Overheid bedreigt persvrijheid Oranje Knipselboek: terugblikken met een glimlach Deze week extra voordelig bij uw Melkunie leverancier: Nog steeds tekort aan vakmensen in de bouw „Opticiëns lappen erecode massaal aan hun laars" Marine-instituut testaat 150 jaar reen asyl voor ritrese vluchtelingen Geniet van dagvers. \^n de Melkunie. Genland LEIDSE COURANT DINSDAG 10 APRIL 1979 PAGINA 11- I (Van een onzer verslaggevers) ■pEN HAAGHet is moeilijk te schatten eveel pubtikaties erin de loop der jaren En verschenen over koningin Juliana. Het fioet een gigantische letterbrei zijn, in eén mensenleeftijd niet meer te verwerken. 0et Koninklijk Huis Archief bezi t alleen eeds van de inhuldiging van de koningin D september 1948 een kist met een inhoud in een kubieke meter aan binnen- e 1 litenlandse kranteknipsel en dekbladartikelen. De journalist Richard fa Kaan, onder andere hoofdredacteur van \bet tijdschrift Ons Koningshuis, heeft nden doorgebracht temidden van dit, kin vergeeld papier opgetrokken standbeeld van de koningin. Het resultaat \ishet thans bij uitgeverij La Rivière en ^Voorhoeve in Zwolle verschenen Oranje tipselboek,, (prijs 24,50) dat aan de nd van in hun originele vorm afgedrukte kranteknipsels een beeld vormt cd indrukken weergeeft van de zeventig jaar dat prinses en later koningin Juliana m ons midden is. Geen geschiedschrijving dus in de eigenlijke betekenis van het woord, geen oordeel dus van mensen van nu over situaties van toen, maar een beeld van hoe men er toen tegenover stond. En dit geeft het boek juist een bepaalde charme. In het voorwoord zegt Kaan: tfAls u na het lezen van dit boek meent een belangrijke gebeurtenis niet te zijn tegengekomen, geef ik u bij voorbaatgehjk". Het is duidelijk, da t Kaan daarbij niet doelt óp het feit, dat hij bij zo'n overstelpend aanbod wel genoodzaakt was zeer selectief te werk te gaan, maar da t hij bij voorbaat alle critici de wind uit de zeilen wil nemen, die het een „wat al te aardig" boek zullen noemen, omda t enkele voor de koningin zeer pijnlijke gebeurtenissen ontbreken. Maar wat wil je, zal Kaan denken, ik stel een boek samen ter gelegenheid van een heuglijke gebeurtenis, de 70e verjaardag van de koningin, en dan neem je, zoals zo vaak in dergelijke omstandigheden gebeurt, enige terughoudendheid in acht. Feit is, dat ook met weglating van die gebeurtenissen men geenszins kan stellen dat het boek de indruk wekt dat de zeventig jaar van de koningin gezapig voorbij gekabbeld zijn. Wie het boek doorbladert, zal vaak om meerdere redenen een glimlach niet kunnen onderdrukken. Er is de afgelopen zeventig jaar wel wat verandert in de verhoudmgkoningshuisvolkdie is volwassener geworden, niet op de laatste plaats te danken aan koningin Juliana. Bij de geboorte van prinses Beatrix in 1938liet koningin Wilhelmina in de paleistuin een bord plaatsen met de volgende tekst: Ingevolge de wensch van HM. de Koningin wordt het publiek beleefd verzocht zich te onthouden van elke luidruchtige huldebetoogingmet het oog op de noodzakelijkheid van volkomen rust voorHKH. ae Prinses". Veertig jaar geleden kon dat Zeventig jaar geleden, bij de geboorte van prinses Juliana, schaamde een hoofdredacteur zich niet voorde navolgende ontboezeming: „Hetgeluk, dat de geringste vrouwen in haar land kennen en dat haar ontzegd scheen, dat telkens van haar terugweek wanneer het was genaderd, is n u ook het hare. Er is een kindje in het Paleis". Veertig jaar geleden, toen prinses Juliana eens met een hofdame in Den Haag op zoek was naar babyartikelen, vond een hoofdredacteur het nodig zijn stadgenoten in een hoofdredactioneel artikel te kapittelen over hun onbeschaamd gedrag omdat het was samengedromd rona de winkel. „Het Nederlandsche volk is democratisch, doch in zijn optreden tegenover vorstelijke personen, anders dan bij officiële gelegenheden, kan het, moet het nog veel leeren van het buitenland, met name van Engeland en