Jeep van de Bundt:
wist altijd wat ik wilde
Magnifiek
Molenboek
ten doop
gehouden
MINISTER
WIEGEL:
Vacature-problemen vooral
bij Justitie en Onderwijs
DEN HAAG Vooral de de
partementen van Justitie en
van Onderwijs en Weten
schappen kampen met proble
men bij de vacaturevoorzie
ning.
Minister Wiegel (Binnenlandse
Zaken) antwoordt dit op vra
gen van de Tweede Kamerle
den Van Thijn en Knol (bei
den PvdA). Zij stelden deze
vragen naar aanleiding van
berichten over het „aanblij
ven" van een aantal 65-jari-
gen bij de rijksoverheid.
Bij genoemde twee departe
menten gaat het bij de moei
lijkheden in de vacaturevoor
ziening vooral om vakspecia
listen die moeilijk geworven
kunnen worden omdat de ver
eiste deskundigheid slechts in
beperkte mate aanwezig is en
de wensen van de kandidaten
met betrekking tot salaris en
andere arbeidsvoorwaarden
niet altijd vervuld kunnen
worden.
Verder kunnen kandidaten
die als leerkracht werkzaam
zijn pas na afloop van het
schooljaar in dienst treden en
blijft tot dan toe de plaats
door de 65-jarigen bezet. „Uit
eraard wordt door intensieve
werving getracht zo snel mo
gelijk geschikte opvolgers te
verkrijgen", aldus de minister.
U wilt zonder veel omhaal wassen en
centrifugeren, zo goed als maar kan.
Met een echte wasautomaat en een aparte
centrifuge, bij elkaar in één toestel, dat jaren
lang trouw en probleemloos al het wasgoed
brandschoon wast en perfekt droogt. Kortom:
een werkpaard. Dan is er maar één die hier
aan voldoet: de AEG-TURN AM AT. En zo
heeft AEG voor elk
wasprobleem een
oplossing.
AEG laat je niet in de steek.
RIJSWIJK Op zolder, over
de hele breedte van het land
huis De Voorde, heeft de 27-
jarige audio-visuele kunste
naar Jeep van de Bundt zijn
rommelig domein: foto- en
filmapparaten weten met hun
md houding niet goed raad en de
j meeste stukken uit Jeeps col-
re
Iectie zijn kapot. Temidden
van deze apparatuur is een
bescheiden woonruimte inge
richt; aan de linkerkant er
van bevindt zich een studio,
waar muziek kan worden ge
maakt. Deze studio is via
dikke kabels verbonden met
een kamertje op de eerste
verdieping van De Voorde.
Links daarvan heeft vader
Livinus van de Bundt zijn
lichtkunstenaarskamer, geheel
rechts in het pand ligt moe
der Mieke op te knappen van
een zware operatie.
Jeep: „Maar op die zolder
heeft niemand last van me,
,daar kunnen we geweldig
onze gang gaan. Wat we daar
produceren, leg ik in mijn ka
mer, beneden vast". Die bene
denkamer heeft daar weer
alle bandapparatuur voor, het
ziet er met al die knoppen in
drukwekkend uit.
Jeep: „Ik heb altijd geweten
at ik wilde. Ik ben audio-vi-
leel kunstenaar, maar je
ui ook zeggen dat ik op
kunstzinnige manier muziek
vertaal in beeld. Maar ik
e* maak ook eigen beelden van
herkenbare objecten, al dan
1 niet aangevuld met muziek,
die weer kunnen zijn afgeleid
C_J van beelden, dingen die ik zie
en me boeien. Begrijp je?"
Niet meteen. Maar het is voor
ut Jeep zelf ook nog een heel
nieuw terrein dat hij ter ont
ginning onderhanden heeft
n( genomen. Klanken vaak
zelf gecomponeerd kunnen
via electrorüsche apparatuur
op videobanden in beeld wor
den gebracht. Kleurige beel-
Montmartre
van Rijswijk
Acht kunstenaars levèn en
werken knus in één groot
landhuis aan de Van
Vredenburgweg in Rijswijk.
