Reis van pa us door geboorteland
zegetocht langs honderdduizenden
Militairen voeren
staatsgreep
in Ghana
uit
Vorster als president afgetreden
Ook naar Nederland
Weer vijf
executies
in Iran
Moord op Kennedy toch samenzwering
Minister De Koning niet geheel
tevreden met Unctadconferentie
BUITENLAND
LEIDSE COURANT/
DINSDAG 5 JUN11979 PAGINA 7
Met zijn armen rond de primaat van Polen, kardinaal Stetan Wyszynski, (rechts) en de bisschop van
Czestochowa, mgr. Stanislaus Barela. neemt paus Johannes Paulus II het applaus in ontvangst van
de enorme menigte, die hem verwelkomt bij het klooster Jasna Gora.
Paus Johannes Paulus II heeft in het vlieg
tuig, dat hem naar Polen bracht, verklaard,
dat hij graag een bezoek zou willen brengen
aan Argentinië en Nederland. Tot Nederland
se verslaggevers zei hij, dat hij „zodra de
omstandigheden het toelaten, graag een be
zoek zou willen brengen aan Nederland".
Volgens de Braziliaanse kardinaal De Araujo
Sales wil de paus volgend jaar een bezoek
brengen aan Brazilië. Hij zou daar willen
deelnemen aan de viering van het vijfentwin
tigjarig bestaan van de Latijnsamerikaanse
bisschoppenconferentie en aan het eucharis
tisch congres in Fortaleza.
(Van onze speciale verslag
gever Leo van Vlijmen)
CZESTOCHOWA De reis
van paus Johannes Paulus II
door Polen is tot nu toe een
zegetocht geweest, zowel
voor hem als voor de katho
lieke kerk in Polen. Overal
waar de paus de menigten
toespreekt of waar, hij in
zijn grote witte auto voorbij
rijdt, juichen honderduizen
den hem geestdriftig toe,
vaak met tranen in de ogen.
Ook de paus zelf was tijdens
zijn intocht in Warschau
zichtbaar ontroerd. Al direct
na zijn aankomst kon hij,
tijdens het spelen van de
pauselijke hymne en het
Poolse volkslied, zijn emotie
nauwelijks onderdrukken.
Hoewel in Warschau, Gniezno
en Czestochowa al vele mil
joenen op de been zijn ge
weest om een glimp van de
paus op te vangen of om aan
een van de vele plechtighe
den deel te nemen, is alles
zeer ordelijk verlopen.
In zijn vele toespraken en
preken heeft de paus tot nu
toe betrekkelijk veel politieke
thema's aangeraakt. Zo werd
de plechtigheid, die hij op
het grootste plein van War
schau, het Plein van de
Overwinning, leidde, een in
drukwekkende demonstratie
van katholieke nationale een
heid. Het hoogtepunt van de
plechtigheid, bijgewoond
door honderdduizenden men
sen, werd gevormd door een
preek, tijdens welke de paus
talloze malen door de aanwe
zigen met luid applaus werd
onderbroken.
Tien volle minuten duurde
het applaus, toen de paus
zei, dat Christus nergens op
aarde uit de geschiedenis van
de mensheid mag worden
uitgesloten. De bijval was
een zeer duidelijke afwijzing
van de atheistische staat, die
Polen officieel heet te zijn.
Grote opschudding moet de
paus in Oost-Europa hebben
veroorzaakt met de beschul
diging aan het adres van de
Sovjet-Unie, dat dit land zon
der in te grijpen toekeek,
toen de Duitsers in de laatste
maanden van de tweede we
reldoorlog de opstand in
Warschau met alle militaire
geweld de kop indrukten.
Toen de paus dit zei, wilde
het applaus niet eindigen. De
paus hoorde het aan met
licht gebogen hoofd en onbe-,
wegelijke gelaatstrekken,
staande in de barbaarse hit
te. De paus sprak weliswaar
van de „geallieerden", maar
hij doelde duidelijk op de
Russen, die de Polen eerst
tot opstand hadden aange
spoord en vervolgens met
hun toegezegde ondersteu
ning niet kwamen opdagen.
Met zijn opmerking over de
opstand in Warschau was
paus Johannes Paulus de
eerste, die in een Oosteuro
pees land in het openbaar de
houding van Moskou durfde
te hekelen.