België. Het publiek zal dienen te leeren, dat onze Koningin, dat ons Prinselijk Paar ook menschen zijn en zich graag zoo gedragen, wanneer het mogelijk is. Maar dan zullen wij allen ons moeten kunnen beheerschen en de Prinses, wanneer Zij wensch t te winkelen, met een Veertig jaar geleden kon dat. Maar in 1949 haalde een dientplichtig militair met een ingezonden briefde krant, waarin hij verontwaardigd protesteerde tegen de verplichte afdracht van lOcent van het solenj als bijdrage voor het 121/2- jarighuwelijksfeest van koningin Juliana en prins Bernhard. Dat kon toen weer. Erkon intusen veelmeer. Een prinses van Oranje werd in 1964 katholiek en het huwelijk werd in het buitenland ingezegendzonder aanwezigheid van de koninklijke ouders; een prinses van Oranje trouwde in 1965met ,,een niet adelijke student, afkomstig uit bekende Rotterdamse familie rookbommen versluierden in 1965 het huwelijk van de kroonprinses; in de zeventigerjaren nemen kleinkinderen van koningin Juliana fotografen tijdens het défilé op koninginnedag in de tuin van paleis Soestdijk met proppenschieters onder vuur. Het kwam allemaal in de krant Van Nederland. En nu'—met uitzondering van de rookbommen overigensin Richard F. Kaans „Oranje Knipselboek". OORZITTER DAGBLADPERS: 9IEDAM Er hangt de Neder- dse Dagbladpers een aantal atregelen boven het hoofd, die i bedreiging vormen voor de pers- jheid. In politiek Den Haag leeft ik een „onthullend bewijs van ori- Tip voor wat persvrijheid eigen- betekent", aldus voorzitter H. A. iris tern van de Vereniging de Ne- irlandse Dagblad Pers. een toespraak, gisteren in Schiedam, zei ristem dat ook op het ministerie van CRM gevaarlijk .onbegrip" heerst voor de vfij- van meningsuiting. )52oijdagbladvoorzitter verwijt CRM onder meer de dagbladuitgevers niet voldoende wor- betrokken bij de opzet van de televisiere- le, die de advertentieomzet bij de „Ster- ilige bladen" in acht jaar tijd met vijftig procent heeft do^n kelderen. Volgens hem wordt het tijd da)'de overheid met concrete voorstellen komt voor een advertentiecompen satiesysteem, waar nu al twee jaar opver ge dacht wordt. Als voorbeelden van maatregelen die voor het krantenbedrijf ongunstige gevolgen zullen heb ben noemde Christern ook nog de kans dat kranten dit jaar voor het laatst vallen onder het nul tarief van de BTW. De mogelijkheid dat dagbladen in de Randstad willen uitbrei den ook de vijftien procent toeslag moeten be talen in geval van uitbreiding. Tot nu toe be taalden alleen uitgeverijen dat perecentage in het kader van de selectieve investerings rege ling (SIR). De voorzitter vindt het met betrek king tot de BTW onverteerbaar dat belasting wordt geheven op informatie en over het laat ste punt vindt hij dat er te weinig aandacht is voor het feit dat dagbladen plaatsgebonden zijn en niet zo maar naar regio's kunnen ver huizen. „Rotterdams havenslib verder in zee storten" (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Er vanuit gaande dat dit zinvol is, wil len de Tweede-Kamerleden Verkerk-Terpstra en Scher- penhuizen (beiden VVD), dat het havenslib uit Rotterdam tenminste vijftien kilometer uit de kust in zee wordt ge stort. Zij steunen (door mid del van vragen) een verzoek daartoe, dat de gemeenten 's- Gravezande en Monster (Zuid-Holland) aan de minis ters Ginjaar (Volksgezond heid) en Tuijnman (Verkeer en Waterstaat) hebben ge daan. Het havenslib wordt nu steeds gestort op de zoge noemde loswal-Noord. Vol gens 's-Gravenzande en Mon ster wordt dit slib, waarin aanzienlijke hoeveelheden zware metalen en organisch gebonden chloor zitten, door de onderstroom meegevoerd naar de kuststrook, die tot hun grondgebied behoort. HELDER Het Ko- iklijk Instituut voor de rine bestaat op 29 april jaar. Op die dag zullen ïingin Juliana en prins .Be- ird de viering van de „dies n Den helder bijwo- rder is een aantal festivitei- op touw gezet om de vie- g luister bij te zetten, zoals ddagen