Zij gaan vriendelijk met
elkaar om, maar in bun
atelier zijn zij zelfstandig
werkzaam. Jeep van de
Bundt vertelt als derde in
deze serie over zijn aandeel
in landgoed De Voorde, ook
het 'Montmartre va i
Rijswijk'genoemd.
Jeep, achter in zijn bus,
hoopvol.
den ontstaan. Maar ook her
kenbare objecten, een danse
res, een gitaar, portretten,
kunnen electronisch worden
gekneed, tot Jeep een nieuw
beeld heeft gevormd, dat hem
beter bevalt. Dat kan soms
worden aangevuld met voor
stellingen die door electroni-
sche apparatuur zijn afgeleid
van muziek.
Jeep: „Er zijn veel mogelijk
heden, die ik in beeld wil
brengen. Ik wacht nu op ap
paratuur die in Japan in ont
wikkeling is en naar Europa
komt: een grote, platte beeld
buis, waarmee ik mijn beeld
films kan vertonen. Als dat
mogelijk is, kan ik m'n bus
gebruiken".
Die bus staat buiten. Een
oude autobus, waarvoor Jeep
bij toeval de goede motor
heeft gevonden. Op een paar
metertjes na en de inrichting
van de bus tot bioscoopje, is
het vervoermiddel klaar. Jeep
is er erg trots op: „Zeven
jaar geleden wilde ik al zo'n
bus en toen lachten ze me
uit. Krijg je nooit!, zeiden ze.
Maar nu staat hij hier".
Misschien duurt het nog eens
zeven jaar, voor Jeep kan
doen wat hij nu van plan is:
films maken die vorm weer
geven, op grond van muziek
en/of beeld. „Misschien komt
er een tijd, dat ze bij de tele
visie door hun voorraad oude
filmpjes heen zijn of er dood
ziek van worden. Dan zou
men mijn films kunnen verto
nen". Al heeft Jeep er nog
niet veel van. Nog niet. Wel
heeft hij grote kleurenfoto's
die aantonen wat hij ongeveer
wil, ruimte suggereren en
soms herkenbare voorwerpen
tonen, die niet meer zijn wat
ze zijn geweest: gezichten in
vele vormen en kleuren, gita
ren en danseressen die geen
foto's meer zijn, maar nieuw
gevormde beelden in kleur.
Zijn werk geeft een indruk
van de wereld waarin Jeep
van de Bundt leeft: een ge
deelde wereld van traditie en
vaste normen, maar ook ge
voelsuitingen in alle mogelijke
persoonlijke vrijheid. Met die
vrijheid lijkt ook deze 27-jari-
ge Jeep nog niet goed om te
kunnen gaan, al wil hij graag.
„Je moet kunnen doen wat je
wilt en wat je moet doen. Je
kan les hebben van een le
raar, je kan ook leren in de
praktijk, van anderen, tot je
uit jezelf gaat doen wat je
daarvóór misschien nooit voor
mogelijk hield. Misschien is
die weg, het leren in de prak
tijk, langer dan wanneer je
ergens les in zou nemen. Dan
duurt het maar wat langer;
wat dan nóg? Misschien is de
ontdekking door jezelf, de
ontwikkeling die eraan vooraf
ging, belangrijker dan les ne
men. Aan de andere kant is
dwang natuurlijk ook wel
goed, het hangt er vanaf, hoe
groot je zelfdiscipline is".
Jeep, nadenkend en resume
rend: „Ja natuurlijk, als je in
een groep terecht komt die
maar raak doet, alles even
gemakkelijk neemt, komt er
niets van terecht. Daarom
probeer ik bij mensen terecht
te komen die beter zijn dan
ik. Dat helpt, misschien".
F.J. BROMBERG
SCHIEDAM In de
oude (1596) brandersmo
len „De Noord", één van
de vier moutmolens die
Schiedam nog over heeft
van de negentien die er
rond 1800 waren (maar
de stad had toqn dan
ook 260 branderijen) is
vanmorgen het nieuwe
molenboek „Kijk op mo
lens" van J. Th. Balk
ten doop gehoudent een
presentatie waarbij uit
gever Elsevier terzijde
werd gestaan door de
vereniging De Holland-
sche Molen en Het Gilde
van Vrijwillige Mole
naars. Het boek is een
juweel.