Niet ten onrechte verklaarde
hij zondag in Gniezno de lui
de stem van de zwijgende
kerk te zijn, maar dat de
kerk in Polen in deze dagen
allerminst zwijgt, bleek giste
ren toen de paus voor het
beroemde Jasna Goraklooster
op de berg even buiten Czes
tochowa een mis opdroeg
voor honderdduizenden. Tij
dens zijn preek werd hij
meer dan vijftig maal onder
broken door langdurig ap
plaus en gezang. Dit gebeur
de vooral, toen hij zich niet
meer aan zijn geschreven en
aan de pers verstrekte tekst
hield, maar begon te impro
viseren. Op een gegeven mo
ment zei hij trouwens, dat
volgens hem, de prelaten in
Rome wel niet erg gelukkig
zouden zijn met de manier
waarop hij de heilige mis op
droeg. Geinspireerd door het
herhaalde applaus van de in
de zengende hitte staande,
knielende en zittende gelovi
gen, prees hij het Poolse
episcopaat. Toen hij ook zelf
merkte, dat hij dit wel zeer
in het zonnetje zette, zei hij
Vrouwen in Poolse nationale klederdracht om nog niet te spre
ken van de pop links gaven een fleurig accent aan de grote
massa gelovigen, die aanwezig was bij de heilige mis, die paus
Johannes Paulus II opdroeg op het Plein van de Overwinning in
Warschau.
verontschuldigend: „Tja, wat
doe je als Poolse paus?".
Het aandeel van de jeugd in
het gehele gebeuren is bij
zonder opvallend. Meer dan
honderdduizend jongeren na
men deel aan een ontroeren
de plechtigheid rond de uni-
versiteitskerk in Warschau.
Telkens wanneer de paus
erop wijst, dat Polen een ka
tholiek land is en behoort te
blijven is het men name ook
de jeugd, die begint te ap
plaudisseren. Met de jonge
ren in het bijzonder hield de
paus zich bezig na een litur
gische dienst in de kathe
draal van Gniezno. Tijdens
een soort „one-man-show"
onderhield hij zich op joviale
wijze met de jeugd, maakte
grapjes, vertelde verhalen en
zong van harte mee met
Poolse volksliedjes.
Tot morgenavond verblijft de
paus in Czestochowa, waar
hij gisteravond door hon
derdduizenden landgenoten is
verwelkomd met oorverdo
vende toejuichingen, waaraan
geen einde scheen te komen.
De paus heeft er de priester-
delegaties uit het hele bis
dom ontvangen.
Hedenochtend vierde hij daar
de eucharistie met vrouwelij
ke religieuzen en nam hij
deel aan de 169ste bisschop
penvergadering van Polen.
Vanmiddag vierde de paus
de eucharistie met arbeiders
uit Boven-Silezië. Morgen
wacht hem een soortgelijk
programma, waarna hij in de
avonduren naar zijn oude
bisschopsstad Krakau vliegt,
waar hij zijn intrek neemt in
de kamers, die hij daar als
aartsbisschop had. Vandaar-
uit bezoekt hij onder meer
zijn geboorteplaats Wadowice
en het voormalig concentra
tiekamp Auschwitz.
Gifslangen-
plaag in
Joegoslavië
BELGRADO (Reuter) Gif
slangen zijn in groten getale
het aardbevingsgebied op het
zuiden van Joegoslavië's
Adriatische kust binnenge
drongen, de ellende van de
getroffen bevolking nog ver
grotende, zo heeft het in Bel
grado verschijnende dagblad
Politika gisteren bericht.
De slangen houden zich op
op akkers en in tuinen en bo
men en dringen de tenten van
de daklozen binnen.
TEHERAN (AP) De revolu
tionaire gerechtshoven in Iran
hebben in de nacht van zon
dag op maandag opnieuw vijf
functionarissen van het voor
malige regime ter dood ver
oordeeld. Zij werden allen bij
zonsopgang door een vuurpe
loton geëxecuteerd. Dit heb
ben de staatsradio en de
Iraanse dagbladen gemeld.
Deze executies hebben het
aantal mensen dat sinds fe
bruari ter dood is veroordeeld
op 261 gebracht.
Tot de laatse personen die
zijn veroordeeld horen Mo
hammed Karim Baserinian,
het voormalige hoofd van de
Savak, de gevreesde geheime
politie in de heilige stad Qom
en twee van zijn mede
werkers.
