Reis van pa us door geboorteland zegetocht langs honderdduizenden Militairen voeren staatsgreep in Ghana uit Vorster als president afgetreden Ook naar Nederland Weer vijf executies in Iran Moord op Kennedy toch samenzwering Minister De Koning niet geheel tevreden met Unctadconferentie BUITENLAND LEIDSE COURANT/ DINSDAG 5 JUN11979 PAGINA 7 Met zijn armen rond de primaat van Polen, kardinaal Stetan Wyszynski, (rechts) en de bisschop van Czestochowa, mgr. Stanislaus Barela. neemt paus Johannes Paulus II het applaus in ontvangst van de enorme menigte, die hem verwelkomt bij het klooster Jasna Gora. Paus Johannes Paulus II heeft in het vlieg tuig, dat hem naar Polen bracht, verklaard, dat hij graag een bezoek zou willen brengen aan Argentinië en Nederland. Tot Nederland se verslaggevers zei hij, dat hij „zodra de omstandigheden het toelaten, graag een be zoek zou willen brengen aan Nederland". Volgens de Braziliaanse kardinaal De Araujo Sales wil de paus volgend jaar een bezoek brengen aan Brazilië. Hij zou daar willen deelnemen aan de viering van het vijfentwin tigjarig bestaan van de Latijnsamerikaanse bisschoppenconferentie en aan het eucharis tisch congres in Fortaleza. (Van onze speciale verslag gever Leo van Vlijmen) CZESTOCHOWA De reis van paus Johannes Paulus II door Polen is tot nu toe een zegetocht geweest, zowel voor hem als voor de katho lieke kerk in Polen. Overal waar de paus de menigten toespreekt of waar, hij in zijn grote witte auto voorbij rijdt, juichen honderduizen den hem geestdriftig toe, vaak met tranen in de ogen. Ook de paus zelf was tijdens zijn intocht in Warschau zichtbaar ontroerd. Al direct na zijn aankomst kon hij, tijdens het spelen van de pauselijke hymne en het Poolse volkslied, zijn emotie nauwelijks onderdrukken. Hoewel in Warschau, Gniezno en Czestochowa al vele mil joenen op de been zijn ge weest om een glimp van de paus op te vangen of om aan een van de vele plechtighe den deel te nemen, is alles zeer ordelijk verlopen. In zijn vele toespraken en preken heeft de paus tot nu toe betrekkelijk veel politieke thema's aangeraakt. Zo werd de plechtigheid, die hij op het grootste plein van War schau, het Plein van de Overwinning, leidde, een in drukwekkende demonstratie van katholieke nationale een heid. Het hoogtepunt van de plechtigheid, bijgewoond door honderdduizenden men sen, werd gevormd door een preek, tijdens welke de paus talloze malen door de aanwe zigen met luid applaus werd onderbroken. Tien volle minuten duurde het applaus, toen de paus zei, dat Christus nergens op aarde uit de geschiedenis van de mensheid mag worden uitgesloten. De bijval was een zeer duidelijke afwijzing van de atheistische staat, die Polen officieel heet te zijn. Grote opschudding moet de paus in Oost-Europa hebben veroorzaakt met de beschul diging aan het adres van de Sovjet-Unie, dat dit land zon der in te grijpen toekeek, toen de Duitsers in de laatste maanden van de tweede we reldoorlog de opstand in Warschau met alle militaire geweld de kop indrukten. Toen de paus dit zei, wilde het applaus niet eindigen. De paus hoorde het aan met licht gebogen hoofd en onbe-, wegelijke gelaatstrekken, staande in de barbaarse hit te. De paus sprak weliswaar van de „geallieerden", maar hij doelde duidelijk op de Russen, die de Polen eerst tot opstand hadden aange spoord en vervolgens met hun toegezegde ondersteu ning niet kwamen opdagen. Met zijn opmerking over de opstand in Warschau was paus Johannes Paulus de eerste, die in een Oosteuro pees land in het openbaar de houding van Moskou durfde te hekelen. Niet ten onrechte verklaarde hij zondag in Gniezno de lui de stem van de zwijgende kerk te zijn, maar dat de kerk in Polen in deze dagen allerminst zwijgt, bleek giste ren toen de paus voor het