Jan van Tongeren
in De Lakenhal
Zoeterwouds plan voor
eigen „Porgy and Bess"
Ursula Andress bijna
voorde kannibalen
Slap aftreksel van
„The 39 steps"
Keep it Cool
Deze week in de bioscopen
Vier kunstenaars in
galerie De Sluis
LEIDSE COURANT
VRIJDAG4 ME11979 PAGINA 7
ZOETERWOUDE Een
kleine groep enthousiaste
mensen is van plan om sa
men met diverse groeperin
gen uit Zoeterwoude aan
een theaterprojekt te gaan
werken. De keuze die de
initiatiefnemers hebben ge
maakt is de negeropera
Porgy and Bess. Al eerder
heeft men eens een eigen
bewerking van Jezus Christ
Superstar gemaakt De uit
voeringen waren toen erg
succesvol en de toen opge
dane ervaringen lijken een
goede start voor Porgy and
Bess, die door zijn grote
opzet geschikt is om door
diverse groepen te laten
uitvoeren.
Zo zullen er naast de 18 so
listen, een popgroep en een
blazersensemble ook een
groot koor, een groep kin
deren, een balletgroep, een
vocaal ensemble ter onder
steuning van het koor en
verschillende geluids-, licht
en andere technici nodig
zijn om de bewerking te re
aliseren aldus de initiatief
nemers. Zo zal de opera die
George Gershwin in 1935
schreef, niet alleen muzi
kaal omgezet moeten wor
den in een eigentijdse be
werking en geschikt ge
maakt worden voor een
amateuristische bezetting.
Verder dienen er oplossin
gen gevonden te worden
voor de voortdurende wisse
lingen van het decor en de
belichting.
Voordat Ferry Moorman,
Harry Diederiks (beide
Noordbuurtseweg 8, tel.
2512) en Hans Rijns (Noord
buurtseweg 13, tel. 2336)
aan dit karwei beginnen,
willen zij eerst bij de Zoe-
terwoudse bevolking polsen
of er belangstelling bestaat
om aan een dergelijk
project deel te nemen.
Daarom zullen zij ook in de
komende maanden diverse
verenigingen bezoeken om
hun voorstel nader toe te
lichten. Als alles naar wens
verloopt zullen dan in het
seizoen 79/80 audities en in
leidende repetities voor de
koren en solisten plaats vin
den. Vanaf september 1980
zal wekelijks gerepeteerd
worden om dan in het voor
jaar van 1981 de premiere
te kunnen brengen. Ieder
een die belangstelling heeft
of zich op wil geven voor
deze grootse onderneming
kan bij een van de initia
tiefnemers terecht
De cabaretier Henk
Elsink brengt op za
terdag 5 en maan
dag 7 mei zijn
nieuwste show „The
ater en thuis" in de
Leidse Schouwburg.
In deze show
verwerkt Henk El
sink twee belangrij
ke facetten van zijn
leven: de artiest op
het toneel en de ar
tiest thuis. Voor de
pauze staat de show
in het teken van het
theater, na de show
in het teken van
thuis, maar „thuis"
is in dit geval ook
„theater".
Vertrek
Het Griftheater speelt
op zaterdag 5 mei het
stuk „Vertrek" in het
LAK-theater aan het
Levendaal 150. Voor
het eerst heeft het
Griftheater gewerkt
vanuit een door een
derde geschreven mi-
mografie en ook nieuw
is de intensieve samen
werking met een com
ponist.
De inhoud van
het stuk laat zich moei
lijk omschrijven. Tij
den, plaatsen en ge
beurtenissen lopen
door elkaar. Verdubbe
ling en cirkelgang spe
len een belangrijke roL
Aanvang 20.30 uur.
EN VERDER
Ei'ïo":
treiking van enkele weken gele
den, viel dit product van regisseur
Michael Cimono vele malen in de
n (vierde week).
III Outrageous (16) Film
over een schizofreen meisje en
een homosexuele jongen die hun
weg zoeken in een maatschappij
die niet op hen is afgestemd. Een
zeer goede film. (tweede week).
STUDIO Animal House (aJ.)
Een dolle comedie over een zich
doorgaans keurig netjes gedragen
de student, die de bloemen eens
flink buiten zet (vierde week).
TRIANON Juliana in zeventig
bewogen jaren (16) Een voortreffe
lijk werkstuk over de vorstin, dat
ver uitstijgt boven het obligate
vertonen van oude journaalopna
men en dergelijke. Veel draagt
koningin Juliana daar zelf aan bij
door een zeer plezierig gesprek,
(tweede week).