Einde Skylab
in zicht
WASHINGTON (Reuter)
De kans dat iemand op de
wereld wordt gewond wan
neer het Amerikaanse reus
achtige ruimtelaboratorium
Skylab uit elkaar spat en in
brokstukken op de aarde te
rechtkomt, bedraagt 1 op 152,
zo heeft gisteren het Ameri
kaanse bureau voor de lucht
en ruimtevaart NASA ver
klaard.
Tussen 27 juni en 21 juli ko
men ongeveer 500 stukken
van Skylab, de meeste niet
zwaarder dan vier en een hal
ve kilo maar twee van 1760
kilo, op de aarde terecht, al
dus directeur Robert Frosch
van NASA ten overstaan van
een congrescommissie.
Hij zei dat als het 75 ton
zware laboratorium de rich
ting lijkt in te gaan van dich
tbevolkte gebieden, het moge
lijk zou kunnen blijken te
zijn het te manoeuvreren in
een richting van minder dicht
bevolkte gebieden, waar de
kans op menselijk letsel tot 1
op 1500 zou worden vermin
derd.
Japanse kroonprins
naar Nederland
TOKIO (AP) Kroonprins
Akihito en zijn echtgenote
prinses Mitsjiko zullen in ok
tober een „bezoek van goede
wil" brengen aan Roemenië,
Bulgarije en Nederland aldus
is namens het keizerlijke pa
leis te Tokio vandaag meege
deeld.
ACCRA (UPI) Opstandige
luchtmachtofficieren hebben
gisteren na een strijd die de
hele dag duurde bezit geno
men van radio-Accra en be
kendgemaakt dat zij de
macht hebben overgenomen,
precies twee weken voor de
verkiezingen die Ghana weer
burgerlijk bestuur zouden
hebben gegeven.
Overigens is de situatie in het
land nog verre van duidelijk
na de woordenoorlog van
maandag in de ether.
Tussen flarden militaire mu
ziek door maakte de rebellen-
radio gisteravond bekend dat
een avondklok van 8 uur 's
avonds tot 6 uur 's morgens
was ingesteld en dat het le
gerhoofdkwartier in handen
was van de „revolutionaire
strijdkrachten". Op de militai
re regering van Ghana werd
een beroep gedaan zich te
melden op de luchtmachtbasis
in Accra „of de gevolgen te
ondervinden".
Een officier die zei dat hij
luitenant-generaal Josjua Ha-
midu heette en chef van de
defensiestaf in de opperste
militaire raad (de militaire re
gering) was, deed een beroep
op de strijdkrachten hun wa
pens neer te leggen en terug
te gaan naar hun kazernes
om samen te werken met de
revolutie en verder bloedver
gieten te voorkomen.
Dit was de enige verwijzing
naar slachtoffers, hoewel er
geen berichten van gevechten
zijn geweest.
Volgens de onbevestigde radi
oberichten werd de opstand
geleid door luitenant J. J.
Rawlings, een luchtmachtman
die in april al eens een mis
lukte staatsgreep ondernam.
Rawlings was door mede-offi
cieren uit de gevangenis be
vrijd om de nieuwe opstand
te leiden, aldus de berichten.
De opstandelingen verklaar
den dat dë plannen voor ver
kiezingen op 18 juni om na
ruim zeven jaar weer burger
bewind in Ghana te krijgen,
niet waren geschrapt.
De huidige regering van gene
raal Fred W. Akuffo kwam
na een paleisrevolutie op 5
juli '78 aan de macht. Het be
wind van generaal Ignatius K.
Acheampong, die zes jaar 's
lands militaire machthebber
was geweest, werd ten val ge
bracht. Akuffo hield zich aan
Acheampongs voornemen de
natie tegen juli 1979 te zullen
teruggeven aan de burgerij.
Een guerrillastrijder die gewond werd in de strijd met de Nationale Garde in Nica
ragua.
V rij heidsstri j tiers
in Nicaragua
melden successen
MANAGUA (AP) Op tal
van plaatsen in de Middena-
merikaanse staat Nicaragua
zijn leden van opstandige be
wegingen aanvallen begon
nen. Door de oppositie is op
geroepen tot een algemene
staking tegen de regering van
president AnastasioSomoza.
Door het natiortÜe bevrij
dingsfront van de Sandinisten
is meegedeeld dat men de
stad Chichigalpa, die 135 kilo
meter ten noordwesten van
de hoofdstad Managua ligt, in
handen heeft en dat de stad
Leon, de op een na grootste
van het land, gedeeltelijk is
bezet door aanhangers van de
beweging.