beroemde Jasna Goraklooster op de berg even buiten Czes tochowa een mis opdroeg voor honderdduizenden. Tij dens zijn preek werd hij meer dan vijftig maal onder broken door langdurig ap plaus en gezang. Dit gebeur de vooral, toen hij zich niet meer aan zijn geschreven en aan de pers verstrekte tekst hield, maar begon te impro viseren. Op een gegeven mo ment zei hij trouwens, dat volgens hem, de prelaten in Rome wel niet erg gelukkig zouden zijn met de manier waarop hij de heilige mis op droeg. Geinspireerd door het herhaalde applaus van de in de zengende hitte staande, knielende en zittende gelovi gen, prees hij het Poolse episcopaat. Toen hij ook zelf merkte, dat hij dit wel zeer in het zonnetje zette, zei hij Vrouwen in Poolse nationale klederdracht om nog niet te spre ken van de pop links gaven een fleurig accent aan de grote massa gelovigen, die aanwezig was bij de heilige mis, die paus Johannes Paulus II opdroeg op het Plein van de Overwinning in Warschau. verontschuldigend: „Tja, wat doe je als Poolse paus?". Het aandeel van de jeugd in het gehele gebeuren is bij zonder opvallend. Meer dan honderdduizend jongeren na men deel aan een ontroeren de plechtigheid rond de uni- versiteitskerk in Warschau. Telkens wanneer de paus erop wijst, dat Polen een ka tholiek land is en behoort te blijven is het men name ook de jeugd, die begint te ap plaudisseren. Met de jonge ren in het bijzonder hield de paus zich bezig na een litur gische dienst in de kathe draal van Gniezno. Tijdens een soort „one-man-show" onderhield hij zich op joviale wijze met de jeugd, maakte grapjes, vertelde verhalen en zong van harte mee met Poolse volksliedjes. Tot morgenavond verblijft de paus in Czestochowa, waar hij gisteravond door hon derdduizenden landgenoten is verwelkomd met oorverdo vende toejuichingen, waaraan geen einde scheen te komen. De paus heeft er de priester- delegaties uit het hele bis dom ontvangen. Hedenochtend vierde hij daar de eucharistie met vrouwelij ke religieuzen en nam hij deel aan de 169ste bisschop penvergadering van Polen. Vanmiddag vierde de paus de eucharistie met arbeiders uit Boven-Silezië. Morgen wacht hem een soortgelijk programma, waarna hij in de avonduren naar zijn oude bisschopsstad Krakau vliegt, waar hij zijn intrek neemt in de kamers, die hij daar als aartsbisschop had. Vandaar- uit bezoekt hij onder meer zijn geboorteplaats Wadowice en het voormalig concentra tiekamp Auschwitz. Gifslangen- plaag in Joegoslavië BELGRADO (Reuter) Gif slangen zijn in groten getale het aardbevingsgebied op het zuiden van Joegoslavië's Adriatische kust binnenge drongen, de ellende van de getroffen bevolking nog ver grotende, zo heeft het in Bel grado verschijnende dagblad Politika gisteren bericht. De slangen houden zich op op akkers en in tuinen en bo men en dringen de tenten van de daklozen binnen. TEHERAN (AP) De revolu tionaire gerechtshoven in Iran hebben in de nacht van zon dag op maandag opnieuw vijf functionarissen van het voor malige regime ter dood ver oordeeld. Zij werden allen bij zonsopgang door een vuurpe loton geëxecuteerd. Dit heb ben de staatsradio en de Iraanse dagbladen gemeld. Deze executies hebben het aantal mensen dat sinds fe bruari ter dood is veroordeeld op 261 gebracht. Tot de laatse personen die zijn veroordeeld horen Mo hammed Karim Baserinian, het voormalige hoofd van de Savak, de gevreesde geheime politie in de heilige stad Qom en twee van zijn mede werkers. Einde Skylab in zicht WASHINGTON (Reuter) De kans dat iemand op de wereld wordt gewond wan neer het Amerikaanse reus achtige ruimtelaboratorium Skylab uit elkaar spat en in brokstukken op de aarde te rechtkomt, bedraagt 1 op 152, zo heeft gisteren het Ameri kaanse bureau voor de lucht en ruimtevaart NASA ver klaard. Tussen 