voor verschillende icierskorpsen en op 6,7 en een symposium over Westeuropese marines in de toekomst. Tijdens dit sympo sium zullen deskundigen hun visie geven op de rol van de NAVO en de diverse marines in de komende decennia. Ook de bevolking wordt betrokken bij de feestelijkheden, zoals juttersmarkten, een taptöe, vlootdagen, vuurwerk en een tentoonstelling in het gebouw van het Koninklijk Instituut voof de Marine. Sluitstuk van de jubileumviering wordt een reünie voor de mensen met. een adelborstopleiding. aad van Kerken vraagt ie-embargo Zuid-Afrika IERSFOORT De raad van Kerken in Nederland heeft teren bij minister-president Van Agt aangedrongen op een Bltreffender olie-embargo van de Nederlandse regering te- Zuid-Afrika. Wil de olie-embargo worden nageleefd, ook or de multi-nationale ondernemingen, dan moet de regering totstandkoming van een sluitende wetgeving en van een iciënt controleapparaat bevorderen. raad dringt bij de premier aan op een verbod van de derlandse regering op de uitvoer van olieprodukten naar id-Afrika, bij wijze van voorbeeld. Dat zou weliswaar vooral nbolische waarde hebben, maar toch de houding van Neder- kd duidelijk maken. raad ziet een olieboycot als mogelijk het beste middel om regering van Zuid-Afrika op geweldloze wijze bereid te jgen tot overleg over haar apartheidspolitiek. HSTERDAM De vier Eritrese vluchtelingen die zich een Jf jaar geleden als verstekeling op een Grieks schip hebben opborgen, hebben hun actie moeten bekopen met een min of er onvrijwillige aanmonstering voor onbepaalde duur. ziet het althans naar uit, nu de vier gisteren een kort ontrent hun verwijdering uit Nederland hebben verlo- ndaag vertrekt het schip met bestemming Karachi met de rstekelingen aan boord. Het is vooralsnog onzeker hoelang hun zwerftocht nog moeten voortzetten. Woensdag legde het up aan in de Amsterdamse haven, waarna de Eritreërs een t rblijfsvergunning aanvroegen, die uiteindelijk is geweigerd. Igens de raadsman van het viertyal, mr. H. Langenberg be tent deze beslissing dat de vluchtelingen' voor onbepaalde gedoemd zijn aan boord van het schip te blijven. OOGARTSEN VINDEN ADVERTENTIES MISLEIDEND: (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT „De opticiëns in Neder land lappen de erecode massaal aan hun laars, omdat zij steeds meer activiteiten gaan ontplooien op het gebied van oog heelkundig onderzoek. Door middel van steeds aggressievere reclame-campagnes in de dagbladen, lokken zij mensen die eigenlijk bij de oogarts thuishoren naar hun winkel. Daarbij wordt in de hele presentatie gesuggereerd, dat de patiënt voor oogonderzoek net zo goed bij de opticiëns terechtkan." Aan het woord is de Amersfoortse oogarts dr. H. Galema, tevens bestuurslid van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG). Daarmee geeft hij uitdrukking aan een algemene verontrusting die heerst onder de leden van het NOG over het toene mend aantal opticiëns dat zich waagt aan oogheelkundig onderzoek, of althans bij de oogpatiënt de suggestie wekt dat het onnodig is om nog naar de oogarts te gaan. „Wij vinden dat een zeer ge vaarlijke ontwikkeling, die een bedrei ging vormt voor een goede oogheelkundi ge zorg in ons land. Omdat de mensen denken dat een bezoek aan de opticiën regelmatig onderzoek bij de oogarts ver der overbodig maakt, wordt de kans steeds groter dat oogafwijkingen zolang onontdekt blijven, tot het te laat is. Een opticiën is niet in staat en ook niet be voegd om een oogheelkundige diagnose te stellen". „Al vijf jaar lang waarschuwen wij in brieven aan het ministerie van Volksge zondheid en Milieuhygiëne voor deze ont wikkeling. Van de kant van de overheid toont men wel begrip voor de bezwaren, maar tot nog toe is er niks veranderd. Vandaar dat we nu maar besloten heb ben het in de publiciteit te gooien, want zo kan het echt niet langer doorgaan". Om zijn argumenten kracht bij te zetten heeft het NOG besloten tot een