Grotten doen
een
boekje open
Invalide Voorschotenaar voelt zich
gemangeld tussen medici en zilverfabriek
Stroomstoring
door overbelasting
'Een groen pad
door d'oude stad'
Laatste jubilarissen
Industriebond NVV
'INDRINGENDE' EXPOSITIE VAN
SPELEOLOGEN EN RIJKSMUSEUM VAN
GEOLOGIE EN MINERALOGIE
„IK LAAT ME NIET ZOMAAR OP STRAAT ZETTEN'
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
IN WASSENAAR, VOORSCHOTEN,
LEIDEN EN VALKENBURG
LEIDEN/WASSENAAR Voorschoten kreeg weliswaar
Een defect in een regelmachi- ongeveer tweehonderd tele-
nisme van een 50 KV kabel foontjes van verontruste in-
van een Wassenaars station woners de meldkamer van
van het energiebedrijf Rijn- de Rijkspolitie honderd
land, heeft gisteravond vanaf maar noodsituaties deden zich
kwart over zes geheel Wasse- niet voor.
naar en gedeelten van Voor- Ook de Wassenaarse politie
schoten, Valkenburg en Lei- ondervond enige hinder van
den zonder stroom gezet. de stroomstoring. Zo moesten
Hoewel de reden van deze op verkeersplein „Den Deijl"
stroomstoring officieel nog en op andere punten op de
niet bekend is, wordt „over- Rijksstraatweg agenten wor-
belasting" door Rijnland als den ingezet om het verkeer
een mogelijkheid genoemd, „met de hand" te regelen.
Het station beschikt namelijk Een woordvoerder van de po-
in de regel over een tweetal litie Wassenaar daarover:
kabels, maar tijdens het mo- „Grote moeilijkheden leverde
ment van de storing was het dat allemaal niet op. Wel
energiebedrijf net doende kwamen we even in perso-
met het onderhoud aan een. neelsproblemen,. hebben we
van beide kabels. andere zaken moeten laten
Overdreven veel problemen liggen om de verkeerssituatie
heeft het uitvallen van de goed te kunnen oplossen."
stroom de voorziening was Het politiebureau zelf kon
kort voor acht uur gistera- overigens wel normaal functi-
vond weer op peil overi- oneren. Een noodagregaat
gens niet met zich mee ge- zorgde voor voldoend*1
bracht. Het politiebureau van stroom.
LEIDEN „Een groen pad door d'oude stad" is de titel
van een boekje dat de gemeentelijke afdelingen Natuure-
ducatie en Milieuzaken gisteren ter gelegenheid van We-
reldmilieudag hebben uitgegeven. Het boekje is speciaal
bestemd voor leerlingen van de zesde klassen van het
lager onderwijs.
Het boekje beschrijft een wandeling door een gedeelte
van de oude Leidse binnenstad. In voor lagere schoolkin
deren begrijpelijke taal wordt verband gelegd tussen de
geschiedenis van de stad en de aanwezigheid van groen.
Er zijn vragen in het boekje opgenomen, die de leerlin
gen moeten beantwoorden. Aan het slot van het boekje
worden de kinderen uigenodigd hun ervaringen in een
verhaaltje op te schrijven. Op deze manier verwachten
de samenstellers van het boekje, F. van der Sluis van de
afdeling Natuureducatie en G. in 't Veld van bureau Mi
lieuzaken, een positieve bijdrage te leveren aan een mi
lieubewust gedrag bij de lagere schooljeugd.
De wandeling begint aan de Breestraat-zijde van het
Stadhuis. Hier worden de leerlingen met hun neus op de
(verkeers)feiten gedrukt. Via de Pieterskerkchoorsteeg
loopt de route naar het Pieterskerkhof. Nabij het Van
der Werffpark worden de leerlingen in aanraking ge
bracht met een stukje Leidse historie. Hier immers ont
plofte een kruitschip in het begin van de vorige eeuw.
De ruine, die ontstond,maakte gedeeltelijk plaats voor
het Van der Werffpark. In het park krijgen de leerlingen
een aantal opdrachten te vervullen. De route gaat vervol
gens via de Garenmarkt over de Korevaarstraat naar het
Plantsoen met zijn tropische vogelvolière. Op speelse wij
ze worden de verschillende boomsoorten en de wijze
waarop boomchirurgen de zwakkere soorten behandelen
onder de aandacht van de kinderen gebracht. De wande
ling, die naar schatting voor een klas met kinderen zo'n
twee uur duurt, gaat vervolgens via de Kraaierstraat,
over de Nieuwe Rijn naar de Botermarkt en eindigt weer
bij het Stadhuis.