27 juni en 21 juli ko men ongeveer 500 stukken van Skylab, de meeste niet zwaarder dan vier en een hal ve kilo maar twee van 1760 kilo, op de aarde terecht, al dus directeur Robert Frosch van NASA ten overstaan van een congrescommissie. Hij zei dat als het 75 ton zware laboratorium de rich ting lijkt in te gaan van dich tbevolkte gebieden, het moge lijk zou kunnen blijken te zijn het te manoeuvreren in een richting van minder dicht bevolkte gebieden, waar de kans op menselijk letsel tot 1 op 1500 zou worden vermin derd. Japanse kroonprins naar Nederland TOKIO (AP) Kroonprins Akihito en zijn echtgenote prinses Mitsjiko zullen in ok tober een „bezoek van goede wil" brengen aan Roemenië, Bulgarije en Nederland aldus is namens het keizerlijke pa leis te Tokio vandaag meege deeld. ACCRA (UPI) Opstandige luchtmachtofficieren hebben gisteren na een strijd die de hele dag duurde bezit geno men van radio-Accra en be kendgemaakt dat zij de macht hebben overgenomen, precies twee weken voor de verkiezingen die Ghana weer burgerlijk bestuur zouden hebben gegeven. Overigens is de situatie in het land nog verre van duidelijk na de woordenoorlog van maandag in de ether. Tussen flarden militaire mu ziek door maakte de rebellen- radio gisteravond bekend dat een avondklok van 8 uur 's avonds tot 6 uur 's morgens was ingesteld en dat het le gerhoofdkwartier in handen was van de „revolutionaire strijdkrachten". Op de militai re regering van Ghana werd een beroep gedaan zich te melden op de luchtmachtbasis in Accra „of de gevolgen te ondervinden". Een officier die zei dat hij luitenant-generaal Josjua Ha- midu heette en chef van de defensiestaf in de opperste militaire raad (de militaire re gering) was, deed een beroep op de strijdkrachten hun wa pens neer te leggen en terug te gaan naar hun kazernes om samen te werken met de revolutie en verder bloedver gieten te voorkomen. Dit was de enige verwijzing naar slachtoffers, hoewel er geen berichten van gevechten zijn geweest. Volgens de onbevestigde radi oberichten werd de opstand geleid door luitenant J. J. Rawlings, een luchtmachtman die in april al eens een mis lukte staatsgreep ondernam. Rawlings was door mede-offi cieren uit de gevangenis be vrijd om de nieuwe opstand te leiden, aldus de berichten. De opstandelingen verklaar den dat dë plannen voor ver kiezingen op 18 juni om na ruim zeven jaar weer burger bewind in Ghana te krijgen, niet waren geschrapt. De huidige regering van gene raal Fred W. Akuffo kwam na een paleisrevolutie op 5 juli '78 aan de macht. Het be wind van generaal Ignatius K. Acheampong, die zes jaar 's lands militaire machthebber was geweest, werd ten val ge bracht. Akuffo hield zich aan Acheampongs voornemen de natie tegen juli 1979 te zullen teruggeven aan de burgerij. Een guerrillastrijder die gewond werd in de strijd met de Nationale Garde in Nica ragua. V rij heidsstri j tiers in Nicaragua melden successen MANAGUA (AP) Op tal van plaatsen in de Middena- merikaanse staat Nicaragua zijn leden van opstandige be wegingen aanvallen begon nen. Door de oppositie is op geroepen tot een algemene staking tegen de regering van president AnastasioSomoza. Door het natiortÜe bevrij dingsfront van de Sandinisten is meegedeeld dat men de stad Chichigalpa, die 135 kilo meter ten noordwesten van de hoofdstad Managua ligt, in handen heeft en dat de stad Leon, de op een na grootste van het land, gedeeltelijk is bezet door aanhangers van de beweging. Leon ligt een kilometer of acht ten zuiden van Chichi- Commissie Huis Afgevaardigden: O WASHINTON Een speciale commissie uit het Ameri kaanse Huis van Afgevaar digden blijft bij haar mening, dat de moord op president Kennedy in november 1964 waarschijnlijk het resultaat is geweest van een samen zwering. De commissie