massale steekproef onder de 350 oogartsen in ons land, waarbij een inventarisatie wordt gemaakt van gevallen van de afgelopen twee 'jaar, die deze ongerustheid moet bevestigen. Eind mei verwacht men de resultaten van die steekproef te kunnen presenteren. Daarna zullen wij het mi nisterie van Volksgezondheid voorstellen zelf ook een objectief en onafhankelijk onderzoek te laten instellen, zodat ons geen partijdigheid of eigenbelang in de schoenen geschoven kan worden", aldus dr. Galema. Volgens de statistieken is ongeveer an derhalf procent van de Nederlandse be volking is vatbaar voor een oogafwijking die de naam „glaucoom" draagt. Ken merkend voor deze afwijking is dat hij uiteindelijk kan leiden tot blijvende blindheid. Het vervelende is echter dat de drager zelf nauwelijks zal kunnen merken dat hij aan deze ziekte lijdt. Bij glaucoom blijft de gezichtssterkte name lijk tot op het laatste moment normaal, enkel de gezichtshoek wordt steeds klei ner. Na verloop van tijd dat kan wel 10 jaar duren treedt plotselinge en niet meer te genezen blindheid in. „Zo lang die laatste fase nog niet is ingetre den is de kans op genezing groot. Daar om is het zo belangrijk dat men zich re gelmatig bij' de oogarts laat onderzoe ken". Met name de leeftijdsgroep tot 16 jaar en de groep van ouder dan 40 jaar lopen de meeste kans iets aan hun ogen te krijgen. Men vreest bij het NOG dat met het aantal mensen dat bij de oog arts wegblijft ook het aantal gevallen van blindheid door glaucoom zal toene men. „Een duidelijke indicatie hebben wij vanuit Engeland waar het aantal ge vallen van blindheid door deze oogafwij king viermaal zo hoog is als 'in ons land. Een van de redenen daarvan is volgens ons dat het oogonderzoek daar niet door artsen wordt uitgevoerd, maar door opti ciëns die weliswaar hoger gekwalificeerd moeten worden dan de Nederlandse opti ciëns. In de overige ons omringende lan den, waar de oogheelkundige gezond heidszorg in kwalitatief opzicht minder is dan in Nederland, is het percentage blin den eveneens hoger dan in ons land. Optometrist Dr. Galema vindt dat veel opticiëns - „soms noemen ze zich ook wel optome trist, dat klinkt geleerder" - bezig zijn met doktertje te spelen. „Daarvoor trek ken ze dan de bekende witte jassen aan, schaffen dure apparaten aan voor oogon derzoek, waartoe zij niet bevoegd zijn, en soms verwijzen zij hun „patiënten" zelfs met een pseudo-recept naar de oog arts. Wij vinden dat een ongeoorloofde vermenging van de volksgezondheid met commerciële belangen. De opleiding van opticiëns, die op MTS-niveau ligt, is ge richt op oogmeting en dus bedoeld om de klant een bril of contactlenzen aan te meten. Maar zeker niet voor oogheelkun dig onderzoek, waarvoor je als oogarts 14 jaar hebt moeten studeren. Maar de opticiëns zeggen, wij zijn zo goed opge leid, we kunnen best diagnoses stellen". Tegenwoordig investeren de opticiëns enorme bedragen in kostbare appara tuur. Dat betekent dan weer dat jaarlijks een veel hogere omzet gehaald moet worden. Het gevolg is dan ook dat zowel montuur als brilleglazen absurde prijs verhogingen hebben ondergaan. De zie kenfondsen zijn niet voor niets overge gaan tot het bevriezen van de vergoedin gen voor montuur en glazen. Het slacht offer is dus de brildrager. Veel opticiëns willen zich best wel bij hun leest houden, maar willen zij kun nen' blijven concurreren, dan moeten ze wel meedoen. In veel gevallen wordt de oorzaak van de oogklachten niet wegge nomen met een bril, maar vooral de ou deren onder ons zien de bril als het mid del tegen alle kwalen. Het gevolg is dat mensen brillen krijgen met zowat „ven sterglas", waarvoor dan wel een slordige paar honderd gulden neergeteld moeten worden. Een mogelijkheid zou zijn om vanuit het NOG te gaan werken met het systeem van „erkende opticiëns", maar liever zien wij wettelijke maatregelen door de over heid, die aan deze nijpende situatie, een einde kunnen maken." De