Behalve aan het door de gemeente aangeplante groen,
besteedt het boekje ook aandacht aan het spontaan aan
wezig zijn van groen. Zo wordt er melding gemaakt van
tussen straattegels groeiend straatgras en paardebloemen
en tussen de stenen van de walmuren groeiende bloemen.
Curieus is de esdoorn die tegen het pand Pieterskerkhof
38 staat aangeleund. Deze is waarschijnlijk niet door
mensen geplant, gezien het feit dat de stam tussen twee
stoepstenen staat, die daardoor in de loop der tijd hele
maal zijn weggedrukt. Een ander wezenlijk onderdeel
van „Een groen pad door d'oude stad", vormt de aanleg
van geveltuintjes in de binnenstad.
De door Van der Sluis en In 't Veld uitgestippelde wan
deling is niet aan een seizoen gebonden. Zij draagt een
duidelijk experimenteel karakter. Het onderwijzend per
soneel wordt dan ook uitgenodigd reacties op het boekje,
dat in een oplage van totaal tweeduizend exemplaren is
verschenen, te geven.
STAD/REGIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 6 JUN11979 PAGINA 5
Wie al eens een keer van
zijn leven in een wezenlijk
echte grot is geweest, kan
die kennismaking (hoe die
ook uitgevallen mocht zijn)
op een aangename en leer
zame manier hernieuwen:
Daartoe heeft een stel hoog
waardige grottenkenners -
wetenschappelijk aangeduid
met de term „speologen" -
in nauwe samenwerking
met de educatieve dienst
van het Rijksmuseum van
Geologie en Mineralogie een
knusse tentoonstelling inge
richt in het museum aan de
Hooglandse Kerkgracht in
Leiden. „Het is de bedoe
ling, er een gezellige vakan
tietentoonstelling van te ma
ken vertelde me gisteren
mevrouw E. van der Wilk,
sinds een jaar of vier hoofd
van de educatieve dienst
van het museum dat een
rijkswondertje is op het ter
rein van mineralen, curieu
ze gesteenten en stenen, fos
sielen en andere fenomenen
in en op onze aardkost,
waarbij voor een jaartje of
honderdmiljoen niet wordt
teruggedeinsd. De. expositie
gaat donderdag 7 juni, mor
gen dus, open en sluit pas
op 31 augustus, als zowat
iedereen weer op de basis
is teruggekeerd en wie weet
dan ook wat grottenerva-
ring heeft opgedaan in de
periode van het jaarlijkse
„even op adem komen".
De opzet van de tentoon
stelling is, allerlei aspecten'
van grot-onderzoek ofwel
„speleologie") te belichten.
Bij een eerste indruk moet
je zeggen, dat Speleo Ne
derland daarin behoorlijk is
geslaagd. Geen wonder, dat
deze door de spelonkwol ge
verfde lieden zo zeer ter
zake kunnen zijn, immers
wanneer wij zon, zee en
lucht opzoeken, dalen deze
aardbewoners verre van
speels af in het diepe der
aarde om daar aan hun on
derzoekende trekken te
kunnen komen. Eventueel
kan dat gebeuren in één
van de schaarse grotten die
wij in Zuid-Limburg bezit
ten. Voorop staat, dat je
speologie kunt beoefenen
zowel uit sportief als uit
wetenschappelijk oogpunt.
Beide mogelijkheden wor
den dan wel serieus aange
pakt. Dat moet ook wel,
want je kunt geen steek la
ten vallen als je je met
klimtechniek en grotduiken
bezighoudt. Grote instructie
ve foto's op de expositie ge
ven daarvan een voorbeeld.
Mevrouw Van der Wilk
voerde me erlangs. „Bent u
zelf weieens in een grot ge
weest vroeg ze me be
langstellend. „Ja zeker, er
gens op Mallorca, dat was
een grot met een uitnemen
de gelegenheid tot het aan
kweken van claustrofobie
en op één van de onder
grondse meren werd nog
een concert gegeven ook",
antwoordde ik. „Nou,die
grot is hier niet voorhan
den", aldus de geologisch
onderlegde mevrouw Van
der Wilk. Maar dat was
geen bezwaar, want veel
van die druipsteengrotten
hebben iets van elkaar weg.