REX In 80 bedden de wereld
rond (16) Prikkelwerk van de ge
bruikelijk. matige kwaliteit.
EUROCINEMA I (Alphen aan den
Rijn) Juliana in 70 bewogen jaren
(zie Trianon).
EUROCINEMA II (Alphen) The
deer hunter (12) zie Lido I.
EUROCHINMA III (Alphen) De
vier vuisten de lucht in (12) Actie
film voor de liefhebber.
EUROCINEMA IV (Alphen) De
gendarme ziet ze vliegen (a.l.)
Nieuw avontuur van de Franse
komediant Louis de Funès als het
kleine, driftige politiemannetje. De
nauwelijks opvallen.
Ursula Andress temidden van nog vriendelijke inboorlingen.
LUXOR The mountain of the cannibal gods
(16) met Ursula Andress en Stacey Keach. Re
gie: Sergio Martino.
Van één ding mag regisseur Sergio Martino
niet worden verdacht, en dat is subtiliteit.
Voor de rest valt hem van alles in de schoe
nen te schuiven, want zijn „The mountain of
the cannibal god" is een op sensatiezucht
geënt maakwerkje dat alleen verteerbaar Is
voor de heel sterken onder ons.
Onder het mom een speelfilm te gaan maken,
heeft Martino acceptabele sterren als Ursula
Andress en Stacey Keach naar Australisch
Nieuw Guinea gehaald. Althans, daar heet alles
zich af te spelen, maar de eerste de beste geo
graaf zal me waarschijnlijk weten te vertellen
dat het hier om elders in Zuid-oost Azië gaat.
Het doet er niet bar veel toe, wanfc het verhaal
dat Martino verfilmd lijkt ter plekke bedacht en
aangepast. Stacey Keach, in elk geval de beste
acteur van het stel. heeft denkelijk ergens on
derweg de brui aan het tripje gegeven, en als
hoofdfiguur verdwijnt hij wat merkwaardig op
driekwart van het verhaal langs een rotswand
naar beneden de film uit.
Het gaat allemaal om Ursula Andress die haar
man terug moet vinden die op een geheimzin-
LUXOR The mountain of the can
nibal gods (16) met Ursula Andress
en Stacey Keach. Regie: Sergio Mar
tino.
nig eiland weg is geraakt. Onder weg begint de
ellende: De filmploeg laat even een aapje ope
ten door een slang, een soort leguaan levend
villen en nog meer moois dat ik u moet ont
houden omdat ik m'n ogen dicht had, dat alles
breed uitgemeten als voorbereiding op de
komst van een uitgestorven geachte stam kan
nibalen, die de verdwenen echtgenoot tot god
hebben verheven met een geigerteller op de
plek van zijn hart. Ursela moet godin worden,
de rest is of wordt hapklaar gemaakt. Maar het
komt goed, nadat we diverse speren smakelijk
door lichamen hebben zien boren, slangen le
vend hebben zien verorberen en ingewanden
uit mensenlichamen hebben zien halen. Bij de
kannibalen af, heet zoiets.
BERTJANSMA
LEIDSCHENDAM In de galerie De Sluis aan de
Sluiskant 24 te leidschendam exposeren tot 28 mei Mar
cel Bierenbroodspot (kleurpotloodtekeningen), Hanny Re-
neraan (etsen en litho's), Geri van de Rest (keramiek-
plastieken) en Hanneke de Vilder (olieverfschilderijen).
De tentoonstelling wordt zaterdag 5 mei om 3 uur geo
pend door de voordrachtskunstenares Mavienne, De gale
rie is open van woensdag tot en met vrijdag van 12 tot
18 uur, donderdagsavonds van 7 tot 9 uur, zaterdags van
11 tot 17 uur en zondags van 13 tot 17 uur en verder
volgens afspraak.
Marcel Bierenbroodspot vindt zijn onderwerpen in de
sfeer van het sprookje of wat er in een sprookje zou
kunnen gebeuren. Zijn tekeningen zijn humoristisch en
vaak enigszins karikaturaal. Hij is 23 jaar en tevens
werkzaam als leerling-glazenier. Het is zijn eerste exposi
tie. Hanny Reneman (31) studeerde kunstgeschiedenis aan
de Leidse universiteit en volgde grafieklessen aan de
Vrije Academie in Den Haag. De natuur is in haar werk
een steeds terugkerend thema, realistisch veelal maar
soms ook surrealistisch, dromerig, satirisch en soms wat
humoristisch. Zij exposeerde eerder in Delft en Breda.