Leon ligt een kilometer of
acht ten zuiden van Chichi-
Commissie Huis Afgevaardigden:
O
WASHINTON Een speciale
commissie uit het Ameri
kaanse Huis van Afgevaar
digden blijft bij haar mening,
dat de moord op president
Kennedy in november 1964
waarschijnlijk het resultaat
is geweest van een samen
zwering. De commissie acht
het niet uitgesloten, dat de
georganiseerde misdaad in de
Verenigde Staten of Cubanen
daarbij een rol hebben ge
speeld.
WEGENS ROL IN INFORMATIESCHANDAAL
KAAPSTAD (Rtr/AFP/UPI) De Zuid-
afrikaanse president John Vorster is gis
teren afgetreden nadat een regering
scommissie hem had beschuldigd van
het verborgen houden van het financiële
schandaal rond het ministerie van voor
lichting, toert hij premier was. Het be
sluit van Vorster om af te treden werd
in het parlement bekend gemaakt door
premier Pieter Botha, de man die Vor
ster in september als premier was opge
volgd.
Het juridische onderzoek van de rege
ringscommissie werd geleid door rechter
Rudolf Erasmus, die in november met
zijn werkzaamheden was begonnen. Het
rapport van de commissie zegt dat Vor
ster door het vervullen van het schan
daal mede verantwoordelijk is voor de
onjuiste handelingen van ex-minister van
voorlichting Connie Mulder. Mulder is
vanwege het schandaal uit het kabinet,
het parlement en de regeringspartij, de
Nasionale Partij, gezet. De commissie
verwijt Vorster dat hij ontkend heeft op
de hoogte te zijn geweest van onregelma
tigheden op het ministerie van voorlich
ting, zoals de operatie Annemarie, hoe
wel hij hiervan al in 1977 kennis droeg.
Annemarie was de codenaam voor het
financieren van de rechtse Engelstalige
krant The Citizen. De Engelstalige pers
in Zuid-Afrika keert zich in het alge
meen tegen de door Afrikaanders ge
steunde regering.
Premier Botha zei bij de aanbieding van
het rapport aan het parlement dat de
conclusies van het rapport „op geen en
kele wijze afbreuk doen aan de eer en
de integriteit van de heer Vorster. Vol
gens Botha heeft de 63-jarige Vorster
„zijn verplichtingen onder zeer moeilijke
omstandigheden en onder grote druk
vervuld in het laatste jaar van zijn pre
mierschap wegens de staat van zijn ge
zondheid."
Vorster is nauwelijks acht maanden pre
sident van Zuid-Afrika geweest. Hij
stond aan het hoofd van de Nasionale
Partij, toen deze in 1977 haar grootste
overwinning bij de verkiezingen behaal
de. De betrokkenheid van Vorster met
de zaak van de Afrikaners, afstammelin
gen van de blanke kolonisten, gaat ver
terug. Zeker tot de tijd dat hem als
scholier verboden werd de taal van de
Boeren te gebruiken, hetgeen diepe ge
voelens van wrok jegens de Engelsen bij
hem deed ontstaan.
John Vorster die na ne
gen maanden aftreedt als
president van de Zuidafri-
kaanse Republiek.
Weizman hekelt
geweldpleging
door Israëliërs
JERUZALEM (Reuter) Is-
raëls minister van defensie,
Ezer Weizman, heeft de ge
weldplegingen veroordeeld
van joden jegens Arabieren
in de stad Hebron op de be
zette westelijke Jordaanoe-
ver.
In antwoord op een vraag in
het parlement zei Weizman
dat een aantal burgers in de
joodse voorstad Kirjat Arba
van Hebron was aangehou
den.
De politie hield zondag vier
inwoners voor ondervraging
aan nadat Arabieren vorige
week de klacht hadden geuit,
dat inwoners van Kirjat Arba
Arabische huizen waren bin
nengedrongen en de bewoners
hadden mishandeld.
Ter oefening
Vrouwelijke politie-agenten die speciaal zijn uitgekozen voor de be
waking van de Britse eerste minister Margareth Thatcher en de
vrouwen van andere delegatieleden voor de komende economische
wereldtop in Tokio geven hier een demonstratie van hun kunnen
op het gebied van het ongewapend verzet.