acht het niet uitgesloten, dat de georganiseerde misdaad in de Verenigde Staten of Cubanen daarbij een rol hebben ge speeld. WEGENS ROL IN INFORMATIESCHANDAAL KAAPSTAD (Rtr/AFP/UPI) De Zuid- afrikaanse president John Vorster is gis teren afgetreden nadat een regering scommissie hem had beschuldigd van het verborgen houden van het financiële schandaal rond het ministerie van voor lichting, toert hij premier was. Het be sluit van Vorster om af te treden werd in het parlement bekend gemaakt door premier Pieter Botha, de man die Vor ster in september als premier was opge volgd. Het juridische onderzoek van de rege ringscommissie werd geleid door rechter Rudolf Erasmus, die in november met zijn werkzaamheden was begonnen. Het rapport van de commissie zegt dat Vor ster door het vervullen van het schan daal mede verantwoordelijk is voor de onjuiste handelingen van ex-minister van voorlichting Connie Mulder. Mulder is vanwege het schandaal uit het kabinet, het parlement en de regeringspartij, de Nasionale Partij, gezet. De commissie verwijt Vorster dat hij ontkend heeft op de hoogte te zijn geweest van onregelma tigheden op het ministerie van voorlich ting, zoals de operatie Annemarie, hoe wel hij hiervan al in 1977 kennis droeg. Annemarie was de codenaam voor het financieren van de rechtse Engelstalige krant The Citizen. De Engelstalige pers in Zuid-Afrika keert zich in het alge meen tegen de door Afrikaanders ge steunde regering. Premier Botha zei bij de aanbieding van het rapport aan het parlement dat de conclusies van het rapport „op geen en kele wijze afbreuk doen aan de eer en de integriteit van de heer Vorster. Vol gens Botha heeft de 63-jarige Vorster „zijn verplichtingen onder zeer moeilijke omstandigheden en onder grote druk vervuld in het laatste jaar van zijn pre mierschap wegens de staat van zijn ge zondheid." Vorster is nauwelijks acht maanden pre sident van Zuid-Afrika geweest. Hij stond aan het hoofd van de Nasionale Partij, toen deze in 1977 haar grootste overwinning bij de verkiezingen behaal de. De betrokkenheid van Vorster met de zaak van de Afrikaners, afstammelin gen van de blanke kolonisten, gaat ver terug. Zeker tot de tijd dat hem als scholier verboden werd de taal van de Boeren te gebruiken, hetgeen diepe ge voelens van wrok jegens de Engelsen bij hem deed ontstaan. John Vorster die na ne gen maanden aftreedt als president van de Zuidafri- kaanse Republiek. Weizman hekelt geweldpleging door Israëliërs JERUZALEM (Reuter) Is- raëls minister van defensie, Ezer Weizman, heeft de ge weldplegingen veroordeeld van joden jegens Arabieren in de stad Hebron op de be zette westelijke Jordaanoe- ver. In antwoord op een vraag in het parlement zei Weizman dat een aantal burgers in de joodse voorstad Kirjat Arba van Hebron was aangehou den. De politie hield zondag vier inwoners voor ondervraging aan nadat Arabieren vorige week de klacht hadden geuit, dat inwoners van Kirjat Arba Arabische huizen waren bin nengedrongen en de bewoners hadden mishandeld. Ter oefening Vrouwelijke politie-agenten die speciaal zijn uitgekozen voor de be waking van de Britse eerste minister Margareth Thatcher en de vrouwen van andere delegatieleden voor de komende economische wereldtop in Tokio geven hier een demonstratie van hun kunnen op het gebied van het ongewapend verzet. Dat staat volgens het persbu reau Associated Press in het eindrapport van de commissie dat deze zomer wordt gepu bliceerd, Eind vorig jaar kwam de commissie al met een voorlopig rapport, waarin dezelfde conclusies werden getrokken. Het voorlopige rapport veroorzaakte grote opschudding en is scherp be kritiseerd. De commissie stoelt haar opzienbarende conclusies voornamelijk op het feit, dat volgens geluids deskundigen een schot vanaf een