„Het is de bedoeling, dat je
een en ander herkent van
wat je zelf, als toerist, van
een grot hebt gezien", vindt
het hoofd van de educatieve
dienst. Meteen al zit je met
je neus op het sportieve as
pect van het grotten-wezen.
Panelen en kasten die iets
laten zien van wat er alle
maal in een grot is te vin
den en van wat mensen die
verantwoord willen afdalen
allemaal aan apparaten bij
zich moeten hebben. Je ziet
hoe zo'n speoloog of speolo-
ge - want in dit opzicht zijn
ook heel wat vrouwen niet
voor een kleintje vervaard -
zich heeft uitgedost, daarbij
de vergelijking met een kik-
Mevrouw Van der Wilk bij enkele
zoek uitgeruste modepoppen.
vorsman niet uit de weg
gaand.
Mevrouw Van der Wilk:
„Vooral als je een onbeken
de grot in moet, gaat de
hele handel mee: snorkel en
zuurstofcylinders, horloge,
hoogte- en drukmeters, een
lamp op de helm. Geen car
bidlamp natuurlijk, want
die gaat onder water uit.
volledig voor het grotonder-
Boven water kun je het in
een grot aardig met een
carbidlamp stellen overi
gens. De klemtoon ligt wel
hier op: ga nooit in je een
tje de grot in. Minstens met
twee man of met een groep.
Een grot kan gevaarlijk
zijn". Dat laat deze tentoon
stelling „Wereld in duister
nis" niet zozeer zien, maar
ik kan het me wel levendig
voorstellen. Vanzelfsprekend
kun je buiten je technische
hulpmiddelen, zoals daar
zijn: koorden touwen mag
je niet zeggen, zo heeft me
vrouw Van der Wilk erva
ren), laddertjes (touwlad-
dertjes wel), laarzen of be
rgschoenen. Voeg daarbij
een instelling des geestes
die fris van de lever is en
je komt een heel eind, zoals
enkele volledig toegeruste
vrouwenfiguren (waarmee
mevrouw Van der Wilk po
seerde voor de fotograaf)'
duidelijk laten zien in een
tentoonstellingshoekje. Dui
delijk wordt gemaakt, dat
je ook onderaards vrij com
fortabel kunt bivakkeren
met een ferme lunch en een
versterkende dronk.
In omvang is de expositie
„Wereld in duisternis" niet
groot, maar niets aan we
tenswaardigs is er overge
slagen. De bezoeker leert er
veel bijvoorbeeld over het
ontstaan van een grot in
kalksteengebied, druipsteen
zie je op enkele panelen
ontstaan. „Wereld in duis
ternis" voert de beschouwer
terug naar de tijden dat de
Neanderthalermens de grot
ten bewoonde, samen met
dierlijke lotgenoten, zoals
de grottenbeer (op welke
een rituele jacht werd ge
maakt), de grottenleeuw (die
tienduizenden jaren geleden
een kaak achterliet ih het
Brasemermeer, ondanks het
gebrek aan een grot ter
plaatse, hetgeen betekent
dat een grottenleeuw niet
direct een grot nodig had
om te kunnen leven en een
kaak achter te laten) en een
grottenhyena,die toendertijd
ook niet voor de poes moet
zijn geweest. En afgezien
van de vliegen, spinnen en
vleermuizen was (en is) het
in de uitgeslepen grotten
een fauna van jewelste. Op
de expositie maakt men
kennis met de blinde grot-
tensalamander en eveneens
oogloze vissen, waarvan in
een aquarium enkele speci
mina in levenden lijve aan
wezig zijn als uitgebleekte
goudvisjes die het zonder
plantengroei moeten doen
en in ondergrondse poeltjes
en meertjes hun weg feil
loos vinden dankzij hun ex
cellent „tastvermogen" dat
geluiden en trillingen op
vangt.
Dat, en nog veel meer, is
„Wereld in duisternis" die
niets uit de doeken doet
over de Grote Groene Grot
ten Griezel die als een spe-
leo-monster van „Loch
Ness" de onderwereld on
veilig heet te maken, maar
wel attractief en boeiend
een kijkspel (buitendien
geeft nog een diaserie een
algemeen overzicht van de
speleologie) levert waarvan
je, al vakantiehoudend, heel
wat kunt opsteken. Vooral
voor de jeugd had mevrouw
Van der Wilk nog een leuk
plannetje, dat zojuist bij
haar was komen opzetten:
„We zouden misschien in de
grote vakantie met een
knip- en bouwplaat, die
voor een paar kwartjes te
verkrijgen is, de kinderen
hun eigen grot met bijbeho
rend leven in elkaar kun
nen laten zetten".