Dat staat volgens het persbu
reau Associated Press in het
eindrapport van de commissie
dat deze zomer wordt gepu
bliceerd, Eind vorig jaar
kwam de commissie al met
een voorlopig rapport, waarin
dezelfde conclusies werden
getrokken. Het voorlopige
rapport veroorzaakte grote
opschudding en is scherp be
kritiseerd. De commissie
stoelt haar opzienbarende
conclusies voornamelijk op
het feit, dat volgens geluids
deskundigen een schot vanaf
een andere plek dan waar
Lee Harvey Oswald zich be
vond, op de president moet
zijn afgevuurd. Deze getuige
nis kwam pas aan het eind
van een lange serie hoorzittin
gen, die de commissie aan
vankelijk recht leken af te
voeren op d^ tot dan toe offi
ciële mening dat Oswald al
leen had gehandeld.
De commissie acht het moge
lijk dat James Hoffa, de later
vermoorde vakbondsleider
wiens lijk nooit is gevonden,
een rol in de samenzwering
heeft gespeeld. Volgens de
commissie staat vast, dat
Ruby, de nachtlubeigenaar
die Oswald drie dagen na zijn"
arrestatie heeft doodgeschoten
connecties had met figuren
uit de georganiseerde mis
daadwereld. Oswald zou vol
gens het rapport enkele
maanden vóór de moord zo
wel contact hebben gehad
met misdaadfiguren als met
Cubaanse bannelingen.
Vrouw minister
buitenlandse
zaken in Canada
OTTAWA (DPA-UPI) De
twee weken geleden tot pre
mier van Canada gekozen
progressieve conservatief Joe
Clark heeft gisteren, een uur
na het formele aftreden van
zijn liberale voorganger Pier
re E. Trudeau, zijn ambtseed
afgelegd en daarna aan de
gouverneur-generaal zijn ka
binet van dertig leden voor
gesteld.
Voor het eerst krijgt Canada
een vrouw als minister van
buitenlandse zaken, de 53-jari-
ge mevrouw Flora Isabel
MacDonald, die reeds lange
tijd behoort tot de leidende
figuren in de progressief con
servatieve partij, maar op het
gebied van de buitenlandse
politiek nog geen rol heeft ge
speeld.
MANILLA (ANP) Minister
De Koning van ontwikke
lingssamenwerking heeft gis
teren verklaard maar half te
vreden te zijn over de uit
komsten van de vijfde we
reldhandelsconferentie (Unc
tad V), die gedurende vier
weken in Manilla is gehou
den. Tevreden is hij over het
feit, dat op enkele punten
toch nog iets is bereikt.
Met name vond hij het van
belang, dat de industrielanden
en de ontwikkelingslanden het
eens zijn geworden over een
tekst, waarin de conferentie
zich uitspreekt tegen het toe
nemende protectionisme in de
wereldhandel en voor ver
plaatsing van industrie naar
ontwikkelingslanden als die
het goedkoper kunnen doen,
dat mag niet worden tegenge
houden door beschermende
maatregelen. Ontevreden is de
minister er over, dat de groep
rijke landen niet heeft willen
ingaan op de verlangens van
de ontwikkelingslanden om te
mogen meepraten over zaken
op het terrein van de wereld
handel en het internationale
monetaire beleid. De groep
rijke landen is er als blok
keihard tegen om op die ter
reinen iets van hun macht uit
handen te geven en zij zagen
zelfs in meepraten gevaar van
aantasting van hun zeggen
schap in organisaties als het
Internationale Monetaire
Fonds en de Wereldbank. Ne
derland is er voor, dat de
ontwikkelingslanden met de
industrielanden over internati
onale economische en finan
ciële zaken discussiëren en de
Nederlandse delegatie heeft
zich iri een verklaring in de
slotzitting van de conferentie
op dit punt gedistanciëerd
van het standpunt van de Eu
ropese Gemeenschap en de
overige rijke landen.
Een belangrijk punt van de
discussies is de stelling ge
weest, dat de rijke en de
arme landen van elkaar af
hankelijk zijn, het punt van
de zogeheten interdependen
tie. Aanvaardt men die onder
linge afhankelijkheid, dan
aanvaardt men ook, dat de
rijke landen niet moeten be
slissen buiten de ontwikke
lingslanden om. Minister De
Koning vindt, dat de confe
rentie door het niet eens te
wórden over institutionele
voorzieningen (reorganisatie
van het internationale econo
mische en montaire bestel)
hiervoor een belangrijke kans
heeft gemist De zaak wordt
nu verder besproken in een
orgaan van de Unctad, de
raad voor handel en ontwik
keling, die eens in de twee
jaar bijeenkomt, maar het is
helemaal afwachten, of daar
wel iets bereikt wordt, zei De
Koning.