opticiëns hebben het voordeel dat zij meer tijd kunnen besteden aan de men sen, terwijl er bij de oogartsen vaak lan ge wachttijden bestaan. Galema wijst er echter op dat voor een oogarts een paar minuten meestal voldoende zijn om te zien of er bij de patiënt iets mis is of niet „Een blik met de oogspiegel is voor een oogarts vaak voldoende om te zien wat er met de ogen aan de hand is en of verder onderzoek noodzakelijk is. Dan kunnen wij ook zeggen, uw ogen zijn uit stekend en U hoeft de eerste vijf jaar niet meer terug te komen. Als we min der zeker zijn kunnen we adviseren dat hij over een half jaartje nog maar eens terug moet komen. Maar dat vereist wel een grote dosis deskundigheid en erva ring, die een opticiën nu eenmaal niet in huis heeft". Hulpkrachten De oogartsen zijn wel bezig iets te doen aan de situatie van lange wachttijden en ook om wat meer tijd vrij te maken voor de individuele patiënt.,, In de eerste plaats willen wij helemaal af van de oogmeting zelf. Dat is zonde van onze tijd en daar hebben we ook niet al die tijd voor gestudeerd. Dat routinewerk willen we zoveel mogelijk uitbesteden aan para-medische krachten, die bij een oogartsenpraktijk kunnen worden inge zet". Op dit moment is er in ons land één op leiding die jaarlijks een twintigtal oog heelkundige assistenten aflevert Gedacht wordt aan uitbreiding van deze oplei ding. Daarnaast wil men door aanschaf van nog betere apparatuur het onder zoek verder verkorten om op die wijze meer tijd vrij te maken voor een meer individuele benadering van de patiënt 1 km fietspad op 9 km weg DEN HAAG In Nederland komt gemiddeld één kilome ter fietspad voor op elke 9 kilometer verharde weg voor motorvoertuigen. Het gun stigst is die verhouding in de provincie Utrecht met 1 op 6, afgezien van de Zuidelijke IJsse lm eerpolders waar de verhouding 1 op 4,5 km is. Dit blijkt uit een onderzoek van het.CBS, die een inven tarisatie heeft gemaakt van het fietspadennet in Neder land. Fietspaden komen voor in 674 gemeenten met in totaal 11,5 miljoen inwoners. 135 ge meenten hebben geen fietspa den. De totale lengte aan fietspaden is 8.554 km, waar van 2,057 binnen en 6.497 bui ten de bebouwde kom. Overi gens heeft ons land nog 606 km fietsstroken op de weg. Gelderland heeft de meeste kilometers fietspad (1.352 km) en de provincie Groningen de minste (375). MEESTE WERKLOZEN TE WEINIG GESCHOOLD DEN HAAG - „Op de ar beidsmarkt bestaat nog steeds een grote onevenwich tigheid. De situatie in de bouw is het afgelopen jaar niet veranderd. We hebben nog steeds een groot tekort aan vakmensen. Voor tussen vijf- en de tienduizend men sen is er werk", aldus voor zitter Van Eijkelenburg van de werkgevers in de bouw, gisteren in een toelichting op het jaarverslag. Van Eijkelenburg voegde er aan toe dat de meeste werklo ze bouwvakkers niet be kwaam genoeg zijn om die vacatures op te vullen. Hij wees er ook op dat de door de overheid in het kader van bestek '81 voorgestelde bezui nigingen (onder meer minder huizen bouwen) op de langere termijn de werkloosheid in de bouw zullen bevorderen. Vol gens van Eijkelenburg werken ook de activiteiten van malifi- de werkgevers nadelig voor de werkgelegengehid in deze sector. De voorzitter kon nog geen exacte cijfers geven over de invloeden van de strenge win ter op de resultaten in de bouw. Hij verwacht niet dat de opgelopen achterstond snel kan worden ingehaald. Van Eijkelenburg betreurt het in het jaarverslag ook dat er sprake is van een toenemende polarisatie in en rond het bouwbedrijf. Hij toonde zich voorstander van een gezonde overheidsplanning voor de woningbouw. Van Eijkelenburg teerdt over igens per 1 mei af als voorzit ter van het Algemeen Ver bond Bouwbedrijf. Hij wordt dan voorzitter van het Neder lands Christelijk Werkgevers Verbond en wordt voorlopig vervangen door de huidige vice-voorzitter L.A. van den

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 11