Voorlopig doen we het met
onze vluchtige grottenin-
d rukken van destijds nog
met de rotsvaste voorlich
ting en verklaring van de
bondige maar aansprekende
tentoonstelling „Wereld in
duisternis" die in „Geologie
en Mineralogie" te bezichti
gen en te genieten is. Ope
ningstijden van maandag
tot en met vrijdag van tien
tot twaalf en .van twee tot
vijf uur 's middags, alsme
de op de zondagmiddagen
van twee tot vijf uur.Wie
weet hoeveel speleologen er
na een bezoek nog bij zul
len komen.
8
te
LEIDEN De Industriebond
NVV afdeling Leiden huldig
de gisteravond voor het
laatst haar jubilarissen in
het Antonius Clubhuis. Vanaf
1 juli gaat de Industriebond
met het NKV op in de Indus
triebond FNV. Ter gelegen
heid van het feit dat het
voor het laatst om een speci
fieke NVV- bijeenkomst han
delde, was vakbondsleider A.
Groenevelt naar Leiden geko
men om de jubilarissen hun
vakbondsonderscheiding te
overhandigen. Het gehele ge
beuren werd gisteravond mu
zikaal omlijst door de Leidse
Harmoniekapel.
In totaal 23 trouwe leden viel
de huldiging ten deel. Een be
drag in geld en een wand-
bordje ging naar de heren J.
Siebert, W. Sinteur, D. Bon
net, C. van Hemert en J.
Nieuwenhuis. Zij zijn allen 50
jaar lid van de Industriebond.
De heer A. Louwrier kon we
gens ziekte niet bij de huldi
ging aanwezig zijn. In ver
band met hun 40-jarig lid
maatschap ontvingen de he
ren P. Ónderwater, W. van
Oorde en H. Duffels uit han
den van de heer Groeneveld
de gouden speld, een porte
monnee met inhoud en een
wandbordje. Als zilveren jubi
laris werden de heren J. Kok,
H. van der Blom, F. Mentzij,
J. de Vroede, A. de Heer, G.
Neuteboom, B. Thijssen, M.
de Vos. A. Nieuwenburg, N.
Kasteelen en A. Vos gehul
digd. Zij kregen de gebruike
lijke zilveren bondsspeld en
een wandbordje. Wegens ziek
te konden de zilveren jubila
rissen J. Brouwer, J. Griek-
spoor en W. Lauwrier niet
aanwezig zijn. Zij krijgen de
onderscheidingen alsnog thuis
bezorgd.
VOORSCHOTEN - De 38-ja-
rige M. Toret Martin uit de
Voorschotense Tolstraat is
vrijwel ten einde raad. Hij
voelt zich een speelbal van
beren medici, van wie enkele
hem niet in staat achten om
te werken terwijl een andere,
en dan wel de keuringsarts
van het GMD, hem wel ar
beidsgeschikt heeft verklaard.
Tot overmaat van ramp
dreigt de arbeid hem ook
ontnomen te worden, want
zijn werkgever, de Voorscho
tense Zilverfabriek heeft hem
ontslag aangezegd. Tegen bei
de procedures is de heer To
ret Martin met een bewonde
renswaardige inzet in het ge
weer gekomen Zowel tegen
de beslissing van de GMD-
arts als tegen het voornemen
tot ontslag van zijn werkge
ver is hij bij hogere instan
ties in beroep gegaan. Het lot
van de heer Toret Martin is
nog schrijnender als men be
seft, dat de enkele jaren gele
den tot Nederlander genatu
raliseerde Spanjaard zich
door kinderverlamming
slechts moeizaam kan bewe
gen en een bedrijfsongeval in
de zilverfabriek het startsein
ip geweest van alle misère.
Als ik geen vrouw en kin
deren had zou ik me niet zo
druk maken. Maar ik ben
verantwoordelijk voor mijn
gezin. Ik laat me niet zo
maar op straat zetten. Negen
jaar ben ik in dienst van de
zilverfabriek in Voorschoten
en altijd werd ik gewaar
deerd. In 1973 brak ik mijn
been bij een bedrijfsongeval.