Vijf jaar nadat zijn Handels
blad-collega Herman Besse-
laar „Molens van Neder
land" schreef als toenmalig
Boek van de Maand is Jaap
Balk er in geslaagd een vol
komen nieuw en helemaal
ander algemeen molenboek
te maken dat in geen enkel
opzicht een doublure is,
maar integendeel een even
welkome als noodzakelijke
nieuwe benadering die de
vele molenminnaars van ons
land deugd zal doen.
Diep gravend in het vrijwel
onuitputtelijk materiaal dat
molenrijk Nederland te bie
den heeft, schreef Balk een
uitgebreid, informatief en
beeldend verhaal, dat zich
onderscheidt door zijn
speurzin en zorgvuldige aan
dacht voor het treffend de
tail en de fraaie anecdote.
En wat de molentechniek
betreft, volstaat hij niet met
een globaal getuigenis van
bewondering voor zoveel
vernuft en ambachtelijk ver
mogen, maar gaat er serieus
op in, zo helder, dat ook de
leek begrijpen kan hoe het
allemaal in elkaar zit, en
waarom het zó is, en niet
anders.
Die voortreffelijk geschreven
informatie wordt passend
ondersteund door een aantal
technische prenten van vrij
willig molenaar G. J. Pouw
van de Nieuwe Molen in
Veenendaal en ruim twee
honderd magnifieke kleuren
foto's, in hoofdzaak van A.
J. de Koning, de technisch
adviseur van De Holland-
sche Molen, het archief van
die verenigingen Pouw.
Er zit systeem in het boek,
dat dan ook na een algeme
ne oriëntatie begint met
boeiende verhalen over de
voorlopers van de windmo
len: de rosmolens (met vaak
slimme paarden), waarvan
er honderden hebben be
staan, vooral voor de grutte
rij, en de watermolens met
hun reusachtige raderen van
soms meer dan zeven meter
doorsnede, waarvan er in
Overijssel, Gelderland,
Noord-Brabant en Limburg
nog 75 bewaard bleven
(zoals de koren- en hout
zaagmolen op Singraven bij
Denekamp). Vervolgens ko
men dan uitgebreid alle
soorten windmolens aan de
beurt, van de eenvoudigste
standerd tot de gecompli
ceerde paltrok, de zaagmo
len met het ingenieuze krab-
belwerk om het hout naar
de zaagramen voort te
schuiven.
Poldermolens zijn er van al
lerlei aard, met duidelijk
verschil tussen de stoere
Noordhollandse binnenkruier
en de stenen Zuidhollandse
staartmolen, voorts de wip
molens, de Friese spinnekop-
pen en tjaskers, de kleine
weidemolentjes die weer in
opkomst zijn.
Uiteraard komen de indus
triemolens van de Zaan (op
15 juni 1708 telde Dirk Bur
ger van Schoorel er 432,
waarvan met name genoemd
183 zaag-, 70 olie-, 35 pel-, 20
papier-, 18 verf-, 16 tabaks-,
15 vol-, 5 meel- en 4 mos
terdmolens, met nog zes
zaagmolens in aanbouw) en
de brandersmolens van
Schiedam uitgebreid in
beeld, maar ook de Gronin
ger sarrieshutten, waarin de
controleurs van de belasting
op het gemaal - in 1855 af
geschaft - toezicht hielden.
De molenmusea (met o.a.
het imposante Woldzicht te
Roderwolde in Drente, en de
Leidse Vlak) ontbreken
evenmin als onthullende in
formatie over het ambacht
van molenaars en molenma
kers, zoals het billen, het
loodzware vaak nachtelijke
scherp hakken van de ker
ven in de molenstenen, dat
bij de blauwe Duitse steen
met z'n 100 tot 200 kerven
elke week moest gebeuren,
de ene week de (draaiende)
loper, de andere de (vaste)
ligger.