Op de schilderijen van Hanneke de Vilder staat voorna
melijk speelgoed, clowns en dieren. Haar perfecte tech
niek komt haar ook goed van pas in haar portretten. Zij
kreeg les van onder andere Frans de Haas. Werk van de
35-jarige Hanneke was te zien in Amsterdam bij de Gale
rie Mokum en in Groningen. De keramische plastieken
van Geri van de Rest hebben voornamelijk gezellige, dik
ke vrouwtjes tot onderwerp. De kleding maakt zij door
de klei in een stof te drukken. Geri werd ruim 45 jaar
geleden in Rotterdam geboren. Ook haar werk werd niet
eerder geëxposeerd. Het thema van de expositie van de
vier kunstenaars zou het best kunnen worden omschre
ven met „het verhaal", meteen de reden waarom een
voordrachtkunstenares werd verzocht de tentoonstelling
te openen.
LEIDEN De Amsterdamse kunstenaar
Jan van Tongeren schildert al veertig
jaar stillevens. Toch verschilt het werk
van 40 jaar geleden van de hand van
deze kunstenaar aanzienlijk van het werk
dat hij nu vervaardigt. Stedelijk museum
De Lakenhal aan de Oude Singel 28-32
heeft een expositie gewijd aan deze in
1897 te Oldenbroek geboren kunstenaar.
Die wordt gehouden tot en met 17 juni.
Jan van Tongeren, die sinds 1921 in Am
sterdam woont debuteerde in 1935. Hij
heeft in zijn carrière niet alleen stillevens
gemaakt, maar het is wel zijn belangrijk
ste werk. In ruim veertig jaar veranderde
weinig in de keuze van onderwerpen. Jan
van Tongeren schildert gebruiksvoorwer
pen van alledag zoals flessen, dozen, mes
sen, theedoeken, potten, kannen en vazen
etc., het geheel meestal gerangschikt op
het blad van een eenvoudige houten tafel.
Ontwikkeling was er wel, maar op een an
der vlak dan dat van de voorstelling. Het
is mogelijk dat een steelpan uit een schil:
derij van 1935 terugkeert in een schilderij
van 1975, maar die ziet er dan wel heel
anders uit.
Van Tongerens vroegere werk, streng in
vorm en vaak origineel in de rangschik
king van de motieven is gebaseerd op een
nauwgezette, zakelijke en tamelijk volledi
ge weergave van het onderwerp. Naast
stillevens van tijdgenoten als Dik Ket en
Harm Kamerlingh Onnes blijven ze inter
essant, maar vallen niet bijzonder op. Van
Tongerens latere stillevens zouden dat wel
doen, ze zijn veel markanter, veel duidelij
ker van hem alleen. Het verschil is in fei
te niet meer dan een accentverschuiving,
ondanks een veel radicaler verschil in het
visuele resultaat, dus in de vroege en late
schilderijen zelf.
Abstract
De weergave van de dingen in de latere
stillevens van Jan van Tongeren is minder
volledig dan in vroeger tijd. Kleur en op
pervlaktestructuur zijn abstracter opgevat,
vorm, ruimte en licht werden hoofdzaak.
Ook een heel ander aspect ontwikkelde
zich tot hoofdzaak, tot uitgangspunt zelfs:
dat van de abstracte ordening, zowel van
de voorstelling als een geheel van plasti
sche vormen die samen in een ruimte
staan als van de vormen, tegenvormen,
kleur en wat dies meer zij in het platte
vlak van het schilderij.
Van Tongerens meer recente stillevens la
ten zich ervaren als abstracte harmonieën
van vorm, licht, kleur en ruimte. Deson
danks zou het niet juist zijn om hen in te
lijven bij de abstracte kunst. Er zijn wel
degelijk ook flessen, dozen theedoeken en
vijzels op zijn schilderijen te zien, en wel
te tastbaar, te duidelijk nog zichzelf om
als louter ornament in. een abstracte har
monie te worden opgevat. Wat de orde
ning spannend houdt is het feit dat ze af
gedwongen is aan aardse zaken, die zich
verzetten tegen ordening en tegen de
rangschikking in sluitende harmonieën.