Sinds mijn ongeval in de fa
briek lijd ik veel pijn en kan
niet voorgoed weer aan het
werk. De controlerend genees
heer heeft mij desondanks ar
beidsgeschikt verklaard. Toen
ik de fabriek vorige maand
weer binnen kwam, bleek dat
ik niet welkom was. De direc
tie stuurde mij weer naar
huis. Twee dagen later kreeg
ik te horen, dat ik ontslagen
zou worden". Dit zegt de heer
M. Toret Martin. Deze uit
Spanje afkomstige Voorscho
tenaar is sinds zijn jeugd in
valide. Bij de Dutch Chain
Works, een onderdeel van 'the
Royal Kempen Begeer
Group' kwam hij negen jaar
geleden in dienst Door zijn
invaliditeit kreeg hij zittend
werk te doen. Hij maakte
wasmodellen voor de minia
tuurtjes die in de zilverfa
briek vervaardigd worden. In
1973 kreeg de heer Toret een
arbeidsongeval. Hij struikelde
over een dikke gaskabel die
achter een deur lag. Hij brak
daarbij een been. Met de
breuk in zijn reeds door polio
aangetaste been begon de el
lende.
„Mijn been is poliklinisch be
handeld. De breuk genas zeer
langzaam en ik moest negen
maanden thuis blijven. Mijn
bed stond in de kamer dan
bleef ik toch een beetje bij de
gebeurtenissen in het gezin
betrokken. Na die negen
maanden ben ik weer aan het
werk gegaan. Ondanks de
pijn zette ik door, ik dacht
dat hoort zeker bij het gene
zingsproces, maar op een ge
geven moment werd het toch
ondragelijk en vanaf 14 april
vorig jaar ben ik niet meer in
staat geweest om te werken.
Enkele weken geleden kreeg
ik een brief van de bedrijfs
vereniging die op basis van
een advies van de Gemeen
schappelijke Medische Dienst
(GMD) meedeelde, dat ik toch
weer aan het werk moest.
Nog steeds had ik veel pijn
aan mijn been en regelmatig
zette het ook op, maar op 7
mei moest ik weer in de fa
briek verschijnen. Ik werd
echter gelijk weer naar huis
gestuurd en twee dagen later
ontving ik een brief waarin
men mij het ontslag meedeel
de; in afwachting van een be
slissing hierover door het Ge
westelijk Arbeids Bureau
(GAB) ben ik geschorst".
Tegen het advies van de
GMD waarin hij weer ar
beidsgeschikt werd verklaard,
is de heer Toret Martin in be
roep gegaan. Hij meent dat
hij niet tot werken in st&at is
en zegt daarin gesteund te
worden door de huisarts en
dr.Lim, een controlerend ge
neesheer.
Om de neer Toret Martin
kwijt te raken lijkt de direc
tie van de zilverfabriek zich
in vreemde bochten te wrin
gen. Als reden tot het ontslag
voert zij aan dat er geen
wérk meer zou zijn. Daar
naast noemt zij als veel ge
wichtiger reden de houding
van de heer Toret Martin te
genover de bedrijfsleiding en
collega's. Zo zou hij bijvoor
beeld regelmatig de directie
van allerlei kwalijke zaken
beschuldigen en de directeur
hebben beledigd. Dit zou vol
gens de directie bevestigd
kunnen worden door een aan
wezige collega. De invalide
Spanjaard wijst alle beschul
digingen van de hand en
noemt het pure verzinsels.
„De directie is gewoon bang
dat ik nu na een jaar in de
ziektewet te zijn geweest me
in de toekomst regelmatig
ziek zal melden. De opmer
king van de directie dat ik
een diepgeworteld wantrou
wen zou hebben tegen hen en
dat ik daarom niet meer in
het bedrijf gehandhaafd kan
blijven is natuurlijk onzin. In
Nederland zijn er duizenden
werknemers die geen enkel
vertrouwen hebben in de di
rectie van hun bedrijf maar
desondanks toch gewoon hun
werk kunnen doen", aldus de
heer Toret Martin.
De heer Begeer, directeur van
de zilverfabriek wilde op de
uitlatingen van de heer Toret
Martin geen commentaar ge
ven.
Sylvia van Leeuwen