De stenen torenmolens, de
hoge stellingmolens (De Wal-
\nsch in Schiedam geldt met
33 meter als de hoogste ter
wereld), de aparte getijmo
lens. de systeem-wieken, een
stroomopwekker als De
Traanroeier in Oudeschild
op Texel (en natuurlijk ver
telt Balk daar dan bij, wat
een traanroeier eigenlijk
was: iemand die de inhouds
maat van traanvaten vast
stelde, zoals er ook wijn
roeiers waren in een tijd dat
vaste maatstelsels ontbra
ken), een lange ABC-lijst
van molentermen (van bon-
kelaar en burgemeester, tot
varken en wuifelaar of kol
derstok) en tien kaarten
voor regionale molentochten:
dat staat allemaal in dit rij
ke boek beschreven.
Zoals ook naast veel meer
de functie van de admiraal
molen, de rol van Leeghwa-
ter, de roem van Pot en de
zogenaamde vergissing van
de molenaarszoon Rem
brandt. Die etste een boven
kruier die op het Passeer-
derbolwerk te Amsterdam
stond, de „tweede zeemtou-
wer" of „kleine stinkmolen",
maar die lijkt rechtsom te
moeten draaien in plaats
van linksom, zoals, zegt
Balk, een ordentelijke molen
betaamt Vergissing? Welnee,
maar Rembrandt heeft geen
rekening widen houden met
het feit dat de afdruk van
de etsplaat een spiegelbeeld
oplevert Zo nauwkeurig
heeft de precieze Balk naar
molens gekeken. Het is een
waar genoegen met hem
mee te kijken.
CHARLES DE VOS
„KIJK OP MOLENS", door
J. Tb. Balk, uitg. Elsevier,
prijs f32,50.
De oliemolen Woldzicht
"na emeenteraad
iers\
Vktii 1
msterdam;
tuss
en
m at voor
tadhuisplan
iterdam Het plan voor
muziektheater op het
iterdamse Waterlooplein
combinatie met een nieuw
dhuis mag verder worden
twikkeld. Deze uitspraak
de hoofdstedelijke ge-
iteraad woensdagnacht
het einde van een debat
j larin burgemeester Polak
v' I uithaalde naar het rege-
igsbeleid inzake het mu-
5™' sktheater en het nieuwe
,rua idhuis voor Amsterdam.
w|t kabinet wees op 9 april
oorspronkelijke plan voor
nieuw stadhuis af omdat
?.a rwarming en verlichting
.1S n het gebouw teveel energie
Pla§i gaan vergen. Dit argu-
nt is er plotseling met de
!ren bijgesleept, zei Polak in
folging van onder meer de
cties van de PvdA en de
7\
eei
combinatieplan voorziet
een vereenvoudigd nieuw
adhuis zonder de grote re-
we resentatieve ruimten uit het
hou wspronkelijke ontwerp. Ge-
1) eeltelijk geïntegreerd met dit
■lie adhuis zou het operagebouw
u( loeten verrijzen. Kosten: 350
e liljoen gulden, 84 miljoen
)egj inder dan de beide gebou-
htin B* volgens de oorspronkelij-
plannen. Bovendien zou de
erwarrmng en de verlichting
an het complex minder ener-
e kosten, stelt Amsterdam.
T lirgemeester Polak ontkende
jdens het debat dat het stad-
ope uis volgens het oude plan
v» lergieverslindend zou zijn.
eft fit Van Agts opmerking dat
:ns< et om een energieverslin
dend glaspaleis gaat, blijkt
it hij nooit de moeite heeft
•nomen het oorspronkelijke
egafctwerp te bekijken", zei hij.
Vandaag gaat in niet minder
dan 61 theaters tegelijk dat
is ruim tien procent van het
totaal aantal bioscopen in
Nederland - de film „Juliana
in zeventig bewogen jaren"
in première. Wie voor de
taak staat zo'n film over het
leven van onze jarige vorstin
te maken, vervalt snel in een
door commentaar aan elkaar
verbonden serie foto's en
joumaalopnamen. Het is de
verdienste van scenarioschrij
ver Anton Koolhaas geweest,
dat deze „gelegenheids-film"
veel meer is geworden, een
overzichtelijk tijddocument
over de jaren tussen 1909 en
nu. Dit niet het minst door
de ongedwongen opmerkingen
van de koningin zelf, tijdens
een recent interview van Hil-
de Verwey-Jonker.
