Deacon.
Hij heeft bekend, dat door zijn tussenkomst de piloot Andrew
Newton in contact gebracht werd met de andere beklaagden.
„Ik dacht dat ze Newton alleen zouden verzoeken Norman
Scott, die chantage pleegde, de schrik op het lijf te jagen", zei
Deacon. Maar volgens Newton zelf moest hij Scott vermoor
den. Die lugubere opdracht werd evenwel nooit uitgevoerd.
Newton schoot alleen de hond van Scott dood.
Presidentieel gebaar van solidariteit
President Carter van de VS maakt hier een gebaar van solidariteit
met op de achtergrond het embleem van de internationale vakbond
van werkers in de voedingsindustrie. Deze vakbond is deze week
opgericht.
Ontslag Portugese regering aanvaard
LISSABON (AFP-UPD -
President Eanes van Portugal
heeft het ontslag van de re
gering Mota Pinto aanvaard.
De woordvoerder van de pre
sident, Caldeira Guimaraes,
heeft dit gisteren bekendge
maakt.
De regering van Pinto zal
aanblijven tot er een nieuwe
De woordvoerder liet zich er
niet over uit of president Ea
nes van plan is een nieuwe
regering te vormen of het
parlement te ontbinden en
nieuwe verkiezingen uit te
schrijven.
Journalisten in zaak Moro beschuldigd
ROME (Reuter) In de zaak
van de moord op de Italiaan
se premier Aldo Moro zijn
gisteren drie journalisten in
staat van beschuldiging ge
steld.
Het drietal, woensdag aange
houden in het pand van het
tijdschrift Metropoli, wordt
beschuldigd van gewapend
verzet tegen het staatsgezag,
het vormen van een gewapen
de bende en ondermijnende
activiteit Het zijn Paolo Vir-
no, Lucio Castellano en Libe
ro Maesano.
>S ANGELES (UPI) - De FBI heeft
onderzoek ingesteld naar een reeks
bomaanslagen, afpersingen en
igen met de dood onder de Kro-
5°he gemeenschap in de VS. Volgens
t FBI zijn radikale elementen binnen
groep, die streeft naar afscheiding
Ongeveer vijftig Kroaten in de VS heb
ben brieven ontvangen, waarin zij met
de dood bedreigd werden. Deze brieven
zijn in West-Duitslan'd op de post ge
daan. Daarin wordt een bijdrage geëist
voor de afscheidingsbeweging. Deze bij
drage moest gestuurd worden naar een
adres in Paraguay.
De FBI ondervindt in zijn onderzoek
nogal wat moeilijkheden, omdaz de Kroa
ten weigerachtig zijn om inlichtingen te
geven. Deze onwil komt voort uit de
overtuiging dat de Joegoslavische gehei
me politie erachter zou zitten. Deze ge
heime politie, de Oedba, zou inlichtingen
krijgen van de FBI.
De FBI ontkent dat er contacten bestaan
met de Oedba en ook dat inlichtingen
aan de Joegoslavische autoriteiten wor
den doorgegeven.
In en om Los Angeles hebben drie
moordaanslagen en een moord plaats ge
had. Bovendien hebben veel leden van
de Kroatische kolonie dreigbrieven ont
vangen.
Een van de zaken, die de FBI thans on
derzoekt is de moord op Krizan Brkic
op 22 november van het vorige jaar.
Brkic had tevoren een dreigbrief ontvan
gen. In april van dit jaar zijn bomaan
slagen gepleegd op woningen van Kroa
ten in Greenburg en Chicago.