andere plek dan waar Lee Harvey Oswald zich be vond, op de president moet zijn afgevuurd. Deze getuige nis kwam pas aan het eind van een lange serie hoorzittin gen, die de commissie aan vankelijk recht leken af te voeren op d^ tot dan toe offi ciële mening dat Oswald al leen had gehandeld. De commissie acht het moge lijk dat James Hoffa, de later vermoorde vakbondsleider wiens lijk nooit is gevonden, een rol in de samenzwering heeft gespeeld. Volgens de commissie staat vast, dat Ruby, de nachtlubeigenaar die Oswald drie dagen na zijn" arrestatie heeft doodgeschoten connecties had met figuren uit de georganiseerde mis daadwereld. Oswald zou vol gens het rapport enkele maanden vóór de moord zo wel contact hebben gehad met misdaadfiguren als met Cubaanse bannelingen. Vrouw minister buitenlandse zaken in Canada OTTAWA (DPA-UPI) De twee weken geleden tot pre mier van Canada gekozen progressieve conservatief Joe Clark heeft gisteren, een uur na het formele aftreden van zijn liberale voorganger Pier re E. Trudeau, zijn ambtseed afgelegd en daarna aan de gouverneur-generaal zijn ka binet van dertig leden voor gesteld. Voor het eerst krijgt Canada een vrouw als minister van buitenlandse zaken, de 53-jari- ge mevrouw Flora Isabel MacDonald, die reeds lange tijd behoort tot de leidende figuren in de progressief con servatieve partij, maar op het gebied van de buitenlandse politiek nog geen rol heeft ge speeld. MANILLA (ANP) Minister De Koning van ontwikke lingssamenwerking heeft gis teren verklaard maar half te vreden te zijn over de uit komsten van de vijfde we reldhandelsconferentie (Unc tad V), die gedurende vier weken in Manilla is gehou den. Tevreden is hij over het feit, dat op enkele punten toch nog iets is bereikt. Met name vond hij het van belang, dat de industrielanden en de ontwikkelingslanden het eens zijn geworden over een tekst, waarin de conferentie zich uitspreekt tegen het toe nemende protectionisme in de wereldhandel en voor ver plaatsing van industrie naar ontwikkelingslanden als die het goedkoper kunnen doen, dat mag niet worden tegenge houden door beschermende maatregelen. Ontevreden is de minister er over, dat de groep rijke landen niet heeft willen ingaan op de verlangens van de ontwikkelingslanden om te mogen meepraten over zaken op het terrein van de wereld handel en het internationale monetaire beleid. De groep rijke landen is er als blok keihard tegen om op die ter reinen iets van hun macht uit handen te geven en zij zagen zelfs in meepraten gevaar van aantasting van hun zeggen schap in organisaties als het Internationale Monetaire Fonds en de Wereldbank. Ne derland is er voor, dat de ontwikkelingslanden met de industrielanden over internati onale economische en finan ciële zaken discussiëren en de Nederlandse delegatie heeft zich iri een verklaring in de slotzitting van de conferentie op dit punt gedistanciëerd van het standpunt van de Eu ropese Gemeenschap en de overige rijke landen. Een belangrijk punt van de discussies is de stelling ge weest, dat de rijke en de arme landen van elkaar af hankelijk zijn, het punt van de zogeheten interdependen tie. Aanvaardt men die onder linge afhankelijkheid, dan aanvaardt men ook, dat de rijke landen niet moeten be slissen buiten de ontwikke lingslanden om. Minister De Koning vindt, dat de confe rentie door het niet eens te wórden over institutionele voorzieningen (reorganisatie van het internationale econo mische en montaire bestel) hiervoor een belangrijke kans heeft gemist De zaak wordt nu verder besproken in een orgaan van de Unctad, de raad voor handel en ontwik keling, die eens in de twee jaar bijeenkomt, maar het is helemaal afwachten, of daar wel iets bereikt wordt, zei De Koning.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 7