Zo horen we uit haar mgnd,
dat ze erg gesteld was op
haar vader „en dat ze allebei
wel eens stout waren", dat
prinses Irene „altijd traag
was met eten", waarop de ko-
nigin daar dan snel veront
schuldigend aan toevoegt
'„Tenminste toen". Over de
watersnoodramp van 1953 wil
zij liever niet spreken, even
min als over enkele minder
plezierige perioden uit haar
leven, om dan te besluiten
met "Protocol Wat is proto
col? Pas later heb ik gemerkt
da't je de koningin niet mocht
tegenspreken. Dat is natuur
lijk idioot. Maar ieder tijd
perk heeft zijn idioten ge
kend."
Tussen al deze gespreksflar-
den door, waaruit de jarige
vorstin te voorschijn komt als
een zorgzame dochter en
moeder, maay ook als een
vrouw, die steeds zeer betrok
ken is geweest met het maat
schappelijk gebeuren om haar
heen, geven de makers aan
de hand van foto's, vaak
unieke journaalopnamen en
beelden uit door prins
Bernhard opgenomen familie
filmpjes een goed beeld van
wat er zich in ons land maar
ook daarbuiten afspeelde in
de laatste halve eeuw.
Het commentaar daarbij is ui
terst objectief, soms iets iro
nisch, zoals bij de historische
te Roderwold (Drente) is thans in gebruik als museum.
r
STijh
urap
?er»HAPPY-HAMMERS"
nda< ogie-woogie pianist Jaap Dekker heeft een nieuwe elpee opgenomen, die de ti-
het „Happy Hammers" meekreeg. Zijn collega-pianist Rob Hoeke (rechts) kwam
ïoor k even in Hilversum langs waar de elpee ten doop werd gehouden.
i di
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 26 APRIL 1979 PAGINA 5
Kamerdebat
over Waddenzee
mogelijk pas
in september
DEN HAAG Minister
Tuijnman (Verkeer en Water
staat) zal begin volgende
week aan de Tweede Kamer
laten weten, wanneer het ka
binet een beslissing denkt te
nemen over de indijkings
plannen voor de Waddenzee
bij Ferwerderadeel. Zoals be
kend gaat het bij deze beslis
sing voornamelijk om een
keuze tussen tracé A (geen
inpoldering maar ophoging
van de bestaande dijk) en
tracé D (algehele inpoldering
van het kustgebied tussen
Holwerd en Zwarte Haan).
Aan de hand van de medede
lingen van minister -Tuijnman
zal de bijzondere Kamercom
missie die zich bezighoudt
met de Planologische Kernbe*
slissing (PKB) voor de Wad
denzee woensdag een besluit
nemen over het tijdstip waar
op het Kamerdebat over de
PKB zal worden gehouden.
Als het kabinet vóór 1 juni
een standpunt bepaalt, kan
het PKB-debat nog voor het
zomerreces van de Tweede
Kamer worden gehouden. Zo
niet, dan wordt het septem
ber.
Een op de tien Nederlandse
bioscopen vertoont
de Koningin Juliana-film
Rookbommen worden naar de Gouden Koets gewor
pen. Oók een beeld uit de film „Juliana in zeventig
bewogen jaren".
woorden van minister-presi
dent Colijn vlak voor de
Duitse inval in Nederland
„dat we maar rustig moeten
afwachten.
De beelden tonen ook hoeveel
er in al die jaren veranderd
is, van de mensenmenigte op
het Haagse Voorhout om de
overleden koningin-moeder
Emma de laatste eer te bewij
zen tot het gooien van rook
bommen naar de Gouden
Koets. Van de werkverschaf
fing tijdens de crisisjaren na
oktober 1929 tot de honger
winter 1944-45. De steeds met
enige kritiek omgeven verlo
vingen van de prinsessen
heeft men handig op de ach
tergrond gedrongen door het
beeld in vier vakken te verde
len en de verlovingen en hu
welijken tegelijkertijd op een
9 „split-screen" te volgen
„Juliana in zeventig bewogen
jaren" is een waardig, maar
ook onderhoudend document
geworden, waarbij alleen de
begintitels van Gerrit van
Dijk wat uit de toon vallen.
MILO