Het is ook deze tegenstrijdigheid die het
werk van Van Tongeren opvallend en on
verwisselbaar maakt. Ook naast de ande
re, inmiddels meer bekende realisten van
de generatie van '30 waartoe hij behoort
blijft het ^ls onvervangbaar overiend.
Ars Aemula Naturae
Van 3 tot en met 13 mei eren leerlingen
van Jan van Tongeren bij Ars Aemula
Naturae aan de Pieterskerkgracht 9 de
kunstenaar na 25 jaar leraarschap met
een expositie van hun werk in de exposi
tiezaal van Ars Aemula Naturae. Het gaat
'om Edith Imkamp de Willeboy, Emmie
Joosten-Eerdmans, Jan Makkes, Nico Rol-
le (postuum), Aat Veldhoen. Louis Vor-
kink, Marjo de Vries-Asbeck Brusse, Wim
van Aken, Eva Bachra Pestakovsky (pos-
thuum), Mart van Bork-van Dijk, Anita
van Boxsel-Voüte, Jan Budding, Jan van
Fucht en Babs Gestel-Remmers. Geopend
op weekdagen van 14 tot 16.30 uur en van
19.30 tot 22.00 uur, op zaterdag en zondag
van 12 tot 16.30 uur.
Jan van Tongeren - stilleven
Werk van Hanny Reneman
Gruppo Trutto Dramatico, een amateurgroep die werkt
binnen het LAK brengt vanavond de première van de
nieuwste produktie „Keep it Cool". Meer nog dan in vori
ge stukken staat in „Keep it Cool" het stukgelopen con
tact tussen mensen die elkaar niets meer te zeggen heb
ben centraal. Het gebruik van tekst is minimaal; het stuk
gaat over vijf mensen die een feest geven waarop nie
mand verschijnt, zodat ze op elkaar zijn aangewezen het
geen spanningssituaties in de hand werkt Aanvang 20.30
uur. Het stuk wordt herhaald op zondag 6 en woensdag
9 mei.
LIDO 2 The thirty
nine steps (16) met Ro
bert Powell en David
Warren. Regie: Don
Sharp.
is kleurloos als de inge
nieur, die kort voor de eer
ste wereldoorlog toevallig
betrokken raakt, bij een
Duits spionagecomplot en
heel wat af te lopen heeft
in de Schotse hooglanden,
waar zijn achtervolgers hem
het vuur na aan de schenen
leggen.
In het nokje van de Big
Ben speelt zich de letterlij
ke climax af, die, terwijl
Powell aan een wijzer
hangt om het tijdmechanis-
me van een bom te ontrege
len, de meest primitieve
achtergrondprojektie te zien
geeft. Veteranen als Eric
Porter en David Warner
mogen de schurken spelen.
J.A.F.
CAMERA Once upon a time in
the west (12) De beroemde
western van Sergio Leone met in
de hoofdrollen Charles Bronson,
Henry Fonda en Claudia Cardina-
le. Met name de filmmuziek is
van superkwaliteit. Vele jaren
heeft de langspeelplaat op de hit
lijsten in vele landen geprijkt, (re
prise, derde week).
LIDÓ I The deer hunter (16)
Robert de Niro en John Savage in
een aangrijpende film, waarin het
Verenigde Staten van nu zijn
frustraties over de oorlog in Viet
nam afreageert Bij de Oscarui-
Nieuwe versies van oude
Hitchcocks zijn zelden suc
cesrijk, vooral wanneer ?e
niet door de meester zelf
zijn gemaakt en dat is, op
„The Man who knew too
much" na, altijd het geval.
„The 39 Steps", na bijna 45
jaar nog steeds zeer geniet
baar, is in 1959 al eens ge
dupliceerd door Ralph Tho
mas, met Kenneth More
bijna in de kluchtsfeer. En
nu komt Don Sharp met
een tweede imitatie, die
zo'n slap aftreksel van het
origineel is geworden, dat
hij er maar beter niet aan
had kunnen beginnen.
Hij heeft uit het boek van
John Buchan een kinde
rachtige kostuumthriller ge
distilleerd en kan er hoog
stens prat op gaan, dat hij
als enige zich aan de voor
geschreven periode (1914)
heeft gehouden. Het ver
schil met Hitchcock is voor
al aan de identieke scènes,
zoals de treinreis en de ge
dwongen lezing voor de li
beralen, af te zien. Maar
ook overigens heeft Sharp
meer interesse voor oude
auto's en mooie japonnen,
dan voor zijn personages en
de suspense. Robert Powell
